Marco Rubio'nun eleştirileri

Yazıya başlamadan Edip Akbayram'ın vefat haberini üzülerek duydum.

Merhuma Allah'tan rahmet, ailesine ve sevenlerine sabır dilerim. 

2025 itibarıyla, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) başkenti Washington DC'de (başkent Vaşinton'da), dolar milyarderlerinin ve üst düzey yöneticilerin yani Chief Executive Officer – CEO'ların etkin oldukları bir dönem başladı.

Paraya, doğal kaynaklara ve teknolojiye hükmedenlerin, güç sahibi oldukları bir düzenden bahsedebiliriz. 

Dolar milyarderi iş insanlarının ve CEO'larının yönetime hâkim oldukları bu dönemde, ABD'yi ve dünyayı, şirket yönetme anlayışıyla yönetmeye kalkışıldığı gözlemlenebilir.

Bu mantıkla, kaynakların verimli kullanılması ve çabuk sonuçlar elde edilebilecek politikaların öncelik olarak tercih edilmeleri, ABD'nin hem iç hem de dış politikalarındaki tercihlerine ve politika yürütülüş biçimlerine yansıyor.

Tabii, ülke yönetmek şirket yönetmeye benzemez, çünkü diplomasinin incelikleri devlet yönetimi için gereklidir. 

27 Şubat'ta (Türkiye saatiyle 28 Şubat 2025), Donald Trump'ın başkan olmadan önceki televizyon programlarında görebileceğimiz türden, diplomatik olmayan, bir atışmaya bütün dünya tanıklık etti.

Beyaz Saray'da Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski, ABD Başkanı Donald Trump, ABD Başkan Yardımcısı J. D. Vance ve ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio'nun da yer aldıkları heyetler arası toplantı öncesi, basına açık toplantı esnasında yaşananlar, uzun yıllar unutulmayacaktır.

Bir yandan Zelenski'nin basına kapalı görüşmesi gereken unsurları basına açıkken dile getirmesi, fotoğraflar göstermesi alışıla gelmişin dışındaydı.

Zelenski'ye karşı tepki olarak sert bir tutum sergileyen Başkan Trump ve Başkan Yardımcısı Vance, sert şekilde tepki gösterdiler.

Zelenski'nin Trump ve Vance tarafından defalarca ikaz edildiği bir atışma yaşandı (normal başlayan toplantı, özellikle son bölümlerinde ciddi bir tartışmaya dönüşüyor. İzlemek isteyenler için PBS tarafından hazırlanan 49 dakikalık basına açık görüşmenin tamamının videosu mevcutt:
 

Yaşananlar sonrası, nadir toprak elementleriyle alakalı anlaşma imzalanmamış ve Zelenski'nin Beyaz Saray'dan ayrılması istendi.

O esnada sakin ve profesyonel kalan Dışişleri Bakanı Marco Rubio'nun, deneyimli bir senatör olarak Florida'yı ABD senatosunda yıllarca temsil etmiş olması sebebiyle sakin kalabildiğini düşünüyorum.

Benim de bir dönem araştırmalar ve diğer çalışmalarım için bulunduğum University of Florida'dan lisans diplomasını elde eden Rubio'nun, seçimler esnasında ABD Başkan Yardımcısı olması da söz konusuydu.

Fakat hem başkan hem de başkan yardımcısının aynı eyaletten olamama durumundan dolayı Rubio, dışişleri bakanı olarak görev aldı.  

Rubio'nun, kendisi gibi profesyonel tutumları ile bilinen Sn. Dışişleri Bakanı Dr. Hakan Fidan ile Rusya Federasyonu Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'la ön görüşmelerde bulunup, aslında o toplantıda emekleri heba olan kişilerin başında geliyordu.   

Dolayısıyla, ABD dış politikasını anlamlandırmak için sadece yaşanan 10 dakikalık bir atışmanın yeterli olmadığını düşünüyorum.

O 10 dakikalık kesimin ötesinde, Rubio'nun Zelenski'ye yönelik eleştirilerine de kulak vermek gerekir.

Yaşanan tartışmanın akşamında, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, verdiği röportajda, Zelenski'nin özür dilemesi gerektiğini belirtti.
 

Zelenski, o akşam ABD'ye teşekkür eden bir tweet attı, ama özür dilemedi.
 

Zelenski'nin sonraki durağı olan Avrupa'da ve bilhassa İngiltere'de sıcakça karşılandı.

İngiltere'de Ukrayna'ya verilen desteğin devam edeceği ifade edildi.

Lakin gene de kalıcı bir barış olacaksa bunun ABD'nin desteği olmadan gerçekleşmesi çok zor. 

Ayrıca, Türkiye'ye de Ukrayna'da önce kalıcı bir ateşkes ve daha sonra bir barış için önemli vazifeler düşecektir. 

Zelenski'nin ABD'ye gitmeden önce uğradığı başkentlerden biri Ankara'ydı.

ABD'deki yaşanan tartışma sonrası Ukrayna'nın Ankara Büyükelçiliği de Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Zelenski'ye şemsiye tutarken fotoğrafını paylaştı.
 

