Nisan 2025, dünya ekonomisi açısından yalnızca rakamların değil, kuralların da değiştiği bir ay olarak tarihe geçebilir.
ABD Başkanı Donald Trump'ın duyurduğu kapsamlı gümrük tarifeleri, sadece uluslararası ticaret dengelerini değil, son 80 yılda kurulan liberal ekonomik düzeni de hedef alıyor.
Trump'ın bu çıkışı, geleneksel diplomasi çevrelerinde şaşkınlıkla karşılanmadı.
Çünkü bu adım, aslında birkaç yıldır ABD siyasetinde sessizce olgunlaşan, ama etkileri küresel ölçekte hissedilecek bir yaklaşımın nihai ilanıydı:
Küreselleşmenin sonu geliyor ve ABD, yeni bir ekonomik güvenlik düzeni kurmaya hazırlanıyor.
Bu açıklamanın ardından dünyanın dört bir yanından art arda tepkiler geldi.
İngiltere Başbakanı Keir Starmer, bu adımları "bildiğimiz dünyanın sonu" olarak tanımlarken; ABD basınında yer alan yorumlarda, bu politikaların "küreselleşme çağının bilinçli biçimde kapatılması" anlamına geldiği vurgulandı.
Çin, misilleme sinyali verdi. Kanada ve Meksika gibi ABD'nin yakın ticaret ortakları ise sessiz ama endişeli.
Avrupa Birliği Komisyonu ise ABD'yi açıkça "serbest ticaret ilkesine zarar vermekle" suçladı.
Artık mesele, yalnızca ekonomik değil. Bu tarifeler, yalnızca fiyatları değil, ittifak sistemlerini, güvenlik kavramlarını ve stratejik bağımlılıkları da etkileyen bir paradigma değişikliğinin parçası.
ABD'nin yeni tarifeleri, artık "ürün nereden geliyor?" sorusundan çok, "bu ülkeye güvenebilir miyiz?" sorusunu merkezine alıyor.
Ticaret, sadece alım-satım değil; ittifak, güvenlik, güç ve kontrol anlamına geliyor.
Teorik arka plan: Emekliye ayrılan imparatorluk, geri dönen coğrafya ve çözülen küreselleşme
Bugün ABD Başkanı Trump'ın tarifeleriyle görünür hâle gelen dönüşüm, aslında çok daha önce başlamıştı.
Trump'ın ticaret savaşları 2016'da kamuoyunun dikkatini çekmiş olabilir ama küresel sistemdeki gevşeme sinyalleri daha önce verilmişti.
Özellikle 2008 küresel finans krizinden sonra ABD'nin küresel liderliğinde yaşanan dalgalanmalar, Pax Americana'nın sürdürülebilirliğine dair ilk ciddi soru işaretlerini ortaya çıkardı.
Amerikalı jeopolitik analist Peter Zeihan, 2022 yılında yayımladığı The End of the World is Just the Beginning adlı kitabında bu eğilimleri yakalayarak, bugünkü dönüşümün çerçevesini yıllar öncesinden öngörüyordu.
Zeihan'a göre, küreselleşme bir fikir değil, bir güvenlik mimarisiydi ve bu yapının mimarı Amerika Birleşik Devletleri'ydi.
Soğuk Savaş'ın ardından ABD, hem düşmanı olan Sovyetler Birliği'ne karşı bir küresel ittifak kurmak hem de dünyanın refah seviyesini yükselterek istikrarsız bölgeleri sakin tutmak için ticareti açık tuttu, deniz yollarını korudu, sermaye hareketlerini serbestleştirdi.
Ancak Zeihan'a göre bu düzen geçiciydi. Çünkü ABD bu sistemi sürdürmek için artık bir neden görmüyordu.
Enerji bağımsızlığı sağlanmış, Çin'in yükselişi stratejik tehdit haline gelmiş, Amerikan kamuoyu ise küresel liderlik masraflarına karşı giderek daha isteksiz hale gelmişti.
Bu durumda, Zeihan'a göre kaçınılmaz olan bir süreç başlıyordu: Amerika'nın adım adım sahneden çekilmesi ve küreselleşmenin çözülmesi.
Zeihan, bu çözülmenin 5 temel sütun üzerinde yaşanacağını öngörüyordu: güvenlik, enerji, demografi, tedarik zincirleri ve rezerv para sistemi.
