Son bir haftadır Türkiye'de sert bir göç/men tartışması yaşanıyor. Suriye, Afganistan, Pakistan başta olmak üzere Irak, İran, Bangladeş ve Ermenistan'dan sonra, son olarak Ukrayna'dan da mütevazı sayıda göçmen ülkemize geldi. Bu bağlamda içinde yaşadığımız toplumda Suriyelilerin sayıca baskın olduğunu; Afganistan ve Pakistan'dan kamusal alanda ciddi rahatsızlıklar oluşturduğunu görüyoruz/duyuyoruz.
Bugün biz de Latin Amerika ülkesi Kolombiya'ya göç etmiş Venezuelalı göçmenlerin durumunu ele almak istedik. Çünkü Venezuela göçmenleri, Suriyeli göçmenlerden sonra dünyanın en büyük ikinci göç topluluğudur.
Kolombiya da tıpkı Türkiye gibi komşusundan gelen milyonlarca insanın akınına uğradı. Milyonlarca Venezuelalı, kötüleşen yaşam koşulları, kıtlık, tıbbi tedavi ve temel bakım ihtiyacından ötürü ülkelerinden kaçarak büyük zorluklar altında çevre ve komşu ülkelere gitti/sığındı.
Güney Amerika ülkeleri 2015'ten bu yana yaklaşık 6 milyon Venezuelalı göçmen ile baş etmeye çalışıyor. Bu insanların yüzde 80'i Kolombiya, Peru, Ekvador, Brezilya ve Şili gibi Güney Amerika ülkelerine gitti.
Siyasi krizin neden olduğu hiper-enflasyon ve kıtlık, son birkaç yılda 6 milyon Venezuelalının ülkelerini terk etmesine neden oldu. Bunların en az 2 milyonu Kolombiya'da yaşıyor.
Ülkedeki kötüleşen siyasi ve ekonomik durum göz önüne alındığında, yakın gelecekte Venezuela göçlerinin azalacağına dair bir işaret yok. Bölgesel Mülteci ve Göçmen Müdahale Grubu'na (RMRP) göre, ülkeden kaçan Venezuelalıların toplam sayısının 2022'nin sonunda 8,9 milyona ulaşmasını bekliyor.
Venezuelalı göçmenlerin bazıları, acil ihtiyaç duyulan yiyecek ve ilaçlara erişebilmek ve geri dönmek için sınırı geçiyor, diğerleri ise Kolombiya'ya yerleşmek istiyor.
Göç eden aileler çoğunlukla, yiyecek ve giyecek gibi temel ihtiyaçlardan yoksun kalıyor. Geceleri küçük çocuklarıyla dışarıda/sokakta uyumak durumunda kalan göçmenler, günde en az bir öğün yemek bulmakta zorlanıyorlar.
Buna rağmen Kolombiya, ülkede doğan 24 bin Venezuelalı çocuğa pasaport verdi. Dolayısıyla onların hem sağlık ve eğitim hizmeti almasını sağladılar hem de vatansız kalmasına engel oldular.
Kolombiya'nın başkenti Bogota'da, 350 binden fazla Venezuelalı göçmen yaşıyor ve bu, toplam Venezuelalı sayısının yaklaşık yüzde 20'sine karşılık geliyor.
2020 yılının ortalarında, Venezuela'nın toplam uluslararası göçmen stoku 6 milyon kişiye ulaştı. Komşu ülke Kolombiya, 1,8 milyonu aşan Venezuelalı göçmenin ana varış ülkesi oldu.
Peru, yaklaşık 950 bin Venezuelalının göç ettiği için ikinci oldu ve onu 500 binden fazla Venezuelalının ikamet ettiği Şili izledi. Bu rakamlar 2022 yılında Kolombiya'daki Venezuelalı göçmen sayısı 2 milyonu; Peru'da ise 1 milyonu aştı.
Statista Araştırma Merkezi'ne göre, şiddet, çevresel felaketler ve ekonomik krizler, milyonlarca insanı komşu ülkelerde daha iyi bir gelecek aramaya itti.
2021'de dünya genelinde Latin Amerika ve Karayipler'de yaklaşık 42,9 milyon göçmen vardı ve bunların 11,3 milyonu Latin Amerika bölgesine göç etti.