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Ukraynalı mevkidaşı Volodimir Zelenski / Fotoğraf: Ukrayna Ankara Büyükelçiliği

Hem ABD hem de Türkiye ve İngiltere dâhil diğer NATO müttefikleri olmadan Ukrayna ile Rusya arası bir ateşkes anlaşmasına varılması kolay olmayacaktır. 

ABD'deki hâkim yaklaşımın, verimlilik, karlılık ve ABD'nin çıkarlarına yönelik alım-satıma dayalı (alımsatımsal/işlemsel–transactional) menfaat ilişkilerine odaklanma ("Önce Amerika"–"America First" yaklaşımı gibi) eğiliminin doruk yaptığı söylenebilir. 

Dış politika kararlarına yönelik genel bir maliyet-fayda yaklaşımı da kaçınılmaz olarak ağırlıklıdır.

Ancak "Önce Amerika" (America First) demek, "Sadece Amerika"– (America Only) anlamına gelmez.

Karşılıklı menfaat fırsatlarıyla hem ABD, Ukrayna'nın nadir toprak elementleri ile doğal kaynakların işletilmesiyle ilgileniyor.

Dolayısıyla, kazan-kazan yaklaşımla, nihayetinde bir uzlaşma sağlanabilecektir diye düşünüyorum.
 

Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanı Marco Rubio / Fotoğraf: Reuters

ABD devlet geleneklerine aşina yöneticiler arasında ilk akla gelen, Dışişleri Bakanı Marco Rubio'dur.

Deneyimli bir siyasetçi olan Rubio, aslında Washington'daki yerleşik düzenin (müesses nizamın–establishment), nasıl çalıştığını bilen isimlerdendir.

Rubio, ABD'nin stratejik öncelikleri konusunda bilgilidir ve yeri geldiğinde diplomatik davranabilir.

Bu nedenle, Rubio'nun eleştirilerini incelemek gerekir. 

Rubio, Zelenski'lye aynı gün, İngiltere ve Yunanistan Dışişleri Bakanları ile görüştü.

Rubio'nun doğal kaynaklar ile ilgili söylemleri ve eğilimleri, Kıbrıs, Yunanistan ve Doğu Akdeniz enerji kaynakları için de önemli ipuçları veriyor.

Rubio'nun Ukrayna'ya yönelik eleştirilerine bakarak, Türkiye'nin de dikkat etmesi gereken hususları anlamak mümkün.

Türkiye'nin önleyici diplomatik adımlar atıp, Doğu Akdeniz ve Kıbrıs hususunda ABD ve Yunanistan'ın bir sonraki adımını beklemeden yeni önerilerde bulunması faydalı olabilir.

ABD'ye herhangi bir karardan ötürü tepki vermeyi beklemeden, Türkiye'nin bazı geçici (transient) önerilerle Doğu Akdeniz'de "oldu-bitti" durumlarına müsaade etmemesi gerekir.

Türkiye, bir yandan Rusya'yla iyi ilişkiler yürütebilirken, diğer yandan Ukrayna'nın da toprak bütünlüğüne ve egemenlik haklarına vurgu yapıyor.

Bu bağlamda, soğukkanlı davranabilen ve baskı altında profesyonelliğini koruyabilen Türkiye Cumhuriyet Dışişleri Bakanı Sayın Dr. Hakan Fidan'ın yürütmüş olduğu karmaşık ancak istikrarlı bir Ukrayna politikası söz konusu.

Türkiye'nin ABD ile Ukrayna arası yaşanan olaylar karşısında ABD'yi doğrudan suçlamaması, sadece Ukrayna'nın toprak bütünlüğüne vurgu yapmış olması, aslında son derece isabetli, tutarlı ve istikrarlı bir politikadır. 

Peki, Rubio'ya göre Zelenski'nin neden özür dilemesi gerekiyor? 
 

Zelenski, özür dilemesi gerekmediğine inanıyor.

Buna mukabil, Rubio'ya göre, başlangıçta normal başlayan bir basın açıklamasının bu derece sert geçmesinde Zelenski'nin suçu var.

Marco Rubio, CNN'e verdiği röportajda, arka planında yürütülmekte olan önemli diplomatik çabalardan da bahsetti.

Rubio, röportajında, Uluslararası Kamuoyunun ve Amerikan halkının görmediği arka plandaki diplomasinin öneminden söz etti.

Suudi Arabistan'da Lavrov'la Dışişleri Bakanları düzeyinde yaptığı görüşmelerin (ve daha sonra heyetler arası İstanbul'da yürütülen arka plan görüşmelerinin), Zelenski yüzünden heba olabileceğini dile getirdi.

Rubio'ya göre Rusya ile müzakere masasına oturmak adına öncelikle ABD ile Ukrayna arası bir anlaşmanın tamamlanmış olması gerekliydi; "imzalanması gereken anlaşmanın ABD ile Ukrayna'yı ekonomik olarak bağlayan bir anlaşma olması gerektiğini Urkrayna'lılar anlıyorlar."

Rubio'ya göre bu anlaşma "kendi başına bir güvenlik garantisi" teşkil edebilmesi bakımından önemli bir adım, çünkü iki devlet arası yapılması planlanan bu anlaşma vesilesiyle, ABD'nin doğrudan Ukrayna meselesine, ekonomik dahi olsa dâhil olacaktı.

