Ölüm cezasının cumhuriyet tarihimizdeki serüveninden bahsetmeden evvel, suç ve ceza politikası yönünden sıklıkla dile getirdiğimiz bir gerçeği hatırlatmak gerekir; o da cezanın şiddetinin, suçun önlenmesi açısından düşünüldüğü kadar belirleyici olmadığıdır.

Önemli olan haksızlıkla orantılı, mutedil bir cezanın infazından kaçılamamasıdır.

Caydırıcı olan cezanın kesinliğidir, haksızlık yapanın adil bir yargılama sürecinde, hukukun hakim olduğu bir düzende haksızlığının karşılığını bulması ve toplumun buna şahit olmasıdır.

Bahsettiğimiz bu temel prensipler sadece kamuoyuna mal olmuş birkaç olayla sınırlı düşünülmemelidir, sahipsiz, kamuoyunun ilgisini çekmeyen büyük küçük tüm suçlarda aynı ciddiyet ve doğrulukla işleyen bir yargı ve infaz sistemi ancak yeni suçların işlenmesini önleyebilir. 

Ölüm cezası, insanın yaşamına son veren bir yaptırım türü olduğundan hukuk sistemi içerisinde hiç kimseye bir başkasının yaşamına son verme yetkisini tanımamak gerekir.

Bu cezanın lehinde olanlar temelde 2 noktada birleşirler.

Birincisi, en ağır suçları işleyen mücrimlerin, işledikleri haksızlığın kefaretini çekmesinin adaletin bir gereği olduğudur. Kişiler yaptıkları kötülüklerin kefaretini çekmelidir.

İkincisi bu yaptırım, benzeri fiilleri ileride işleme ihtimali olanlara ibret olur, onları caydırır. Cezanın şiddeti, caydırıcılığa katkı sağlar.

Kefaret, adalet düşüncesi ölüm cezasını savunanların esasen en temel argümanıdır, bir insanı katledenin, katledilmesi, insanların bu duygularını tatmine hizmet eder.

Ancak kabul etmek gerekir ki, bir katilin yaptığını karşılamak için bile olsa, devlete, topluma, hukuk sistemi içerisinde bir başkasının yaşam hakkına son verme yetkisinin tanınmaması icap eder.

Ölüm cezası, bireysel intikam alma duygusunun topluma devridir, adli hata halinde tamir edilemez, bir cezadan beklenen temel amaçları sağlamaktan uzaktır.

Islah, rehabilite etme, topluma kazandırma gayelerini göz ardı eder, caydırıcılık noktasında da beklenen faydaları sağlamadığı tarihsel bir tecrübedir.

Nitekim örneğin, Victor Hugo, "Bir İdam Mahkumunun Son Günü" isimli eserinin 1832'de yazdığı önsözünde "Zindancının yeterli olduğu yerde ölüm cezasına gerek yoktur… Toplum 'intikam almak için cezalandırmak' yerine iyiliğe yöneltmek için düzeltmelidir" der.

Cesare Beccaria 1764'te yayımlanan "Suçlar ve Cezalar Hakkında" isimli eserinde şu ifadelere yer verir:

Bütün yüzyılların deneyimi şunu göstermektedir: en son verilen ölüm cezası, topluma zarar vermeye eğilimli insanları asla caydırmamıştır... Eğer verdiğim örnekler insanları inandırmaya yetmiyorsa, benim iddiamın doğruluğunu duyumsamak için bizzat insanın doğasına başvurmak yeterli olacaktır. Ancak biliyorum ki, bu insanlara aklın dili her zaman kuşkulu, ama otoritenin dili her zaman etkili gelmiştir. İnsanın ruhu zekası üzerinde en büyük etkiyi yapan şey cezanın ağırlığı değil, süresidir.

Faruk Erem'in "Bir Ceza Avukatının Anıları" isimli eserinde de ölüm cezasına çarptırılan Aziz'in hikayesi anlatılır.

