Amerika'nın tarımsal bölgelerindeki su kaynaklarında bulunan herbisit, EPA limitlerinin altındaki konsantrasyonlarda ERKEK kurbağaları DİŞİLERE dönüştürüyor.
Tarımda yaygın olarak kullanılan atrazinin, erkek kurbağaların erkekliğini azalttığı ve hatta dişileştirdiği tespit edildi.
Atrazin erkeklerin tamamen feminizasyonuna da yol açabiliyor.
Araştırmalar, atrazinin çeşitli kanser türlerinin riskinin artması, erken doğum, doğum kusurları ve bağışıklık fonksiyonunun azalmasıyla bağlantılı olan bir endokrin bozucu olduğunu göstermiştir.
Doğurganlıklar bazı durumlarda yüzde 10'a kadar düşmüştür ve bu sadece bu hayvanları izole edip dişilerle eşleştirdiğinde oluyor.
Kusurlu doğum, doğumdan sonra zayıf fonksiyonlu bağırsakların oluşmasına ve uzun dönemli beslenme problemlerinin başlamasına neden olabilir.
En önemli şey ise bu doğum kusuruyla doğan bebekler doğumdan hemen sonra ameliyat geçirmelidir.
Birçok yaşayan bebek olmasına rağmen, gastroschisisli bazı bebeklerde bağırsağa zarar veren önemli durumlar oluyor.
Bu bağırsakla, amniyotik sıvı arasındaki direkt bir ilişki olduğu için veya bağırsağın bükümlü olmasından kaynaklanıyor.
Bu bebeklerde anormal büyümeye, birçok beslenme ve başka problemlere yol açabilecek "kısa bağırsak sendromu" olarak bilinen bir durumla gelişebilir.
Atrazin üreten fabrikalarda çalışanlarda prostat kanseri arasında ilişki olduğu tespit edilmiştir.
Atrazine çiftlik işçileri ve herbisit uygulayıcıları sıklıkla maruz kalmaktadır.
Atrazin gibi herbisitler, solunum yoluyla ve atrazin içeren yiyeceklerin yenmesi ve suların içilmesi ile vücuda girebilir. Deriden kolayca geçemez.
Atrazin sistemik dolaşıma girdiğinde, metabolitlere dönüşür ve karaciğer, yumurtalık, böbrekler, kırmızı kan hücreleri veya yağ gibi bazı organlara girebilir.
Vücutta kalmaz ve genellikle 1 ila 2 gün içinde öncelikle idrarla ve az miktarda dışkıyla atılır.
Atrazin maruziyetinin çeşitli vücut sistemleri üzerindeki olumsuz etkileri Şekil 1'de verilmiştir.
Amerika'da yapılan çalışmada, atrazin kız çocukların 1900'lü yıllarla kıyaslandığında 6 yaş daha önce ergenliğe girdiği tespit edilmiştir.
Atrazin, 44 ülkede yasaklanmıştır. Yeraltı ve yüzey sularının atrazin ile kirlenmesi nedeniyle atrazin, Avrupa Birliği'nde 2003 yılında ve Türkiye'de Avrupa'dan 6 yıl sonra 2009'da yasaklanmış.
Ancak raf ömrü gerekçe gösterilerek, sözü edilen aktif maddenin kullanımına, etiketinde belirtilen son kullanım tarihine kadar Bakanlıkça izin verilmiştir.
Bu izin, söz konusu aktifin, 31.8.2011 tarihine kadar satılabilmesine imkân tanımıştır.
Atrazin, ABD, Avustralya, Çin, Hindistan, Brezilya, İran, Nijerya, Güney Afrika ve Tayland dahil olmak üzere birçok ülkede kullanılmaya devam etmektedir.
Atrazin pestisiti, kusurlu doğum, üreme sorunları ve kanserle bağlantılı olmasına rağmen ABD'de yaygın olarak kullanılmaktadır.
Atrazin ABD'de en çok kullanılan 2. toksik bir herbisittir.
Herbisitler, yabani ot öldürücüler olarak da tanımlanır, yabani otları kontrol etmek ve tarımsal verimi artırmaya yardımcı olmak için dünya çapında yaygın olarak kullanılan maddelerdir.
Atrazin, sorgum, mısır, şeker kamışı, acı bakla, çam, turunçgiller, soya fasulyesi ve okaliptüs plantasyonları ile triazin toleranslı kanola gibi mahsullerde çıkış öncesi ve sonrası geniş yapraklı ve otsu yabancı otları durdurmak için kullanılan bir herbisittir.
Ayrıca, atrazin ürünleri buğday, macadamia fıstığı ve guavada ve fidanlık/süs ve çim gibi tarım dışı kullanımlar için kayıtlıdır.
Atrazin kimyasalı ülkemizde özellikle mısır üretiminde, horozibiği, yabani hardal, semizotu, darıcan, pıtrak, sirken gibi yabancı otlara karşı kullanılmıştır.
Dünya'da 3 milyon tona, ülkemizde ise 30 bin tona yakın pestisit kullanılmaktadır.
Dünya çapında Atrazin, 100'den fazla ülkede satılan ve kullanılan, yıllık tüketimi 70 bin ila 90 bin ton arasında olan en yaygın kullanılan herbisitlerden biridir.
Atrazin yılda yaklaşık 75 milyon dönüm ABD tarım arazisine kullanılmakta ve yaklaşık 27 milyon kilogramdan fazlası öncelikle mısır, ananas, sorgum ve şeker kamışı mahsullerinde kullanılmaktadır.