Bugün yaşananlar bu öngörünün sahaya yansımasından başka bir şey değil. Trump'ın attığı adımlar, Zeihan'ın teorik çerçevesini uygulamaya dönüştüren bir stratejik sıçrama olarak okunabilir.
Yeni dünya düzeninin izleri: Tarifelerin ötesinde bir restorasyon planı
Trump'ın tarifeleri, yalnızca ithalatı azaltma ya da ticaret açığını dengeleme aracı değil.
Aynı zamanda bir dünya düzeni tasarımı.
Tarifelerin satır aralarında, "ABD artık sadece bir pazar değil, bir düzen kurucu olarak yeniden sahneye çıkıyor" mesajı yatıyor.
Bu düzenin ilk izleri, enerji politikalarında açıkça görüldü. OPEC üzerinde kurulan baskılar sonucu petrol fiyatları aşağı çekildi.
Yüzeyde bu hamle, enflasyonla mücadele gibi görünüyor olabilir. Ancak arka planda, Rusya ve İran gibi ülkelerin gelir akışını kısmak ve jeopolitik baskı uygulamak amacı dikkat çekiyor.
Aynı strateji, rezerv varlıklar alanında da kendini gösteriyor.
Altın rezervlerinin merkezileştirilmesi, Bitcoin'in regülasyon altına alınması, dijital dolar projelerinin hız kazanması; Amerika'nın yalnızca fiziki üretimi değil, finansal rezerv yapısını da yeniden kontrol altına alma çabasının parçası.
Çünkü eğer mevcut sistem çökerse, rezervi yöneten kurallarını koyar.
ABD'nin tahvil piyasasında yaptığı düzenlemeler de bu sürecin görünmeyen ama etkili parçası.
Doların borçlanma aracından çok, jeopolitik kimlik belirteci olarak kullanılmaya başlandığı bir döneme giriyoruz.
Doları tutan ile tutmayan arasında, yalnızca ekonomik değil; stratejik bir ayrım yapılıyor artık.
Güvenliğin yeni adı: Ekonomik egemenlik
21'inci yüzyılın güvenlik paradigması değişiyor.
Bir ülkenin savunma kapasitesi, artık yalnızca ordusuyla değil; çelik üretimiyle, çip tasarımıyla, yazılım altyapısıyla ve ilaç stoklarıyla ölçülüyor.
Trump'ın tarifeleri bu bakış açısını sahaya yansıtan ilk büyük politika paketi.
Üretimi geri getirme çabası yalnızca işsizlikle ilgili değil. Stratejik bağımlılığı azaltma hedefiyle ilgili.
Çin'den alınan her ürün, potansiyel bir güvenlik riski olarak görülüyor.
Bir kriz anında kesilecek bir tedarik hattı, bir savaşın gidişatını değiştirebilir.
O nedenle ABD, kritik üretimi ülke içine çekmeye çalışıyor.
Veri ve teknoloji egemenliği de bu denklemde önemli.
Yarı iletkenlerden yapay zekâya, ödeme sistemlerinden sosyal medya algoritmalarına kadar her şey artık stratejik.
ABD'nin Çin merkezli şirketleri sistem dışına itmesi, yalnızca rekabet değil, siber güvenlik ve dijital egemenlik meselesi.
Artık kim kimin verisini işliyor, hangi ülkede hangi bulut sistemi kullanılıyor, bu bile diplomatik bir konu.
Bu strateji müttefiklik tanımını da dönüştürüyor.
ABD'nin ekonomik sistemiyle bütünleşmeyen ülkeler, isterse NATO üyesi olsun, ayrıcalıklardan faydalanamayabilir.
Ticaret, diplomasinin ön cephesi haline geliyor.
