İran'ın çiçeği burnundaki Kürtçe ve Türkçe konuşabilen sempatik cumhurbaşkanının ilk yurt dışını ziyaretini Irak'a yapması Tahran yönetiminin Irak politikasında yeni bir dönem anlamına geliyor.

Bununla kast ettiğim şey İran'ın Irak'ta daha da güçlendiği ve Pezişkiyan'ın ziyaretinin de bunu tahkim etmek üzere gerçekleştiğidir. 

Irak, İran'ın emperyal hedeflerinin ilk durağıdır

Irak, İran'ın Mezopotamya'ya açılan kapısı emperyal hedeflerinin ilk basamağı.

Kendi sınırlarına hapsolmak istemeyen İran için Irak tarihsel ve doğal bir egemenlik alanıdır.

Meseleyi sadece jeopolitik açıdan ele aldığımızda Irak'ın İran için ne derece vazgeçilmez olduğunu anlayabiliriz.

Buna tarihsel, siyasi, dini, mezhebi, askeri, ekonomik, kültürel ve sosyolojik boyutları eklediğimizde olayın önemi çok daha iyi anlaşılır.  

Bundan bir süre önce yaptığım analizde de İran'ın Irak üzerindeki hakimiyetine vurgu yapmış ve İran ile iyi geçinmeyen bir gücün bu ülkede kendisine alan açamayacağına işaret etmiştim.

Bu durum ayrıca yeni değildir, uzun yıllardır devam eden bir sürecin geldiği son aşamadır.

Bundan sonrası için de Tahran'ın etki gücünü kıracak herhangi bir aktör görünmüyor.

Buna niyetli herhangi bir aktörü de sahada göremiyoruz.

Söz gelimi ABD, Suudi Arabistan ve Türkiye, şu an Irak'ta İran'ın çok çok gerisindeler. 

İran, 1500 yıllık parantezi kapatmaya yaklaştı

Irak, İran için "Arap-İslam orduları tarafından işgal edilmiş ve geri alınması gereken" bir toprak parçasıdır.

Ya da Kerbela ve Necef'in olduğu, birçok imamın kabrinin bulunduğu "kutsal belde"dir.

İran, Sasanilerden sonra 1500 yıldan fazladır Irak'ta egemenlik kuramadı.

Osmanlı döneminde de birkaç defa el değiştirmesine rağmen nihai olarak kontrolü Osmanlılara kaptırmıştır.

İngilizlerin almasından sonra da sürekli olarak gözünü buraya dikmiş ve dış siyasetinin temel hedefini oluşturmuştur. 

Şah ile Saddam arasındaki anlaşmazlık, bundan doğan gerilim ve Tahran'ın Kürt ile Şii muhaliflere yaptığı silah desteğinin arkasında hep aynı hayaller yatar.

Cezayir Anlaşması, Şah-Barzani ilişkileri, 8 yıl süren Irak-İran savaşı, Enfal ve Halepçe, Kürtlerin trajedisi hep İran'ın emelleriyle bağlantılıdır. 

Saddam'ın kuveyt hamlesi İran'a tarihi bir fırsat kapısı açtı ve 2003'te Baas rejiminin devrilmesiyle de rüyalar gerçeğe dönüşmeye başladı.

Bu İran'ın Şah rejiminin politikalarını da dikkate aldığımızda asırlık stratejisinin bir kazanımıydı.

İran ile Irak denkleminde ilginç olan, ABD'nin tüm adımlarının Tahran yönetiminin çıkarlarına hizmet etmesidir. Halen de Washington'un attığı ve atacağı adımlar Tahran'ın arzusuna göredir.

Örneğin Irak'tan askerlerini çekecek olması Tahran'ın buradaki stratejisiyle yüzde yüz uyumludur.

Mesela IŞİD tehlikesi devam ederken çekseydi İran bundan rahatsız olurdu, fakat şimdi Haşdi Şabi'nin gücünü iyice pekiştirdiği bir süreçte gerçekleştirmesi İran için bulunmaz nimet.

