Politik güç ve dış politika

Bir ülkenin politik gücüyle kendi amaçlarına ve hedeflerine dayalı yapmak istediklerini ne şekilde yerine getirir?

 Bu konudaki imkanlardan ve yöntemlerden bazıları nelerdir?

Dış politika yönüyle politika nasıl yapılır?

Bu makalede, bunları açıklayacağım.

İçerik olarak öne çıkan noktalardan hareketle, yeterli ölçüde bir yaklaşımı ortaya koyacağım.

Sizler kendi hatırladıklarınızı da ekleyerek araları doldurabilir ve konuyu daha olgun hale getirebilirsiniz.

Neleri inceleyeceğiz: Liderlik, kurumsallık, politik güç için milletin fonksiyonu, iddiayla politika yapmak, stratejiyle politika yapmak, bilimsel metotlarla politika yapmak, kazanımları meşrulaştırmak ve yüksek politika.

Dış politika yapmak amacıyla öncelikle neler gerekir? Evvela liderlik ve kurumsal güçle çalışmak ve milletin katılımını sağlamak gerekir. Liderlik bakımından, doğru vizyon sahibi olmak, jeopolitik okumayı isabetli bir şekilde yapmak, uygun stratejik planları yapmak ve kararlılık uygulamak gerekir. 

– “Liderlik, kurumsallık, millet!”    

Dış politikanın devlet ayağında yapılacaklar var, milletçe müştereken olması gerekenler var.  Ama bir ülkede politika hem kurumsal hem de milletçe inanılarak yapılıp uygulanır, bunu bilmek zorundayız. Bayrağı, pasaportu, para cinsini, refah ve güvenlik açısından gerekli olan her bir konuyu düşünürseniz, bunun devlet ve milletle olması gerektiğini daha iyi analmış oluruz. Liderler, siyasetçiler, hükümet millete önderlik ederler. Medya ise durumdan haber verir, süreçleri not eder. Bu topyekûn bir çalışmadır. Ama net olan şudur, politika için irade ve kararlılık gerekir.

– “Politika için irade ve kararlılık gerekir.”

Devlet, millet, müttefikler, vs. konuların hepsi ilgililerce bir araya getirilir. Bu cümleden şu çıkar, uluslararası sistemde hem rakipler vardır hem de müttefikler (veya ortaklar). Bu bir denge ile sevk ve idareyi gerektiren husustur. Sonuçta formül doğru olmalıdır, kararlılıkla uygulanmalıdır. Ama önemli detaylar vardı, müttefik de neticede bir rakiptir.

Hangi ülke olursa olsun, ülkenin amacı ve hedefleri yönünde politika yapılır. Başkasına göre değil. Müttefiklerle ortak kararlar alınmaz değildir, ama neticede burada da ülke çıkarı vardır. Sonuçta ülke yararına ne kazanılacak, buna bakılır.

–“Ülkenin amaçları ve hedefleri yönünde politika.”

Politika, çok katmanlı, çok alanlı, çok boyutlu çalışılarak yapılır. Amaç sonuca varmaktır. Gücü ve inancı karşı tarafa hissettirmek ve hatta talepleri, gerekçeleri, şartları, zaman ve mekân örgüsünü çok iyi işlemek gerekir.

–“Çok kapsamlı, alanlı, boyutlu politika.”

İşte bu noktada da ülkeler veya güç unsurları tasnife tabidir; bizden olanlar, karşı olanlar ve ikisi arasındakiler.

Dış politika yapmak amacıyla belirli disiplinlerde sürekli çalışıp doğru raporlar hazırlamak, bunun müşterek çalışmalarla ve işbirliği halinde, sinerjik oluşumlarla sonuca bağlanması gerekir.

Dış politika multidisiplinerdir. Örneğin savunma-güvenlik politikaları ile ekonomi politikaları arasında çalışma disiplini açısından çok büyük farklar vardır. Multidisipliner yaklaşımla, dış politika sadece üniversitede dış politika veya tarih okumakla ilgili değildir. Hatta çok iyi müzakereci, analizci, vs. olmak bile gerekir. Politika bilenlerce yapılır, ülkenin en iyi uzmanları kullanılır. Hatta özel uzmanlar yetiştirilir.

–“Dış politika multidisiplinerdir.”

Devlet dışında da yapılacaklar var. Özellikle devlet organlarında, kamu yönetimi dahilinde, siyasi partiler ve sivil toplum kuruluşları, iş insanları tarafında, her türlü medya aracıyla yapılacaklar var. Medya önemli hem konvansiyonel hem sosyal medya, ama bir de uluslararası medya var. Hem bir diplomatik çekim alanı oluşturmak hem de medya ölçeğinde bir kazanım olduğu için uluslararası diplomatik platformları önemli mecralardandır. Amaç kazanmaktır. Kazanılacak konular için riske girilebilir. Risk yönetilir. İşte bu devletin işidir.