Bu hikâye de ibret vericidir:

'Aziz, oğlum, tel geldi' dedi.

Fakat okuyamadı. Aziz… çarpıldı: Felç.

Halbuki Aziz'in kararı bozulmuş, suçsuz olduğu anlaşılmıştı.

Gelen tahliye teli idi.

Birkaç ay sonra haber geldi, felç ilerlemiş, Aziz ölmüştü…

Ne diyelim? Adalet öldürmeye karar verdiyse mutlaka öldürür…

Şu hâlde temel insan hakları öğretisinin, aklın, ilmin ve ortak tecrübenin yolu, ölüm cezasının doğru bir yaptırım türü olmadığıdır.

Ancak aklın yolu bilindiği üzere insanların ihtirasları söz konusu olduğunda pek de tercih edilmez. 

Kısaca ölüm cezasının, cumhuriyet tarihimizdeki serüveninden de bahsetmek bir sonuca varmak noktasında yol gösterici olacaktır. 

Ülkemizde 1930-2004 yılları arasındaki uygulamaya bakıldığında, bu cezaya çarptırılan 15'i kadın, toplam 712 kişinin idam edildiği görülüyor.

Bu infazlarda sivil yıllara göre, darbe dönemleri yoğunluk içermektedir. Nitekim 1950-1960 yılları arasındaki on yıllık periotta 39 kişi idam edilmişken, 27 Mayıs darbesi sonrasında 1960, 1961 yıllarında 77, 12 Mart Muhtırası sonrası 1971 ve 1972 yıllarında 16, 12 Eylül Darbesi sonrasında 1980-1984 yılları arasında 49 kişi idam edildi.

Bu tarih aralıklarından 1965 yılından 1971'e kadar ve 1973'ten 1980'e kadar mahkemelerce verilen ölüm cezalarının infaz edilmediğini ifade etmek gerekir.

Ülkemizde son ölüm cezası 1984 yılında terör suçlusu iki hükümlü hakkında tatbik edildi.

Bu tarihten ölüm cezasının tümüyle kaldırıldığı 2004 yılına kadar bir infaza rastlanmıyor.

Görüldüğü üzere ülkemiz infaz uygulamasında ölüm cezası olağan dönemlerden ziyade, olağanüstü zamanlarda işler kılınmış, bugün hala tartışılan ve büyük acılara sebebiyet veren siyasi idamlara zemin hazırladı.

Bu gerçeği de bugünün tartışmalarında not etmek ve dikkate almak gerekli. 

Son olarak belirtelim ki, ölüm cezası 2001 yılından itibaren kademeli olarak mevzuatımızdan çıkarıldı.

Bu gelişmede Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin yaşam hakkını güvence altına alan 2'nci maddesi ile sözleşmeye ek 6 (28 Nisan 1983, barış zamanında ölüm cezasının kaldırılması) ve 13 No'lu (3 Mayıs 2002, savaş ya da yakın savaş tehlikesi de dahil her koşulda ölüm cezasının kaldırılması) protokollerin önemli etkisi oldu.

Protokollerin uluslararası alanda Türkiye açısından ortaya çıkan en pratik mahzuru, ölüm cezasına mevzuatında yer veren (protokollere taraf olmayan) bir ülkeye, ölüm cezasını kaldırmış (protokollere taraf olan) bir ülkenin suçluları iade etmeme noktasındaki yetkisidir (Suçluların İadesine İlişkin Avrupa Sözleşmesi, m.11).

Nitekim 2001 yılında Anayasa'nın 38'inci maddesine eklenen 7'nci fıkra ile (3 Ekim 2001 tarih ve 4709 sayılı Kanun) "savaş, çok yakın savaş tehdidi ve terör suçları dışında ölüm cezası verilemeyeceğinin" düzenlenmesinin ardından mevzuatta yer alan adi suçlarda ölüm cezasına ilişkin hükümler kaldırılarak (3 Ağustos 2002 tarih ve 4771 sayılı kanun) müebbet hapis cezasına dönüştürüldü.