İran, ABD'nin trilyon dolarlık maliyetlerle yaptığı IŞİD savaşının galibi olarak Irak ve Suriye'de alan hakimiyeti kazanıyor.

Bu Yemen için de geçerli. Yemen'de el Kaide'yi ABD ve müttefiklerinin eliyle etkisiz hale getirdi. 

Pezişkiyan'ın Irak ziyareti Tahran için yeni dönem

Halihazırda Irak'ta yeni bir denge kuruluyor ve İran buradan elde ettiği ekonomik kazanımları Yemen, Lübnan ve Suriye'de harcıyor.

İran'ın 4-5 ülkede nasıl savaşabildiğini ve bunun için ekonomik kaynakları nereden bulduğunu merak edenler, Irak'ın devasa petrol rezervine rağmen Körfez ülkelerinin neden fersah fersah gerisinde olduğuna bakarak cevap bulabilirler. Irak'ın gelişmesini ve kalkınmasını engelleyen İran'dır.

Zira Irak'ın zenginliğinin halkına dağılması demek İran'ın gelir kaynaklarının kuruması demektir. 

Pezişkiyan'ın Irak ziyaretini bu zaviyeden değerlendirmek ve Tahran'ın Bağdat ile ilişkilerini de bu temelden görmek lazım.

Yoksa yapacağımız tüm yorumlar yüzeysel ve eksik kalır.

Tahran, Irak'ı tarihte eşi benzeri görülmemiş bir şekilde kontrolü altına aldığı düşüncesiyle eskisine göre daha relaks hareket ediyor.

Tahran'ın Irak'taki rahatlığı sağladığı kontrol ile alakalı. 

Pezişkiyan'ın rahatlığı ve sempatik hareketleri de tam olarak bundan kaynaklıdır.  

Pezişkiyan için Erbil, Süleymaniye, Basra, Necef, Kerbela ya da Senendec, Ahvaz, Zahedan'a gitmek arasında fark görülmüyor. 

İran Azerbaycan, Afganistan ve Pakistan'ın yanı sıra Irak'ı da tarihsel coğrafyasının bir parçası görüyor ve zaman zaman dile getirmekten de çekinmiyor.  

İran Cumhurbaşkanı Ruhani, 2019'da devrimin yıl dönümünde Azerbaycan'ın 1827-1830'da Türkmençay ve Gülistan anlaşmalarıyla kendilerinden alındığını, İran'ın doğal bir parçası olduğunu söylemişti. 

Irak'a dair yaklaşım bundan çok daha güçlüdür. Kerbela ve Necef gibi mezhepsel açıdan Meşhed ve Kum'dan daha önemli olan merkezlerin olduğu bir coğrafyayı İran'ın "vazgeçilmez hedefler" olarak belirlemesi anlaşılabilirdir.

Tahran yönetimi Irak'ta normalleşme ve yumuşama arayışında

Tahran yönetimi için şu an Irak'ta duyulan şey normalleşme, yumuşama ve kısmi istikrardır.

KDP ile ilişkileri de bu nedenle yeniden tesis etti ve Erbil'in de memnun olacağı bir denklem kurdu.

Bu çerçevede Kerkük'ün anahtarını da Bafil'a vermeyi ihmal etmedi tabi. Yani kendi müttefiğini korudu, onun korurken rakibinin çıkarlarını da gözetti. 

İran Cumhurbaşkanı, Erbil'de Barzanilerle yaptığı görüşmede Tahran'ın her zaman onların yanında olduğu mesajını vermekten geri durmadı.

Mela Mustafa Barzani fotoğrafına özel anlam yüklemesi, Kürtçe konuşması, Mesud Barzani ile samimi pozlar vermesi ve Mesrur Barzani'ye iltifat etmesi ayrı ayrı özel mesajlar taşıyor. 

Bundan sonrası için Tahran ile Erbil hattına dikkat kesilmek ve KDP ile İran rejiminin geçmişten beri gelen güvensizlik ilişkisinin nasıl ilerleyeceğine bakmak lazım.

KDP ile Tahran, karşılıklı olarak kazanım elde edecekleri bir ilişkiyi devam ettirebilirler.