–“Devlet kazanılacaklar için riske girebilir.”

Baktığınızda politikayı hem devlet çatısı içinde hem de dışında yapmak gerekebilir. Tabii hepsi için çok iyi bir orkestrasyon gerekir ve bu elbette bir otoritenin idaresindedir. Nihai karar verici hüviyetiyle kim varsa, irade onun kararıyla oluşur. Hükümet, iktidar, her nasıl söylerseniz, politika yapmaktan sorumlu olan her türlü kurum ve kuruluş ile ilgili kimseler bu konuya odaklanırlar. Sonuçta bir lider karar verir.

Bütün mesele nedir? Ülkede iç siyasi görüşler, planlar, beklentiler farklı olsa da ülkenin kalkınmasına, huzuruna, güvenine, insanlığın istikbali ve evrensel kaideler gereği olanlara göre politika yapmak. 

–“Ülkenin kalkınması, huzuru, güvenliği, insanlığın istikbali için politika.”

Dolayısıyla bu karmaşık, yaygın, ama çok önemli fonksiyonu yerine getirmek için sağlam bir liderlik gerekir.

Politik alanda bugünkü dünyayı şöyle bir gözünüzden geçirin, ne görüyorsunuz?

Örneğin ABD’nin 47. Başkanı Donald Trump bir liderlik sergiliyor. Nasıl? Biraz doğaçlama biraz da kurumsal çalışmalara dayanarak. Ama bir özellikten söz edeceğim ki bugünün konusu budur: Hızlı olmak, baskın olmak, başkalarını inandırmak veya etkilemek!

Trump’ın yaptığı nedir? Devletin yasama ve yürütme kurumlarının çalışması sağlanıyor mu, bürokrasi çalışıyor mu, uzmanlar görüş veriyor mu, muhalefet eleştiriyor mu, hukukçular üstüne düşüne yapıyor mu, peki Trump’ın karakterine uygun bir yönetme tarzı oluşuyor mu?

Amerika Birleşik Devletleri’nin köklü bir devlet hiyerarşisi var, uluslararası sistemde önderlik rolü belli. Ama Trump ortaya çıktı ve mesela “Grönland bizim” diyor. Olur veya olmaz, ama üzerinde çalışıyorlar.

Bazen politika yaparken ülkelerin temel karakterleri sahaya yansır. Bir Amerikalının “poker”, Rus’un “satranç”, Çinlinin “go” oynaması gibi örnekler verilir. Mesela Trump sanki son politik yaklaşımlarında fazlaca poker oynuyor! 

Tabi bu bilinen anlamda bir oyun değil. Fakat bilimsel çalışmalar çok önemlidir. Yöneylem araştırması (operational research) konuları, ihtimaliyat teorileri, oyun teorileri, veri işletimi ve simülasyonlar ile sürekli alternatifler geliştirilir, en iyiler ve en kötüler hesap edilir. Politikanın analiz kısmı çok önemlidir, ama sonuçta karar ve icra noktasında karakter öne geçmektedir.

–“Analiz için bilim var!”
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  21 Nisan 2025 - Arjantin'in başkenti Buenos Aires'teki San José de Flores Bazilikası'nda ayine katılan bir Katolik, Papa Francis'in resmini taşıyor. Vatikan, Papa Francis'in hayatını kaybettiğini duyurdu. 2013'ten bu yana bu makamda olan Francis , 1000 yılı aşkın süredir Vatikan'ın başına Avrupa dışından seçilen ilk lider, ilk Latin Amerikalıydı. Papa son kez 20 Nisan'da Paskalya Bayramı kutlaması için Aziz Petrus Meydanı'nda toplananları selamlamıştı. Papa’nın ölümüyle Antik Roma geleneği, "Novendiale" diye bilinen 9 günlük yas başladı. İtalya’da da ulusal yas ilan edildi. (Luis Robayo/AFP)

• 2/30

  20 Nisan 2025 - McLaren'ın Avustralyalı pilotu Oscar Piastri, Suudi Arabistan Grand Prix'sinin ardından podyumun zirvesinde. Genç pilot bu sezon üçüncü zaferini elde etti ve şampiyonada puanını 99'a çıkardı. Takım arkadaşı Lando Norris 89, Max Verstappen ise 87 puanda. Suudi Arabistan yarışına pole pozisyonda başlayan Max Verstappen ikinci sırayı alırken, Ferrari'den Charles Leclerc üçüncü olarak bu sezon ilk kez podyuma çıktı. Bir sonraki yarış 4 Mayıs'taki Miami Grand Prix'si. (Gabriel Bouys/AFP)

