Donald Trump’ın yaptıklarını ve yapabileceklerini hemen herkes tartışıyor.

Bu tartışmaya kişisel bir yaklaşımla katılmak istiyorum. Sorular büyük ve çok!

Örneğin Trump, İran’a saldırır mı?

Trump, Pasifik’te Çin ile savaşır mı?

Bunun zamanı şimdi mi?

Bu tür sorulara yönelik analitik bir yaklaşımla ne olabilir, tahmin edenleriniz vardır.

Hatta Trump’ı biraz daha yakın anlamaya çalıştığımızda, ilginç saptamaları olanlarınız da vardır. Haydi öyleyse tartışalım.

Amaç

Fark ettim ki yoğun yazı temposunda, ileri sürdüğüm ve önemli gördüğüm stratejik ifadeler kaybolabiliyor.

Öyle oluyor ki, bazen okurlarım tarafından sahaya ilişkin sorular sorulduğunda, ben yine bu stratejik kavramları kullanarak çeşitli açıklamalar yapıyorum.

Sonra, ben bunu yazmıştım, söylemiştim, demek zorunda kalıyorum.

Ama sorun gündem oluşumunda. Sanki estirilen bir kasırga… 

Amerika Birleşik Devletleri’nde devlet ve hükümet yönetiminde binlerce kişi çalışıyor. Hemen her gün Başkan Donald Trump dünyaya ilişkin politikaları bağlamında bazı çıkışlarda bulunuyor.

Bütün bunlara karşılık ben veya diğer yazarlar, olup bitene yetişmek için bireysel çaba sarf ediyorlar. Bireysel dedim, aynı zamanda kendimden bahsetmiş oldum.

Zira bu tür işleri çoğunlukla kurumsal çatıyla ve profesyonelce yapmaktalar.

Profesyonelce dedim, bu gerçekten bir iş, yani yapılanın karşılığı alınabiliyor. 

Gelin bir tekrar yapalım. Aslında bu bile bir tür “analitik çalışma metodu” oluyor.

Çeşitli küresel-stratejik kavramları ABD Başkanı Donald Trump’ın uygulamaları üzerinden inceleyelim. 

Köşe taşları

Durumu ifade ettikleri nedenle yaptığım analizlerde birer köşe taşı olarak şu hususları kullanıyorum: 

• İster yerel ister bölgesel olsun, ABD veya Trump ölçeğinde sonuç çıkarmak isteniyor ise “küresel-stratejik” bir düşünce içinde olmak gerekmektedir.
   
• Rasyonel çıkarımlar yapmak için mutlaka “küresel kapitalizmin vizyonu” içinde düşünmek gerekmektedir.
   
• Sanayi devrimleri en belirleyici değişim ve dönüşüm zamanlarıdır. Halen “Dördüncü Sanayi Devrimi” ve etkisi sürüyor. Birçok neden-sonuç ilişkisini bu devrimsel esas üzerinden okumak gerekmektedir. 
   
• İklim değişikliği konusu, buzulların erimesi, dünyada “doğal dengelerin farklı bir evreye girmesi süreci” dikkatlerden uzak tutulmamalıdır. Bu doğal hadiseler gerçekleşiyorken her türlü düşünceler içine bunların mutlaka yerleştirilmesi gerekmektedir.
   
• Dünyada daha önceleri ifade edilen bütün “stratejik ve jeopolitik yaklaşımları” bilmek gerekmektedir.
   
• “Dinamik atmosferde” iken, mutlak surette her bir konuyu değişim içinde olduğu gerçeği ile birlikte incelemek gerekmektedir.

Kavramlarım

Bugün gördüğümüz nasıl bir şey?

Trump ne yapıyor?

Bu soruları cevaplandırırken kendi kavramlarımı ne şekilde kullanmaktayım?

Önce kavramlarımı sıralayayım: Stratejiyle Kazanmak, Küresel Stratejik Baskı (Dominasyon), Stratejik Kaosu Yönetmek, Stratejik Baskıyla Daraltma, Küresel Stratejik Baskı, Stratejik Kasırga, Biliş Seviyeli Sistemler, Stratejik Kaosu Yönetmek, Küresel Çaresizlik Sendromu, Küresel Rehberlik, Küresel Vizyona Göre Konumlanma Stratejisi, Stratejik Algı Yönetimi, Küresel Girdap, Yeni Kaynak Savaşı, Dolaylı Strateji, Politik Güç Mücadelesi.

Açıklamalar:

• Trump, ABD’nin kaosu yönetecek stratejik hazırlığını ve bununla küresel baskı politikasını kullanıyor, sonuçta bu bir strateji yoluyla kazanmak oluyor.
   
• Trump, stratejik baskıyla küresel çapta hedefindekilerin alanında daraltma yapıyor.
   
• Trump, stratejik kasırgada biliş seviyeli sistemlerle kaosun yönetiyor. 
   