KDP, 10 yıldır zayıflayan konumunun İran karşıtlığından kaynaklı olduğunun farkında.

O yüzden Tahran ile barışma yolunu tercih etti.

Eğer barış son 10 yıldaki kayıpları bir nebze de olsun telafi edebilirse bu KDP için sürdürülebilir bir ilişki demektir. 

Türkiye, ABD ve Suudi Arabistan'ın Irak'taki etkisi

Tabi bu noktada Türkiye, ABD ve Suudi Arabistan'ın pozisyonları ve Irak'a dair politikaları belirleyici olacaktır.

Daha önce de birkaç kez dile getirdim, tekrar edeyim; Türkiye-ABD-Suudi Arabistan -ki bu üçlü batı cephesinde kabul ediliyor- İran'ın önünü kesmek isterlerse bunu yapma imkanına sahipler.

Bunun için önceliklerini ve ikincil önemdeki hedeflerini iyi belirlemeleri lazım.

Halihazırda Irak'ta ne istediğini bilen tek ülke İran'dır.

Ne Türkiye'nin, ne ABD'nin ne de Suudi Arabistan'ın Irak'a dair uzun vadeli ve sürdürülebilir bir stratejisinden bahsedemeyiz.

İran ise ne istediğini, ne yaptığını ve hedefinin ne olduğunu çok iyi biliyor. Adımlarını da buna göre atıyor. 

Örneğin İran'ın Irak siyasetinde "Kürt fobisi" yoktur. Türkmen ya da Arap fobisi de yoktur.

Şiilik ve Sünnilik de yeri geldiğinde ikici planda kalabiliyor. Çıkara dayalı bir strateji yürütüldüğü için örneğin Kerkük'ün Kürtlerin elinde olması İran için "tehdit" ya da "tehlike" arzetmiyor.

İran'ın "Kerkük Kürtlerin eline geçmemeli" gibi bir önceliği yok. İran'ın önceliği müttefiğinin orayı yönetiyor olmasıdır.

Bunun Kürt, Arap ya da Türkmen olması herhangi bir önyargısını ya da hamasi arka planını harekete geçirmiyor. 

ABD, 1991'de enerji güvenliği ve Körfez'deki dostlarının korunması için, daha çok da Suudi Arabistan'ın baskısıyla Saddam'ı Kuveyt'ten çıkardı ve 36. Paralel'i Fransa'nın zoruyla oluşturdu.

2003'te de terörizmle mücadele adı altında fakat Irak'ı da Körfez'deki ülkelerden biri halinde getirme hedefiyle Saddam'ı devirdi fakat kalıcı bir politikası yoktu.

Şiilerle hareket etti, Sünnileri yok saydı ve El Kaide, IŞİD gibi hareketlerin etkisine girmesine göz yumdu. 

Suudi Arabistan ise tüm bu süre boyunca sadece seyretti ve bırakın İran benzeri agresif politikaları, neredeyse sahada hiç varlık göstermedi.

Riyad, bu olan bitenler karşısında oyun dışı bir aktör olarak kaldı ve herhangi bir etki alanı olmadı. 
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  18 Kasım 2024 - Gazze'nin merkezindeki El-Cela Caddesi caddesinde halk, İsrail saldırısı sonrasında yıkılan evin başında toplanıp enkaz altında kalanları kurtarmaya çalışıyor. Hamas kontrolündeki Gazze'de Sağlık Bakanlığı son 24 saatte İsrail saldırıları sonucunda 76 kişinin öldüğünü ve 158 de yaralı olduğunu açıkladı. İsrail, Lübnan'ın başkenti Beyrut'a da saldırılar düzenledi (Ömer El-Kattaa/AFP)

• 2/30

  18 Kasım 2024 - Brezilya yerlileri Rio de Janerio'daki G20 zirvesi öncesinde düzenlediği protestoda ABD Başkanı Joe Biden, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Japonya Başbakanı İşiba Şigeru'nun figürlerini suya gömdü. Protesto, dünyanın en zengin ülkelerinin gezegendeki iklim ve biyolojik çeşitlilik sorunlarının çözümüne liderlik etmedikleri söylemiyle düzenlendi (Pablo Porciuncula/AFP)

