Afrika ülkeleri bir araya gelip kendi gelecekleri için plan oluşturmadıkları sürece küresel güçler Afrikalılara danışmadan sözde "Afrika için" planlar yapıyor.
İtalya da Afrika zirvesi düzenleyen ülkeler kervanına katılarak 29 Ocak'ta ilk Afrika zirvesini düzenledi ve Afrika için hazırladığı planını açıkladı.
Zirvede İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, İtalya'nın enerji kaynaklarına erişimi ve Afrika hükümetlerinin Avrupa'ya göçü engelleme konusunda iş birliği yapmaları karşılığında Kuzey Afrika ülkelerinin yanı sıra Mozambik, Etiyopya, Kongo Cumhuriyeti ve Kenya'da enerji, eğitim ve sağlık projelerini finanse edeceğini belirtti.
Meşhur Zambiyalı özgürlük savaşçısı Simon Mwansa Kapwepwe, "Sömürgecilik bukalemun gibidir, asla gitmez sadece renk değiştirir. Bizler bağımsızlığımızı tam anlamda idare edemezsek, sömürgeciler yatırımcı adı altında geri gelecektir" sözleriyle bugün küresel güçlerin Afrika'ya yaklaşımını çok net bir şekilde özetliyor.
Avrupa'nın enerji arayışı
Avrupa'nın enerji kaynakları tükeniyor.
Yeni kaynaklara doğru stratejilerle ulaşmak isteyen Avrupa ülkeleri panikle Afrika'ya yoğunlaşıyor.
Zira yer altı kaynakları açısından oldukça zengin olan Afrika'nın geleceği, tüm dünyanın geleceğini şekillendirecek.
Çoğu Avrupa ülkesinin kıtadaki geçmişi hayli karanlık. Bu nedenle planlar titizlikle yapılmalı, dikkatli olunmalı, söylemler değişmeli ve geçmişte yaşananlar için özür dilenmeli.
Aşırı sağcı İtalyan başbakan, Avrupa'da enerji kaynaklarının tükenme sinyaliyle birlikte söylemlerini değiştirmekle kalmayıp Avrupa'nın Afrika'ya yönelik "paternalist" yaklaşımının başarısız olduğunu bile ifade etti.
Bundan böyle İtalya'nın, geçmişin "yağmacı dayatmalarından" uzak ve "eşit" bir iş birliği peşinde olacağının sözünü verdi.
İtalya'nın Afrika'ya taahhütte bulunduğu 5,5 milyar avronun büyük bir kısmı COP28'de bahsi geçen iklim krizi fonundan, yani zaten ödenmesi gereken bir borç. Geri kalan 2,8 milyon avro ile çeşitli projelere fon sağlanacak.
Meloni, bu küçük miktarlı fonu göstererek Afrika'ya giriş biletini hazırlarken, Akdeniz'in bazı bölgelerine geçen yıla göre yüzde 50 artış gösteren düzensiz tekne geçişlerinin durdurulmasını talep etti.
İsmini İtalya'nın dev enerji şirketlerinin kurucusu Enrico Mattei'den alan Mattei Planı, konferansın kamuya açık bölümünde açıkça dile getirilmemiş olmasına rağmen fosil yakıtlara dayalı "yeni enerji ortaklıkları" arıyor.
Guardian yazarı Jamei Mackay'e göre Mattei planının detaylarına bakıldığında, İtalya'nın Avrupa'nın dış politikası üzerindeki etkisini artırmayı hedeflediği de söylenebilir.
Afrika ülkeleri temkinli ve tepkili
İtalya'nın Etiyopya, Eritre, Libya ve Somali'de (Somaliland) işlediği suçlar Afrika toplumlarının hafızalarında hâlâ taze.
Afrikalı göçmenler için İtalya'daki çalışma koşullarının zorluğu ve kendilerine reva görülen düşük ücretler de biliniyor.
Dolayısıyla Afrika'nın çıkarlarını göz önünde bulundurmayan ve Afrikalı liderleri hesaba katmadan hazırlanan bu plana Afrika temkinli yaklaşıyor.
İtalyan Başbakan Meloni'ye "Keşke planı hazırlarken bize de danışsaydınız" diyen Afrika Birliği Komisyonu Başkanı Moussa Faki "Biz dilenci değiliz, daha adil ve tutarlı bir dünyaya giden yolu açabilecek yeni bir ortaklık modeli için bir paradigma değişikliği istiyoruz" sözleriyle Afrika'nın İtalya özelinde Avrupa ülkelerine yaklaşımını ifade etti.
İtalya'nın tüm küresel güçlerin rekabet sahası haline gelen Afrika'daki payını almak için çabalaması şaşırılacak bir hamle değil.
Ancak Afrika'da elektriğe erişimi olmayan 600 milyon insana elektrik ulaştırmayı es geçerek yalnızca Avrupa'nın kendi enerji güvenliği için elektrik ihraç etmenin yollarını araması eşitlikten ve iş birliğinden oldukça uzak.
İtalya, Avrupa'ya göçü önlemeye çalışırken, göçe neden olan temel sorunlara dair herhangi bir çözüm getirmiyor.
Denison Üniversitesi profesörü Fadhel Kaboub'a göre bu plan tam anlamıyla yeni bir sömürge projesi:
Eğer İtalya-Afrika ortaklığı Afrika'nın ihtiyaçlarına saygı göstermiyorsa o zaman Afrikalı liderler tarafından kutlanmak yerine ifşa edilmesi ve reddedilmesi gereken bariz bir sömürge projesinden başka bir şey değildir. Kıta için iyi olmaktan çok uzak olan bu plan, Afrika'nın sömürgecilik döneminde dayatılan ucuz ham madde yeri, Avrupa sanayi çıktısı için bir tüketici pazarı, eski teknolojiler ve montaj hattı üretimi için bir çöplük olarak aynı rolü oynamaya devam etmesini sağlamaya yönelik daha geniş bir projenin başka bir parçası olacaktır.
Afrika ülkeleri artık küresel güçlerle saygı ve iş birliği ruhu çerçevesinde ilerlemek, sömürü düzenini ve eşitsizlik döngüsünü kırmak istiyor.
Afrikalı liderler ve uzmanlar, kendilerine danışılmadan ve özensizce hazırlanan Mattei Planı'nın iyi bir ortaklık planı olmaktan çok uzak olduğunu ve Avrupa ülkelerinin sömürgeci geçmişlerinden sıyrılmak için daha samimi çabalar göstermesi gerektiğini açıkça dile getiriyorlar.
Kaynaklar:
https://www.theguardian.com/commentisfree/2024/feb/05/italy-africa-initiative-gas-giorgia-meloni-eu
https://edition.cnn.com/2024/01/30/africa/italy-africa-summit-2024-intl/index.html
https://eccoclimate.org/italys-mattei-plan-for-africa-no-development-without-climate/
https://africanarguments.org/2024/02/is-italy-6bn-mattei-plan-for-africa-just-pr-friendly-neocolonialism/
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