• 3/30

  19 Nisan 2025 - Çin'in başkenti Pekin'de düzenlenen E-Town Yarı Maratonu ve İnsansı Robot Yarı Maratonu'nda mühendisler, yarışa katılan bir robotla koşuyor. Çin, dünyada ilk kez bir yarı maratonda insan ve robotların beraber yarıştığı bir müsabaka düzenledi. Başkentteki yarışa binlerce insanın yanı sıra 21 insansı robot katıldı. Bazı robotlar kendi başına koşarken, diğerlerinin destek alması gerekti. Tiangong Ultra, 2 saat 40 dakikayla robotların kazananı oldu. (Tingshu Wang/Reuters)

• 4/30

  Hıristiyan biri, Hindistan'ın Chennai kentinde Kutsal Cuma günü nedeniyle düzenlenen geçit töreninde, Hz. İsa'nın çarmıha gerilişini canlandırıyor. Dünyanın dört bir yanındaki Hıristiyanlar, Kutsal Hafta törenlerini gerçekleştiriyor. Bu yıl 18 Nisan'a denk gelen Kutsal Cuma'da çarmıha gerilek öldüğüne inandıkları Hz. İsa'yı anıyorlar. Hristiyanlar pazar günü ise Hz. İsa'nın çarmıha gerilmesinden üç gün sonra dirildiğine inandıkları Paskalya Günü'nü kutlayacak. (R.Satish Babu/AFP)

• 5/30

  17 Nisan 2025 - Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ve Kamboçya Kralı Norodom Sihamoni'nin fotoğraflarını tutanlar, Şi Cinping'in iki günlük Kamboçya ziyareti için Phnom Penh'deki Phnom Penh Uluslararası Havalimanı'nda. Şi, ABD'nin "karşılıklı tarifeler" kapsamında yaptığı gümrük vergisi artışları nedeniyle ticari gerilimlerin ve ekonomik belirsizliklerin arttığı dönemde Vietnam ve Malezya'nın ardından Kamboçya'yı ziyaret etti. Güneydoğu Asya ülkesi Kamboçya, ABD'ye büyük miktarda ticaret fazlası, Çin'e ise büyük miktarda ticaret açığı veriyor. ABD Başkanı Donald Trump, 2 Nisan'da duyurduğu "karşılıklı tarifeler" kapsamında Kamboçya'ya da ek yüzde 49 gümrük vergisi ile en yüksek tarifelerden birini getirmişti. (Reuters)

• 6/30

  17 Nisan 2025 - Fransa'da 38. Uluslararası Uçurtma Festivali 12 Nisan'da başladı. Ülkenin kuzeyinde bulunan yerleşim birimi Berck’teki festivalde, dünyanın farklı ülkelerinden gelen ustaların tasarladığı uçurtmaların oluşturduğu renkli görüntüler ziyaretçilerin ilgi odağı oldu. 21 Nisan'da sona erecek festivalin bu yılki konusu Amerika. (Sameer Al-Doumy/AFP)

• 7/30

  15 Nisan 2025 - Gazze Sirk Okulu yardım ekibinin üyesi Gazze Şehri'ndeki Abdülaziz el-Rantisi Çocuk Hastanesi'nde çocuklara gösteri sunmadan önce palyaço makyajını yapıyor. İsrail, savaşın yıkıma uğrattığı Filistin topraklarının büyük bölümünü ele geçirme çabası kapsamında yeni bir koridoru ele geçirdikten sonra Gazze'deki askeri saldırısını genişletmeyi planladığını duyurdu. Filistinli Hamas hareketiyle ABD, Mısır ve Katar'ın arabuluculuğunda 19 Ocak'ta yürürlüğe giren önceki ateşkes, İsrail'in Gazze'ye yönelik yoğun saldırılarına yeniden başlamasıyla 18 Mart'ta çökmüştü. Tel Aviv yönetimi, Hamas’ın rehineleri serbest bırakmaması halinde daha fazla toprağı işgal etmeye hazırlanıyor. (Omar Al-Qattaa/AFP)

• 8/30

  14 Nisan 2025 - ABD Başkanı Donald Trump, El Salvador Devlet Başkanı Nayib Bukele'yle Beyaz Saray'ın Oval Ofis'inde bir araya geldi. Bukele kendisini "dünyanın en havalı diktatörü" diye tanımlıyor ve artık ABD liderinin yasadışı göçmenleri kötü şöhretli bir Salvador hapishanesine sınır dışı etme yönündeki tartışmalı girişiminde kilit müttefiki konumunda. Görüşme, Beyaz Saray'ın Orta Amerika ülkesindeki hapishaneye yanlışlıkla sınır dışı edilen ve ABD mahkemesinin Trump yönetimine geri dönüşünü kolaylaştırma emri verdiği bir babanın davası nedeniyle Beyaz Saray'ın baskı altında olduğu bir dönemde gerçekleşti. (Brendan Smialowski/AFP)