Venezuelalıların giriş koşulları ve yasal statüsü
KOLOMBİYA: Kolombiya Devlet Başkanı Iván Duque, 8 Şubat 2021'de Venezuelalı göçmenler için geçici koruma statüsü yayımladı. Bu yasal metne göre, Kolombiya'da yaşayan yaklaşık 2 milyon Venezuelalı mülteci ve göçmenin statüsü belirlenecektir.
Bu çaba, giriş ve kalma izni olan Venezuelalı sığınmacılara, Dışişleri Bakanlığı'ndan vize alma sürecinde 'SC-2 laissez-passer' belgesine sahip olanlara ve bunu kanıtlayabilen düzensiz göçmenlere bir düzenleme getirdi.
31 Ocak 2021'den önce Kolombiya'da olan diğer Venezuelalılar, giriş ve oturma izni almak için geçerli bir pasaporta ihtiyaç duyacaklar.
Kapalı sınırlar ve belge eksikliği Kolombiya'daki Venezuelalıların sayısını artırdı. Bu göçmenlerin çoğu düzensiz bir statüye sahipti ve temel hizmetlere erişimleri yoktu. Haliyle bu durum artan bir koruma endişelerine yol açmaktaydı.
Mesela 2021'de Kolombiya'daki ankete katılan Venezuelalı mülteci ve göçmen hanelerin yüzde 77'sinin sağlık hizmetlerine erişimi yoktu.
2021'de ticari cinsel sömürü mağdurlarının yüzde 6'sı Venezuelalı göçmen kadınlardı. Göçmenlerin ve mültecilerin yaşadığı sosyoekonomik durumun yanı sıra, koruma eksikliği nedeniyle, Venezuelalı kadınlar fiili şiddet veya cinsel şiddete maruz kalmaktadır.
Venezuelalı hanelerinin yüzde 54'ü gıda güvenliğinden yoksundu; yüzde 59'u günde iki veya daha az öğün tüketiyordu ve yüzde 25'i düşük kaliteli su tüketiyordu.
Çalışmak isteyen Venezuelalı göçmenlerin yaklaşık yüzde 31'i işsizdi ve istihdam edilenlerin yüzde 94'ü Kolombiya asgari ücretinden daha az kazandı.
Pandemi, birçok Kolombiyalı hanenin ekonomik kaynaklarının azalmasına neden oldu. Bu durum başta Kolombiya sınır şehirleri olmak üzere, Venezuelalılara yönelik büyük bir nefretin ve rahatsızlığın oluşmasına neden oldu.
Dolayısıyla bu, Kolombiyalılar ile Venezuelalılar arasında ekonomik açıdan artan bir rekabete yol açtı. Bu rekabet, yabancı düşmanlığındaki artışa katkıda bulundu.
Ev sahibi Kolombiyalılar protestolar, fiziksel ve psikolojik şiddet, nefret söylemiyle Venezuelalı mülteci ve göçmenlerin artan varlığından hoşnutsuzluklarını gösterdiler. Üstelik sosyal medyadaki yorumlar, Kolombiya'daki Venezuelalılarla ilgili kutuplaşmayı ve kötüleşen algıyı daha da derinleştirdi.
BREZİLYA: Brezilya Hükümeti 23 Haziran 2021'de, Venezuelalıların giriş koşullarında değişiklikler getiren 655 sayılı kararı onayladı.
Bu yönetmelikle, Venezuela ve Brezilya arasında serbest geçişin yanı sıra, Venezuela vatandaşlarının Brezilya'ya girişine ve müteakip düzenlemelerine (Kovid-19 ile ilgili sağlık kısıtlamaları dikkate alınarak) izin verilmektedir.
655 sayılı yönetmelik ayrıca Mart-Haziran 2021 arasında Brezilya'ya düzensiz bir şekilde giren tüm Venezuela vatandaşları için bir düzenleme sürecine izin veriyor.
17 Ağustos'ta Federal Polis, Brezilya'ya giremeyenler için düzenleme sürecinin son tarihini 15 Mart 2022'ye kadar uzattı.
EKVADOR: 26 Ağustos 2019'dan beri Venezuela vatandaşlarının Ekvador'a giriş için vize almaları gerekiyor. Bu gereklilik giriş için bir engeldi. Çünkü birçok Venezuelalı geçerli bir pasaporta sahip değildi.