• Trump, küresel çaresizlik yaratmak istiyor ve hedefindekiler çaresizlik içindeyken kendi seçeneklerini ileri sürüyor. 
   
• Trump, ABD ile ortak hareket etmek isteyenlere küresel rehberlik etmeyi öneriyor.
   
• Trump, baskılı politikalarıyla küresel bir girdap yaratmak istiyor. Burada kendi rehberliğini almayanların böylesi bir girdap içinde erimeleri gerektiğini düşünüyor.
   
• Trump, ABD dışındaki ülkeleri veya güçleri, küresel vizyonuna göre konumlandırıyor.
   
• Trump, küresel çapta stratejik algıyı yöneterek, enformasyon savaşını iyi yaparak, bunun içinde ekonomik, politik, askeri, teknolojik hamleleri düzenleyerek, hareket ediyor. Bütün bunlar, küresel baskı ve çaresizlik sendromu konularını oluşturuyor.
   
• Trump, bilinen ticaret ve petrol savaşı enstrümanlarına ilave olarak kritik mineraller ve yarı iletkenler üzerinden de bir kampanya başlattı, bütünüyle bu bir yeni kaynak savaşıdır.
   
• Trump, küresel baskının (dominsayonun) enjeksiyonunu, kampanya, algı, rakip ve kaos yönetimi yöntemleriyle yapmaktadır.
   
• Trump hem doğrudan hem de dolaylı stratejik yolları bir arada kullanmaktadır. (Biden ise daha çok dolaylı stratejiyi kullanmaktaydı.)
   
• Trump, küresel ve iç politika bağlamında büyük bir alanda hem savaşçı ve emredici olduğunu göstermek istiyor hem de devrimci rolüne soyunmuş haldedir. İçeride bütün kurumları sorgulamakta ve büyük değişiklikler yapmaktadır.

Ortak kavramlar

Trump’a ilişkin soruları cevaplamaya devam edelim.

Şimdi de genellikle bildiklerimiz içinden benim çokça kullandıklarım hangileri, buna bakalım.

Kavramlar: Hegemonik Savaş, Ticaret Savaşı, Küresel Güç Mücadelesi, Akıllı Güç, Gri Bölge Harekâtı, Nüfuz Alanı, Vekalet Savaşı, Stratejik Caydırma, Yeni Orta Çağcılık (Neo-Medyevalism), Küresel Silahlanma Dönemi, Güçlü Savunma Dönemi, Müttefiklikte Karar Verme Dönemi, Küresel Şiddet Dönemi.

Açıklamalar: 

• Trump’ın ve esasen ABD’nin asıl mücadelesinin adı hegemonik savaştır.
   
• Trump, en fazla ticaret savaşı silahlarını kullanmaktadır.
   
• Trump, akıllı güç uygulaması ile küresel güç mücadelesini yönlendiriyor. (Biden da akıllı gücü kendi doktrininde kullandı.)
   
• Trump, daha önce çokça başvurulan vekalet savaşı gibi gri bölge operasyonlarına yönelenleri ikinci plana koyuyor. (Vekalet savaşını Obama çok kullandı.)
   
• Trump, ABD çıkarına tüm çıkarları hesaba katarken, nüfuz alanlarına bakışı bir miktar farklıdır. Nüfuz alanları konusunda daha çok Rusya, Çin ve Avrupa hassastır. Trump ise nüfuz alanlarını yönetmek isteyenleri de yönetmek ve onlara gerekli kuralları dikte ettirmek zihniyeti içindedir.
   
• Trump, rakiplerini sınırlarında test etme politikalarını terk etmişe benziyor. Stratejik caydırmayı kullanmakla beraber, artık ABD’nin kazanmasının yolunda mutlaka adım atmak gerektiğini ifade ediyor. (Trump Doktrini: Yeniden Büyük Amerika, MAGA)
   
• Trump, politikalarında yeniden Orta Çağı çağrıştırırcasına, yeni elitizmi tercih ediyor. (Bu durum Liberal Demokrat kesim için çok tehlikeli görülmektedir.)
   
• Trump, küresel silahlanmayı arttıracak türden politikaları önemsiyor. ABD’nin 6. Nesil gibi yeni teknolojik silahlarını tanıtıyor. Müttefiklerinin savunma giderlerini arttırmalarını ve kendi savunmaları için daha fazla gayret göstermelerini talep ediyor. Savunma alanında müttefiklerin en az ABD kadar duyarlı davranmaları gerektiğini ifade ediyor.

Yeni çatışma kavramları

Çatışma ile ilgili kullandığım kavramlara bakalım.

ABD uzun zamandır çatışma stratejisinde kendini en az riske atacak yöntemleri kullanmaktadır. 

Kavramlar: Temassız Savaş, Çok Alanlı Savaş, Kitle Gücü Savaşı.