Ardından 2003 yılında Türkiye, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine Ek 6'ncı Protokolü imzalamıştır. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine Ek 13 No'lu Protokol ise 9 Ocak 2004 tarihinde imzalandı ve hemen akabinde 7 Mayıs 2004 tarih ve 5170 sayılı Kanun'un 5 inci maddesi ile Anayasa'nın 38 inci maddesinin 7'nci fıkrası değiştirilerek "kimseye... ölüm cezası verilemez" hükmü getirilmiş ve bu çerçevede kanunlarda yer alan çeşitli suçlar karşılığında öngörülen ölüm cezaları, 14 Temmuz 2004 tarih ve 5218 sayılı kanunla ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına dönüştürüldü.

Böylece 5218 sayılı Kanun ile mevzuatımızda istisnasız olarak ölüm cezası kaldırıldı.

2005 yılında yürürlüğe giren yeni Türk Ceza Mevzuatı'nda da ölüm cezasına bir yaptırım türü olarak yer verilmedi.

1984 yılından itibaren tatbik edilmeyen ölüm cezasının 2004 yılında kaldırılması ile sonuçlanan değişimde üstte belirttiğimiz üzere suçluların iadesi prosedürünün pratik bir zorlayıcı etkisi oldu. 
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  12 Kasım 2024 - Bakü'deki Birleşmiş Milletler iklim değişikliği zirvesi COP29'un açılış töreninde dansçılar performans sergiliyor. Bu sene gerçekleştirilen COP’ta ülkelerin enerji politikalarının yanı sıra yeni kolektif finansal hedeflerin belirlenmesi bekleniyor. Zirve, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de başladı. İklim aktivistleri pazartesi günü Gürcistan'da bir miting organize ederek Azerbaycan'ın iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmasını protesto etmişti. Tiflis'te bir araya gelen birçok aktivist, Azerbaycan'ın baskıcı politikaları nedeniyle iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmayı hak etmediğini savunmuştu. Greta Thunberg, Azerbaycan'ın zirveyi "işlediği suçları ve insan hakları ihlallerini yeşil aklama yoluyla örtbas etme şansı" gibi gördüğünü ileri sürmüştü (Maxim Shemetov/Reuters)

• 2/30

  11 Kasım 2024 - Sudan ordusuyla ilişkili silahlı kişileri taşıyan kamyon, ülkenin doğusundaki Gedaref sokaklarında. Sudan'da rakip generaller arasında Nisan 2023'ten beri süren savaş onbinlerce kişinin ölümüne ve 11 milyondan fazlasının da yerinden olmasına yol açtı. Birleşmiş Milletler'e göre yerinden edilenlerden 3,1 milyonu ülke sınırları dışında sığınacak bir yer arıyor (AFP)

• 3/30

  10 Kasım 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Deyr El Balah'ta Filistinliler yemek kuyruğunda. BM Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) Genel Komiseri Philippe Lazzarini, Gazze'nin kuzeyinde kıtlık yaşanabileceğini belirterek, "Açlık İsrail devleti tarafından silah olarak kullanılıyor" dedi. Lazzarini, "Gazze Şeridi'ne girmesine izin verilen yardım yetersiz. Günde ortalama 30 tırın biraz üzerinde ve bu günlük ihtiyacın yalnızca yüzde 6'sına tekabül ediyor" ifadelerini kullandı (Ramadan Abed/Reuters)

• 4/30

  9 Kasım 2024 - Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Berlin Duvarı'nın yıkılışının 35. yıldönümünde düzenlenen çiçek bırakma törenine katıldı. Törende Soğuk Savaş döneminde Doğu Berlin'den Batı Berlin'e geçerken hayatını kaybedenler anıldı. Berlin Duvarı'nın yıkılışının yıldönümü kapsamında her yıl canlı müzik, sergiler ve eski duvarın bir ucundan diğerine yapılan koşu da dahil olmak üzere çeşitli etkinlikler gerçekleştiriliyor (Ebrahim Noroozi/AP)