Rubio, ayrıca Ukrayna ile yaklaşık 2 haftadır yürütülen görüşmelerde, Ukrayna'yla, bu anlaşmanın önemi hususunda hemfikir olduklarını belirtti.

Hatta Rubio'ya göre, söz konusu anlaşma beş gün önce imzalanabilirdi.

Ancak Zelenski ve Ukrayna hükümeti Washington'a gelmekte ısrar etmiş.

Rubio'nun en büyük eleştirisi, kendi yürütmüş olduğu çabaların heba edilmiş olması ve Başkan Zelenski'nin Rusya ve Putin aleyhinde diplomatik olmayan sözler sarf etmesi.

Ayrıca, Zelenski'nin diplomasinin işe yaramayacağını basına açık toplantıda sorgulamış olmasından da son derece rahatsız.

Rubio'nun bu söylemlerinden, yeni ABD yönetiminin, Rusya ile Ukrayna arası dengeli bir ilişki yürütmeye çalıştığı anlaşılıyor.

ABD'de Trump yönetimi, giderek Rusya'yla ilişkilerini düzeltmeye çalıştığı bir dönemde, Zelenski'nin, Rusya ve Putin aleyhinde sarf ettiği söylemlerdeki kullanılan sözcüklere de tepki gösterdi. 

Rubio, yaşananların basının önünde yaşanmış olmasından çok rahatsız.

Başkan Trump'ın günün sonunda istediğinin barışı sağlamak olduğu ve bir iş insanı olarak hayatı boyunca birçok anlaşma ver müzakere yürüttüğünü belirterek, Zelenski'yi barışı baltalamakla suçluyor. 

Savaşın sona ermesi için öncelikle Rusya ile masaya oturulması gerekli.

Aslında 2022'nin başlarında Türkiye Antalya ve İstanbul'da Lavrov ile Kuleba'yı bir araya getirerek bir geçici ateşkes anlaşmasına yaklaşılmıştı.

Ancak maalesef ateşkes sağlanamadı.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  5 Nisan 2025 - Tunus'un liman kenti Safakes yakınlarında düzensiz göçmenlerin yaşadığı kampların dağıtılmaya başlanmasının ardından göçmenler eşyalarıyla birlikte bölgeden ayrılıyor. Tunus polisi dün yaptığı açıklamada, Sahra Altı Afrika'dan bölgeye giden binlerce kayıt dışı göçmenin yaşadığı kampların, sosyal medyada yürütülen bir kampanyanın ardından dağıtıldığını açıkladı. Ulusal Muhafız Genel Müdürlüğü Sözcüsü Hüsameddin Cebabli, El Amira ve Cibniyana bölgelerinde yaklaşık 20 bin düzensiz göçmenin yaşadığını belirtti. Cebabil bu kampların kademeli olarak tahliye edileceğini ve "en kısa sürede" hepsinin boşaltılacağını söyledi. (Fethi Belaid/AFP)

• 2/30

  4 Nisan 2025 - Güney Koreli Jo Eun-jin, başkent Seul'de Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'un azledilme kararının açıklanmasını beklerken geceyi sokakta geçirdi. Anayasa Mahkemesi'nin oybirliğiyle aldığı kararla Yoon bugün devlet başkanlığı görevinden alındı. Başarısızlıkla sonuçlanan sıkıyönetim girişiminin ardından Yoon, aralıkta görevden uzaklaştırılmıştı. Bugünkü karar liderin destekçilerini üzerken, muhalifler kutlamalar düzenledi. Güney Kore'nin Yoon'un yerine geçecek kişiyi belirlemek için 60 gün içinde erken seçim düzenlemesi bekleniyor. (Lee Jin-man/AP)

• 3/30

  3 Nisan 2025 - Filistinli çocuklar, Nuseyrat Mülteci Kampı'ndaki ücretsiz gıda dağıtım noktasında yemek almak için bekliyor. Gazze'de faaliyet gösteren uluslararası yardım kuruluşları, birçoğu defalarca yerinden edilen 2,4 milyon kişinin daha fazla kıtlığa dayanamayacağı uyarısı yapıyor. İsrail'in 2 Mart itibarıyla Gazze Şeridi'ne insani yardım girişini engellemesiyle birlikte, Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı tarafından desteklenen fırınların, un ve mazot stoklarının tükenmesi nedeniyle faaliyetlerini durdurduğu dün açıklanmıştı. Aynı zamanda Hamas'la yaptığı ateşkesi 18 Mart'ta bozan İsrail, Gazze'ye yönelik saldırılarını sürdürüyor. (Eyad Baba/AFP)

• 4/30

  2 Nisan 2025 - Endonezya'nın Orta Cava'da yer alan Wonosobo bölgesinde, balon festivali kapsamında havalanan sıcak hava balonları görülüyor. Ramazan Bayramı kutlamaları kapsamında düzenlenen etkinlikte çoğunlukla geri dönüştürülmüş kağıttan yapılmış balonlar renkli bir görüntü sunuyor. 1950'lere dayanan festivalde balonlar, hava trafiğini etkilememesi adında 60 metreden yukarıya çıkmayacak şekilde yere sabitleniyor. (Devi Rahman/AFP)