• 9/30

  13 Nisan 2025 - Bir pilot, Graf Ignatievo hava üssüne ilk F-16 savaş uçağının gelişini kutlayan tören öncesinde, ilk Bulgar F-16 Blok 70 savaş uçağının bulunduğu hangara giriyor. Bulgaristan'ın ABD'den sipariş ettiği "Block 70" serisi 16 adet F-16 savaş uçağının ilki törenle karşılandı. Ülkenin güneydoğusundaki Graf İgnatievo NATO Hava Üssü'nde ABD'den satın alınan F-16'ların birincisinin teslimi dolayısıyla tören düzenlendi. Başbakan Rosen Jelyazkov, yaptığı konuşmada, "Gelen ilk modern savaş uçağı, ordumuzun ideolojik değişim ve modernizasyonunun sembolüdür" dedi.(Nikolay Doychinov/AFP)

• 10/30

  12 Nisan 2025 - Güney Kore'nin Gwangmyeong kentindeki itfaiyeciler, çöken bir metro inşaatında çalışıyor. Başkent Seul'ün yakınlarındaki Gwangmyeong'de çöken metro inşaatından bugün bir kişi çıkarıldı ancak mahsur kaldığı düşünülen başka biri için kurtarma çalışmaları sürüyor. Kentin itfaiye ekibinden bir yetkili, kazazedenin yaklaşık 13 saat boyunca yerin 30 metre altında kaldığını açıkladı. Kurtarıldığı sırada bilinci yerinde olan adam yakındaki bir hastaneye götürüldü. Yetkililer, bir havalandırma bacasının çökme riski taşıdığına dair raporların ardından işçileri inşaat alanından çekmiş ve bölgedeki trafiği durdurmuştu. (Hong Ki-won/AP)

• 11/30

  11 Nisan 2025 - Dünyanın esaret altındaki en yaşlı gorili olduğu tahmin edilen Fatou, 68. yaşını kutluyor. Berlin Hayvanat Bahçesi doğum günü sebebiyle Fatou'ya meyve ve sebzelerle dolu bir sepet hediye etti. Aslında net yaşı bilinmiyor ancak Berlin Hayvanat Bahçesi'ne 1959'da götürülen hayvanın 1957'de dünyaya geldiği düşünülüyor. Fatou, geçen yıl flamingo Ingo'nun ölümünün ardından hayvanat bahçesinin en yaşlı sakini olmuştu. 1955'ten beri hayvanat bahçesinde yaşayan kuşun en az 75 yaşında olduğu tahmin ediliyordu. (Ebrahim Noroozi/AP)

• 12/30

  10 Nisan 2025 - Gazze Şehri'nin doğu mahallesi Şucaiyye İsrail saldırısı sonucu isabet alan bir binanın önünde yaşlı bir Filistinli. Hamas tarafından yönetilen bölgedeki Sağlık Bakanlığı bugün yaptığı güncellemede, İsrail'in yeni saldırı dalgasında en az 1522 Filistinlinin öldüğünü ve savaşın başlangıcından bu yana toplam ölü sayısının 50 bin 886'ya yükseldiğini söyledi. Öte yandan İsrailli 970 pilot ve yedek asker ortak bir mektuba imza atarak, Gazze'ye yönelik saldırıların sonlandırılması ve Hamas'ın elindeki İsrailli esirlerin geri getirilmesi çağrısı yaptı. Mektubu imzalayanlar ordudan ihraç edildi. (Omar Al-Qattaa/ AFP)

• 13/30

  9 Nisan 2025 - Suudi Arabistan'ın batı kenti Taif'teki bir çiftlikte gül suyu ve yağı üretiminde kullanılan taze toplanmış Damask gülleri sergileniyor. Her bahar Taif'te açan güller, krallığın uçsuz bucaksız çöl manzarasını güzel kokulu pembe öbeklere dönüştürüyor. Ve nisanda bir ay boyunca, parfümlerde kullanılan uçucu yağ üretiliyor. (Fayez Nureldine/AFP)

• 14/30

  8 Nisan 2025 - İran'ın başkenti Tahran'da bir kadın, halk arasında "Casus İni" diye anılan eski ABD Büyükelçiliği'nin dış duvarlarına çizilmiş, yıldızların yerine kafataslarının, beyaz ve kırmızı şeritlerin yerine de saldırı tüfeği kullanan asker siluetlerinin yer aldığı ABD bayrağının resmedildiği duvar resminin önünden geçiyor. Başkan Donald Trump'ın nükleer programıyla ilgili doğrudan görüşmeler yapılacağını açıklamasının ardından İran, 8 Nisan'da en üst düzey diplomatını ABD'yle görüşmelerde bulunmak üzere Umman'a göndereceğini açıkladı. İran'ın müttefiki Rusya, büyük güçlerle yapılan anlaşmanın yerini alacak yeni bir nükleer anlaşma için müzakere olasılığını memnuniyetle karşıladı. 2018'de Trump, anlaşmadan tek taraflı olarak çekilmişti. (Atta Kenare/AFP)

