Cumhuriyetin kuruluşundan beri Atatürk'ün "Yurtta sulh, cihanda sulh" şiarından ayrılmayan Türkiye, hiçbir zaman gözünü başka ülkelerin topraklarına dikmedi ve komşularının iç işlerine karışmaktan uzak durdu.

Bugün, bunun pek de doğru bir siyaset olmadığını görüyoruz.

Şöyle ki, Türkiye kimsenin toprağına yan gözle bakmadı ama komşuları, Türkiye'den katbekat güçsüz oldukları halde ona düşmanlık etmek için hiçbir fırsatı kaçırmadılar.

Mesela, Bulgaristan 1980'li yıllarda Türk azınlığa karşı yapmadığını bırakmadı; ülke Doğu Bloku'nda ve Sovyet himayesinde olduğu için Türkiye mecburen Bulgar zulmünü seyretmek zorunda kaldı.

Ardından Ermenistan'ın ve Batı'daki Ermeni diasporasının kışkırttığı ASALA terörü hortladı ve yüzlerce diplomatımızı şehit etti. Ermenistan ayrıca Ağrı Dağı'nı kendi toprağı sayıyordu.

Doğu komşumuz İran, onlarca yıl PKK terörünü himaye etti ve pek çok Türk aydınına düzenlenen suikastlarda Tahran'ın parmağı vardı. Buna rağmen Türkiye metanetini korudu ve İran'a karşı hiçbir misillemede bulunmadı.

Güneyimizdeki Suriye ise kurulduğu tarihten itibaren Hatay'ı kendi sınırları içerisinde göstererek toprak üzerindeki hak iddiasını sürdürdü. Terörist başı Abdullah Öcalan'ın daimi karargâhı ve ikametgâhı, 1999 yılında yakalanıp Türkiye'ye getirilene kadar Suriye'nin denetimindeki Bekaa Vadisi'ndeydi.

PKK'nın ikinci üssü ise Kuzey Irak'taki Kandil bölgesiydi. Oradaki yerel Kürt unsurlar bizimle iş birliği yapıyor gibi görünse de el altından kan ve can kardeşleri PKK'yı desteklemeyi sürdürüyorlardı. Ortadoğu'daki tüm Kürt gruplarının nihai hedefi ortaktı; o da bölgede tüm Kürtleri kapsayan bağımsız bir Kürdistan devleti kurmaktı.

Yunanistan ile ilişkilerimiz zaten herkesin malumu. Burnumuzun dibindeki pek çok adayı silahlandıran Yunanistan, o da yetmezmiş gibi komşu sınır bölgelerini ABD üssüne çevirdi.

Gürcistan ve Azerbaycan dışındaki tüm komşularının ağız birliği etmişçesine sergiledikleri bunca düşmanlığa karşı Türkiye'nin sessiz kalması doğru muydu?

Elbette ki değildi. Tabi ki Türkiye, tüm bunlara son derece dar, sınırlı bir tepki gösterdi. Ama yapabileceği çok daha köklü şeyler vardı.

Ayrıca son 30 yılda Türkiye'nin eline altın değerinde fırsatlar geçmişti.

Mesela bunlardan biri, birinci ve ikinci Körfez savaşından sonra Irak'ın dağılma sürecine girmesi ve merkezi otoritenin oldukça zayıflamasıydı.

Böyle bir dönemde Türkiye, Irak'ta Kerkük ve Musul'dan ibaret otonom bir Türkmen bölgesinin oluşmasını sağlayabilirdi.

Böylece Türkiye'nin yanı başında PKK ile arasında Ankara'ya kalben ve ruhen bağlı bir ara bölge yaratılmış olurdu.

Aksine Türkiye, Özal döneminde ABD'nin de teşvikiyle, Kuzey Irak'ta bir Kürt yönetiminin oluşması için canla başla çalıştı.

Kuzey Irak'ta ihale alan Türk firmaları, orada birçok havaalanı, okul, hastane, alışveriş merkezi kurarak Kürt devletinin fiziki inşasına katkıda bulunurken, Türk devlet kurumları da binlerce Peşmergeyi polis ve komando olarak eğitti.

İki Kürt örgütünün temsilcileri Ankara'da büyükelçi düzeyinde ağırlandı. Buna karşın Iraklı Türkmenlere üvey evlat muamelesi yapıldı.