Açıklamalar:

• Burada ifade edilen savaş veya çatışma türleri ABD’nin dünyayı yönetme biçimini de gösterir niteliktedir. Bunlar küresel bir çatışmayı öngörür. 
   
• Küresel Şiddet Dönemi, Akıllı Güç Uygulaması, Hibrit Savaş ve Siber-Uzayın Kullanılması bu çatışma stratejileriyle birlikte okunabilir. 
   
• Operasyonel olarak ABD kitle gücü oluşturur biçimde, otonom bütün sistemleri dikkatlice çatışma alanına yönlendirir.
   

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  8 Nisan 2025 - İran'ın başkenti Tahran'da bir kadın, halk arasında "Casus İni" diye anılan eski ABD Büyükelçiliği'nin dış duvarlarına çizilmiş, yıldızların yerine kafataslarının, beyaz ve kırmızı şeritlerin yerine de saldırı tüfeği kullanan asker siluetlerinin yer aldığı ABD bayrağının resmedildiği duvar resminin önünden geçiyor. Başkan Donald Trump'ın nükleer programıyla ilgili doğrudan görüşmeler yapılacağını açıklamasının ardından İran, 8 Nisan'da en üst düzey diplomatını ABD'yle görüşmelerde bulunmak üzere Umman'a göndereceğini açıkladı. İran'ın müttefiki Rusya, büyük güçlerle yapılan anlaşmanın yerini alacak yeni bir nükleer anlaşma için müzakere olasılığını memnuniyetle karşıladı. 2018'de Trump, anlaşmadan tek taraflı olarak çekilmişti. (Atta Kenare/AFP)

• 2/30

  7 Nisan 2025 - ABD'nin Florida eyaletinin Miami kentindeki limanda bir forklift, kargo konteynırlarını taşıyor. ABD Başkanı Donald Trump'ın ithal mallara yönelik kapsamlı gümrük vergilerini sürdürmesi dünya genelinde piyasaların olumsuz tepki vermesine yol açıyor. Tüm çağrılara rağmen geri adım atmaya yanaşmayan Trump, Truth Social'daki açıklamasında, Çin'e çağrıda bulunarak yarına kadar ek vergi kararını geri çekmezlerse yüzde 50 ek vergi getireceğini söyledi. (Joe Raedle/AFP)

• 3/30

  6 Nisan 2025 - ABD'nin Kentucky eyaletinde hortumdan etkilenen Jeffersontown kenti ağır hasar aldı. Yetkililer, ABD'nin orta doğusunu vuran şiddetli fırtınaların en az 16 kişinin ölümüne yol açtığını ve Ulusal Hava Servisi'nin gelecek günlerde "şiddetli" sel baskınları yaşanabileceği uyarısında bulunduğunu açıkladı. Arkansas'tan Ohio'ya uzanan şiddetli fırtına hattı son günlerde binalara zarar verdi, yolları sular altında bıraktı ve düzinelerce hortum üretti. (Leandro Lozada/AFP)

• 4/30

  5 Nisan 2025 - Tunus'un liman kenti Safakes yakınlarında düzensiz göçmenlerin yaşadığı kampların dağıtılmaya başlanmasının ardından göçmenler eşyalarıyla birlikte bölgeden ayrılıyor. Tunus polisi dün yaptığı açıklamada, Sahra Altı Afrika'dan bölgeye giden binlerce kayıt dışı göçmenin yaşadığı kampların, sosyal medyada yürütülen bir kampanyanın ardından dağıtıldığını açıkladı. Ulusal Muhafız Genel Müdürlüğü Sözcüsü Hüsameddin Cebabli, El Amira ve Cibniyana bölgelerinde yaklaşık 20 bin düzensiz göçmenin yaşadığını belirtti. Cebabil bu kampların kademeli olarak tahliye edileceğini ve "en kısa sürede" hepsinin boşaltılacağını söyledi. (Fethi Belaid/AFP)

• 5/30

  4 Nisan 2025 - Güney Koreli Jo Eun-jin, başkent Seul'de Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'un azledilme kararının açıklanmasını beklerken geceyi sokakta geçirdi. Anayasa Mahkemesi'nin oybirliğiyle aldığı kararla Yoon bugün devlet başkanlığı görevinden alındı. Başarısızlıkla sonuçlanan sıkıyönetim girişiminin ardından Yoon, aralıkta görevden uzaklaştırılmıştı. Bugünkü karar liderin destekçilerini üzerken, muhalifler kutlamalar düzenledi. Güney Kore'nin Yoon'un yerine geçecek kişiyi belirlemek için 60 gün içinde erken seçim düzenlemesi bekleniyor. (Lee Jin-man/AP)