• 3/30

  16 Kasım 2024 - Ölen bir kambur balina, Güney Afrika'nın yasama başkenti Cape Town'da Ulusal Deniz Kurtarma Enstitüsü (NSRI) tarafından çekiliyor. Avcılık, geçmişte kambur balina sayısında ciddi bir düşüşe yol açmıştı. ABD, 1973'te tüm kambur balinaları nesli tehlikede kategorisine almıştı. 1985'te ticari balina avcılığına getirilen moratoryum, kambur balina popülasyonunun artışında önemli bir rol oynadı. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi, halihazırda 14 farklı popülasyonun 4'ünün neslinin tehlikede, birininse tehdit altında olduğunu bildiriyor (Nic Bothma/Reuters)

• 4/30

  15 Kasım 2024 - Bangkok'ta bir kadın, Loy Krathong festivali sırasında nehir tanrıçasına şükranlarını sunmak için yaprak ve çiçeklerden yapılmış Krathong'u parktaki bir lagüne yerleştiriyor. Festival her yıl, Tayland Ay takviminin 12. ayında, dolunayda kutlanıyor. Ülkedeki en büyük festivallerden biri olan Loy Krathong'da Taylandlılar, su tanrıçasına şükranlarını temsil eden adakları küçük teknelerle yüzdürüyor. Bununla kirlilik veya israf gibi davranışları için af da diliyorlar (Chalinee Thirasupa/Reuters)

• 5/30

  14 Kasım 2024 - National Geographic Pristine Seas, Pasifik Okyanusu'ndaki Solomon Adaları'nın yakınında keşfedilen dünyanın en büyük mercanının 24 Ekim'de çekilen fotoğrafını bugün paylaştı. Bilim insanları, Pristine Seas araştırma gemisinde çalışırken buldukları mercanın "hayat ve renkle dolu" önemli bir keşif olduğunu söylüyor. Genişliği 34 metre ve 5 metreden daha yüksek olan mercan, uzaydan bile görülebiliyor. Devasa mercanın 300 yıllık olduğu tahmin ediliyor (Manu San Felix/National Geographic Pristine Seas/AFP)

• 6/30

  13 Kasım 2024 - Fransa'da, Michelin'in Clermont-Ferrand'daki merkezinde düzenlenen eylemde, Genel Emek Konfederasyonu ceketi giyen bir protestocu bir sis bombasının yanından geçiyor. Araç lastiği üreticisi Michelin, 5 Kasım'da 1250'den fazla kişinin çalıştığı iki fabrikasını kapatmayı planladığını açıklamış ve kararın "son çare" olarak alındığını söylemişti. Sadece işten çıkarma planlarından vazgeçilmesini değil, maaş artışının da garanti altına alınmasını talep eden sendikalarla şirket yönetimi arasında henüz bir uzlaşmaya varılamadı (Olivier Chassignole/AFP)

• 7/30

  12 Kasım 2024 - Bakü'deki Birleşmiş Milletler iklim değişikliği zirvesi COP29'un açılış töreninde dansçılar performans sergiliyor. Bu sene gerçekleştirilen COP’ta ülkelerin enerji politikalarının yanı sıra yeni kolektif finansal hedeflerin belirlenmesi bekleniyor. Zirve, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de başladı. İklim aktivistleri pazartesi günü Gürcistan'da bir miting organize ederek Azerbaycan'ın iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmasını protesto etmişti. Tiflis'te bir araya gelen birçok aktivist, Azerbaycan'ın baskıcı politikaları nedeniyle iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmayı hak etmediğini savunmuştu. Greta Thunberg, Azerbaycan'ın zirveyi "işlediği suçları ve insan hakları ihlallerini yeşil aklama yoluyla örtbas etme şansı" gibi gördüğünü ileri sürmüştü (Maxim Shemetov/Reuters)