Türkiye ayrıca, Kuzey Irak'taki Kürt yönetiminin Kürtleri sürekli Kerkük ve Musul'a yerleştirerek bu iki kadim Türkmen kentinin demografik yapısını değiştirme girişimine de ses çıkarmadı.

2010 yılı başlarında Suriye'de iç savaş başladığında Türkiye, orada bir Türkmen bölgesinin oluşması için çalışabilirdi.

Böylece kendi sınırında bir ara bölge oluşturmuş olurdu. Buna karşın Türkiye nedense Araplara yöneldi ve onlardan oluşan bir milis ordusu kurdu.

Oysa Suriyeli Türkmenlerden böyle bir silahlı birliğin kurulması ve sınırdaki tüm Suriye kasabalarının da onların denetimine verilmesi gerekirdi.

Zamanı geldiğinde ve gerekli şartlar oluştuğunda Irak ve Suriye'de oluşan bu otonom Türkmen bölgeleri bir referandumla Türkiye'ye katılabilirdi. Bu şekilde Türkiye, Ortadoğu'daki karışıklıktan kazançlı çıkmış olacaktı.

Buna karşın Irak ve Suriye hudutları boyunca Türkiye'nin sınır güvenliği tehlikeye girdi; o da yetmezmiş gibi ülke, 10 milyonu aşkın bir mülteci yükünü omuzlamak zorunda kaldı.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  25 Aralık 2024 - Devlet Acil Durum Servisi'nden bir kurtarma görevlisi, Rusya'nın Harkiv'e yönelik drone saldırısının ardından bir konutta çıkan yangını söndürmeye çalışıyor. Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski savaştan zarar gören ülkesinin elektrik şebekesine Noel günü 170'den fazla füze ve drone fırlatarak bir kişinin ölümüne ve yaygın elektrik kesintilerine neden olan Rusya'nın "insanlık dışı" saldırısını kınadı. Ülke sabah 5:30'da hava saldırısı alarmıyla uyandı ve kısa süre sonra hava kuvvetleri, Rusya'nın Karadeniz'den Kalibr seyir füzeleri fırlattığını bildirdi (Sergey Bobok/AFP)

• 2/30

  24 Aralık 2024 - Panama'nın başkenti Panama'da polis ABD Büyükelçiliği önünde düzenlenen protestoda göstericiler tarafından yerleştirilen seçilmiş ABD Başkanı Donald Trump'ın resminin önünde nöbet tutuyor. Panama Cumhurbaşkanı Jose Raul Mulino, Donald Trump'ın insan yapımı su yolunu geri alma tehdidinin ardından 23 Aralık'ta ülkenin eski liderleriyle birlikte imzaladığı bir bildiride Panama Kanalı'nın statüsünün müzakere edilemez olduğunu söyledi. Trump, "Donanmamız ve ticaretimiz çok haksız ve adaletsiz bir şekilde muamele görüyor. Her yerde olduğu gibi Panama Kanalı'nda da kazıklanıyoruz" demiş ve kanalın ABD'ye iade edilebileceğini öne sürmüştü (Arnulfo Franco/AFP)

• 3/30

  23 Aralık 2024 - Mozambik'te protestocular başkent Maputo'da yanan bir barikatın yanında toplanıyor. Hile iddialarının haftalarca süren ölümcül sokak çatışmalarını tetiklemesinin ardından ülkenin en yüksek mahkemesi, iktidar partisinin tartışmalı ekim seçimindeki zaferini onayladı. Kararın ardından muhalefetin ayaklanma tehdidinde bulunması sonrası Güney Afrika ülkesinde daha fazla şiddet olayının patlak vermesinden endişe ediliyor (Amilton Neves/AFP)

• 4/30

  22 Aralık 2024 - Filistinliler, İsrail'in Gazze'deki El-Jalaa Caddesi'ne düzenlediği saldırıda isabet alan sivil aracı inceliyor. Gazze Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan son güncellemeye göre, İsrail saldırıları son 24 saatte Gazze Şeridi genelinde en az 32 Filistinlinin ölümüne ve 54 kişinin yaralanmasına yol açtı. İsrail güçleri, kuşatma altındaki Kuzey Gazze'de zorlukla faaliyet gösteren Kamal Adwan Hastanesi'nin içindeki ve yakınındakilere tahliye emri verdikten sonra hastaneye saldırı düzenledi (Omar Al-Qattaa/AFP)