• 5/30

  8 Kasım 2024 - İspanya'daki atlı sivil muhafızlar, ölümcül afetin ardından ülkenin doğusundaki Valensiya bölgesinde zarar gören araçların yanından geçerek mağdurları arıyor. Ülkede son 50 yılda yaşanan en kötü sel felaketi, 210'dan fazla kişinin ölümüne, onlarca kişinin kaybolmasına ve kasabaların çamur altında kalmasına yol açtı. Sel özellikle Valensiya'da büyük bir yıkıma sebep oldu (Jose Jordan/AFP)

• 6/30

  7 Kasım 2024 - Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'ye sarılıyor. Avrupa Siyasi Topluluğu'nun 5'inci zirvesi, kıtanın karşı karşıya olduğu güvenlik zorluklarını ele almak amacıyla Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de başladı. Zirvede Avrupa Birliği üyesi ülkelerin liderleriyle üye olmayan ülkelerin liderleri bir araya geliyor. Ana gündem maddeleri arasında düzensiz göçle mücadele, ekonomi güvenliği ve iklim de var (Ludovic Marin/AFP)

• 7/30

  6 Kasım 2024 - 2024 ABD Başkanlık Seçimi'ni kazanan Donald Trump, Florida eyaletindeki West Palm Beach Kongre Merkezi'nde konuşma yaptı. Trump, zafer konuşmasında kendisini destekleyen herkese teşekkür etti ve ekonomik büyüme ve ulusal güvenlik vaatlerinde bulundu. Sandıkların kapanmasıyla birlikte erken sonuçlar, seçim yarışının başa baş gittiğini gösterse de Trump, salıncak eyaletlerde kazanarak zafere ulaştı. Trump, rakibi Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'ten yaklaşık 5 milyon fazla oy aldı (Jim Watson/AFP)

• 8/30

  5 Kasım 2024 - ABD'nin New York kentinde seçmenler oy kullanıyor. ABD'de seçim gününe gelindi ve Demokrat Parti'nin adayı Kamal Harris'le Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump arasındaki yarış haftalardır başa baş ilerliyor. Seçimin sonucunu 7 salıncak eyaletteki oyların belirleyeceği düşünülüyor (Leonardo Munoz/AFP)

• 9/30

  4 Kasım 2024 - İspanya'nın Valensiya bölgesindeki Alfafar'ın caddelerinde polis memurları sokaklardaki çamurun temizlenmesine yardım ediyor. İspanya'da uzun zamandır görülen en kötü sel felaketinde hayatını kaybedenlerin sayısı 217'ye ulaşırken arama kurtarma çalışmaları hâlâ sürüyor. Yetkililer sokakların temizlenmesinin en az bir hafta süreceğini belirtirken bölgede 17 bin polis, jandarma, asker ve sivil koruma görevlisi çalışıyor (Jose Jordan/AFP)

• 10/30

  3 Kasım 2024 - Brezilya'daki Formula 1 Sao Paulo Grand Prix'sini Red Bull Racing'in Hollandalı pilotu Max Verstappen kazandı. "Uçan Hollandalı", son derece kaotik geçen yarışa 17. sıradan başlamıştı. İkinci ve üçüncü sırayı Alpine pilotları Esteban Ocon ve Pierre Gasly alırken, pilotlar şampiyonasında Verstappen'le Norris arasındaki fark 62'ye çıktı (Nelson Almeda/AFP)

• 11/30

  2 Kasım 2024 - Hindistan'ın Mumbai şehrinde, Ölüler Günü'nde mezara çiçek koyan bir kadının drone görüntüsü. Cadılar Bayramı'yla başlayan üç günlük dönemde, Hıristiyanlar ölülerle yaşayanlar arasındaki perdenin kalktığına inanıyor. Hıristiyanlar, Hindistan nüfusunun yalnızca yüzde ikisini oluşturuyor. Geçen ay çeşitli Hıristiyan mezheplerinin liderleri, kendilerine yönelik şiddetteki artışı protesto etmek üzere Yeni Delhi'de eylem düzenlemişti (Francis Mascarenhas/Reuters)