• 6/30

  3 Nisan 2025 - Filistinli çocuklar, Nuseyrat Mülteci Kampı'ndaki ücretsiz gıda dağıtım noktasında yemek almak için bekliyor. Gazze'de faaliyet gösteren uluslararası yardım kuruluşları, birçoğu defalarca yerinden edilen 2,4 milyon kişinin daha fazla kıtlığa dayanamayacağı uyarısı yapıyor. İsrail'in 2 Mart itibarıyla Gazze Şeridi'ne insani yardım girişini engellemesiyle birlikte, Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı tarafından desteklenen fırınların, un ve mazot stoklarının tükenmesi nedeniyle faaliyetlerini durdurduğu dün açıklanmıştı. Aynı zamanda Hamas'la yaptığı ateşkesi 18 Mart'ta bozan İsrail, Gazze'ye yönelik saldırılarını sürdürüyor. (Eyad Baba/AFP)

• 7/30

  2 Nisan 2025 - Endonezya'nın Orta Cava'da yer alan Wonosobo bölgesinde, balon festivali kapsamında havalanan sıcak hava balonları görülüyor. Ramazan Bayramı kutlamaları kapsamında düzenlenen etkinlikte çoğunlukla geri dönüştürülmüş kağıttan yapılmış balonlar renkli bir görüntü sunuyor. 1950'lere dayanan festivalde balonlar, hava trafiğini etkilememesi adında 60 metreden yukarıya çıkmayacak şekilde yere sabitleniyor. (Devi Rahman/AFP)

• 8/30

  1 Nisan 2025 - Ziyaretçiler, Fransa'nın kuzeyindeki Lille kentindeki Grand Palais'de 17. kez düzenlenen uluslararası siber güvenlik etkinliği "InCyber" Forumu sırasında fotoğraf çektiriyor. Tüm siber güvenlik ve “güvenilir dijital” ekosistemini bir araya getiren forum 3 Nisan 2025'e kadar devam edecek. (Sameer al-Doumy / AFP)

• 9/30

  29 Mart 2025 - Myanmar'da meydana gelen depremden bir gün sonra kurtarma ekipleri, Mandalay kentinde yıkılan Sky Villa apartmanında mahsur kalanları kurtarmaya çalışıyor. Myanmar'da dün yaşanan 7.7 ve 6.4 büyüklüğündeki iki depremde en az 1002 kişi hayatını kaybetti. Depremin etkisiyle sarsılan komşusu Tayland'ın başkenti Bangkok'ta ise inşaat halindeki bir gökdelenin çökmesi sonucu 10 kişinin öldüğü ve en az 100 kişinin kurtarılmayı beklediği bildirildi. ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu'na göre afet, Myanmar'ın 100 yıldır yaşadığı en şiddetli deprem. (Sai Aung Main/ AFP)

• 10/30

  28 Mart 2025 - İsrail'in saldırısının ardından Lübnan'ın başkenti Beyrut'tan dumanlar yükseliyor. İsrail, kentin güneyindeki El-Hades Mahallesi'ne hava saldırısı düzenleyerek savaş uçaklarıyla bir binayı yerle bir etti. Bugün yaşanan olay, İsrail'le Hizbullah arasında 27 Kasım 2024'te yürürlüğe giren ateşkesten sonra Beyrut'a yapılan ilk saldırıydı ancak İsrail, Lübnan'ın güneyini hedef almayı sürdürüyordu. Lübnan'dan İsrail'in kuzeyine iki roket atıldığını iddia eden ordu, misilleme yapmaya yemin etmişti. Bugünkü saldırının ardından iddiayı tekrarlayan İsrail Ordu Sözcüsü Avichay Adraee, hedef alınan binada Hizbullah'ın drone sakladığını öne sürdü. (Mohamed Azakir/Reuters)

• 11/30

  27 Mart 2025 - Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Fransa devlet televizyonu "France Televisions"un Paris'teki genel merkezinde basın toplantısı düzenledi. Zelenski, Rusya'yla olası bir ateşkes öncesinde Ukrayna'nın güvenliğini arttırmayı amaçlayan zirveye katılmak üzere dün Paris'e gelmişti. Elysee Sarayı'nda düzenlenen ve 31 ülkenin katıldığı zirvenin ana gündem maddeleri, kalıcı barış ve Ukrayna'ya asker gönderilmesi. (Julien De Rosa/AFP)

• 12/30

  26 Mart 2025 - Güney Kore'de itfaiye görevlisi Andong'daki geleneksel Kore köyü ve UNESCO Dünya Mirası alanı Andong Hahoe Köyü'nde yaklaşan orman yangınına hazırlık olarak sazdan yapılmış çatı ve duvarları ıslatıyor. Yetkililer, Güney Kore'nin şimdiye kadarki en kötü orman yangınlarından birinde en az 24 kişinin öldüğünü, birden fazla şiddetli yangının "benzeri görülmemiş hasara" yol açtığını ve UNESCO listesindeki iki sit alanını tehdit ettiğini söyledi. Ülke genelinde, 16 farklı noktada orman yangını ihbar edilirken, 15 bin hektar büyüklüğünde ormanlık alanın kül olduğu kaydedildi. (Yasuyoshi Chiba/AFP)