• 15/30

  7 Nisan 2025 - ABD'nin Florida eyaletinin Miami kentindeki limanda bir forklift, kargo konteynırlarını taşıyor. ABD Başkanı Donald Trump'ın ithal mallara yönelik kapsamlı gümrük vergilerini sürdürmesi dünya genelinde piyasaların olumsuz tepki vermesine yol açıyor. Tüm çağrılara rağmen geri adım atmaya yanaşmayan Trump, Truth Social'daki açıklamasında, Çin'e çağrıda bulunarak yarına kadar ek vergi kararını geri çekmezlerse yüzde 50 ek vergi getireceğini söyledi. (Joe Raedle/AFP)

• 16/30

  6 Nisan 2025 - ABD'nin Kentucky eyaletinde hortumdan etkilenen Jeffersontown kenti ağır hasar aldı. Yetkililer, ABD'nin orta doğusunu vuran şiddetli fırtınaların en az 16 kişinin ölümüne yol açtığını ve Ulusal Hava Servisi'nin gelecek günlerde "şiddetli" sel baskınları yaşanabileceği uyarısında bulunduğunu açıkladı. Arkansas'tan Ohio'ya uzanan şiddetli fırtına hattı son günlerde binalara zarar verdi, yolları sular altında bıraktı ve düzinelerce hortum üretti. (Leandro Lozada/AFP)

• 17/30

  5 Nisan 2025 - Tunus'un liman kenti Safakes yakınlarında düzensiz göçmenlerin yaşadığı kampların dağıtılmaya başlanmasının ardından göçmenler eşyalarıyla birlikte bölgeden ayrılıyor. Tunus polisi dün yaptığı açıklamada, Sahra Altı Afrika'dan bölgeye giden binlerce kayıt dışı göçmenin yaşadığı kampların, sosyal medyada yürütülen bir kampanyanın ardından dağıtıldığını açıkladı. Ulusal Muhafız Genel Müdürlüğü Sözcüsü Hüsameddin Cebabli, El Amira ve Cibniyana bölgelerinde yaklaşık 20 bin düzensiz göçmenin yaşadığını belirtti. Cebabil bu kampların kademeli olarak tahliye edileceğini ve "en kısa sürede" hepsinin boşaltılacağını söyledi. (Fethi Belaid/AFP)

• 18/30

  4 Nisan 2025 - Güney Koreli Jo Eun-jin, başkent Seul'de Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'un azledilme kararının açıklanmasını beklerken geceyi sokakta geçirdi. Anayasa Mahkemesi'nin oybirliğiyle aldığı kararla Yoon bugün devlet başkanlığı görevinden alındı. Başarısızlıkla sonuçlanan sıkıyönetim girişiminin ardından Yoon, aralıkta görevden uzaklaştırılmıştı. Bugünkü karar liderin destekçilerini üzerken, muhalifler kutlamalar düzenledi. Güney Kore'nin Yoon'un yerine geçecek kişiyi belirlemek için 60 gün içinde erken seçim düzenlemesi bekleniyor. (Lee Jin-man/AP)

• 19/30

  3 Nisan 2025 - Filistinli çocuklar, Nuseyrat Mülteci Kampı'ndaki ücretsiz gıda dağıtım noktasında yemek almak için bekliyor. Gazze'de faaliyet gösteren uluslararası yardım kuruluşları, birçoğu defalarca yerinden edilen 2,4 milyon kişinin daha fazla kıtlığa dayanamayacağı uyarısı yapıyor. İsrail'in 2 Mart itibarıyla Gazze Şeridi'ne insani yardım girişini engellemesiyle birlikte, Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı tarafından desteklenen fırınların, un ve mazot stoklarının tükenmesi nedeniyle faaliyetlerini durdurduğu dün açıklanmıştı. Aynı zamanda Hamas'la yaptığı ateşkesi 18 Mart'ta bozan İsrail, Gazze'ye yönelik saldırılarını sürdürüyor. (Eyad Baba/AFP)

• 20/30

  2 Nisan 2025 - Endonezya'nın Orta Cava'da yer alan Wonosobo bölgesinde, balon festivali kapsamında havalanan sıcak hava balonları görülüyor. Ramazan Bayramı kutlamaları kapsamında düzenlenen etkinlikte çoğunlukla geri dönüştürülmüş kağıttan yapılmış balonlar renkli bir görüntü sunuyor. 1950'lere dayanan festivalde balonlar, hava trafiğini etkilememesi adında 60 metreden yukarıya çıkmayacak şekilde yere sabitleniyor. (Devi Rahman/AFP)