• 12/30

  1 Kasım 2024 - Afrika penguenleri, Cape Town yakınlarında turistlerin uğrak noktalarından olan penguen kolonisinde, sahilde dinleniyor. Boulders penguen kolonisi 1983'te kurulmuş ve kolonideki kuş sayısı çevredeki ada kolonileri sayesinde artırılmıştı. Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) yakın zamanda Afrika penguenini, nesli tehlike altında olan türlerden nesli kritik tehlikedeki tür kategorisine taşıdı. Halihazırda popülasyonunun yüzde 97'sini kaybetmiş olan kuşun nesli, bir değişiklik olmadığı takdirde 4 bin günden kısa bir süre içinde tükenebilir (Rodger Bosch/AFP)

• 13/30

  31 Ekim 2024 - ABD'nin Missouri eyaletindeki St. Charles kentinde bir yurttaş, Cadılar Bayramı'na özel kıyafetiyle oy kullandı. Seçime sayılı günler kala Kamala Harris ve Donald Trump arasındaki yarış başabaş devam ediyor. ABD Başkanı Joe Biden'ın, destekçilerini "çöp" diye nitelemesi üzerine Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adayı Trump, çöp kamyonuna bindi. Öte yandan Arnold Schwarzenegger, Kamala Harris'i desteklediğini açıkladı (Robert Cohen/AP)

• 14/30

  30 Ekim 2024 - İspanya'nın güneyindeki Valensiya'da gerçekleşen sel, arabaları bu hale getirdi. Kurtarma ekipleri, şiddetli yağmurların yol açtığı seller sonucunda 95 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Kayıpları arama çalışmalarıysa sürüyor. Valensiya'da 1996'dan bu yana metrekareye en fazla yağışın düştüğü bildirildi. Meydana gelen felaketten dolayı 3 günlük ulusal yas ilan edildiği açıklandı (Jose Jordan/AFP)

• 15/30

  29 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezinde Filistinli mültecilerin kaldığı Nuseyrat kampındaki Birleşmiş Milletler Yardım ve Bayındırlık Ajansı'na (UNRWA) ait yardım dağıtım merkezinin kapısındaki açıklıktan bir adam dışarı bakıyor. İsrail, parlamentosunun yıkıma uğramış Gazze Şeridi'ndeki ana BM yardım kuruluşunu yasaklayan bir tasarıyı onaylamasının ardından artan bir uluslararası tepkiyle karşı karşıya kalıyor. 90 gün içinde yürürlüğe girmesi beklenen mevzuatın, UNRWA'nın Doğu Kudüs genel merkezinin kapatılmasına ve Refah üzerinden Gazze'ye insani yardım ulaştırılmasının engellenmesine yol açması öngörülüyor (Eyad Baba/AFP)

• 16/30

  28 Eylül 2024 - Eski ABD Başkanı Barack Obama, ABD Başkan Yardımcısı ve Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'in Pensilvanya eyaletinin Philadelphia kentinde düzenlenen mitinginde konuştu. Ayrıca Bruce Springsteen ve John Legend gibi sanatçılar da sahneye çıkıp seyircileri Harris'e oy vermeye ve arkadaşlarıyla ailelerini sandık başına gitmeye teşvik etmeye çağırdı (Matthew Hatcher/AFP)