Fotoğraflarla dünyadan haberler
Fotoğraflarla dünyadan haberler
-
1/30
13 Nisan 2025 - Bir pilot, Graf Ignatievo hava üssüne ilk F-16 savaş uçağının gelişini kutlayan tören öncesinde, ilk Bulgar F-16 Blok 70 savaş uçağının bulunduğu hangara giriyor. Bulgaristan'ın ABD'den sipariş ettiği "Block 70" serisi 16 adet F-16 savaş uçağının ilki törenle karşılandı. Ülkenin güneydoğusundaki Graf İgnatievo NATO Hava Üssü'nde ABD'den satın alınan F-16'ların birincisinin teslimi dolayısıyla tören düzenlendi. Başbakan Rosen Jelyazkov, yaptığı konuşmada, "Gelen ilk modern savaş uçağı, ordumuzun ideolojik değişim ve modernizasyonunun sembolüdür" dedi.(Nikolay Doychinov/AFP) -
2/30
12 Nisan 2025 - Güney Kore'nin Gwangmyeong kentindeki itfaiyeciler, çöken bir metro inşaatında çalışıyor. Başkent Seul'ün yakınlarındaki Gwangmyeong'de çöken metro inşaatından bugün bir kişi çıkarıldı ancak mahsur kaldığı düşünülen başka biri için kurtarma çalışmaları sürüyor. Kentin itfaiye ekibinden bir yetkili, kazazedenin yaklaşık 13 saat boyunca yerin 30 metre altında kaldığını açıkladı. Kurtarıldığı sırada bilinci yerinde olan adam yakındaki bir hastaneye götürüldü. Yetkililer, bir havalandırma bacasının çökme riski taşıdığına dair raporların ardından işçileri inşaat alanından çekmiş ve bölgedeki trafiği durdurmuştu. (Hong Ki-won/AP) -
3/30
11 Nisan 2025 - Dünyanın esaret altındaki en yaşlı gorili olduğu tahmin edilen Fatou, 68. yaşını kutluyor. Berlin Hayvanat Bahçesi doğum günü sebebiyle Fatou'ya meyve ve sebzelerle dolu bir sepet hediye etti. Aslında net yaşı bilinmiyor ancak Berlin Hayvanat Bahçesi'ne 1959'da götürülen hayvanın 1957'de dünyaya geldiği düşünülüyor. Fatou, geçen yıl flamingo Ingo'nun ölümünün ardından hayvanat bahçesinin en yaşlı sakini olmuştu. 1955'ten beri hayvanat bahçesinde yaşayan kuşun en az 75 yaşında olduğu tahmin ediliyordu. (Ebrahim Noroozi/AP) -
4/30
10 Nisan 2025 - Gazze Şehri'nin doğu mahallesi Şucaiyye İsrail saldırısı sonucu isabet alan bir binanın önünde yaşlı bir Filistinli. Hamas tarafından yönetilen bölgedeki Sağlık Bakanlığı bugün yaptığı güncellemede, İsrail'in yeni saldırı dalgasında en az 1522 Filistinlinin öldüğünü ve savaşın başlangıcından bu yana toplam ölü sayısının 50 bin 886'ya yükseldiğini söyledi. Öte yandan İsrailli 970 pilot ve yedek asker ortak bir mektuba imza atarak, Gazze'ye yönelik saldırıların sonlandırılması ve Hamas'ın elindeki İsrailli esirlerin geri getirilmesi çağrısı yaptı. Mektubu imzalayanlar ordudan ihraç edildi. (Omar Al-Qattaa/ AFP) -
5/30
9 Nisan 2025 - Suudi Arabistan'ın batı kenti Taif'teki bir çiftlikte gül suyu ve yağı üretiminde kullanılan taze toplanmış Damask gülleri sergileniyor. Her bahar Taif'te açan güller, krallığın uçsuz bucaksız çöl manzarasını güzel kokulu pembe öbeklere dönüştürüyor. Ve nisanda bir ay boyunca, parfümlerde kullanılan uçucu yağ üretiliyor. (Fayez Nureldine/AFP) -
6/30
8 Nisan 2025 - İran'ın başkenti Tahran'da bir kadın, halk arasında "Casus İni" diye anılan eski ABD Büyükelçiliği'nin dış duvarlarına çizilmiş, yıldızların yerine kafataslarının, beyaz ve kırmızı şeritlerin yerine de saldırı tüfeği kullanan asker siluetlerinin yer aldığı ABD bayrağının resmedildiği duvar resminin önünden geçiyor. Başkan Donald Trump'ın nükleer programıyla ilgili doğrudan görüşmeler yapılacağını açıklamasının ardından İran, 8 Nisan'da en üst düzey diplomatını ABD'yle görüşmelerde bulunmak üzere Umman'a göndereceğini açıkladı. İran'ın müttefiki Rusya, büyük güçlerle yapılan anlaşmanın yerini alacak yeni bir nükleer anlaşma için müzakere olasılığını memnuniyetle karşıladı. 2018'de Trump, anlaşmadan tek taraflı olarak çekilmişti. (Atta Kenare/AFP) -