• 5/30

  1 Nisan 2025 - Ziyaretçiler, Fransa'nın kuzeyindeki Lille kentindeki Grand Palais'de 17. kez düzenlenen uluslararası siber güvenlik etkinliği "InCyber" Forumu sırasında fotoğraf çektiriyor. Tüm siber güvenlik ve “güvenilir dijital” ekosistemini bir araya getiren forum 3 Nisan 2025'e kadar devam edecek. (Sameer al-Doumy / AFP)

• 6/30

  29 Mart 2025 - Myanmar'da meydana gelen depremden bir gün sonra kurtarma ekipleri, Mandalay kentinde yıkılan Sky Villa apartmanında mahsur kalanları kurtarmaya çalışıyor. Myanmar'da dün yaşanan 7.7 ve 6.4 büyüklüğündeki iki depremde en az 1002 kişi hayatını kaybetti. Depremin etkisiyle sarsılan komşusu Tayland'ın başkenti Bangkok'ta ise inşaat halindeki bir gökdelenin çökmesi sonucu 10 kişinin öldüğü ve en az 100 kişinin kurtarılmayı beklediği bildirildi. ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu'na göre afet, Myanmar'ın 100 yıldır yaşadığı en şiddetli deprem. (Sai Aung Main/ AFP)

• 7/30

  28 Mart 2025 - İsrail'in saldırısının ardından Lübnan'ın başkenti Beyrut'tan dumanlar yükseliyor. İsrail, kentin güneyindeki El-Hades Mahallesi'ne hava saldırısı düzenleyerek savaş uçaklarıyla bir binayı yerle bir etti. Bugün yaşanan olay, İsrail'le Hizbullah arasında 27 Kasım 2024'te yürürlüğe giren ateşkesten sonra Beyrut'a yapılan ilk saldırıydı ancak İsrail, Lübnan'ın güneyini hedef almayı sürdürüyordu. Lübnan'dan İsrail'in kuzeyine iki roket atıldığını iddia eden ordu, misilleme yapmaya yemin etmişti. Bugünkü saldırının ardından iddiayı tekrarlayan İsrail Ordu Sözcüsü Avichay Adraee, hedef alınan binada Hizbullah'ın drone sakladığını öne sürdü. (Mohamed Azakir/Reuters)

• 8/30

  27 Mart 2025 - Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Fransa devlet televizyonu "France Televisions"un Paris'teki genel merkezinde basın toplantısı düzenledi. Zelenski, Rusya'yla olası bir ateşkes öncesinde Ukrayna'nın güvenliğini arttırmayı amaçlayan zirveye katılmak üzere dün Paris'e gelmişti. Elysee Sarayı'nda düzenlenen ve 31 ülkenin katıldığı zirvenin ana gündem maddeleri, kalıcı barış ve Ukrayna'ya asker gönderilmesi. (Julien De Rosa/AFP)

• 9/30

  26 Mart 2025 - Güney Kore'de itfaiye görevlisi Andong'daki geleneksel Kore köyü ve UNESCO Dünya Mirası alanı Andong Hahoe Köyü'nde yaklaşan orman yangınına hazırlık olarak sazdan yapılmış çatı ve duvarları ıslatıyor. Yetkililer, Güney Kore'nin şimdiye kadarki en kötü orman yangınlarından birinde en az 24 kişinin öldüğünü, birden fazla şiddetli yangının "benzeri görülmemiş hasara" yol açtığını ve UNESCO listesindeki iki sit alanını tehdit ettiğini söyledi. Ülke genelinde, 16 farklı noktada orman yangını ihbar edilirken, 15 bin hektar büyüklüğünde ormanlık alanın kül olduğu kaydedildi. (Yasuyoshi Chiba/AFP)

• 10/30

  25 Mart 2025 - Fransız aktör Gerard Depardieu ve avukatı Jeremie Assous, Paris Ceza Mahkemesi'nde 2021'de bir film çekimi sırasında iki kadına cinsel saldırıda bulunmakla suçlandığı davanda verilen ara sırasında mahkeme salonunu terk ediyor. 200'den fazla film ve televizyon dizisine imza atan 76 yaşındaki Depardieu, yaklaşık 20 kadın tarafından uygunsuz davranışlarda bulunmakla suçlandı ancak bu, mahkemeye taşınan ilk dava. İki davacı, 54 yaşındaki set görevlisi Amelie ve 34 yaşındaki yönetmen yardımcısı Sarah (adı değiştirildi), 2021'de yönetmen Jean Becker'in "Les Volets Verts" filminin çekimleri sırasında cinsel saldırıya uğradıklarını iddia ediyor. (Dimitar Dilkoff/AFP)

• 11/30

  24 Mart 2025 - Orduya bağlı bir savaşçı Sudan'ın başkenti Hartum'da bir pazar alanında devriye geziyor. Sudan yaklaşık iki yıldır, onbinlerce insanın ölümüne, 12 milyondan fazlasının yerinden edilmesine ve dünyanın en büyük açlık ve yerinden edilme krizlerinin yaşanmasına yol açan, düzenli orduyla Hızlı Destek Güçleri arasındaki savaşla harap olmuş durumda. (AFP)