Dolayısıyla pasaportsuz vatandaşlar vize sürecini başlatamaz. Maliyeti de çok yüksek olan fiyatı vize türüne göre değişiyor. En uygun maliyetli işlem 250 dolar.
13 Ağustos 2020'de Ekvador Hükümeti, Ekvador'da bulunan Venezuelalı göçmenler ve mülteciler için 'insani nedenlerle geçici oturma vizesinin' sona erdiğini duyurdu.
Ancak Bogota (Kolombiya), Karakas (Venezuela) ve Lima'daki (Peru) Ekvador konsoloslukları bu kategori altında vize taleplerini işleme koyma yetkisine sahip.
Ekvador'da ikamet eden ve durumlarını düzenlemeyen Venezuelalılar 800 ABD Doları (iki asgari ücrete eşdeğer) para cezasına çarptırılabiliyor.
17 Haziran 2021'de Ekvador, ülkedeki Venezuela vatandaşlarının göçmenlik statülerini yasallaştırmasına ve ülkede özgürce çalışmasına izin veren yeni bir düzenleme sürecini duyurdu.
Fakat tam tersine, keyfi sınır dışı etmelere yol açabilecek yeni bir düzenleme cumhurbaşkanının onayını bekliyor.
PERU: Venezuela vatandaşları için 30 Ağustos 2021'den bu yana, Peru göçmenlik makamları, geçici izin başvurusunu daha esnek hale getirdi.
Bu yeni önlem, süresi dolmuş olsun ya da olmasın, bir kişinin göçmenlik statüsünü yalnızca kimlik belgesiyle yeniden düzenlemeyi mümkün kılıyor.
TRINIDAD VE TOBAGO: Venezuela vatandaşları Trinidad ve Tobago'ya girmek için 17 Haziran 2019'dan bu yana vize almaları gerekiyor.
Bu gereklilik, vize başvurularının pahalı olması ve birçok Venezuelalının sahip olmadığı belgeler gerektirmesi nedeniyle giriş için bir engeldi.
Ancak 9 Nisan 2021'de Trinidad ve Tobago'daki düzensiz göçmenler için bir aylık kayıt süresi açtı. Bu işlem yalnızca 2019'daki kayıt yaptıran göçmenlere açık olduğu için binlerce Venezuelalı kayıt yaptıramadı. Bu durum göçmenlerin ülkeye güvenli olmayan, gayri resmi yollar aramasına neden olabilir.
Kolombiya, Peru ve Şili, Venezuelalı göçmenlerin yaklaşık üçte ikisine ev sahipliği yapıyor. Çoğu zaman, Venezuelalı göçmenlerin birçoğu geçici ikamet izni veya düzensiz bir durumda. Sığınmacılardan gelen çok sayıda başvuruya rağmen, pek çoğuna mülteci statüsü verilmiyor.
Örneğin Peru'da 2019'da yaklaşık 482 bin 500 Venezuelalı sığınma başvurusunda bulundu ve bin 230 kişiye mülteci statüsü verilirken, Brezilya'da yaklaşık 103 bin 700 sığınma başvurusundan 21 bin kişi mülteci olarak kabul edildi.
Yerel kurumlar çoğu zaman çok sayıda göçmen tarafından eziliyor ve onların ihtiyaçlarını karşılamakta zorlanıyor. Sonuç olarak, zaman zaman mülteciler kendilerini son derece tehlikeli durumlarda buldular veya kamusal alanları işgal etmeye veya sokakta yaşamaya zorlandılar.
Venezuela göçlerini tetikleyen olaylar ne?
Venezuela'daki kriz, Suriye iç savaşına kıyasla büyük ölçüde siyasi ve kısmen de ekonomik bir kriz. Bu bağlamda dünyanın en büyük petrol rezervlerine sahip ülkesi olan Venezuela, Hugo Chavez'in başkanlığının ilk yıllarında büyük sosyal kazanımlar elde etti.
Chavez 2013'te öldüğünde, yerine sosyalist PSUV partisinin başyardımcısı Nicolás Maduro geçti. ABD'nin ekonomik ve siyasi ambargolarının sebep olduğu 2016'da; Venezuela'da tüketici fiyatları yüzde 800 arttı.
Aralık 2016'da muhalefet partileri ulusal mecliste çoğunluğu kazandı. Buna karşılık Maduro, daha güçlü bir yapı olarak ulusal kurucu meclisi oluşturdu ve onu destekçilerle doldurdu.