• 13/30

  25 Mart 2025 - Fransız aktör Gerard Depardieu ve avukatı Jeremie Assous, Paris Ceza Mahkemesi'nde 2021'de bir film çekimi sırasında iki kadına cinsel saldırıda bulunmakla suçlandığı davanda verilen ara sırasında mahkeme salonunu terk ediyor. 200'den fazla film ve televizyon dizisine imza atan 76 yaşındaki Depardieu, yaklaşık 20 kadın tarafından uygunsuz davranışlarda bulunmakla suçlandı ancak bu, mahkemeye taşınan ilk dava. İki davacı, 54 yaşındaki set görevlisi Amelie ve 34 yaşındaki yönetmen yardımcısı Sarah (adı değiştirildi), 2021'de yönetmen Jean Becker'in "Les Volets Verts" filminin çekimleri sırasında cinsel saldırıya uğradıklarını iddia ediyor. (Dimitar Dilkoff/AFP)

• 14/30

  24 Mart 2025 - Orduya bağlı bir savaşçı Sudan'ın başkenti Hartum'da bir pazar alanında devriye geziyor. Sudan yaklaşık iki yıldır, onbinlerce insanın ölümüne, 12 milyondan fazlasının yerinden edilmesine ve dünyanın en büyük açlık ve yerinden edilme krizlerinin yaşanmasına yol açan, düzenli orduyla Hızlı Destek Güçleri arasındaki savaşla harap olmuş durumda. (AFP)

• 15/30

  23 Mart 2025 - Papa Francis Roma'da zatürre nedeniyle 5 hafta hastanede kaldıktan sonra taburcu edilmeden önce Gemelli hastanesinin penceresinden el sallıyor. Tekerlekli sandalye ile balkona getirilen Papa, yaklaşık 2 dakika balkonda kaldı. Yorgun olduğu gözlenen Papa, selamlama sırasında "Sarı çiçekli bir hanımefendi görüyorum, ne güzel" dedi. Papa'nın selamlamasını, hastanede toplanan binlerce kişi takip ederken, bazı inananların ağladığı, bazılarının ise çok mutlu olduğunu ifade ettiği görüldü. Prof. Sergio Alfieri, 22 Mart'ta yaptığı açıklamada, Papa'nın bundan sonra 2 ay boyunca dinlenmesi gerektiğini belirterek, "Papa, yarın hastaneden taburcu edilecek. İki haftadır stabil durumda" demişti. (Filippo Monteforte/AFP)

• 16/30

  22 Mart 2025 - Formula 1 Çin Grand Prix'sinin sprint yarışını birinci bitiren Lewis Hamilton kutlama yaparken, McLaren'ın ikinci olan Avustralyalı pilotu Oscar Piastri aracını terk ediyor. Şanghay Uluslararası Pisti'nde düzenlenen yarışta Hamilton, Ferrari için ilk Formula 1 galibiyetini elde etti. 7 kere dünya şampiyonu olan Britanyalı, 6,889 saniyeyle Piastri'yi yendi. Red Bull'dan Max Verstappen ise 100 kilometrelik yarışı üçüncü sırada tamamladı. (Jade Gao/AFP)

• 17/30

  21 Mart 2025 - Birleşik Krallık'ın Londra kentindeki Heathrow Havalimanı'nın yakınlarındaki bir elektrik trafo merkezinde çıkan yangın sonucu elektrik kesintisi yaşandı ve havalimanı kapatıldı. Avrupa'nın en yoğun havalimanlarından biri olan Heathrow'un gece yarısına kadar kapalı olması bekleniyor. Havalimanındaki aksama sonucu 1351 uçuşun ve 291 bin yolcunun etkilendiği tahmin ediliyor. Londra İtfaiyesi yangının çıkış nedeninin bilinmediğini ancak trafo merkezindeki 25 bin litre soğutma yağının alev aldığını açıkladı. Yangın sabahın erken saatlerinde kontrol altına alınmıştı. (Londra İtfaiyesi/Reuters)

• 18/30

  20 Mart 2025 - Kanada'nın Ontario eyaletinde polis, Tesla galerisine düzenlenen saldırıya soruşturma açtı. İhbar sonrası sevk edilen polis ekipleri, i "Last Generation Canada" hareketinin üyelerinden iki kişiyi olay yerinde gözaltına aldı. ABD dahil birçok ülkede Tesla bayi ve tesisleri, şirketin yol açtığı iklim krizi zararlarının bedelini ödemesi gerektiği gerekçesiyle protesto ve saldırı dalgasıyla karşı karşıya kalıyor. ABD Başkanı Donald Trump'ın Kanada'ya yönelik gümrük vergileri sonrasında Toronto'da da Tesla marka araçların taksi veya paylaşımlı ulaşım aracı olarak satın alınmasına yönelik mali teşvikler durdurulmuştu. Kentin Belediye Başkanı Olivia Chow, kararın ABD'yle olan ticaret sorunları çözülene kadar süreceğini vurgulamıştı. (Carlos Osorio/Reuters)