• 12/30

  23 Mart 2025 - Papa Francis Roma'da zatürre nedeniyle 5 hafta hastanede kaldıktan sonra taburcu edilmeden önce Gemelli hastanesinin penceresinden el sallıyor. Tekerlekli sandalye ile balkona getirilen Papa, yaklaşık 2 dakika balkonda kaldı. Yorgun olduğu gözlenen Papa, selamlama sırasında "Sarı çiçekli bir hanımefendi görüyorum, ne güzel" dedi. Papa'nın selamlamasını, hastanede toplanan binlerce kişi takip ederken, bazı inananların ağladığı, bazılarının ise çok mutlu olduğunu ifade ettiği görüldü. Prof. Sergio Alfieri, 22 Mart'ta yaptığı açıklamada, Papa'nın bundan sonra 2 ay boyunca dinlenmesi gerektiğini belirterek, "Papa, yarın hastaneden taburcu edilecek. İki haftadır stabil durumda" demişti. (Filippo Monteforte/AFP)

• 13/30

  22 Mart 2025 - Formula 1 Çin Grand Prix'sinin sprint yarışını birinci bitiren Lewis Hamilton kutlama yaparken, McLaren'ın ikinci olan Avustralyalı pilotu Oscar Piastri aracını terk ediyor. Şanghay Uluslararası Pisti'nde düzenlenen yarışta Hamilton, Ferrari için ilk Formula 1 galibiyetini elde etti. 7 kere dünya şampiyonu olan Britanyalı, 6,889 saniyeyle Piastri'yi yendi. Red Bull'dan Max Verstappen ise 100 kilometrelik yarışı üçüncü sırada tamamladı. (Jade Gao/AFP)

• 14/30

  21 Mart 2025 - Birleşik Krallık'ın Londra kentindeki Heathrow Havalimanı'nın yakınlarındaki bir elektrik trafo merkezinde çıkan yangın sonucu elektrik kesintisi yaşandı ve havalimanı kapatıldı. Avrupa'nın en yoğun havalimanlarından biri olan Heathrow'un gece yarısına kadar kapalı olması bekleniyor. Havalimanındaki aksama sonucu 1351 uçuşun ve 291 bin yolcunun etkilendiği tahmin ediliyor. Londra İtfaiyesi yangının çıkış nedeninin bilinmediğini ancak trafo merkezindeki 25 bin litre soğutma yağının alev aldığını açıkladı. Yangın sabahın erken saatlerinde kontrol altına alınmıştı. (Londra İtfaiyesi/Reuters)

• 15/30

  20 Mart 2025 - Kanada'nın Ontario eyaletinde polis, Tesla galerisine düzenlenen saldırıya soruşturma açtı. İhbar sonrası sevk edilen polis ekipleri, i "Last Generation Canada" hareketinin üyelerinden iki kişiyi olay yerinde gözaltına aldı. ABD dahil birçok ülkede Tesla bayi ve tesisleri, şirketin yol açtığı iklim krizi zararlarının bedelini ödemesi gerektiği gerekçesiyle protesto ve saldırı dalgasıyla karşı karşıya kalıyor. ABD Başkanı Donald Trump'ın Kanada'ya yönelik gümrük vergileri sonrasında Toronto'da da Tesla marka araçların taksi veya paylaşımlı ulaşım aracı olarak satın alınmasına yönelik mali teşvikler durdurulmuştu. Kentin Belediye Başkanı Olivia Chow, kararın ABD'yle olan ticaret sorunları çözülene kadar süreceğini vurgulamıştı. (Carlos Osorio/Reuters)

• 16/30

  19 Mart 2025 - Güney Kore'nin azledilmiş devlet başkanı Yoon Suk Yeol'ün destekçileri, Anayasa Mahkemesi'nin önünde miting düzenledi. Sıkıyönetim ilanının ardından tutuklanan ve devlet başkanlığı görevinden uzaklaştırılan Yoon'un azil davasının karar gününde çıkabilecek olaylara müdahale etmek üzere başkent Seul'de 14 bin çevik kuvvet polisi görevlendirme kararı alındı. Seul Batı Bölge Mahkemesinin kararıyla "ayaklanmaya liderlik etmek" ve "görevi kötüye kullanmak" suçlamasıyla 19 Ocak'ta tutuklanan Yoon, Seul Merkez Bölge Mahkemesinin kararıyla Seul Gözaltı Merkezinden 8 Mart'ta çıkmıştı. (Yasuyoshi Chiba/AFP)

• 17/30

  18 Mart 2025 - İsrail ordusuna ait Merkava ana muharebe tankı İsrail'in güneyinde, Gazze Şeridi'nin kuzeyiyle olan sınır boyunca ilerliyor. İsrail, Gazze Şeridi'ne ocak ayındaki ateşkesten bu yana en yoğun saldırılarını düzenlerken, kurtarma ekipleri 404 kişinin öldüğünü bildirdi ve Hamas, ateşkesin uzatılması konusundaki çıkmazın ardından Binyamin Netanyahu'yu "savaşı yeniden başlatma" kararı almakla suçladı. Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, İsrail'in düzenlediği son saldırıların ardından, Gazze Şeridi'nde sağlanan ateşkese saygı gösterilmesi çağrısı yaptı. BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk ise "Sağlık Bakanlığına göre, Gazze'de gece gerçekleşen ve yüzlerce kişinin ölümüne neden olan İsrail hava saldırıları ve bombardımanı beni dehşete düşürdü. Saldırılar, trajedi üstüne trajedi ekleyecek" değerlendirmesinde bulundu. (Menahem Kahana/AFP)