• 8/30

  11 Kasım 2024 - Sudan ordusuyla ilişkili silahlı kişileri taşıyan kamyon, ülkenin doğusundaki Gedaref sokaklarında. Sudan'da rakip generaller arasında Nisan 2023'ten beri süren savaş onbinlerce kişinin ölümüne ve 11 milyondan fazlasının da yerinden olmasına yol açtı. Birleşmiş Milletler'e göre yerinden edilenlerden 3,1 milyonu ülke sınırları dışında sığınacak bir yer arıyor (AFP)

• 9/30

  10 Kasım 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Deyr El Balah'ta Filistinliler yemek kuyruğunda. BM Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) Genel Komiseri Philippe Lazzarini, Gazze'nin kuzeyinde kıtlık yaşanabileceğini belirterek, "Açlık İsrail devleti tarafından silah olarak kullanılıyor" dedi. Lazzarini, "Gazze Şeridi'ne girmesine izin verilen yardım yetersiz. Günde ortalama 30 tırın biraz üzerinde ve bu günlük ihtiyacın yalnızca yüzde 6'sına tekabül ediyor" ifadelerini kullandı (Ramadan Abed/Reuters)

• 10/30

  9 Kasım 2024 - Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Berlin Duvarı'nın yıkılışının 35. yıldönümünde düzenlenen çiçek bırakma törenine katıldı. Törende Soğuk Savaş döneminde Doğu Berlin'den Batı Berlin'e geçerken hayatını kaybedenler anıldı. Berlin Duvarı'nın yıkılışının yıldönümü kapsamında her yıl canlı müzik, sergiler ve eski duvarın bir ucundan diğerine yapılan koşu da dahil olmak üzere çeşitli etkinlikler gerçekleştiriliyor (Ebrahim Noroozi/AP)

• 11/30

  8 Kasım 2024 - İspanya'daki atlı sivil muhafızlar, ölümcül afetin ardından ülkenin doğusundaki Valensiya bölgesinde zarar gören araçların yanından geçerek mağdurları arıyor. Ülkede son 50 yılda yaşanan en kötü sel felaketi, 210'dan fazla kişinin ölümüne, onlarca kişinin kaybolmasına ve kasabaların çamur altında kalmasına yol açtı. Sel özellikle Valensiya'da büyük bir yıkıma sebep oldu (Jose Jordan/AFP)

• 12/30

  7 Kasım 2024 - Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'ye sarılıyor. Avrupa Siyasi Topluluğu'nun 5'inci zirvesi, kıtanın karşı karşıya olduğu güvenlik zorluklarını ele almak amacıyla Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de başladı. Zirvede Avrupa Birliği üyesi ülkelerin liderleriyle üye olmayan ülkelerin liderleri bir araya geliyor. Ana gündem maddeleri arasında düzensiz göçle mücadele, ekonomi güvenliği ve iklim de var (Ludovic Marin/AFP)

• 13/30

  6 Kasım 2024 - 2024 ABD Başkanlık Seçimi'ni kazanan Donald Trump, Florida eyaletindeki West Palm Beach Kongre Merkezi'nde konuşma yaptı. Trump, zafer konuşmasında kendisini destekleyen herkese teşekkür etti ve ekonomik büyüme ve ulusal güvenlik vaatlerinde bulundu. Sandıkların kapanmasıyla birlikte erken sonuçlar, seçim yarışının başa baş gittiğini gösterse de Trump, salıncak eyaletlerde kazanarak zafere ulaştı. Trump, rakibi Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'ten yaklaşık 5 milyon fazla oy aldı (Jim Watson/AFP)

• 14/30

  5 Kasım 2024 - ABD'nin New York kentinde seçmenler oy kullanıyor. ABD'de seçim gününe gelindi ve Demokrat Parti'nin adayı Kamal Harris'le Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump arasındaki yarış haftalardır başa baş ilerliyor. Seçimin sonucunu 7 salıncak eyaletteki oyların belirleyeceği düşünülüyor (Leonardo Munoz/AFP)