• 19/30

  19 Mart 2025 - Güney Kore'nin azledilmiş devlet başkanı Yoon Suk Yeol'ün destekçileri, Anayasa Mahkemesi'nin önünde miting düzenledi. Sıkıyönetim ilanının ardından tutuklanan ve devlet başkanlığı görevinden uzaklaştırılan Yoon'un azil davasının karar gününde çıkabilecek olaylara müdahale etmek üzere başkent Seul'de 14 bin çevik kuvvet polisi görevlendirme kararı alındı. Seul Batı Bölge Mahkemesinin kararıyla "ayaklanmaya liderlik etmek" ve "görevi kötüye kullanmak" suçlamasıyla 19 Ocak'ta tutuklanan Yoon, Seul Merkez Bölge Mahkemesinin kararıyla Seul Gözaltı Merkezinden 8 Mart'ta çıkmıştı. (Yasuyoshi Chiba/AFP)

• 20/30

  18 Mart 2025 - İsrail ordusuna ait Merkava ana muharebe tankı İsrail'in güneyinde, Gazze Şeridi'nin kuzeyiyle olan sınır boyunca ilerliyor. İsrail, Gazze Şeridi'ne ocak ayındaki ateşkesten bu yana en yoğun saldırılarını düzenlerken, kurtarma ekipleri 404 kişinin öldüğünü bildirdi ve Hamas, ateşkesin uzatılması konusundaki çıkmazın ardından Binyamin Netanyahu'yu "savaşı yeniden başlatma" kararı almakla suçladı. Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, İsrail'in düzenlediği son saldırıların ardından, Gazze Şeridi'nde sağlanan ateşkese saygı gösterilmesi çağrısı yaptı. BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk ise "Sağlık Bakanlığına göre, Gazze'de gece gerçekleşen ve yüzlerce kişinin ölümüne neden olan İsrail hava saldırıları ve bombardımanı beni dehşete düşürdü. Saldırılar, trajedi üstüne trajedi ekleyecek" değerlendirmesinde bulundu. (Menahem Kahana/AFP)

• 21/30

  17 Mart 2025 - Kuzey Makedonya'da çoğunlukla gençlerin bulunduğu kalabalık bir gece kulübünde çıkan yangının 59 kişinin ölümüne yol açmasından bir gün sonra, Kocani'de düzenlenen protestoda eylemciler ellerinde pankartlar ve sevdiklerinin portrelerini taşıdı. Yetkililer, bir hip-hop konserinde sahnede atılan havai fişeklerin mekanı ateşe vermesinin ardından aşırı kalabalık bir gece kulübünde yangın çıktığını söyledi. 22'sinin durumu kritik olmak üzere 155 kişinin yaralandığı açıklandı. Kulübün, yangın söndürücülerin ve acil çıkışların yetersiz olması da dahil çeşitli yangın yönetmeliklerini ihlal ettiği bildirildi. Kulübün havai fişek kullanmak için lisansı yoktu ve dışarıda park etmiş gerekli güvenlik araçları bulunmuyordu. (Robert Atanasovski/AFP)

• 22/30

  16 Mart 2025 - ABD Başkanı Donald Trump'ı tasvir eden "Donald the Hutt" adlı karton figür, İspanya'nın Valensiya kentindeki Fallas festivali sırasında sergileniyor. Güncel olayları ve ünlüleri tasvir eden, içine tek tek figürlerin yerleştirildiği devasa karton yapılar olan fallalar, her yıl 19 Mart'ta marangozlar loncasının koruyucu azizi San Jose'ye saygı olarak Valensiya sokaklarında yakılıyor. Fallas festivali 2016'da UNESCO'nun insanlığın somut olmayan kültürel mirası listesine eklendi (Jose Jordan/AFP)

• 23/30

  15 Mart 2025 - Hindistan'ın kuzeyindeki Mathura kenti yakınlarındaki Dauji tapınağında Holi'den bir gün sonra Huranga oyunu oynanıyor. Kökeni Hinduizme dayanan ve renk festivali diye anılan Holi, her yıl kutlanan bir bahar festivali. Braj bölgesinde kutlanan Huranga ise Holi'den bir gün sonra gerçekleşerek festival ruhunun devam ettiriyor. Tapınağın kurucu ailesinden kadınlar, erkeklerin gömleklerini yırtıp onlara kumaş parçalarıyla hafifçe vuruyor. Erkekler de kadınlara renkli su döküyor. (Anushree Fadnavis/Reuters)