7/30
7 Nisan 2025 - ABD'nin Florida eyaletinin Miami kentindeki limanda bir forklift, kargo konteynırlarını taşıyor. ABD Başkanı Donald Trump'ın ithal mallara yönelik kapsamlı gümrük vergilerini sürdürmesi dünya genelinde piyasaların olumsuz tepki vermesine yol açıyor. Tüm çağrılara rağmen geri adım atmaya yanaşmayan Trump, Truth Social'daki açıklamasında, Çin'e çağrıda bulunarak yarına kadar ek vergi kararını geri çekmezlerse yüzde 50 ek vergi getireceğini söyledi. (Joe Raedle/AFP) -
8/30
6 Nisan 2025 - ABD'nin Kentucky eyaletinde hortumdan etkilenen Jeffersontown kenti ağır hasar aldı. Yetkililer, ABD'nin orta doğusunu vuran şiddetli fırtınaların en az 16 kişinin ölümüne yol açtığını ve Ulusal Hava Servisi'nin gelecek günlerde "şiddetli" sel baskınları yaşanabileceği uyarısında bulunduğunu açıkladı. Arkansas'tan Ohio'ya uzanan şiddetli fırtına hattı son günlerde binalara zarar verdi, yolları sular altında bıraktı ve düzinelerce hortum üretti. (Leandro Lozada/AFP) -
9/30
5 Nisan 2025 - Tunus'un liman kenti Safakes yakınlarında düzensiz göçmenlerin yaşadığı kampların dağıtılmaya başlanmasının ardından göçmenler eşyalarıyla birlikte bölgeden ayrılıyor. Tunus polisi dün yaptığı açıklamada, Sahra Altı Afrika'dan bölgeye giden binlerce kayıt dışı göçmenin yaşadığı kampların, sosyal medyada yürütülen bir kampanyanın ardından dağıtıldığını açıkladı. Ulusal Muhafız Genel Müdürlüğü Sözcüsü Hüsameddin Cebabli, El Amira ve Cibniyana bölgelerinde yaklaşık 20 bin düzensiz göçmenin yaşadığını belirtti. Cebabil bu kampların kademeli olarak tahliye edileceğini ve "en kısa sürede" hepsinin boşaltılacağını söyledi. (Fethi Belaid/AFP) -
10/30
4 Nisan 2025 - Güney Koreli Jo Eun-jin, başkent Seul'de Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'un azledilme kararının açıklanmasını beklerken geceyi sokakta geçirdi. Anayasa Mahkemesi'nin oybirliğiyle aldığı kararla Yoon bugün devlet başkanlığı görevinden alındı. Başarısızlıkla sonuçlanan sıkıyönetim girişiminin ardından Yoon, aralıkta görevden uzaklaştırılmıştı. Bugünkü karar liderin destekçilerini üzerken, muhalifler kutlamalar düzenledi. Güney Kore'nin Yoon'un yerine geçecek kişiyi belirlemek için 60 gün içinde erken seçim düzenlemesi bekleniyor. (Lee Jin-man/AP) -
11/30
3 Nisan 2025 - Filistinli çocuklar, Nuseyrat Mülteci Kampı'ndaki ücretsiz gıda dağıtım noktasında yemek almak için bekliyor. Gazze'de faaliyet gösteren uluslararası yardım kuruluşları, birçoğu defalarca yerinden edilen 2,4 milyon kişinin daha fazla kıtlığa dayanamayacağı uyarısı yapıyor. İsrail'in 2 Mart itibarıyla Gazze Şeridi'ne insani yardım girişini engellemesiyle birlikte, Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı tarafından desteklenen fırınların, un ve mazot stoklarının tükenmesi nedeniyle faaliyetlerini durdurduğu dün açıklanmıştı. Aynı zamanda Hamas'la yaptığı ateşkesi 18 Mart'ta bozan İsrail, Gazze'ye yönelik saldırılarını sürdürüyor. (Eyad Baba/AFP) -
12/30