• 17/30

  27 Ekim 2024 - Ferrari pilotu Carlos Sainz Jr. Formula 1 Meksika Grand Prix'sinde pitte. İspanyol pilot kariyerindeki 4. F1 zaferini elde ederken, takım arkadaşı Charles Leclerc, son turlarda yaptığı hatayla ikinciliği McLaren'in şampiyonluk mücadelesi veren pilotu Lando Norris'e kaptırıp üçüncülüğe razı oldu. Pilotlar şampiyonasında zirvedeki isim Max Verstappen ise yarış içinde toplamda 20 saniye ceza aldı ve 6. sırada bitirdi (Carlos Perez Gallardo/Reuters)

• 18/30

  26 Ekim 2024 - Birleşik Krallık'ta göçmen karşıtı protestolardaki bir eylemci, Cumhuriyetçi başkan adayı ve eski ABD Başkanı Donald Trump'ın maskesini takıyor. Eylem İngiltere'nin başkenti Londra'da, ülkedeki aşırı sağcı grupların başında gelen İngiliz Savunma Ligi'nin eski lideri Tommy Robinson'ın çağrısıyla organize edilmişti. Robinson, planladığı yürüyüş öncesi Terörle Mücadele Yasası çerçevesinde suçlanarak dün gözaltına alınmıştı. Irkçılık karşıtları da aşırı sağcılara tepki amacıyla eylem düzenledi. İki grubun karşı karşıya gelmesini engellemek üzere güvenlik önlemleri alındı (Hollie Adams/Reuters)

• 19/30

  25 Ekim 2024 - Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı sırasında Kursk bölgesinde Rus askerleriyle girdiği çatışmada hayatını kaybeden Ukraynalı asker Volodimir Baranov için Çernihiv'de düzenlenen cenaze töreninde halk milli marş söylüyor (Maksym Kishka/Reuters)

• 20/30

  24 Ekim 2024 - Mozambik'in başkenti Maputo'daki Maxaquene mahallesinde protestocular, güvenlik güçleriyle çatıştı. Çevik kuvvet polisi, iki muhalifin vurularak öldürülmesinden günler sonra seçimlere hile karıştırıldığı iddiasıyla eylem düzenleyen kalabalığı dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandı. Avrupa Birliği gözlemcileri de Mozambik seçimlerinde düzensizlikler ve bazı sandık sonuçlarında oynama olduğunu tespit etmişti (Alfredo Zuniga/AFP)

• 21/30

  23 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta un kıtlığı yaşanıyor. İsrail, Gazze Şeridi'ne gıda, su, yakıt ve elektrik girişini engellemeye devam ediyor. Savaştan önce bile Gazze nüfusunun sadece yüzde 4'ü güvenli ve temiz suya erişim sağlayabiliyordu. Öte yandan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, "Gazze'nin kuzeyindeki çocuk felci aşılama kampanyasının son aşamasının artan şiddet ve erişim eksikliği nedeniyle ertelenmesinden büyük endişe duyduğunu" söyledi (Bashar Taleb/AFP)

• 22/30

  22 Ekim 2024 - İsrail savaş uçağı Beyrut'un güneyindeki bir mahalledeki binayı vurdu. Ayrıca İsrail'in Beyrut'ta Refik Hariri Devlet Hastanesi'nin çevresini hedef aldığı saldırıda ölenlerin sayısı 13'e yükseldi (AFP)

• 23/30

  21 Ekim 2024 - ABD'nin Kuzey Karolina eyaletinde gerçekleştirilen kampanya mitinginde eski ABD Başkanı Donald Trump'ın destekçilerinden biri, break dans yapıyor. Birleşik Devletler'de 2024 Başkanlık Seçimi, 5 Kasım'da gerçekleşecek. Donald Trump, pazar günü Pensilvanya eyaletindeki bir McDonald's'ta çalışırken, Kamala Harris, Stevie Wonder'la şarkı söyledi (Julia Demaree Nikhinson/AP)