• 24/30

  14 Mart 2025 - Tam Ay tutulması esnasında, Şili'nin başkenti Santiago'daki Foster Gözlemevi teleskobundan uyduya lazer tutuluyor. "Kanlı Ay tutulması" dün gece ve bu sabah, Kuzey ve Güney Amerika'nın büyük bölümünün yanı sıra Afrika ve Avrupa'nın batı kısmı, Avustralya ve Rusya'nın doğu kesimleri ve Japonya'nın kuzeyinden izlendi. Tam Ay tutulması, Dünya'nın Güneş'le Ay'ın arasına girerek üç cismin uzayda neredeyse kusursuz bir şekilde hizalanmasıyla gerçekleşiyor. Bu esnada Dünya, uydusunun üzerine gölgesini düşürüyor. Tam tutulmada Ay kızıla çalan bir renk aldığığı için bu olay "kanlı Ay tutulması" diye anılıyor. (Javier Torres/ AFP)

• 25/30

  13 Mart 2025 - Geçen yılki cumhurbaşkanlığı seçimine katılması üst mahkeme tarafından engellenen tartışmalı Rumen siyasetçi Diana Sosoaca, mayısta yeniden yapılacak seçime katılmak adına yetkili kuruma böyle geldi. 49 yaşındaki eski avukat ve radikal sağcı milliyetçi S.O.S. Romanya partisinin Avrupa Parlamentosu Üyesi, adaylık başvurusunu başkent Bükreş'teki Merkez Seçim Bürosu'na yaptı. Büronun adaylığı tescil etmek ya da reddetmek için 48 saati var. Ret kararlarına 24 saat içinde itiraz edilebiliyor. Aralık ayında Romanya'da yapılan cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk turundan Calin Georgescu birinci çıkmış ancak anayasa mahkemesi, Rusya'nın sosyal medya aracılığıyla seçmenleri o zamanlar pek tanınmayan adayı desteklemesi için etkilediğini gösteren istihbarat raporlarının gizliliğini kaldırmasının ardından bu kararı iptal etmişti. (Vadim Ghirda/AP)

• 26/30

  12 Mart 2025 - Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, başkent Kiev'de basın toplantısı düzenledi. Suudi Arabistan'ın Cidde kentinde ABD ve Ukrayna heyetleri arasındaki görüşmeyi değerlendire Zelenski, bu görüşmelerin ülkesine ABD yardımlarının yeniden sağlanması ve savaşın sona ermesi yönünde "ilk adım" olduğunu kaydetti. Başkan, olası geçici ateşkesin sağlanmasının ardından savaşın sona erdirilmesine yönelik kapsamlı planın hazırlanmasının mümkün olabileceğini belirtti. (Valentyn Ogirenko/Reuters)

• 27/30

  11 Mart 2025 - ABD Başkanı Donald Trump, Beyaz Saray'da bir Tesla'nın yanında konuşma yaptı. Konuşma sırasında Tesla'nın CEO'su Elon Musk da oradaydı. Trump, kıdemli danışmanı Elon Musk'a desteğini göstermek amacıyla bir Tesla araç satın alırken, "Bu adam enerjisini ve hayatını bunu yapmaya adadı ve bence kendisine haksızlık yapıldı" dedi. ABD Başkanı, Tesla bayilerine yönelik şiddet eylemleri iddialarının "iç terör eylemi" olarak nitelendirileceğini ve failler için ağır sonuçlar doğuracağını vurguladı. (Mandel Ngan/AFP)

• 28/30

  10 Mart 2025 - ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Suudi Arabistan'ın Cidde kentine giden askeri uçakta basın mensuplarının sorularını yanıtlıyor. Ukrayna Lideri Volodimir Zelenski'nin 28 Şubat'taki Washington ziyaretinde ABD Başkanı Donald Trump ve Başkan Yardımcısı J.D. Vance'le yaptığı gerilimli toplantının ardından Suudi Arabistan iki ülke arasındaki yeni görüşmeye ev sahipliği yapıyor. Toplantı için neden Cidde'nin seçildiği açıklanmadı ancak liman kenti geçmişte de bir dizi diplomatik görüşmeye ev sahipliği yapmıştı. Öte yandan Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, ABD dahil herkesin Ukrayna'nın barışı arzu ettiğini görmek istediğini belirterek, "Zelenski yönetimi temsilcilerinin barışı gerçekten isteyip istemediklerinin belirlenmesi gerekiyor" dedi. (Saul Loeb/AP)

• 29/30

  9 Mart 2025 - Yerlerinden edilmiş Filistinli çocuklar, iftar yemeği öncesinde Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Beyt Lahya'da hayır mutfağından yemek almak için kuyruğa giriyor. İsrail Enerji Bakanı yaptığı açıklamada, Gazze'ye elektrik tedarikini durdurma talimatı verdiğini söyledi. Geçen hafta İsrail, savaştan harap olmuş Filistin topraklarına tüm yardımları engelleme kararı almıştı (Al Qattaa/AFP)