Aynı yıl, hidroelektrik gücünün hakim olduğu bir ülkede kuraklık ve elektrik kesintileri yaşandı. ABD, Maduro'ya ve Venezuela'nın petrol endüstrisine yaptırımlar uygulayarak yakıt ve döviz elde etmeyi zorlaştırdı.
Maduro, 2018'de katılımın düşük olduğu bir seçimde yeniden seçildi. Ulusal meclis lideri Juan Guaidó, Ocak 2019'da kendisini geçici başkan ilan etti ve ABD'nin ve Batı ülkelerinin desteğini kazandı. Ancak Venezuela ordusu, Maduro'ya sadık kaldı.
Bir dizi muhalif politikacı tutuklandı. Bu sırada ülke ekonomisi çökerken; ülkede temel gıda, sağlık, ilaç kıtlığı yaşandı. Sonuç olarak kademeli bir şekilde 6 milyondan fazla Venezuelalı ülkeyi terk etti.
Venezuelalı göçmenlerin Kolombiya'ya geçiş rotaları
Kolombiya'nın Cúcuta kentini Venezuela'nın San Antonio kentine bağlayan Simón Bolívar köprüsü göçmenlerin en sık kullandığı güzergahlardandır ve gün boyu köprünün üzeri insanlarla doludur.
Sınırın açılmasından kısa bir süre sonra sabahın erken saatlerinde binlerce kişi Venezuela'dan Kolombiya'ya yürüyerek geçiyor. Birçoğu, ülkelerine geri dönmemeyi planlayarak her şeyi geride bırakmaya hazırlanıyor.
Bazıları Kolombiya'da kalmayı umuyor bazıları farklı yerlere taşınıyor. Bazıları ise, temel ihtiyaçlar için alışveriş yapmak için köprüyü geçiyor. Günlük yayaların sayısı değişmektedir, ancak her gün yaklaşık 35 bin kişinin köprüden geçtiği tahmin edilmektedir. Elbette diğer güzergahlardan geçenlerin sayısı bu sayıya dahil değil.
Simón Bolívar köprüsü gibi noktalardan sınırı yürüyerek geçmek, uçak bileti alamayanlar için tek seçenek oldu. Yakıcı güneşin altında, Venezuelalı sığınmacılar aşırı doldurulmuş valizleri ve sırt çantalarını alarak Kolombiya'ya geçerler. Bazıları yalnız seyahat ederken, diğerleri aileleriyle birlikte çocuklarını taşıyarak yürüyor.
Pasaportlarını damgalamak için sıraya girenlerin çoğu, yalnızca geçici olarak Cúcuta'da kalıyor. Çünkü otobüsle başka ülkelere gitme planları var. Bazıları planladıkları tamamlayamadan paraları tükenir ve Kolombiya şehirlerinde mahsur kalırlar. Bazen de günlerce sokakta/kaldırım kenarlarında yatarlar.
Venezuelalı göçmenleri kullandığı bir diğer göç rotası ise Darien Gap güzergahıdır. Kolombiya ve Panama arasındaki sınırı belirleyen Darien Gap, 5 bin kilometrekare tropik vahşi doğa, sarp dağlar ve nehirlerden oluşan dünyanın en tehlikeli mülteci ve göçmen yollarından biridir.
Doğal tehlikelere maruz kalan en savunmasız kişiler; suç gruplarının cinsel istismar, soygun ve şiddet uygulamasına maruz kalmakta; bu geçişler 10 gün veya daha fazla sürebilmektedir. Bu güzergahtan geçiş yapanların çoğunu genç yetişkinler ve aileleri oluşturuyor. Bu güzergahı kullanan mülteciler göç rotası boyunca aç, susuz, bitkin ve tıbbi bakıma muhtaç halde geliyorlar.
Urabá bölgesi, Antioquia'da 11 ve Chocó'da dört belediyeden oluşmaktadır. Urabá'da, Panama eyaleti Darién ile bağlanan Darién Gap olarak bilinen bataklık bir orman alanı vardır.
Bu alt bölgede, Brezilya, Ekvador, Peru, Bolivya ve Şili'den (insanlar daha az kısıtlamayla seyahat ettiği için kullanıyor) Afrika ve Asya ülkelerinden gelen göçmenler, Orta Amerika üzerinden ABD'ye ulaşmak için bu tarihi geçiş yolunu kullanmaktadır.