2 Nisan 2025 - Endonezya'nın Orta Cava'da yer alan Wonosobo bölgesinde, balon festivali kapsamında havalanan sıcak hava balonları görülüyor. Ramazan Bayramı kutlamaları kapsamında düzenlenen etkinlikte çoğunlukla geri dönüştürülmüş kağıttan yapılmış balonlar renkli bir görüntü sunuyor. 1950'lere dayanan festivalde balonlar, hava trafiğini etkilememesi adında 60 metreden yukarıya çıkmayacak şekilde yere sabitleniyor. (Devi Rahman/AFP) -
13/30
1 Nisan 2025 - Ziyaretçiler, Fransa'nın kuzeyindeki Lille kentindeki Grand Palais'de 17. kez düzenlenen uluslararası siber güvenlik etkinliği "InCyber" Forumu sırasında fotoğraf çektiriyor. Tüm siber güvenlik ve “güvenilir dijital” ekosistemini bir araya getiren forum 3 Nisan 2025'e kadar devam edecek. (Sameer al-Doumy / AFP) -
14/30
29 Mart 2025 - Myanmar'da meydana gelen depremden bir gün sonra kurtarma ekipleri, Mandalay kentinde yıkılan Sky Villa apartmanında mahsur kalanları kurtarmaya çalışıyor. Myanmar'da dün yaşanan 7.7 ve 6.4 büyüklüğündeki iki depremde en az 1002 kişi hayatını kaybetti. Depremin etkisiyle sarsılan komşusu Tayland'ın başkenti Bangkok'ta ise inşaat halindeki bir gökdelenin çökmesi sonucu 10 kişinin öldüğü ve en az 100 kişinin kurtarılmayı beklediği bildirildi. ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu'na göre afet, Myanmar'ın 100 yıldır yaşadığı en şiddetli deprem. (Sai Aung Main/ AFP) -
15/30
28 Mart 2025 - İsrail'in saldırısının ardından Lübnan'ın başkenti Beyrut'tan dumanlar yükseliyor. İsrail, kentin güneyindeki El-Hades Mahallesi'ne hava saldırısı düzenleyerek savaş uçaklarıyla bir binayı yerle bir etti. Bugün yaşanan olay, İsrail'le Hizbullah arasında 27 Kasım 2024'te yürürlüğe giren ateşkesten sonra Beyrut'a yapılan ilk saldırıydı ancak İsrail, Lübnan'ın güneyini hedef almayı sürdürüyordu. Lübnan'dan İsrail'in kuzeyine iki roket atıldığını iddia eden ordu, misilleme yapmaya yemin etmişti. Bugünkü saldırının ardından iddiayı tekrarlayan İsrail Ordu Sözcüsü Avichay Adraee, hedef alınan binada Hizbullah'ın drone sakladığını öne sürdü. (Mohamed Azakir/Reuters) -
16/30
27 Mart 2025 - Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Fransa devlet televizyonu "France Televisions"un Paris'teki genel merkezinde basın toplantısı düzenledi. Zelenski, Rusya'yla olası bir ateşkes öncesinde Ukrayna'nın güvenliğini arttırmayı amaçlayan zirveye katılmak üzere dün Paris'e gelmişti. Elysee Sarayı'nda düzenlenen ve 31 ülkenin katıldığı zirvenin ana gündem maddeleri, kalıcı barış ve Ukrayna'ya asker gönderilmesi. (Julien De Rosa/AFP) -
17/30
26 Mart 2025 - Güney Kore'de itfaiye görevlisi Andong'daki geleneksel Kore köyü ve UNESCO Dünya Mirası alanı Andong Hahoe Köyü'nde yaklaşan orman yangınına hazırlık olarak sazdan yapılmış çatı ve duvarları ıslatıyor. Yetkililer, Güney Kore'nin şimdiye kadarki en kötü orman yangınlarından birinde en az 24 kişinin öldüğünü, birden fazla şiddetli yangının "benzeri görülmemiş hasara" yol açtığını ve UNESCO listesindeki iki sit alanını tehdit ettiğini söyledi. Ülke genelinde, 16 farklı noktada orman yangını ihbar edilirken, 15 bin hektar büyüklüğünde ormanlık alanın kül olduğu kaydedildi. (Yasuyoshi Chiba/AFP) -
18/30