• 18/30

  17 Mart 2025 - Kuzey Makedonya'da çoğunlukla gençlerin bulunduğu kalabalık bir gece kulübünde çıkan yangının 59 kişinin ölümüne yol açmasından bir gün sonra, Kocani'de düzenlenen protestoda eylemciler ellerinde pankartlar ve sevdiklerinin portrelerini taşıdı. Yetkililer, bir hip-hop konserinde sahnede atılan havai fişeklerin mekanı ateşe vermesinin ardından aşırı kalabalık bir gece kulübünde yangın çıktığını söyledi. 22'sinin durumu kritik olmak üzere 155 kişinin yaralandığı açıklandı. Kulübün, yangın söndürücülerin ve acil çıkışların yetersiz olması da dahil çeşitli yangın yönetmeliklerini ihlal ettiği bildirildi. Kulübün havai fişek kullanmak için lisansı yoktu ve dışarıda park etmiş gerekli güvenlik araçları bulunmuyordu. (Robert Atanasovski/AFP)

• 19/30

  16 Mart 2025 - ABD Başkanı Donald Trump'ı tasvir eden "Donald the Hutt" adlı karton figür, İspanya'nın Valensiya kentindeki Fallas festivali sırasında sergileniyor. Güncel olayları ve ünlüleri tasvir eden, içine tek tek figürlerin yerleştirildiği devasa karton yapılar olan fallalar, her yıl 19 Mart'ta marangozlar loncasının koruyucu azizi San Jose'ye saygı olarak Valensiya sokaklarında yakılıyor. Fallas festivali 2016'da UNESCO'nun insanlığın somut olmayan kültürel mirası listesine eklendi (Jose Jordan/AFP)

• 20/30

  15 Mart 2025 - Hindistan'ın kuzeyindeki Mathura kenti yakınlarındaki Dauji tapınağında Holi'den bir gün sonra Huranga oyunu oynanıyor. Kökeni Hinduizme dayanan ve renk festivali diye anılan Holi, her yıl kutlanan bir bahar festivali. Braj bölgesinde kutlanan Huranga ise Holi'den bir gün sonra gerçekleşerek festival ruhunun devam ettiriyor. Tapınağın kurucu ailesinden kadınlar, erkeklerin gömleklerini yırtıp onlara kumaş parçalarıyla hafifçe vuruyor. Erkekler de kadınlara renkli su döküyor. (Anushree Fadnavis/Reuters)

• 21/30

  14 Mart 2025 - Tam Ay tutulması esnasında, Şili'nin başkenti Santiago'daki Foster Gözlemevi teleskobundan uyduya lazer tutuluyor. "Kanlı Ay tutulması" dün gece ve bu sabah, Kuzey ve Güney Amerika'nın büyük bölümünün yanı sıra Afrika ve Avrupa'nın batı kısmı, Avustralya ve Rusya'nın doğu kesimleri ve Japonya'nın kuzeyinden izlendi. Tam Ay tutulması, Dünya'nın Güneş'le Ay'ın arasına girerek üç cismin uzayda neredeyse kusursuz bir şekilde hizalanmasıyla gerçekleşiyor. Bu esnada Dünya, uydusunun üzerine gölgesini düşürüyor. Tam tutulmada Ay kızıla çalan bir renk aldığığı için bu olay "kanlı Ay tutulması" diye anılıyor. (Javier Torres/ AFP)

• 22/30

  13 Mart 2025 - Geçen yılki cumhurbaşkanlığı seçimine katılması üst mahkeme tarafından engellenen tartışmalı Rumen siyasetçi Diana Sosoaca, mayısta yeniden yapılacak seçime katılmak adına yetkili kuruma böyle geldi. 49 yaşındaki eski avukat ve radikal sağcı milliyetçi S.O.S. Romanya partisinin Avrupa Parlamentosu Üyesi, adaylık başvurusunu başkent Bükreş'teki Merkez Seçim Bürosu'na yaptı. Büronun adaylığı tescil etmek ya da reddetmek için 48 saati var. Ret kararlarına 24 saat içinde itiraz edilebiliyor. Aralık ayında Romanya'da yapılan cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk turundan Calin Georgescu birinci çıkmış ancak anayasa mahkemesi, Rusya'nın sosyal medya aracılığıyla seçmenleri o zamanlar pek tanınmayan adayı desteklemesi için etkilediğini gösteren istihbarat raporlarının gizliliğini kaldırmasının ardından bu kararı iptal etmişti. (Vadim Ghirda/AP)

• 23/30

  12 Mart 2025 - Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, başkent Kiev'de basın toplantısı düzenledi. Suudi Arabistan'ın Cidde kentinde ABD ve Ukrayna heyetleri arasındaki görüşmeyi değerlendire Zelenski, bu görüşmelerin ülkesine ABD yardımlarının yeniden sağlanması ve savaşın sona ermesi yönünde "ilk adım" olduğunu kaydetti. Başkan, olası geçici ateşkesin sağlanmasının ardından savaşın sona erdirilmesine yönelik kapsamlı planın hazırlanmasının mümkün olabileceğini belirtti. (Valentyn Ogirenko/Reuters)