Bu tehlikeli rotayı geçen Venezuelalıların çoğu, Güney Amerika'daki diğer ülkelere geçerken artan sayıda göçler devam ediyor.
Darien Geçidi'ni yıllardır çeşitli milletlerden mülteciler ve göçmenler kullanarak geçti. Ancak 2021 yılı Güney ve Orta Amerika'yı ayıran ormanda hayatlarını riske atan insan sayısında bir rekor oldu.
Yolculuğu geçen yıl yaklaşık 133.000 kişi yaptı; bunların büyük çoğunluğu, Şili ve Brezilya'dan gelenler oluştururken; Haitililer, ardından Kübalılar, Venezuelalılar, Angola, Bangladeş, Gana, Özbekistan ve Senegal kadar uzanan geniş bir coğrafyadan insanlar geçti. Ancak yalnızca 2021'de en az 51 kişinin kaybolduğu veya öldüğü bildirildi.
2021 boyunca, Kolombiya'daki ve ardından Panama'daki belediyelere günlük gelenlerin sayısı 800-900 arasında değişiyordu. 2021'in sonunda, bu sınırdan en az 133 bin 726 kişi geçti. Bu, 2010-2020 yılları arasında kaydedilen tüm geçişlerden daha fazla.
9 Ağustos 2021'de Kolombiya ve Panama Hükümetleri, sınırı geçmesine izin verilen günlük maksimum 650 göçmenlik bir kota üzerinde anlaştılar. Günlük varışların gidenlerden daha fazla olduğu göz önüne alındığında, birçok durumda çok sayıda göçmen Darién Gap'te bir ila dört ay boyunca Orta Amerika'ya geçmek için mahsur kaldıkları anlaşılmaktadır.
Ne yazık ki, Darien Gap gibi bu göç rotalarından bazıları ölümcüldür. Örneğin Karayip Denizi, en popüler göç yollarından bazılarıdır. Ancak aynı zamanda düzensiz göçmenler tarafından kullanılan en ölümcül yollardır.
Bunun dışında Brezilya rotası için kullanılan Boa Vista güzergahı da Amazon'un zorluklarıyla karşı karşıya bırakmaktadır.
Son yıllarda dikkat çeken bir diğer olay ise, Orta Amerika'dan Kuzey Amerika'ya çoğunlukla yaya olarak seyahat eden ve yol boyunca daha fazla göçmen toplayan Orta Amerika göçmen kervanlarıdır. Birçoğu ABD'ye girmeye çalışırken Meksika-ABD sınırında mahsur kalıyor.
Benzer toplu yürüyüşleri Venezuelalı göçmenlerde çevre ve komşu ülkelere yapmaktadır. Dolayısıyla Göç(men) meselesi Latin Amerika ve Karayipler'de çok karmaşık ve çok yönlü bir konu olarak kalıyor.
Venezuelalar, Kolombiyalara göre daha az suça bulaşıyor
Kolombiya, Kolombiya Göçmenlik Bürosu'na göre çoğunluğu izinsiz olan yaklaşık 2 milyon Venezuelalı göçmen ve mülteci ile dünyadaki Venezuelalıların çoğunluğuna ev sahipliği yapıyor.
Ulusal İdari İstatistik Departmanı'nın (DANE) Polis teşkilatından elde ettiği veriler ve Büyük Entegre Hane halkı anketine göre; Venezuelalı göçmenlerin cinayet gibi şiddet içeren suçlar işlediklerini göstermektedir. Ancak bu durum Kolombiya nüfusu içinde düşük bir orana karşılık geliyordu.
Başka bir deyişle, 2019'da şiddet içeren suçlardan tutuklananların yüzde 2,3'ü Venezuelalılardan oluşuyordu. Ancak Venezuelalı göçmenler ülkenin toplam nüfusunun yüzde 3,2'sini oluşturuyordu.
Bu çalışma ek olarak Venezuelalıların şiddet içeren suçlara karıştığı olaylarda mağdurların Kolombiyalılardan ziyade Venezuelalılar olduğunu gösteriyor.