• 30/30

  8 Mart 2025 - Dünya Kadınlar Günü'nde pek çok ülkede sokaklar eylemcilerle doldu. Dünyanın dört bir yanındaki kadınlar, meydanlarda omuz omuza vererek ayrımcılığa karşı dayanışma sergiledi. Kadınlar çeşitli konularda seslerini farklı şekillerde duyurdu. Örneğin Polonya'da kürtaj hakkı savunulurken Sırbistan'daki göstericiler yolsuzluk karşıtı eylemlere destek verdi. İspanya'nın başkenti Madrid'deki bir eylemcinin bu görüntüsü dikkat çekti. (Reuters)

​​​​​​​Değerlendirme

Trump oldukça farklı ve ABD için düşünülmeyecek şeyleri ileri sürüyor, örneğin 3. dönem başkanlığı bile.

Yaptıklarıyla kalıcı olmak isteyen bir kişilik. Onun için farklı ve büyük işlere imza atmayı önemsiyor.

Hal böyle olunca ne diyelim?

Trump’tan her şey beklenir!..

Onu frenleyebilecek Pentagon ve CIA gibi “derin” bilinen kurumlar vardı ki, Trump buralara da el attı.

Şimdi onu kim durduracak? 

Trump gibi liderlerin karar süreçlerinde seçenekleri bilmek çok önemli.

Bunun için yeni nesil simülasyonlar kullanılmaktadır.

Bizler Trump adına çalışan kişi ve kurumların ne tür ve hangi ölçekte simülasyonlarla sorularına cevap veriyor, bunları bilemiyoruz.

Trump ilgilere seçeneklerini sorduğunda, bunlar hakkında çok belirgin sonuçların alındığını düşünmemiz gerekir, en azından ben bunu biliyorum.

Yukarıda ifade ettiğim çeşitli kavramları esas aldığımda, Trump’ın farklı ve özel türden, hangi düşüncelere sahip olduğunu tahmin etmeye çalıştım.

Trump dünyayı baskılamak adına her yöntemi devreye koydu, biri hariç! Ticaret, finans, enerji, politika, teknolojik, jeopolitik, vs. bunlarla ilgili Trump’ın örnek bir çıkışı görüldü.

Ancak, önemli bir hedefe yönelik silah kullanarak, “gözümü kırpmam” diyebileceği bir “büyük gösteriyi” henüz yapmadı.

Bu bütünüyle küresel sarsıcı bir olay olmalı. Bunun zamanı şimdi mi?

Eğer gerçekten İran bir nükleer silah üretme dönemine geldi ise (uranyum zenginleştirme oranının %60 üstü olması), Trump bunu göz ardı edemez, bir şeyler yapması gerektiğini biliyor.

Elbette bu sadece İran bağlamıyla düşünülecek bir olay değildir.

Çin, Avrupa, Rusya, gibi diğer önemli güçler bakımından ne getirir ne götürür incelenmiş olması gerekir.

Son yazımda “Büyük Restleşme” başlığıyla işaret ettim, Çin’in ne türden tepki vereceği hususu çok önemliydi ve o da Tayvan’ı ablukaya alan geniş ölçekli bir askeri tatbikatı başlattı.

Bugün itibarıyla Hint-Pasifik bölgesi de gerginlik içerisinde.

Düşünceme göre Trump, eğer İran masaya gelmez ise, “kısıtlı ama etkili bir askerî harekâtı gerçekleştirebilir”.

Ondan sonra olacaklar “kaosu yönetmek” ile ilgili süreçlerdir.

İran son anda çark eder ve ABD’li yetkililerle masaya oturursa, çözüm kendiliğinden oluşabilir.

Çin, olası sertleşmeye karşı belli açılardan “sert” tepki vermek istese de Trump bunu çok çeşitli “baskılama yöntemleri” ile yönetmeyi deneyebilir.

Elbette bu ortaya çıkabilecek süreçte Trump tarafından Avrupa ve Rusya iyi kullanılması ve dengelerin buna göre idare edilmesi icap eden aktörlerdir.

Burada Trump hem bugüne kadar yaptığı hazırlıklarla hem de gelişen duruma göre ileri sürecekleriyle çıtayı nerelere kadar yükseltebilir, küresel gerginliği nerelere tırmandırabilir, bunlarla baş etmek için kimler neye cesaret edebilir, birlikte göreceğiz.

Sonuç

Bu makalenin asıl amacı esasen güncel bir sorunda nelerin olabileceğini tahmin etmek değildi, bu örnek bir konuydu.

Zaten bunlarla ilgili değerlendirmelerimi konuya özel yazılarımda içeriyorum.

Asıl amacım kişisel, anlatımlarımda kendimi tekrar etme halinden kurtulmak istememle alakalıdır. İleri sürdüğüm fikir ve kavramlar çok şeyi kapsıyor.

Stratejik yönden önemli hususları içeriyor. Bunlara bir kez daha dikkat çekmek istedim.

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.