• 24/30

  11 Mart 2025 - ABD Başkanı Donald Trump, Beyaz Saray'da bir Tesla'nın yanında konuşma yaptı. Konuşma sırasında Tesla'nın CEO'su Elon Musk da oradaydı. Trump, kıdemli danışmanı Elon Musk'a desteğini göstermek amacıyla bir Tesla araç satın alırken, "Bu adam enerjisini ve hayatını bunu yapmaya adadı ve bence kendisine haksızlık yapıldı" dedi. ABD Başkanı, Tesla bayilerine yönelik şiddet eylemleri iddialarının "iç terör eylemi" olarak nitelendirileceğini ve failler için ağır sonuçlar doğuracağını vurguladı. (Mandel Ngan/AFP)

• 25/30

  10 Mart 2025 - ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Suudi Arabistan'ın Cidde kentine giden askeri uçakta basın mensuplarının sorularını yanıtlıyor. Ukrayna Lideri Volodimir Zelenski'nin 28 Şubat'taki Washington ziyaretinde ABD Başkanı Donald Trump ve Başkan Yardımcısı J.D. Vance'le yaptığı gerilimli toplantının ardından Suudi Arabistan iki ülke arasındaki yeni görüşmeye ev sahipliği yapıyor. Toplantı için neden Cidde'nin seçildiği açıklanmadı ancak liman kenti geçmişte de bir dizi diplomatik görüşmeye ev sahipliği yapmıştı. Öte yandan Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, ABD dahil herkesin Ukrayna'nın barışı arzu ettiğini görmek istediğini belirterek, "Zelenski yönetimi temsilcilerinin barışı gerçekten isteyip istemediklerinin belirlenmesi gerekiyor" dedi. (Saul Loeb/AP)

• 26/30

  9 Mart 2025 - Yerlerinden edilmiş Filistinli çocuklar, iftar yemeği öncesinde Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Beyt Lahya'da hayır mutfağından yemek almak için kuyruğa giriyor. İsrail Enerji Bakanı yaptığı açıklamada, Gazze'ye elektrik tedarikini durdurma talimatı verdiğini söyledi. Geçen hafta İsrail, savaştan harap olmuş Filistin topraklarına tüm yardımları engelleme kararı almıştı (Al Qattaa/AFP)

• 27/30

  8 Mart 2025 - Dünya Kadınlar Günü'nde pek çok ülkede sokaklar eylemcilerle doldu. Dünyanın dört bir yanındaki kadınlar, meydanlarda omuz omuza vererek ayrımcılığa karşı dayanışma sergiledi. Kadınlar çeşitli konularda seslerini farklı şekillerde duyurdu. Örneğin Polonya'da kürtaj hakkı savunulurken Sırbistan'daki göstericiler yolsuzluk karşıtı eylemlere destek verdi. İspanya'nın başkenti Madrid'deki bir eylemcinin bu görüntüsü dikkat çekti. (Reuters)

• 28/30

  7 Mart 2025 - Avustralya'nın Coolangatta bölgesinde, Alfred Tropikal Kasırgası nedeniyle devasa dalgalar yükseliyor. Kasırga ülkenin doğu kıyılarına yaklaşırken on binlerce kişi tahliye edildi ve yaklaşık 84 bin evin elektriği kesildi. Alfred Kasırgası'nın cumartesi sabahı, Sunshine Coast, Gold Coast ve Avustralya'nın üçüncü büyük şehri Brisbane civarında karaya ulaşması bekleniyor. Bölgeyi 50 yıldır ilk kez vuracak olan kasırganın, saatte 130 km'ye varan rüzgar hızıyla ineceği tahmin ediliyor. (David Gray/AFP)

• 29/30

  6 Mart 2025 - Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Brüksel'deki Avrupa Konseyi binasına AB Zirvesi için gelen Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'yle. AB üyesi ülkelerin liderlerini ABD'deki Donald Trump yönetiminin Ukrayna'daki savaş ve Avrupa'nın güvenliğiyle ilgili yaklaşımından doğan endişeleri ve izlenecek yolu tartışmak üzere bir araya getiren olağanüstü zirve Brüksel'de başladı. Olağanüstü zirve için bir araya geldiklerini belirten von der Leyen, "Avrupa'nın açık ve mevcut bir tehlikeyle karşı karşıya olduğunu gördüğümüz olağanüstü bir zamandayız ve Avrupa'yı kendisini savunabilecek ve koruyabilecek bir konuma getirmeliyiz." diye konuştu. (Omar Havana/AP)

• 30/30

  5 Mart 2025 - Ekim 2024'te Yafa'da İsraillilere karşı saldırı düzenlemekle suçlanan Filistinli bir adamın evi, işgal altındaki Batı Şeria'nın El Halil kentinde İsrail güvenlik güçleri tarafından havaya uçuruldu. İsrail'in İsraillilere karşı ölümcül saldırılar düzenlemekle suçlanan Filistinlilerin evlerini yıkma politikası var ve bunun caydırıcı olduğunu söylüyor. (Hazem Bader/AFP)

Rubio, artık daha fazla can kaybı olmadan çatışmaların sona ermesi gerektiğini vurguluyor.