Bunun dışında Venezuelalının yoğun yaşadığı başkent Bogota'da da Venezuelalılar tarafından işlenen küçük suçların oranı, şehirde yaşayan Venezuelalıların oranını aşan yüksek bir orana sahip.
Bunun nedeni ise; Venezuelalıların küçük suçlar işleme olasılığının daha yüksek olduğu bölgelerin, Kolombiyalılarla karşılaştırıldığında Venezuelalı göçmenlerin işgücü entegrasyonunda önemli bir boşluk oluşturan bölgelerle aynı olduğunu gösteriyor.
Örneğin, Cundinamarca'da, Venezuelalıların işsizlik oranı yüzde 23; bölgesel ortalama yüzde 11'di. Aynı bölgedeki Venezuelaların suç oranı yüzde 3.4 iken, nüfus içindeki payları sadece yüzde 1,7 idi.
Yani yüksek işsizlik oranına sahip olmasına rağmen Venezuelalılar tarafından işlenen suçların düşük olduğu; Venezuelaların suça eğilimlerin Kolombiyalar yüzünden değil; kendi aralarındaki problemlerden çıkmaktadır.
Venezuelalılar, bölgedeki mevcut insani krizin merkezinde yer alıyor. Nicolás Maduro neredeyse on yıl önce iktidara geldiğinden beri, siyasi kargaşa ve hızla düşen ekonomi Venezuela'nın çökmesine neden oldu.
Uluslararası Göç Örgütü'ne (IOM) göre, aşırı enflasyon, elektrik kesintileri, gıda, su, temel besin, ilaç kıtlığı ve siyasi baskı 6 milyondan fazla Venezuelalıyı ülkelerini terk etmeye itti.
Venezuela göçü, diğer ülkelere çok fazla sorun yaşamadan seyahat etme ve yerleşme olanağına sahip yüksek vasıflı profesyonellerle başladı, ancak giderek artan bir şekilde yoksul ve işçi sınıfına dönüştü.
Sonuç yerine öneri: Milyonlarca Venezuelalı, son yıllarda sınırdan komşu Kolombiya'ya kaçtı. Geldiklerinde, birçoğu acımasız bir yoksulluk, tehlike ve ayrımcılık gerçeğiyle karşı karşıya kaldı.
Kolombiya resmi makamları ve sivil toplum kuruluşları(STK); Silahlı gruplar ve uyuşturucu kartellerinin varlık gösterdikleri bölgelere yayılmış ve insani yardım çalışanlarının erişimini kısıtlayan sorunlarla boğuşmaktadır.
Nitekim bazı Venezuelalı göçmenler, silahlı grupların varlığının bilindiği yüksek riskli bölgelerde bulunuyor.
Kolombiya ayrıca, özellikle yağışlı mevsimde (mart-mayıs ve eylül-kasım arası) doğal afetlere eğilimlidir. Bu dönemde, bazı belediyelerde, özellikle Antioquia, Casanare, Chocó ve Cundinamarca bölgelerinde göçmenlerin ihtiyaçlarını ağırlaştıran toprak kaymaları ve sel baskınları yaygındır.
Kolombiya sokakları da uyuyan Venezuelalı göçmen ve mülteciye tanık oluyor. Birçok Venezuelalı resmi olmayan yollarla sınırı geçmeyi başarıyor, ancak Kolombiya'ya vardıklarında geceyi nerede geçireceklerini bilmiyorlar. Yakın zamanda yapılan saha izlenimlerimize göre Venezuelalıların en az yüzde 70'i Kolombiya'da kalmayı tercih edeceklerini söylüyor.
Ancak Cúcuta'da bazı yerliler, Venezuelalıların kaynaklarını sömürmesinden endişe ediyor. Birçoğu sınırın kapatılmasını istiyor ve eski Kolombiya cumhurbaşkanı Juan Manuel Santos sınırın militarizasyonu istedi.
Aynı zamanda Kolombiya'da, Venezuelalı göçmenlere ve mültecilere karşı ciddi bir yabancı düşmanlığı söz konusudur. Zira zamanında acil müdahaleye acilen ihtiyaç vardır, ancak eğitim ve iş fırsatlarına erişim de garanti edilmelidir.
Bunun için fırsatlar ayrım gözetilmeksizin sunulmalıdır. Kolombiya resmi makamları da ayrımcılığı önlemek ve reddetmek için her türlü çabayı göstermeye devam etmelidir.
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