25 Mart 2025 - Fransız aktör Gerard Depardieu ve avukatı Jeremie Assous, Paris Ceza Mahkemesi'nde 2021'de bir film çekimi sırasında iki kadına cinsel saldırıda bulunmakla suçlandığı davanda verilen ara sırasında mahkeme salonunu terk ediyor. 200'den fazla film ve televizyon dizisine imza atan 76 yaşındaki Depardieu, yaklaşık 20 kadın tarafından uygunsuz davranışlarda bulunmakla suçlandı ancak bu, mahkemeye taşınan ilk dava. İki davacı, 54 yaşındaki set görevlisi Amelie ve 34 yaşındaki yönetmen yardımcısı Sarah (adı değiştirildi), 2021'de yönetmen Jean Becker'in "Les Volets Verts" filminin çekimleri sırasında cinsel saldırıya uğradıklarını iddia ediyor. (Dimitar Dilkoff/AFP) -
19/30
24 Mart 2025 - Orduya bağlı bir savaşçı Sudan'ın başkenti Hartum'da bir pazar alanında devriye geziyor. Sudan yaklaşık iki yıldır, onbinlerce insanın ölümüne, 12 milyondan fazlasının yerinden edilmesine ve dünyanın en büyük açlık ve yerinden edilme krizlerinin yaşanmasına yol açan, düzenli orduyla Hızlı Destek Güçleri arasındaki savaşla harap olmuş durumda. (AFP) -
20/30
23 Mart 2025 - Papa Francis Roma'da zatürre nedeniyle 5 hafta hastanede kaldıktan sonra taburcu edilmeden önce Gemelli hastanesinin penceresinden el sallıyor. Tekerlekli sandalye ile balkona getirilen Papa, yaklaşık 2 dakika balkonda kaldı. Yorgun olduğu gözlenen Papa, selamlama sırasında "Sarı çiçekli bir hanımefendi görüyorum, ne güzel" dedi. Papa'nın selamlamasını, hastanede toplanan binlerce kişi takip ederken, bazı inananların ağladığı, bazılarının ise çok mutlu olduğunu ifade ettiği görüldü. Prof. Sergio Alfieri, 22 Mart'ta yaptığı açıklamada, Papa'nın bundan sonra 2 ay boyunca dinlenmesi gerektiğini belirterek, "Papa, yarın hastaneden taburcu edilecek. İki haftadır stabil durumda" demişti. (Filippo Monteforte/AFP) -
21/30
22 Mart 2025 - Formula 1 Çin Grand Prix'sinin sprint yarışını birinci bitiren Lewis Hamilton kutlama yaparken, McLaren'ın ikinci olan Avustralyalı pilotu Oscar Piastri aracını terk ediyor. Şanghay Uluslararası Pisti'nde düzenlenen yarışta Hamilton, Ferrari için ilk Formula 1 galibiyetini elde etti. 7 kere dünya şampiyonu olan Britanyalı, 6,889 saniyeyle Piastri'yi yendi. Red Bull'dan Max Verstappen ise 100 kilometrelik yarışı üçüncü sırada tamamladı. (Jade Gao/AFP) -
22/30
21 Mart 2025 - Birleşik Krallık'ın Londra kentindeki Heathrow Havalimanı'nın yakınlarındaki bir elektrik trafo merkezinde çıkan yangın sonucu elektrik kesintisi yaşandı ve havalimanı kapatıldı. Avrupa'nın en yoğun havalimanlarından biri olan Heathrow'un gece yarısına kadar kapalı olması bekleniyor. Havalimanındaki aksama sonucu 1351 uçuşun ve 291 bin yolcunun etkilendiği tahmin ediliyor. Londra İtfaiyesi yangının çıkış nedeninin bilinmediğini ancak trafo merkezindeki 25 bin litre soğutma yağının alev aldığını açıkladı. Yangın sabahın erken saatlerinde kontrol altına alınmıştı. (Londra İtfaiyesi/Reuters) -
23/30
20 Mart 2025 - Kanada'nın Ontario eyaletinde polis, Tesla galerisine düzenlenen saldırıya soruşturma açtı. İhbar sonrası sevk edilen polis ekipleri, i "Last Generation Canada" hareketinin üyelerinden iki kişiyi olay yerinde gözaltına aldı. ABD dahil birçok ülkede Tesla bayi ve tesisleri, şirketin yol açtığı iklim krizi zararlarının bedelini ödemesi gerektiği gerekçesiyle protesto ve saldırı dalgasıyla karşı karşıya kalıyor. ABD Başkanı Donald Trump'ın Kanada'ya yönelik gümrük vergileri sonrasında Toronto'da da Tesla marka araçların taksi veya paylaşımlı ulaşım aracı olarak satın alınmasına yönelik mali teşvikler durdurulmuştu. Kentin Belediye Başkanı Olivia Chow, kararın ABD'yle olan ticaret sorunları çözülene kadar süreceğini vurgulamıştı. (Carlos Osorio/Reuters) -