• 5/30

  21 Aralık 2024 - Dün akşam Almanya'da en az 5 kişinin ölümüne ve 200 kişinin yaralanmasına yol açan saldırının gerçekleştiği Noel pazarının yakınındaki kilisenin girişine çiçekler bırakılıyor. Ölümcül saldırıda bir kişi aracını pazardaki kalabalığın üzerine sürmüştü. Kiliseye çiçek bırakanlardan Almanya Başbakanı Olaf Scholz, ülkenin birlik içinde kalması gerektiğini vurgulayarak failin cezasız kalmayacağına söz verdi. Polis, saldırıdan sorumlu olduğunu düşündüğü 50 yaşındaki Suudi Arabistanlı bir doktoru gözaltına aldı (Michael Probst/AP)

• 6/30

  20 Aralık 2024 - Tayvan'da ana muhalefetteki Çin Milliyetçi Partisi (Komintang) milletvekilleri (beyaz giyenler) parlamentoya girmeye çalışıyor. Demokratik İlerleme Partisi'nden (DPP) çok sayıda milletvekili, perşembe gecesi parlamentoyu basarak tartışmalı tasarıların geçmesini önlemek için Yasama Yuanı'na girişleri engellemiş ve içeride barikat kurmuştu. Sözkonusu yasa tasarıları arasında seçilmiş yetkililerin görevden alınma koşullarının sıkılaştırılması için planlanan bir değişiklik de yer alıyor (I-Hwa Cheng/AFP)

• 7/30

  19 Aralık 2024 - Luigi Nicholas Mangione, Pensilvanya'nın Hollidaysburg kentindeki Blair County Adliyesi'nden ayrılıyor. UnitedHealthcare CEO'su Brian Thompson'ı 4 Aralık'ta Manhattan'da bir sokakta vurmakla suçlanan 26 yaşındaki Mangione, geçen hafta Pensilvanya'daki bir McDonald's'ta görüldüğünde sona eren, ülke çapında bir aramayı tetiklemişti. Eski veri mühendisi, cinayetle ilgili suçlamalarla yüzleşmek üzere New York'a iade edilme çabalarıyla mücadele ederken bu eyalette hapiste tutuluyor (Gene J. Puskar/AFP)

• 8/30

  18 Aralık 2024 - Suriye'de başkent Şam'ın dışındaki Cobar'da bir aile, tahrip olmuş mezarlıkta. Baas rejiminin devrilmesinin ardından Suriye'de toplu mezarlar ve cesetler bulunmaya devam ediyor. Şam'daki Seyyide Zeynep bölgesinde bir depoda aralarında çocukların da olduğu, 20'den fazla kişiye ait olduğu düşünülen ceset kalıntıları bulundu. Öte yandan Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, AB'nin Suriye'nin yeniden imarına katkı sağlamaya hazır olduğunu belirtti (Aris Messinis/AFP)

• 9/30

  17 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Han Yunus kentinde Filistinli bir kız çocuğu yemek dağıtım merkezinde sıra bekliyor. Gazze Savaşı sürerken, ateşkesin sağlanması ve rehinelerin serbest bırakılmasına dair aylardır süren açmazın ardından İsrail ve Hamas'ın anlaşmaya yakın olabileceği belirtiliyor. İsrail'in Gazze'deki askeri varlığını sürdürmekte ısrar etmesi ve Hamas'ın İsrail askerleri çekilene kadar rehineleri serbest bırakmayı reddetmesi nedeniyle bu yıl defalarca yapılan görüşmeler başarısızlıkla sonuçlanmıştı (Bashar Taleb/AFP)

• 10/30

  16 Aralık 2024 - Almanya'da Başbakan Olaf Scholz başkanlığındaki hükümet, Federal Meclis'te yapılan güven oylamasını geçemeyerek düştü. Hür Demokrat Parti'nin (FDP) ayrılması sonrasında Sosyal Demokrat Parti (SPD) ve Yeşiller'den oluşan koalisyon hükümeti dağıldı ve erken seçimin yolu açıldı. Almanya 23 Şubat'ta sandık başına gidecek (John Macdougall/AFP)