• 24/30

  20 Ekim 2024 - İspanya Başbakanı Pedro Sanchez ve eşi Begona Gomez'i tasvir eden bir pankart, başkent Madrid'de hükümeti protesto etmek ve genel seçim çağrısında bulunmak için düzenlenen eylem sırasında İspanyol bayrakları arasında. Bugün Madrid'de bir meydanı dolduran binlerce kişi, sağcı partilerin de destek verdiği bir miting düzenledi. İspanyol bayrakları sallayarak Madrid'in finans bölgesinin kalbindeki Plaza de Castilla meydanında toplanan protestocular "hain" diye bağırarak Sanchez'i istifaya çağırdı. Sağ ve radikal sağla bağlantılı 100'den fazla az bilinen küçük grup, mitinge "Birlik, haysiyet, hukuk ve özgürlük için. Hemen genel seçim!" sloganıyla katıldı (Oscar Del Pozo/AFP)

• 25/30

  19 Ekim 2024 - Cadılar Bayramı öncesinde zombi kılığına giren bir sanatçı, Güney Kore yapımı korku filmi Zombi Ekspresi'nden (Train to Busan) ilham alan "Zombi Şinkansen" hızlı treninde performans sergiliyor. Japonya'nın Tokyo'yla Osaka arasında giden treninin kiralanan vagonunda, "yaşayan ölülerle" karşılaşmaya hazır 40'a yakın heyecan meraklısı vardı. Organizatörlerin koltuklara yerleştirdiği oyuncular, performans kapsamında korkunç bir dönüşüm geçirerek diğer yolculara "saldırmaya" başladı. Etkinlik organizatörü Kenta Iwana, "normalde güvenli ve huzurlu olan yolculuğun bir anda kaosa sürüklenişini canlandırmak istediklerini" söyledi (Kim Kyung-Hoon/Reuters)

• 26/30

  18 Ekim 2024 - Filistinliler cuma namazı kılarken bir kişi, İsrail'in saldırıları sırasında yıkılan Büyük Ömer Camisi'nin kalıntıları arasında yürüyor. Memlük ve Osmanlı döneminin mimari özelliklerini taşıyan caminin yaklaşık 1400 yıllık bir geçmişi var. Bir diğer adıyla Gazze Ulu Cami, Gazze'nin en eski, Filistin'in de üçüncü en büyük camisiydi. Bu cami, bir yılı aşkın süredir devam eden çatışmalarda enkaza dönen tarihi alanların en çarpıcı örneklerinden biri (Dawoud Abu Alkas/Reuters)

• 27/30

  17 Ekim 2024 - İngiliz pop müzik grubu One Direction'ın eski üyesi Liam Payne, Arjantin'de kaldığı otelin üçüncü katından düştükten sonra hayatını kaybetti. Arjantin Polisi, Payne'in başkent Buenos Aires'te Casa Sur adlı otelde kaldığını, "uyuşturucu ve alkol tesiri altında olma ihtimali bulunan agresif bir adam" hakkında gelen şikayet üzerine otele gittiklerini açıkladı. Arjantinli sağlık yetkilileri, otopsi yapılacağını belirtti (Agustin Marcarian/Reuters)

• 28/30

  16 Ekim 2024 - İtalyan lüks marka grubu Prada ve Houston merkezli girişim Axiom Space, NASA'nın Artemis 3 Ay misyonunda kullanılacak bir uzay giysisinin tasarımını İtalya'nın Milano kentinde tanıttı. NASA'nın Ay'ın güney kutbuna gerçekleştireceği ilk insanlı görevde Ay'da yürüyen astronotlar bu kıyafeti giyecek. Artemis 3 görevinin Eylül 2026'da gerçekleştirilmesi bekleniyor (Marco Bertorello/AFP)