• 21/30

  1 Nisan 2025 - Ziyaretçiler, Fransa'nın kuzeyindeki Lille kentindeki Grand Palais'de 17. kez düzenlenen uluslararası siber güvenlik etkinliği "InCyber" Forumu sırasında fotoğraf çektiriyor. Tüm siber güvenlik ve “güvenilir dijital” ekosistemini bir araya getiren forum 3 Nisan 2025'e kadar devam edecek. (Sameer al-Doumy / AFP)

• 22/30

  29 Mart 2025 - Myanmar'da meydana gelen depremden bir gün sonra kurtarma ekipleri, Mandalay kentinde yıkılan Sky Villa apartmanında mahsur kalanları kurtarmaya çalışıyor. Myanmar'da dün yaşanan 7.7 ve 6.4 büyüklüğündeki iki depremde en az 1002 kişi hayatını kaybetti. Depremin etkisiyle sarsılan komşusu Tayland'ın başkenti Bangkok'ta ise inşaat halindeki bir gökdelenin çökmesi sonucu 10 kişinin öldüğü ve en az 100 kişinin kurtarılmayı beklediği bildirildi. ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu'na göre afet, Myanmar'ın 100 yıldır yaşadığı en şiddetli deprem. (Sai Aung Main/ AFP)

• 23/30

  28 Mart 2025 - İsrail'in saldırısının ardından Lübnan'ın başkenti Beyrut'tan dumanlar yükseliyor. İsrail, kentin güneyindeki El-Hades Mahallesi'ne hava saldırısı düzenleyerek savaş uçaklarıyla bir binayı yerle bir etti. Bugün yaşanan olay, İsrail'le Hizbullah arasında 27 Kasım 2024'te yürürlüğe giren ateşkesten sonra Beyrut'a yapılan ilk saldırıydı ancak İsrail, Lübnan'ın güneyini hedef almayı sürdürüyordu. Lübnan'dan İsrail'in kuzeyine iki roket atıldığını iddia eden ordu, misilleme yapmaya yemin etmişti. Bugünkü saldırının ardından iddiayı tekrarlayan İsrail Ordu Sözcüsü Avichay Adraee, hedef alınan binada Hizbullah'ın drone sakladığını öne sürdü. (Mohamed Azakir/Reuters)

• 24/30

  27 Mart 2025 - Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Fransa devlet televizyonu "France Televisions"un Paris'teki genel merkezinde basın toplantısı düzenledi. Zelenski, Rusya'yla olası bir ateşkes öncesinde Ukrayna'nın güvenliğini arttırmayı amaçlayan zirveye katılmak üzere dün Paris'e gelmişti. Elysee Sarayı'nda düzenlenen ve 31 ülkenin katıldığı zirvenin ana gündem maddeleri, kalıcı barış ve Ukrayna'ya asker gönderilmesi. (Julien De Rosa/AFP)

• 25/30

  26 Mart 2025 - Güney Kore'de itfaiye görevlisi Andong'daki geleneksel Kore köyü ve UNESCO Dünya Mirası alanı Andong Hahoe Köyü'nde yaklaşan orman yangınına hazırlık olarak sazdan yapılmış çatı ve duvarları ıslatıyor. Yetkililer, Güney Kore'nin şimdiye kadarki en kötü orman yangınlarından birinde en az 24 kişinin öldüğünü, birden fazla şiddetli yangının "benzeri görülmemiş hasara" yol açtığını ve UNESCO listesindeki iki sit alanını tehdit ettiğini söyledi. Ülke genelinde, 16 farklı noktada orman yangını ihbar edilirken, 15 bin hektar büyüklüğünde ormanlık alanın kül olduğu kaydedildi. (Yasuyoshi Chiba/AFP)

• 26/30

  25 Mart 2025 - Fransız aktör Gerard Depardieu ve avukatı Jeremie Assous, Paris Ceza Mahkemesi'nde 2021'de bir film çekimi sırasında iki kadına cinsel saldırıda bulunmakla suçlandığı davanda verilen ara sırasında mahkeme salonunu terk ediyor. 200'den fazla film ve televizyon dizisine imza atan 76 yaşındaki Depardieu, yaklaşık 20 kadın tarafından uygunsuz davranışlarda bulunmakla suçlandı ancak bu, mahkemeye taşınan ilk dava. İki davacı, 54 yaşındaki set görevlisi Amelie ve 34 yaşındaki yönetmen yardımcısı Sarah (adı değiştirildi), 2021'de yönetmen Jean Becker'in "Les Volets Verts" filminin çekimleri sırasında cinsel saldırıya uğradıklarını iddia ediyor. (Dimitar Dilkoff/AFP)

• 27/30

  24 Mart 2025 - Orduya bağlı bir savaşçı Sudan'ın başkenti Hartum'da bir pazar alanında devriye geziyor. Sudan yaklaşık iki yıldır, onbinlerce insanın ölümüne, 12 milyondan fazlasının yerinden edilmesine ve dünyanın en büyük açlık ve yerinden edilme krizlerinin yaşanmasına yol açan, düzenli orduyla Hızlı Destek Güçleri arasındaki savaşla harap olmuş durumda. (AFP)