• 11/30

  15 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'da sokaklara dökülen halk, ülkenin yeni yöneticilerinin belirlediği bayrağı açtı. Birleşmiş Milletler Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, Suriye'de Beşar Esad rejiminin devrilmesinin ardından ilk kez Şam'a gitti. Pedersen, "Elbette bu değişim kendi başına büyük umutlar oluşturuyor, ancak hepimiz önümüzde hala birçok zorluk olduğunu biliyoruz" diye konuştu. Öte yandan Golan Tepeleri civarındaki tampon bölgeye giren İsrail ordusu, işgali daha ileriye taşıyarak başkent Şam'ın 25 kilometre yakınlarına kadar sokuldu (Amr Abdallah Dalsh/Reuters)

• 12/30

  14 Aralık 2024 - Güney Kore Ulusal Meclisi Başkanı Woo Won-sik, Seul'daki genel kurulda, Başkan Yoon Suk Yeol'un azledilmesine yönelik önergeyi kabul ederek tokmağı vuruyor. Güney Koreli milletvekilleri, 3 Aralık'taki sıkıyönetim girişiminin ardından Yoon'un görevden alınması için bugün oy kullandı. Yoon, önergenin kabulünden sonra yaptığı açıklamada "Şimdilik ara versem de halkla birlikte geleceğe uzanan yolculuğumu sürdüreceğim" dedi (YONHAP/AFP)

• 13/30

  13 Aralık 2024 - İtalya'da polis, öğrencilerin Filistinlilere destek ve hükümetin politikalarına karşı eylemi sırasında, Torino Politeknik Üniversitesi'nin önünde nöbet tutuyor. USB ve Cobas sendikalarının düzenlediği eğitim, ulaşım ve kamu sağlığını kapsayan ulusal grev gününde, Reuters'e konuşan bir sendika sözcüsü "Bizim grevimiz savaş ekonomisine ve dolayısıyla hükümetimizin İsrail devletine verdiği desteğe karşı bir grev" dedi. Hükümetin İsrail politikalarının protesto edilmesinin yanı sıra daha yüksek ücretler ve daha kısa çalışma haftası da eylemcilerin talepleri arasında yer alıyor (Marco Bertorello/AFP)

• 14/30

  12 Aralık 2024 - Donald Trump, Time dergisinin New York Borsası'nda düzenlediği Yılın Kişisi etkinliğinde konuştu. Time, seçilmiş başkanın artık "dünyanın en güçlü adamı" olduğunu belirtti. Dergiden yapılan açıklamada Trump'ın, "tarihi boyutlarda bir geri dönüşe imza attığı, nesilde bir kez görülen siyasi bir yeniden yapılanmaya öncülük ettiği" belirtildi. Trump bu unvanı ilk başkanlık seçim zaferinin ardından 2016 yılında da almıştı (Alex Brandon/AP)

• 15/30

  11 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'nde çocuklar, enkaz yığınlarının arasında su taşıyor. İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırıları 14 aydan fazla süredir devam ederken, son 15 günde 556 Filistinli hayatını kaybetti, 1511 kişi yaralandı (Ömer el-Kette/AFP)

• 16/30

  10 Aralık 2024 - ABD'nin Kaliforniya eyaletinin Malibu kentinde çıkan yangın büyüyor. Rüzgarın şiddetlendirdiği yangın, Hollywood elitlerinin ikamet ettiği kıyı topluluğundaki evleri ve işyerlerini tehdit ediyor (David Swanson/AFP)

• 17/30

  9 Aralık 2024 - Suriyeli kurtarma ekipleri Şam'daki Sednaya hapishanesinde gizli bodrum katlarını ararken insanlar hapishanenin çatısında duruyor. Beşar Esad yönetiminin pazar günü düşmesinden beri, yakınlarından haber almayı uman Suriyeli siviller ülkenin en gizli ve en kötü şöhretli hapishanesi Sednaya'ya akın ediyor. İnsan hakları kuruluşlarınca "insan mezbahası" adıyla anılan Sednaya çok sıkı saklanan bir sırdı ve şu ana dek hapishanenin içinden hiç görüntü hiç alınamamıştı (Abdülaziz Ketaz/AFP)