• 29/30

  15 Ekim 2024 - Güney Kore'nin sınır kenti Paju'dan Kuzey Kore'nin Kaesong şehrine giden yolda, Tongil Köprüsü'ndeki askeri kontrol noktasının son hali. Güney Kore ordusu, Pyongyang'ın ordusu iki ülkeyi birbirine bağlayan yollarda patlamalar gerçekleştirince ağır tahkimatlı sınır yakınlarında "karşı ateş" harekatları yürüttüğünü açıkladı. Kuzey Kore, Güney Kore'nin Pyongyang'a drone uçurduğu iddiasının ardından ordusunun "ateş gücünü" harekete geçirmek için hazır olduğunu söylemişti. Kuzey Kore Savunma Bakanlığı, Kore yarımadasında "her an savaş çıkabileceği" uyarısında bulunmuştu (Jung Yeon-Je/AFP)

• 30/30

  14 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezindeki Deyr El Balah'ta çocuklara çocuk felci aşısı yapıldı. UNICEF, Gazze Şeridi'ndeki 640 binden fazla çocuğu tamamen aşılamayı hedefliyor. UNICEF'in icra direktörü Catherine Russell, çocuklara bağışıklık sistemlerini güçlendirmek için A vitamini takviyesi sağlanacağını kaydetmiş, Gazze'de çocukların hijyen standartlarının çok kötü olduğunu belirtmişti (Eyad Baba/AFP)

Görüldüğü üzere, ölüm cezası hem insani hem hukuki hem de vicdani yönden kabul edilebilir bir yaptırım değildir.

Toplum içerisinde işlenen canavarca bir suçun ardından insanlarda bireysel intikam alma duygusunun ortaya çıkması doğal. Bu duygu dolayısıyla insanları yermek de pek mümkün değil. 

Ancak kadim bir ilke olarak intikam bireysel bir duygudur, toplumsal bir duygu olmamalıdır, devlet intikam almaz, duygunun değil, aklın yolunu izler.

Biz bireyler karşılaştığımız acılarda, bu duyguya kapılabiliriz. Nitekim o sebeple TCK'da haksız tahrik şeklinde cezayı azaltan kusurluluğu etkileyen bir hâl var.  

Hukukçunun yolu, bazen zor da olsa çoğunluğun yolunu takip değil, evrensel, insanlığın tecrübeleriyle ortaya çıkmış hakikatlerin yolunu terk etmemekten geçer.

Toplumun ekseriyetinden ayrı bir yolda yürümek kolay değil ama hukukçu için elzemdir. Zira hukuk bir ilim olarak "yeri geldikçe" değişen bir meslek olarak icra edilemez.

Bitirirken...

Yine canavarca gerçekleştirilen bir cinayet sonrasında 21 Temmuz 2020 tarihinde kaleme aldığım "Bir kadın cinayeti üzerine" başlıklı makalemin son kısmını okuyuculara aktarmak isterim:

(…) Eskiden bazı toplumlarda, işlenen suçun kötülüğünü ortaya koymak adına, sadece ölüm cezası yetersiz bulunduğunda, infaza eşlik eden işkencelerle cezanın uygulandığını görüyoruz (Bkz. Lyons, Lewis, Cezalandırmanın Tarihi, (Çeviri: Silya Zengilli), İstanbul 2017, s.197–219).

Burada insana özgü bir tatmin arayışı, vahşilik var. Doğada başka türlerde rastlanmayacak tarzda. İşte bunun gibi, cinayet, nasıl gerçekleşirse gerçekleşsin başlı başına bir kötülük ama bu ve benzeri, cinayete ve sonrasına eşlik eden uygulamalar, çok karanlık bir vicdana işaret ediyor.

Bizim sanırım üzerinde durmamız gereken, hayatın günlük akışı içerisinde sıradan insanlar nasıl oluyor da bu toplumda sıra dışı vahşi bir hikâyenin öznesi olabilecek kötülüğü içeride bir yerde barındırabiliyorlar? Bunun sebepleri nelerdir?

Bizim burada bir rolümüz var mı? Bu başlı başına bir suçla mücadele, suç politikası yaklaşımıdır ve güncel tartışma alanları üzerine fikir açıklayan herkesin bu toplumsal sorumluluğu hissetmesi temel çıkış noktamızdır…

Dileriz hissederiz, hissederler…

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.