• 15/30

  4 Kasım 2024 - İspanya'nın Valensiya bölgesindeki Alfafar'ın caddelerinde polis memurları sokaklardaki çamurun temizlenmesine yardım ediyor. İspanya'da uzun zamandır görülen en kötü sel felaketinde hayatını kaybedenlerin sayısı 217'ye ulaşırken arama kurtarma çalışmaları hâlâ sürüyor. Yetkililer sokakların temizlenmesinin en az bir hafta süreceğini belirtirken bölgede 17 bin polis, jandarma, asker ve sivil koruma görevlisi çalışıyor (Jose Jordan/AFP)

• 16/30

  3 Kasım 2024 - Brezilya'daki Formula 1 Sao Paulo Grand Prix'sini Red Bull Racing'in Hollandalı pilotu Max Verstappen kazandı. "Uçan Hollandalı", son derece kaotik geçen yarışa 17. sıradan başlamıştı. İkinci ve üçüncü sırayı Alpine pilotları Esteban Ocon ve Pierre Gasly alırken, pilotlar şampiyonasında Verstappen'le Norris arasındaki fark 62'ye çıktı (Nelson Almeda/AFP)

• 17/30

  2 Kasım 2024 - Hindistan'ın Mumbai şehrinde, Ölüler Günü'nde mezara çiçek koyan bir kadının drone görüntüsü. Cadılar Bayramı'yla başlayan üç günlük dönemde, Hıristiyanlar ölülerle yaşayanlar arasındaki perdenin kalktığına inanıyor. Hıristiyanlar, Hindistan nüfusunun yalnızca yüzde ikisini oluşturuyor. Geçen ay çeşitli Hıristiyan mezheplerinin liderleri, kendilerine yönelik şiddetteki artışı protesto etmek üzere Yeni Delhi'de eylem düzenlemişti (Francis Mascarenhas/Reuters)

• 18/30

  1 Kasım 2024 - Afrika penguenleri, Cape Town yakınlarında turistlerin uğrak noktalarından olan penguen kolonisinde, sahilde dinleniyor. Boulders penguen kolonisi 1983'te kurulmuş ve kolonideki kuş sayısı çevredeki ada kolonileri sayesinde artırılmıştı. Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) yakın zamanda Afrika penguenini, nesli tehlike altında olan türlerden nesli kritik tehlikedeki tür kategorisine taşıdı. Halihazırda popülasyonunun yüzde 97'sini kaybetmiş olan kuşun nesli, bir değişiklik olmadığı takdirde 4 bin günden kısa bir süre içinde tükenebilir (Rodger Bosch/AFP)

• 19/30

  31 Ekim 2024 - ABD'nin Missouri eyaletindeki St. Charles kentinde bir yurttaş, Cadılar Bayramı'na özel kıyafetiyle oy kullandı. Seçime sayılı günler kala Kamala Harris ve Donald Trump arasındaki yarış başabaş devam ediyor. ABD Başkanı Joe Biden'ın, destekçilerini "çöp" diye nitelemesi üzerine Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adayı Trump, çöp kamyonuna bindi. Öte yandan Arnold Schwarzenegger, Kamala Harris'i desteklediğini açıkladı (Robert Cohen/AP)

• 20/30

  30 Ekim 2024 - İspanya'nın güneyindeki Valensiya'da gerçekleşen sel, arabaları bu hale getirdi. Kurtarma ekipleri, şiddetli yağmurların yol açtığı seller sonucunda 95 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Kayıpları arama çalışmalarıysa sürüyor. Valensiya'da 1996'dan bu yana metrekareye en fazla yağışın düştüğü bildirildi. Meydana gelen felaketten dolayı 3 günlük ulusal yas ilan edildiği açıklandı (Jose Jordan/AFP)

• 21/30

  29 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezinde Filistinli mültecilerin kaldığı Nuseyrat kampındaki Birleşmiş Milletler Yardım ve Bayındırlık Ajansı'na (UNRWA) ait yardım dağıtım merkezinin kapısındaki açıklıktan bir adam dışarı bakıyor. İsrail, parlamentosunun yıkıma uğramış Gazze Şeridi'ndeki ana BM yardım kuruluşunu yasaklayan bir tasarıyı onaylamasının ardından artan bir uluslararası tepkiyle karşı karşıya kalıyor. 90 gün içinde yürürlüğe girmesi beklenen mevzuatın, UNRWA'nın Doğu Kudüs genel merkezinin kapatılmasına ve Refah üzerinden Gazze'ye insani yardım ulaştırılmasının engellenmesine yol açması öngörülüyor (Eyad Baba/AFP)