• 18/30

  8 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'daki Emevi Camii. Heyetu Tahriru'ş Şam (HTŞ) öncülüğündeki silahlı örgütler başkent Şam'ın kontrolünü ele geçirdi. BM Genel Sekreteri'nin Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, ülkenin bir dönüm noktasında olduğunu söyledi. Suriyeli muhalifler, bugün 16.00'dan yarın 05.00'e kadar Şam'da sokağa çıkma yasağı ilan etti. Kutlama amacıyla da olsa kalabalık meydanlarda ateş açılmaması için çağrı yapıldı (Aref Tammawi/AFP)

• 19/30

  7 Aralık 2024 - İtfaiyeciler, Hollanda'nın Lahey kentindeki bir mahallede meydana gelen patlamanın etkisiyle yıkılan bir binanın önünde duruyor. Sabah erken saatlerde yaşanan patlamada 5 daire yerle bir oldu. Yetkililer en az bir kişinin hayatını kaybettiğini ve 3 kişinin yaralı olduğunu bildirdi. Enkaz altında kalanların sayısıysa net değil. Patlamanın nedeni henüz bilinmiyor fakat polis olay yerinden hızla ayrılan bir arabayı aradıklarını belirtti (Phil Nijhuis/AP)

• 20/30

  6 Aralık 2024 - Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'un görevden alınmasını talep eden protestocular, başkent Seul'deki Ulusal Meclis önünde toplandı. Yoon, hem muhalefetten hem de kendi partisinden aldığı tepkilerle 3 Aralık'taki sıkıyönetim kararından yaklaşık 6 saat sonra geri adım atmak zorunda kalmıştı. Muhalefet partileri, başkanın azledilmesi için önerge verirken sivil toplum kuruluşları da lideri istifaya çağırıyor (Kim Hong-ji/Reuters)

• 21/30

  5 Aralık 2024 - İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus yakınlarındaki Mevasi kampına hava saldırısı düzenledi. İsrail hava saldırıları çarşamba günü Gazze'nin güneyinde yerlerinden edilmiş Filistinlilerin kaldığı kampı vurdu ve yakındaki bir hastanenin yöneticisine göre en az 21 kişi hayatını kaybetti. Cenevre merkezli sivil toplum kuruluşu Avrupa-Akdeniz İnsani Hakları İzleme Örgütü (Euro-Med), İsrail'in dün düzenlediği saldırıda Filistinlileri "diri diri yaktığını" belirtti (Abdel Kareem Hana/AP)

• 22/30

  4 Aralık 2024 - ABD'nin New York kentinin Manhattan bölgesinde polis, Hilton Otel'in önünde gerçekleşen saldırının ardından olay yerindeki mermi kovanlarını işaretliyor. ABD'nin en büyük sağlık sigorta şirketlerinden UnitedHealthcare'in CEO'su Brian Thompson, silahlı saldırıda öldürüldü. Saldırganın olay yerinden bisikletle kaçıp Central Park'a gittiği açıklandı. Polis, sokak ortasında 50 yaşındaki Thompson’ı öldüren katili hâlâ arıyor (Stefan Jeremiah/AP)

• 23/30

  3 Aralık 2024 - Eski Gana Devlet Başkanı ve Ulusal Demokratik Kongre'nin (NDC) başkan adayı John Mahama'nın destekçileri Akra'da, 7 Aralık'ta yapılacak başkanlık seçimi öncesinde seçim konvoyunda NDC siyasi partisinin bayraklarını kaldırıyor. Gana'da iki dönem görev yaptıktan sonra istifa eden Devlet Başkanı Nana Akufo-Addo'nun yerine geçecek isim için yapılacak oylamada ekonominin yönetimi kilit rol oynayacak. Oylama, Akufo-Addo'nun iktidardaki Yeni Yurtsever Parti'nin (NPP) adayı ve mevcut Başkan Yardımcısı Mahamudu Bawumia'yla eski başkan ve NDC partisinin adayı John Mahama arasında sıkı bir yarışa dönüştü. Akufo-Addo'nun ikinci dönemine ekonomik kriz, enflasyon ve Gana'nın borç yükünü yönetmek için Uluslararası Para Fonu'yla 3 milyar dolarlık bir anlaşma yapmak zorunda bırakan zayıf para birimi damgasını vurmuştu (Olympia De Maismont/AFP)