• 28/30

  23 Mart 2025 - Papa Francis Roma'da zatürre nedeniyle 5 hafta hastanede kaldıktan sonra taburcu edilmeden önce Gemelli hastanesinin penceresinden el sallıyor. Tekerlekli sandalye ile balkona getirilen Papa, yaklaşık 2 dakika balkonda kaldı. Yorgun olduğu gözlenen Papa, selamlama sırasında "Sarı çiçekli bir hanımefendi görüyorum, ne güzel" dedi. Papa'nın selamlamasını, hastanede toplanan binlerce kişi takip ederken, bazı inananların ağladığı, bazılarının ise çok mutlu olduğunu ifade ettiği görüldü. Prof. Sergio Alfieri, 22 Mart'ta yaptığı açıklamada, Papa'nın bundan sonra 2 ay boyunca dinlenmesi gerektiğini belirterek, "Papa, yarın hastaneden taburcu edilecek. İki haftadır stabil durumda" demişti. (Filippo Monteforte/AFP)

• 29/30

  22 Mart 2025 - Formula 1 Çin Grand Prix'sinin sprint yarışını birinci bitiren Lewis Hamilton kutlama yaparken, McLaren'ın ikinci olan Avustralyalı pilotu Oscar Piastri aracını terk ediyor. Şanghay Uluslararası Pisti'nde düzenlenen yarışta Hamilton, Ferrari için ilk Formula 1 galibiyetini elde etti. 7 kere dünya şampiyonu olan Britanyalı, 6,889 saniyeyle Piastri'yi yendi. Red Bull'dan Max Verstappen ise 100 kilometrelik yarışı üçüncü sırada tamamladı. (Jade Gao/AFP)

• 30/30

  21 Mart 2025 - Birleşik Krallık'ın Londra kentindeki Heathrow Havalimanı'nın yakınlarındaki bir elektrik trafo merkezinde çıkan yangın sonucu elektrik kesintisi yaşandı ve havalimanı kapatıldı. Avrupa'nın en yoğun havalimanlarından biri olan Heathrow'un gece yarısına kadar kapalı olması bekleniyor. Havalimanındaki aksama sonucu 1351 uçuşun ve 291 bin yolcunun etkilendiği tahmin ediliyor. Londra İtfaiyesi yangının çıkış nedeninin bilinmediğini ancak trafo merkezindeki 25 bin litre soğutma yağının alev aldığını açıkladı. Yangın sabahın erken saatlerinde kontrol altına alınmıştı. (Londra İtfaiyesi/Reuters)

Dış politika nasıl yapılır? Bir strateji belirlersiniz ve bunun üzerine başkalarını inandırırsınız veya en doğru seçeneği onlara sunarsınız. Konu sahada yer eder, olduğu nispette de bir sonuç alırsınız. Yani politika yapmak istemektir. Siz istersiniz, tekrarlarsınız. Öyle olduğundan değil, siz istediğinizde, o öyle olmalıdır. Çalışmak gerekir!

–“Politika yapmak istemektir.”

Rusya’ya bakın, yaklaşık on yıla yakındır tekrarlayıp duruyorlar:

Tek kutuplu dünya düzeni sona erdi çok kutupluluk başladı.

Örnek: Bugün Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov Antalya Diplomasi Forumu’nda “küreselleşme bitti, dünya parçalandı” dedi. Değil Lavrov, bütün Kremlin aynı konuyu yıllardır tekrar ediyor. İstedikleri net ve stratejilerinde yazıyor: “Çok kutuplu dünya!” 

Buradan hareketle, “Lavrov dedi öyledir, Jinping açıkladı artık durum bu…” gibi düşünenler çıkabilir. Herkesin bir politikası olabilir, ama bilmeksizin adım atmadan önce son kez düşünmekte yarar vardır. Çünkü, politika yapanındır. Eğer dahil olduysanız, sizin de politikanız netleşmiş olur. Yarın başka bir iddiayla ortaya çıkmamak gerekir.

–“Politika yapanındır!”

Bir de stratejik belirlemeden sonra politikanın meşrulaştırılması konusu var. En güzel örnek bu son Suriye olayında görüldü. ABD Eski Başkanı Barack Obama Suriye’yi Arap Baharı’nın kucağına kendi stratejisi gereği ve CIA’nın operasyonları gereği itti. Vekalet Savaşı başlatıldı.

Bu konudaki açıklamalardan bir kısmını daha dün Antalya Diplomasi Forumu’nda ABD’den Prof. Dr. Jeffrey Sachs anlattı. Tabi ben ve benim gibi uzmanlar bu durumu gayet iyi bilmekteydi. Burada ABD’nin yapmak istediği de değil, yapmak istedikleri hep tarafımızdan açıklandı. Bu sahada pek çok dengeyi etkiledi. Neler yaşandı sizler hatırlarsınız. 