• 22/30

  28 Eylül 2024 - Eski ABD Başkanı Barack Obama, ABD Başkan Yardımcısı ve Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'in Pensilvanya eyaletinin Philadelphia kentinde düzenlenen mitinginde konuştu. Ayrıca Bruce Springsteen ve John Legend gibi sanatçılar da sahneye çıkıp seyircileri Harris'e oy vermeye ve arkadaşlarıyla ailelerini sandık başına gitmeye teşvik etmeye çağırdı (Matthew Hatcher/AFP)

• 23/30

  27 Ekim 2024 - Ferrari pilotu Carlos Sainz Jr. Formula 1 Meksika Grand Prix'sinde pitte. İspanyol pilot kariyerindeki 4. F1 zaferini elde ederken, takım arkadaşı Charles Leclerc, son turlarda yaptığı hatayla ikinciliği McLaren'in şampiyonluk mücadelesi veren pilotu Lando Norris'e kaptırıp üçüncülüğe razı oldu. Pilotlar şampiyonasında zirvedeki isim Max Verstappen ise yarış içinde toplamda 20 saniye ceza aldı ve 6. sırada bitirdi (Carlos Perez Gallardo/Reuters)

• 24/30

  26 Ekim 2024 - Birleşik Krallık'ta göçmen karşıtı protestolardaki bir eylemci, Cumhuriyetçi başkan adayı ve eski ABD Başkanı Donald Trump'ın maskesini takıyor. Eylem İngiltere'nin başkenti Londra'da, ülkedeki aşırı sağcı grupların başında gelen İngiliz Savunma Ligi'nin eski lideri Tommy Robinson'ın çağrısıyla organize edilmişti. Robinson, planladığı yürüyüş öncesi Terörle Mücadele Yasası çerçevesinde suçlanarak dün gözaltına alınmıştı. Irkçılık karşıtları da aşırı sağcılara tepki amacıyla eylem düzenledi. İki grubun karşı karşıya gelmesini engellemek üzere güvenlik önlemleri alındı (Hollie Adams/Reuters)

• 25/30

  25 Ekim 2024 - Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı sırasında Kursk bölgesinde Rus askerleriyle girdiği çatışmada hayatını kaybeden Ukraynalı asker Volodimir Baranov için Çernihiv'de düzenlenen cenaze töreninde halk milli marş söylüyor (Maksym Kishka/Reuters)

• 26/30

  24 Ekim 2024 - Mozambik'in başkenti Maputo'daki Maxaquene mahallesinde protestocular, güvenlik güçleriyle çatıştı. Çevik kuvvet polisi, iki muhalifin vurularak öldürülmesinden günler sonra seçimlere hile karıştırıldığı iddiasıyla eylem düzenleyen kalabalığı dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandı. Avrupa Birliği gözlemcileri de Mozambik seçimlerinde düzensizlikler ve bazı sandık sonuçlarında oynama olduğunu tespit etmişti (Alfredo Zuniga/AFP)

• 27/30

  23 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta un kıtlığı yaşanıyor. İsrail, Gazze Şeridi'ne gıda, su, yakıt ve elektrik girişini engellemeye devam ediyor. Savaştan önce bile Gazze nüfusunun sadece yüzde 4'ü güvenli ve temiz suya erişim sağlayabiliyordu. Öte yandan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, "Gazze'nin kuzeyindeki çocuk felci aşılama kampanyasının son aşamasının artan şiddet ve erişim eksikliği nedeniyle ertelenmesinden büyük endişe duyduğunu" söyledi (Bashar Taleb/AFP)

• 28/30

  22 Ekim 2024 - İsrail savaş uçağı Beyrut'un güneyindeki bir mahalledeki binayı vurdu. Ayrıca İsrail'in Beyrut'ta Refik Hariri Devlet Hastanesi'nin çevresini hedef aldığı saldırıda ölenlerin sayısı 13'e yükseldi (AFP)