• 24/30

  2 Aralık 2024 - Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te Avrupa Birliği (AB) kararının ardından başlayan protestolar sürüyor. Hükümet, AB'ye katılım müzakerelerinin 2028'e kadar askıya alınmasına karar vermişti. İçişleri Bakanlığı protestolarda 113 polisin yaralandığını ve 224 göstericinin de gözaltına alındığını duyurdu (Zurab Tsertsvadze/AP)

• 25/30

  1 Aralık 2024 - Şili'nin başkenti Santiago'da dev Örümcek-Adam balonu, Noel festivalinde sokaklardan geçti. Noel sezonunun başlangıcına işaret eden geleneksel Disney geçidinde Oyuncak Hikayesi'nden Buzz Lightyear ve ikonik Mickey Mouse'un yanı sıra birçok çizgi film karakteri vardı (Esteban Felix/AP)

• 26/30

  30 Kasım 2024 - Kosova'nın kuzeyinde, ülkenin elektriğinin neredeyse tamamını üreten iki termik santrale su sağlayan hasarlı kanalda bir polis devriye geziyor. Polis, cuma günü Varage köyünde meydana gelen patlamanın ardından kanalın çevresinde güvenlik önlemlerini artırdı. Patlama sonrasında güç kaynaklarının büyük ölçüde sağlam olduğu görülmüş ancak bazı bölgelere içme suyu tedarikinde sıkıntı yaşanmıştı. Gece boyunca yapılan çalışmalarla, sabah saatlerinde geçici bir çözümle tekrar su verilmeye başlandı. Komşu ülke Sırbistan, önemli kanaldaki patlamadan sorumlu olduğu suçlamalarını reddetmişti (Valdrin Xhemaj/Reuters)

• 27/30

  29 Kasım 2024 - Notre-Dame Katedrali'nin restorasyonunda çalışan işçiler de dahil olmak üzere katılımcılar, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un konuşması için katedralin nefinde toplandı. Macron, katedrali ziyaret ederek restorasyonda görev alanlara teşekkür etti. Fransa'nın en ünlü anıtlarından Notre Dame Katedrali, 2019'da çıkan yangında kullanılmaz hale gelmişti. Katedral yangından 5 yıl sonra, 7 ve 8 Aralık 2024'te düzenlenecek törenlerle yeniden açılacak (Sarah Meyssonnier/AFP)

• 28/30

  28 Kasım 2024 - Ukrayna'nın Lviv kentinde uygulanan elektrik kesintisi sırasında, jeneratörle aydınlatılan güzellik salonu faaliyet göstermeyi sürdürüyor. Bugün Ukrayna'nın enerji altyapısına devasa bir saldırı başlatan Rusya, dondurucu soğukların görüldüğü ülkeyi acil elektrik kesintileri uygulamaya zorluyor. Rusya-Ukrayna Savaşı'nda bin gün eşiği geçen hafta geçilmişti (Yuriy Dyachyshyn/AFP)

• 29/30

  27 Kasım 2024 - Lübnan'da yerinden edilmiş yurttaşlar, Beyrut'un Dahiye bölgesindeki evlerine dönüyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki ateşkes bugün devreye girdi. Lübnan'la İsrail hükümetleri arasında ateşkes antlaşmasına varıldığını ABD Başkanı Joe Biden duyurdu. ABD ve Fransa'nın başını çektiği bir uluslararası koalisyonun ateşkes antlaşmasının uygulanmasına ilişkin destek sunacak (Bilal Hussein/AP)

• 30/30

  26 Kasım 2024 - Pakistan'ın başkenti İslamabad'da Pakistan Ordusu'ndan askerler, meclise çıkan yolu kapatmak için yerleştirilen konteynırın üzerinde nöbette. İmran Han'ın partisi Pakistan Adalet Hareketi'nin destekçileri, eski başbakanın hapishaneden çıkartılması talebiyle hükümet karşıtı protesto düzenledi. Eylemcilerle güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmada ölü ve yaralılar var (Akhtar Soomro/Reuters)

Türkiye, son 20 yılda Afganistan'dan gelen göçmen akınından da doğru şekilde yararlanamadı.

Oysa yapılması gereken şuydu: Peştun, Tacik ve Hazara gibi Afgan asıllı göçmenlerin Avrupa'ya gidişi teşvik edilirken Türk asıllı Özbekler ve Türkmenler, düzenli bir şekilde Irak ve Suriye sınır bölgelerine kurulacak köylere yerleştirilebilirdi.