Rubio, çatışmaları sona erdirmek için uğraştıklarını belirtirken, öncelikle müzakere masasına oturulması gerektiğini savunuyor.

Ve müzakere masasında ABD ile Ukrayna arası bir anlaşama sağlamasıyla daha sağlam durulacağını belirtiyor. 

Zelenski ve Ukrayna ise, ABD'den güvenlik garantileri hususunda ısrar ediyor.

Lakin ABD'ye göre önce ABD ile olan bir anlaşmayla Rusya'yla masaya oturabilmek gerekliydi.

Rubio açıkça Zelenski'yi maksimalist taleplerde bulunmakla itham etmekte ve agresif tutumundan dolayı özür dilemesi gerektiğini savunuyor.

Rubio, Zelenski'nin barış isteyip istemediğinden artık şüphe duyduğunu da dile getiriyor. 

Ancak tam da yazıyı tamamlarken, önemli bir son dakika gelişmesi oldu.

ABD'den sonra İngiltere'de Avrupa devletleriyle görüşen Zelenski, ayrıca İngiltere Başbakanı Starmer ve Kral III. Charles'la görüştükten sonra, Birleşik Krallıktan Avrupa ülkelerinin desteğini alarak ayrıldı.

Birleşik Krallık'tan ayrılmadan önceki basın toplantısında, BBC'den Laura Kuenssberg'in sorusuna cevap verirken, ABD'yle hâlâ "mineraller" anlaşmasını imzalamaya hazır olduklarını belirtti.

BBC'ye göre Zelenski, ABD'yle doğal kaynaklar ve nadir toprak elementleri anlaşmasını imzalamaya hazır olduğunu belirtmesi olası barış görüşmelerinin başlaması için önemli bir gelişme olabilir.

Tabii ki sürecin nasıl ilerleyeceğini takip etmek gerekir.

Önümüzdeki günler şüphesiz çok hareketli geçecektir. 

Ukrayna üzerinden yürütülen diplomasi, aslında Türkiye ve ABD ile Avrupa arası bazı dengelerin oturması bakımından da mühim bir fırsat.

Türkiye açısından birçok hususta avantajlı bir konum söz konusu olabilir.

Ancak özellikle de İsrail, Yunanistan, Kıbrıs ve Doğu Akdeniz'deki fosil yakıt kaynakları (petrol ve doğalgaz) hususunda ise ABD'nin doğal kaynaklara ve minerallere verdiği önem, Rubio'nun söylemlerinden ve yürütmekte olduğu diplomasiden anlaşılmalı. 

Ukrayna'yla yaşananları yakından inceleyerek Türkiye'nin de Doğu Akdeniz haklarından vazgeçmeyerek, geçici de olsa, "iki ayrı konsorsiyum" yaklaşımı gibi yeni öneriler sunması gerekir.

Bu yaklaşımla, Yunanistan ve İsrail'in yetki alanlarına karşın, Türkiye'nin kendi yetki alanları iddiasında olduğu bölgelerde, araştırma faaliyetlerinin devam edilmesini önererek olası bir Yunan önerisine karşı önleyici adımlar atılabilir. 

İki Ayrı Konsorsiyum yaklaşımında, mevcut Yunanistan, Kıbrıs Rum kesimi ve İsrail'in oluşturacakları bir konsorsiyumda KKTC ve Türkiye'nin yerine geçici olarak Türk Devletleri Teşkilatı Yatırım Fonu veya Azerbaycan firması SOCAR'ın paydaş olarak yer almalarına ilaveten, Türkiye'nin de yürütmekte olduğu çalışmalara da ABD firmalarının dâhil edilmesi düşünülebilir.

Türkiye'nin çalışmalarına da ayrı bir konsorsiyum çerçevesinde yürütürken bu konsorsiyumda TPOA ve BOTAŞ'a ilaveten, belki başka Amerikan firmalarıyla uluslararası firmaların yer alması gerekir (örneğin Azerbaycan, Macaristan, Katar, Brezilya, Hindistan veya Romanya'dan firmaların yer alması gibi).

Böylece, Türkiye'nin ABD firmalarının dâhil oldukları bir konsorsiyumda kendi haklarının da göz ardı edilmemesi için ön alıcı bir politika gütmesi mümkün olacaktır. 

Doğu Akdeniz konusunda, Türkiye Dışişleri Bakanı Sn. Dr. Hakan Fidan ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Sayın Dr. Alparslan Bayraktar gibi diplomatik müzakerelerde ve enerji diplomasisinde deneyimli iki bakanın, ABD'li muhataplarıyla müzakere süreçlerini yürütebilecek deneyime ve bilgi birikimine fazlasıyla sahip olduklarını düşünüyorum. 

Doğu Akdeniz'de sular iyice ısınırsa, ABD yönetimiyle karşı karşıya gelmenin, Türk dış politikasına ve ekonomisine gereksiz olumsuzluklar yaratmasından endişeliyim.

Olası olumsuzluklar önlenebilecekken, zamanında girişimlerde bulunmak elzem.     

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.