Şimdi gelin 2024 Kasım ayına. Sahada olan şuydu, (O zamanın tarifiyle HTŞ lideri) Ahmed eş-Şara idaresindeki birlikler harekete başladı ve neredeyse 10 gün kısa bir sürede Esad yönetimi devrildi. Bugün Ahmed eş-Şara Suriye’nin meşru Geçiş Dönemi Devlet Başkanı. Politikayı kim yaptı, kim uyguladı, halen çok net değil, ama bir yerinden bakıp dile getirelim.

Geçen günlerde Trump, Netanyahu’yu ağırlarken Beyaz Saray’da ne söyledi?

“Erdoğan adında bir adamla harika bir ilişkim var. […] Erdoğan'a, iki bin yıldır kimsenin yapmadığını yaptın, Suriye'nin kontrolünü ele geçirdin dedim. (HTŞ’yi kastediyor,) Vekiller aracılığıyla Suriye'yi ele geçirdi. Çok sert bir adam ve çok zeki. Kimsenin yapamadığı bir şeyi yaptı ve ona hak vermelisiniz. ...”

O halde Türkiye bir stratejik planla politikasını oluşturdu ve tatbik etti, şimdi bunu söylemek mümkün mü? Evet.

–“Politika stratejiyle yapılır.”

Strateji yapılır, politik karar verilir, sahada ilerleme sağlanır ve sonuç alınır. Sonra yine bunun politik devamı olur. Durumu meşrulaştırmak için politika yapılır.

–“Kazanımları meşrulaştırmak için politika.”

Başka örnek olsun. ABD’nin Suriye’de var olma sebebi ve uluslararası hukuka göre bu ülkede askeri müdahalede bulunma hakkı nereden gelmekteydi? Birincisi, Esad gibi halkına zulmeden bir lider ve yönetim olması, yani insan hakları konusu; ikincisi, kimyasal silah başka tabirle kitle imha silahı (KİS) kullanılması; üçüncüsü ise, IŞİD’in varlığı, yani küresel terörle mücadele gerektiren bir husus.

Şimdi bunların hepsi ABD için bitti. Trump ilk başkanlık döneminde kendisi söyledi: “IŞİD bitti!” Peki sonra ne dedi? Petrolü koruyacağım. Şimdi Esad yok ve meşru bir Suriye yönetimi var. Bu zamanın Suriye politikasında ABD için meşruiyet nerede? Yeni yönetimin desteklenmesi! İşte politika. O halde kimlerle işbirliği yapmalı? Siz bunun altını doldurabilirsiniz.

Politika duruma çabuk adapte olmalıdır. Çünkü çok dinamik bir dünya düzeni (veya düzensizliği) içine girildi. Burada bir önemli kavram da politikada proaktif olmaktır.

Bu arada hantal yapılara örnek olması açısından Avrupa Birliği’nin kurumsal yapısını gözümüzün önüne getirebiliriz. Bu tür yapılar çok başlı çok fazla denge unsurunun bir arada olduğu bir yapıdır. En büyük konular ise politik bakış açıları ve ekonomik kondisyondaki farklılıklardır.

–“Proaktif, dinamik adaptasyon.”

Bu makalede politika yapma ile ilgili bazı önemli hususlara değindim. Politikanın icrası da çok önemlidir. Politikada ve diplomaside güven telkin etmek önemlidir. Görüldüğü kadarıyla Türkiye bu yönde “milli güç” fonksiyonlardan biri olan “politik gücü” iyi kullanan bir ülke hüviyetini kazanmış haldedir.

–“Yüksek dış politik güç.”

Şöyle bir düşünün, bundan mesela 30-40 yıl önce durum neydi diye. Koalisyonlar bile başlı başına istikrarlı politika yapamamanın bir sebebiydi. Halbuki dış politikada istikrar, güven kadar önemli bir konudur.

Politika devam etmelidir. Ülkece neyi istediğiniz ve neyi duyumsadığınız başkaları tarafından iyi bilinecek!

–“Politikada istikrar ve güven.”

Bu ifade ettiklerim, başlıklar halinde ve bir rehber niteliği taşıyan dış politika konularını içermektedir. Şahsi görüşümde “yüksek politika” ile öne çıkardığım bir kavram var. Milli güç ölçeğinde yükselmek veya daha da güçlü olmak, yüksek politikanın, bu tarzda politika yapıp, icra etmenin bir ürünüdür.

–“Yüksek politika!”

Sonuç olarak, Türkiye çok önemli bir süreçte inisiyatif alan bir ülke konumunda oldu.

Bunu tespit etmek gerekir. Millet bunun farkındadır.

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.