24/30
19 Mart 2025 - Güney Kore'nin azledilmiş devlet başkanı Yoon Suk Yeol'ün destekçileri, Anayasa Mahkemesi'nin önünde miting düzenledi. Sıkıyönetim ilanının ardından tutuklanan ve devlet başkanlığı görevinden uzaklaştırılan Yoon'un azil davasının karar gününde çıkabilecek olaylara müdahale etmek üzere başkent Seul'de 14 bin çevik kuvvet polisi görevlendirme kararı alındı. Seul Batı Bölge Mahkemesinin kararıyla "ayaklanmaya liderlik etmek" ve "görevi kötüye kullanmak" suçlamasıyla 19 Ocak'ta tutuklanan Yoon, Seul Merkez Bölge Mahkemesinin kararıyla Seul Gözaltı Merkezinden 8 Mart'ta çıkmıştı. (Yasuyoshi Chiba/AFP) -
25/30
18 Mart 2025 - İsrail ordusuna ait Merkava ana muharebe tankı İsrail'in güneyinde, Gazze Şeridi'nin kuzeyiyle olan sınır boyunca ilerliyor. İsrail, Gazze Şeridi'ne ocak ayındaki ateşkesten bu yana en yoğun saldırılarını düzenlerken, kurtarma ekipleri 404 kişinin öldüğünü bildirdi ve Hamas, ateşkesin uzatılması konusundaki çıkmazın ardından Binyamin Netanyahu'yu "savaşı yeniden başlatma" kararı almakla suçladı. Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, İsrail'in düzenlediği son saldırıların ardından, Gazze Şeridi'nde sağlanan ateşkese saygı gösterilmesi çağrısı yaptı. BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk ise "Sağlık Bakanlığına göre, Gazze'de gece gerçekleşen ve yüzlerce kişinin ölümüne neden olan İsrail hava saldırıları ve bombardımanı beni dehşete düşürdü. Saldırılar, trajedi üstüne trajedi ekleyecek" değerlendirmesinde bulundu. (Menahem Kahana/AFP) -
26/30
17 Mart 2025 - Kuzey Makedonya'da çoğunlukla gençlerin bulunduğu kalabalık bir gece kulübünde çıkan yangının 59 kişinin ölümüne yol açmasından bir gün sonra, Kocani'de düzenlenen protestoda eylemciler ellerinde pankartlar ve sevdiklerinin portrelerini taşıdı. Yetkililer, bir hip-hop konserinde sahnede atılan havai fişeklerin mekanı ateşe vermesinin ardından aşırı kalabalık bir gece kulübünde yangın çıktığını söyledi. 22'sinin durumu kritik olmak üzere 155 kişinin yaralandığı açıklandı. Kulübün, yangın söndürücülerin ve acil çıkışların yetersiz olması da dahil çeşitli yangın yönetmeliklerini ihlal ettiği bildirildi. Kulübün havai fişek kullanmak için lisansı yoktu ve dışarıda park etmiş gerekli güvenlik araçları bulunmuyordu. (Robert Atanasovski/AFP) -
27/30
16 Mart 2025 - ABD Başkanı Donald Trump'ı tasvir eden "Donald the Hutt" adlı karton figür, İspanya'nın Valensiya kentindeki Fallas festivali sırasında sergileniyor. Güncel olayları ve ünlüleri tasvir eden, içine tek tek figürlerin yerleştirildiği devasa karton yapılar olan fallalar, her yıl 19 Mart'ta marangozlar loncasının koruyucu azizi San Jose'ye saygı olarak Valensiya sokaklarında yakılıyor. Fallas festivali 2016'da UNESCO'nun insanlığın somut olmayan kültürel mirası listesine eklendi (Jose Jordan/AFP) -
28/30
15 Mart 2025 - Hindistan'ın kuzeyindeki Mathura kenti yakınlarındaki Dauji tapınağında Holi'den bir gün sonra Huranga oyunu oynanıyor. Kökeni Hinduizme dayanan ve renk festivali diye anılan Holi, her yıl kutlanan bir bahar festivali. Braj bölgesinde kutlanan Huranga ise Holi'den bir gün sonra gerçekleşerek festival ruhunun devam ettiriyor. Tapınağın kurucu ailesinden kadınlar, erkeklerin gömleklerini yırtıp onlara kumaş parçalarıyla hafifçe vuruyor. Erkekler de kadınlara renkli su döküyor. (Anushree Fadnavis/Reuters) -