• 29/30

  21 Ekim 2024 - ABD'nin Kuzey Karolina eyaletinde gerçekleştirilen kampanya mitinginde eski ABD Başkanı Donald Trump'ın destekçilerinden biri, break dans yapıyor. Birleşik Devletler'de 2024 Başkanlık Seçimi, 5 Kasım'da gerçekleşecek. Donald Trump, pazar günü Pensilvanya eyaletindeki bir McDonald's'ta çalışırken, Kamala Harris, Stevie Wonder'la şarkı söyledi (Julia Demaree Nikhinson/AP)

• 30/30

  20 Ekim 2024 - İspanya Başbakanı Pedro Sanchez ve eşi Begona Gomez'i tasvir eden bir pankart, başkent Madrid'de hükümeti protesto etmek ve genel seçim çağrısında bulunmak için düzenlenen eylem sırasında İspanyol bayrakları arasında. Bugün Madrid'de bir meydanı dolduran binlerce kişi, sağcı partilerin de destek verdiği bir miting düzenledi. İspanyol bayrakları sallayarak Madrid'in finans bölgesinin kalbindeki Plaza de Castilla meydanında toplanan protestocular "hain" diye bağırarak Sanchez'i istifaya çağırdı. Sağ ve radikal sağla bağlantılı 100'den fazla az bilinen küçük grup, mitinge "Birlik, haysiyet, hukuk ve özgürlük için. Hemen genel seçim!" sloganıyla katıldı (Oscar Del Pozo/AFP)

Pezişkiyan ve Tahran'ın hard powerına ek soft power

Netice olarak, Pezişkiyan'ın ziyareti Tahran'ın sadece Şiiler üzerinde değil Kürtlerin üzerinde de belirleyici bir konuma sahip olduğunu gösterdi.

Tahran, bu ziyaret ile Irak'ta hard powerın yanında soft powera da sahip olduğu mesajını verdi.

Pezişkiyan'ın Kürtçe konuşması ve sempatik çıkışların İran'ın yumuşak gücünün bariz bir örneği.

Süleymaniye'de "Ben Mahabad'lıyım, sınır diğer tarafında doğdum" mesajı da bölge halkıyla kurduğu yakınlığa iyi bir örnek. 

Bağdat, Necef, Kerbela ve Basra'da gördüğü yakın ilgi ve alaka Ahvaz, İsfahan ve Meşhed'ten farksızdı.

Bu Irak'ta İran'dan rahatsız büyük bir kitlenin varlığını yok saydığımız anlamına gelmiyor.

Fakat ülkedeki söz sahibi odaklar ve halkın kahir ekseriyeti, İran ile kurulan sosyal, siyasal, ekonomik, askeri, dinsel, mezhepsel, kültürel ve dilsel yakınlıktan bir şekilde etkileniyor.

Ve bu etkinin mutlak olarak olumsuz olduğunu söyleyemeyiz, aksine olumlu yönünün ağır bastığını söylersek abartı olmaz. 

Pezişkiyan ile Irak'ta yeni bir dönem başlamış ve KDP ile de yeni bir sayfa açılmıştır.

IKB'deki parlamento seçimlerinden sonra Erbil-Tahran hattındaki gelişmelerin seyrini daha iyi gözlemleyebiliriz fakat Bağdat ile olanı o kadar gecikmeyebilir.

ABD'nin askerlerini çekmesi senaryosunun gerçekleşmeye başlaması durumunda Tahran'ın bu ülkedeki etki gücü geçmişle kıyas kabul etmeyecek kadar büyüyecektir.

Bu ziyareti, o zemini oluşturan bir hamle olarak da okumak mümkündür.

Tahran, Pezişkiyan ile Kürt kamuoyuna ABD çekilse de İran sizin düşmanınız değil, dostunuzdur mesajını verdi.

Pezişkiyan figürü bir anlamda Kürt kamuyonu ABD sonrasına hazırlama hamlesi olarak da okunabilir. 

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.