Gerilla savaşında son derece deneyimli olan Özbek ve Türkmen soydaşlarımız, korucu olarak PKK'ya karşı etkili bir mücadele verirken TSK'nın sınırdaki iş yükünü de hafifletmiş olacaktı.

Ayrıca bölgedeki etnik yapı da Türklerin lehine değişeceği ve gelişeceği için Ankara, bir kez daha bu işten kârlı çıkmış olacaktı.

Burada da Türkiye, kendi ulusal çıkarlarına karşı bir tutum izledi.

Ne kadar geçmişi karanlık, eli kanlı ama paralı Afganlı varsa hepsine konut karşılığı vatandaşlık verdi; buna karşın Türkiye'yi ikinci vatanları olarak gören ve ona büyük sevgi ve bağlılık duyan gariban Türkmen ve Özbek soydaşları dışlandı.

Türkiye, Afganistan gerçeklerinden o kadar habersiz ki, kendilerini Türk asıllı bir halk olarak sunan Moğol kökenli Hazarları bile baş tacı etti.

Zira Hazaralar, Türkmenlere ve Özbeklere nazaran daha iyi örgütlenmişlerdi ve ağızları da iyi laf yapıyorlardı.

Oysa anadili olarak Farsça konuşan Hazaralar, Afganistan'da Cengiz Han zamanından kalma Moğol kökenli bir halktır.

Hazaraların en büyük özelliği, tıpkı bir bukalemun gibi gittikleri her yerde ortama göre renk ve kılık değiştirmeleridir.

İran'da kendilerini Fars, Türkiye'de Türk ve Almanya'da ise Ari olarak tanımlıyorlar ve oranın yerli halkına yanaşmaya çalışıyorlardı.

Amaç, kabul görmek ve maksimum kazanç elde etmekti.

Hazaralar Türkiye'de o kadar aktiftiler ki, Türkler tarafından Türk kökenli Türkmenlere ve Özbeklere nazaran daha fazla kabul, onay, itibar ve himaye görmeye başladılar.

Oysa din, dil ve ırk Hazaraların umurlarında bile değildi; onlar için tek ölçü, maksimum kazanç elde etmekti.

Nitekim Avrupa ve AB'ye giden Hazaraların önemli bir kısmı, İslam coğrafyasından uzaklaşmanın da verdiği rehavet ve rahatlıkla toplu şekilde din değiştirip Hristiyanlığa geçmeye başladılar.

Bu gerçeklerden habersiz Türkiye'deki Türkçü gruplar ise soydaş olarak Hazaralara özel bir ilgi gösteriyor; Kazaklar ve Kırgızlar gibi çekik gözlü ve yassı burunlu olmalarından dolayı onları da Orta Asya'daki onlarca Türk boylarından biri sanıyorlardı.

Toparlarsak, Türkiye son 30 yılda Ortadoğu ve Güney Asya'da oluşan kaotik ve istikrarsız ortamdan en iyi şekilde yararlanabilecekken, başta güvenlik ve ekonomi olmak üzere her alanda bunun külfetini çekmek zorunda kaldı.

Şimdi ise Türkiye, giderek genişleme eğilimi gösteren İsrail tehlikesiyle karşı karşıya.

Aslında tüm bu saydıklarımız için hâlâ zaman çok geç değil; bir şeyler yapmak mümkün.

Irak ve Suriye'de Türkmen bölgelerinin oluşturulması için fırsat henüz kaçmış değil; Afganistanlı Türkmen ve Özbek göçmenleri güneydoğudaki sınır bölgelerine yerleştirmek ve onlardan korucu olarak yararlanmak -gecikmiş olmakla birlikte- hâlâ mümkün.

Görüyorsunuz, bir karışıklık anında komşularımız kendi topraklarını bile korumaktan aciz ve normal şartlarda ise bize karşı düşmanca bir tutum izlemekten geri durmuyorlar.

Öyleyse, şartlar bizim için müsaitken Dağlık Karabağ'da yaptığımızı Irak ve Suriye'de yapabilir; soydaşlarımızın haklarına kavuşmasına yardım ederek kendimizi de güvence altına almış oluruz.

Diğer seçenek ise, yumurta kapıya dayanana kadar beklemek.

Tıpkı şu an yaptığımız gibi.

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.