Yaprak dökmeyen ağaç çiftliklerinde, golf sahaları gibi çim alanlarında, otoyol ve demir yollarında, yüksek voltajlı elektrik hatlarının yakınlarında geniş yapraklı yabani otları önlemek için yaygın olarak kullanılmaktadır.
Avrupa Birliği bu herbisiti tamamen yasaklarken, ABD yakın zamanda kullanımını yeniden onaylamıştır.
Atrazinin bilimsel adı 2-kloro-4-etilamino-6-izopropilamino-s-triazin'dir.
Atrazin toprakta birkaç aydan 4 yıla kadar kalır. Yüksek kalıcılığı nedeniyle topraktan yeraltı sularına göç edebilir ve suda daha yavaş bozulur.
Atrazin, buharlaşma yoluyla havaya karışabiliyor.
Atrazinin topraktaki yarılanma ömrü 13 ila 261 gün arasında değişirken sucul ortamlarda yarılanma süresi 30-100 gündür.
Yarılanma ömür, genel olarak, azalmakta olan bir maddenin baştaki miktarın yarısına düşmesi için gereken zamandır.
Atrazin kullanıldığı tarım arazilerinin olduğu yeraltı, yüzey ve içme sularında en sık tespit edilen pestisit kirleticisidir.
Araştırmalar, ABD'nin Orta Batı akarsularında, EPA'nın içme suyu standardı olan 3 µg/L (litrede 3 mikrogram)'yi önemli ölçüde aşan 224 µg/L kadar yüksek seviyeler tespit etmiştir.
İnek serumunda 0,733 µg/L ve yayın balığı filetolarında 6-8 nM (1,3 ila 1,73 µg/mL) atrazin bulunmuştur
Atrazin, son derece düşük konsantrasyonlarda vahşi yaşamdaki endokrin sistemleri bozar.
Araştırmalar, sadece 0,1 μg/L'lik maruziyetin kurbağalarda hermafroditizme neden olduğunu, 1,0 μg/L'nin ise demaskülinizasyona yol açtığını göstermiştir.
Atrazin kullanımının yüksek olduğu tarımsal bölgelerdeki kadınlarda adet düzensizliği 5 kat daha yüksek oranda tespit edilmiştir.
25 μg/L gibi yüksel atrazin konsantrasyonu, erkek kurbağaların testosteron seviyeleri on kat azaltmaktadır.
Atrazine maruz kalan çiftçiler arasında, genç uygulayıcılarda Hodgkin dışı lenfoma ve 50 yaşın üzerindekilerde agresif prostat kanseri de dahil olmak üzere yüksek kanser risklerini belgelemiştir.
Atrazin, ABD'de ve çoğu Orta Batı eyaletinde en yaygın kullanılan ikinci herbisittir.
Çiftçiler, özellikle mısır tarlalarındaki yabani otları öldürmede atrazinin etkinliğine büyük ölçüde güvenmektedir.
Araştırmalar, Orta Batı akarsularında, EPA'nın içme suyu standardı olan 3 μg/L'yi önemli ölçüde aşan, milyarda 224 μg/L kadar yüksek seviyeler tespit etmiştir.
Brezilya'da Bolsonaro tarafından onaylanan yeni pestisitler arasında kurbağaları hadım eden (kısırlaştıran) kimyasal atrazindir.
Akarsularda ve göllerde 9,7 μg/L "konsantrasyon eşdeğer endişe seviyesi"'dir.
Dünya sağlık örgütüne göre içme suyunda atrazin sınır değeri 2,0 μg/L'dir.
Brezilya'da, içme suyunda atrazinin izin verilen sınır değer 2,0 μg/L'dir, Avrupa Birliği'nde ise bu değer 0,1 μg/L'dir.
Türkiye'de atrazin için MAK-ÇKS nehirler/göllerde 3 µg/L'dir. Türkiye'de sınır değer 2 μg/L ve altına düşürülmelidir.
Türkiye'de kullanımı yasak olmasına rağmen atrazin kontrolü ve takibi yapılıyor mu?
Türkiye'de yasaklı olan atrazinin yeterli değil, denetleme, raporlama ve yaptırım olması şart.
Türkiye'de içme sularında, yüzeysel su kaynaklarında ve yeraltı sularında atrazin en az yılda 1 defa ölçülmeli ve veriler kamuoyu ile paylaşılmalıdır.
Türkiye'de tüm göllerde, barajlarda ve göletlerde ve yeraltı sularında atrazin taraması yapılmalı.
Yüzeysel ve yeraltı sularının güvenli olup olmadıkları belirlenmeli.
Yeraltı sularını takip etmek için temsil edici izleme kuyuları açılmalıdır.
Türkiye'de yüzeysel sular ve yeraltı suları için pestisit izleme noktaları oluşturulmalı ve sınır değerine yaklaşan ve aşan pestisitler için alınması gereken önlemler ortaya konmalıdır.
Veriler yıllık olarak kamuoyu ile paylaşılmalıdır.
Kaynaklar:
1. https://www.ehn.org/atrizine-water-contamination
2. https://www.epa.gov/ingredients-used-pesticide-products/atrazine
3. https://www.thenewlede.org/2025/04/concerns-about-potential-misuse-of-atrazine-weedkiller/
4. https://wwwn.cdc.gov/TSP/PHS/PHS.aspx?phsid=336&toxid=59
5. https://biologicaldiversity.org/w/news/press-releases/trump-urged-to-ban-cancer-linked-atrazine-kill-biden-era-plan-2025-01-30/
6. https://jiam.penpublishing.net/files/45/manuscript/manuscript_1931/jiam-1931-manuscript-102316.pdf
7. https://www.mdpi.com/2223-7747/12/12/2278
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