29/30
14 Mart 2025 - Tam Ay tutulması esnasında, Şili'nin başkenti Santiago'daki Foster Gözlemevi teleskobundan uyduya lazer tutuluyor. "Kanlı Ay tutulması" dün gece ve bu sabah, Kuzey ve Güney Amerika'nın büyük bölümünün yanı sıra Afrika ve Avrupa'nın batı kısmı, Avustralya ve Rusya'nın doğu kesimleri ve Japonya'nın kuzeyinden izlendi. Tam Ay tutulması, Dünya'nın Güneş'le Ay'ın arasına girerek üç cismin uzayda neredeyse kusursuz bir şekilde hizalanmasıyla gerçekleşiyor. Bu esnada Dünya, uydusunun üzerine gölgesini düşürüyor. Tam tutulmada Ay kızıla çalan bir renk aldığığı için bu olay "kanlı Ay tutulması" diye anılıyor. (Javier Torres/ AFP) -
30/30
13 Mart 2025 - Geçen yılki cumhurbaşkanlığı seçimine katılması üst mahkeme tarafından engellenen tartışmalı Rumen siyasetçi Diana Sosoaca, mayısta yeniden yapılacak seçime katılmak adına yetkili kuruma böyle geldi. 49 yaşındaki eski avukat ve radikal sağcı milliyetçi S.O.S. Romanya partisinin Avrupa Parlamentosu Üyesi, adaylık başvurusunu başkent Bükreş'teki Merkez Seçim Bürosu'na yaptı. Büronun adaylığı tescil etmek ya da reddetmek için 48 saati var. Ret kararlarına 24 saat içinde itiraz edilebiliyor. Aralık ayında Romanya'da yapılan cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk turundan Calin Georgescu birinci çıkmış ancak anayasa mahkemesi, Rusya'nın sosyal medya aracılığıyla seçmenleri o zamanlar pek tanınmayan adayı desteklemesi için etkilediğini gösteren istihbarat raporlarının gizliliğini kaldırmasının ardından bu kararı iptal etmişti. (Vadim Ghirda/AP)
Yeni düzenin ayak sesleri: Parçalanan bloklar, yeniden kurulan haritalar
Yeni ekonomik güvenlik düzeni, dünyayı yalnızca daha korumacı değil; daha kutuplaşmış ve daha parçalı bir hâle getiriyor.
Avrupa Birliği stratejik özerkliği konuşuyor, Çin kendi ekonomik alanını tahkim ediyor, Rusya enerji üzerinden baskı kuruyor.
Her bölge kendi "korunaklı tedarik sistemini" inşa etmeye çalışıyor.
Bu yeni düzende müttefiklik artık yalnızca güvenlik anlaşmalarıyla değil; tedarik zincirleriyle, enerji akışlarıyla, dijital uyumla belirleniyor.
Jeopolitik haritalar yeniden çiziliyor, ama bu kez kalemler askeri değil, ekonomik.
Sonuç: Yeni ekonomik düzenin bedeli ve Amerika'nın iç hesaplaşması
ABD küresel düzeni yeniden kurarken dünyaya yeni kurallar öneriyor.
Ama bu kuralların en zor sınavı ABD halkı tarafından verilecek.
Çünkü bu dönüşüm; yüksek enflasyon, tedarik sıkıntıları, üretim maliyetlerinde artış ve finansal piyasalarda çalkantı gibi sonuçlar doğuracak.
Borsalardaki son çöküş dalgaları, milyonlarca Amerikalının emeklilik fonlarını doğrudan etkiledi.
Yatırımcılardan çok daha fazla, orta sınıf ve yaşlı nüfus bu daralmadan zarar görüyor.
Tarifelerin hedefi dış ticaret açıklarını azaltmak olabilir ama yol açtığı iç maliyet, halkın sabrını zorlayabilir.
Trump'ın güçlü popülist retoriği bu sancılı geçişi bir süre yönetebilir.
Ancak bu dönüşüm yalnızca bir söylem değil, ekonomik sabır ve sosyal rıza gerektiren bir yeniden yapılanma süreci.
Ve bu süreçte Amerikan halkının ne kadar dayanabileceği henüz belli değil.
Bugün Washington, dünyaya yeni bir düzen dayatıyor.
Ama bu düzenin kalıcı olup olmayacağı, önce Washington'un kendi içinde vereceği sınavla belli olacak.
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
