Türkiye'de tarımın durumu ve geleceği

Canan Duman Independent Türkçe için yazdı

Fotoğraf: Reuters

Önemli bir tarım ülkesi olan Türkiye'de tarım alanları azalıyor ve çiftçi sayısı düşüyor.

Çiftçinin yıllardır çözülemeyen sorunlarına bir de ithalata bağımlılık ve iklim değişikliğinin tarım arazilerine zararı ekleniyor.

"Türkiye'de tarım bitiyor mu?" sorusu sıkça soruluyor. Türkiye'de tarım bitmiyor ancak sorunlarla mücadele ediyor.

Verimli üretimle ilgili önündeki engelleri aşmaya çalışıyor. Doğru politikalara, doğru planlamaya ihtiyaç duyuluyor. Tarımın değersizleştirilmesinden kurtulmak gerekiyor. 

Türkiye'de tarımın bugününü, geleceğini kurtarmak ve verimliliğini artırmak için hangi yeni teknolojilere yönelebileceğimizi, hangi hazırlıkları yapabileceğimizi Doç. Dr. Arzu Baloğlu ile konuştuk. 
 

Doç. Dr. Arzu Baloğlu.jpeg
Doç. Dr. Arzu Baloğlu

 

"Çiftçi, kendini yeterince motive hissetmiyor ve tarlayı ya satıyor ya boş bırakıyor"

- Tarım alanlarımız azalıyor mu? Tarım dışı amaçlı kullanıma izin vererek tarım arazilerimizi koruyamadığımızı söylemek mümkün mü? 

Evet, tarım alanlarımız şöyle azalıyor. Maalesef tarım yapılan topraklar müteahhitlere satılıp ev, site ve fabrika yaptırılıyor.

Ve o mekanların toprak alanlarında ise ağaçlandırma yerine ticari olarak kazanç sağlayacak şekilde otopark, çay bahçesi, kafe vs. yapılıyor.

Oysaki bizim tarım alanı olarak değerlendirilecek arazilerimiz mevcut ve çok bereketli arazilerimiz olduğuna inanıyorum. 
 

aa3.jpg
Fotoğraf: AA

 

Elbette, üzülerek tarım arazilerimizi koruyamadığımızı söyleyebiliriz. Aslında devlet çiftçilere destek vermesine rağmen, çiftçi kendini yeterince motive hissetmiyor ve tarlayı ya satıyor ya boş bırakıyor.

Maalesef tarlada olması gerektiği gibi bir aktivasyon veya üretim göremiyoruz. Arazi boş kaldıktan bir müddet sonra da sanayi gelebiliyor veya başka bir yatırıma dönüşebiliyor.

Böylece ekilip biçilen tarlalar gittikçe gıda dışı üretime dönüşebiliyor. 
 

aa.jpg
Fotoğraf: AA

 

"Tarlada çalışacak işçi bulunamıyor. Verilen ücretler düşük bulunuyor"

- Türkiye tarımda neden ithalata bağımlı hale geldi? Dışa bağımlılıktan dönüş mümkün mü?

Türkiye bir tarım ülkesi iken şu an ne yazık ki üretim ve çeşitlilik açısından bir tarım ülkesi olarak belirtemeyeceğimiz kanısındayım.

Öncelikle tohum yurt dışından geliyor, bazı fideler ve malzemeler yine yurt dışından ithal edilmektedir. Ata tohum çalışmaları var ama neticede doyurucu seviyede bir üretim göremiyoruz. 

Hatta pazar yerlerindeki bazı meyve ve sebzeler dahi yurt dışından geliyor. Örneğin soğan, sarımsak ve patates yurt dışından neden gelmektedir?

Çiftçiye sorulduğunda aslında bizim topraklarda her şey yetişir ama zamana ve masrafa değmiyor diye cevap alınıyor.

Diğer bir konu ise son zamanlarda yaşanan iklim krizi ana sorun oluşturmaktadır. Bir kısım ürün kontrolsüz iklim altında ziyan oluyor.
 

Pexels.jpg
Fotoğraf: Pexels

 

"Verilen devlet teşvikleri yeterli değil, denetim sorunu var"

Öte yandan tarlada çalışacak işçi bulunamıyor. Verilen ücretleri düşük buluyorlar, geçinmelerine yetmiyor ve daha kolay yoldan para kazanmaya eğilimliler.

Eskisi gibi çok çocuklu aileler yok, dolayısıyla tarım işi yapmak üzere gençler yetişmiyor veya istemiyor.

Köylüler belli bir yaşta uğraşıyorlar ama onların çocukları tarımla uğraşmak istemiyor, hatta miras olarak arazi kaldıysa satıyor veya bina yaptırıyor.

Ayrıca verilen devlet teşvikleri de yeterli değil, denetim sorunu var. Hele tarla konusunda motivasyon hiç görünmüyor.   

Oysaki bizim topraklar çok verimli iklim de nispeten çok iyi. Hollanda da mesela bio ürünlerin talebi ve üretimi gittikçe artmakta. Dışa bağımlılıktan elbette dönüş olabilir. 
 

aa2.jpg
Fotoğraf: AA

 

"İklimin ani değişimi tarım alanlarına zarar veriyor"

- İklim değişikliğinin etkilerine karşı Türkiye tarımda hangi hazırlıkları yapmalı?

İklimin ani değişimi tarım alanlarına zarar veriyor. Öncelikle iklim koşullarına uygun yerleşim ve araziler yapılanmalıdır.

Her bölgenin iklimine göre bitkilendirme ve ağaçlandırma yapılmalıdır. Ancak, arazide ihtiyaç olan iklim koşulları sağlanmalı ve aşırı bir hava durumu olduğunda önceden tedbir alınmalıdır.

Aşırı rüzgâr, aşırı yağmur, sel, aşırı sıcaklık, hava kirliliği, fırtına, vs gibi. Bu durumda tarım teknolojileri ile önceden haber alma sistemleri kullanarak kontrollü ve anlık izlenen tarım üretimine geçilmelidir. 

Tarım teknolojileri konusunda başta TÜBİTAK olmak üzere yeni proje duyuruları, 
teklifleri açmalı ve teşvik etmelidir.

Bu konuda araştırma ve geliştirme sadece devlet eliyle değil özel sektör hatta uluslararası boyutta girişimler şeklinde olmalıdır. Girişimcilik destekleri yoğunlaşmalıdır. 
 

aa4.jpg
Fotoğraf: AA

 

- Birçok tarım girişimcisi pazarda küçük ve hatta bazen eksi kar marjlarıyla karşı karşıya. Sektör ekonomik açıdan kırılgan bir yapıya sahip. Bu durum tarım girişimciliğinin önünde engel oluşturuyor. Tarım girişimciliğini desteklemek için neler yapmalıyız?

Tarım girişimciliği öncelikle iyi eğitimle ve deneyimle olmalıdır. Çok iyi kontrol ve takip sistemleri kurulmalıdır.

Dünyada dikey tarım (vertical farming) hatta susuz ve güneşsiz tarım çalışmaları var iken biz de tüm kaynaklar mevcut olmasına rağmen tarımı bugünden elbette çok daha iyi yerlere doğru iyi politikalarla geliştirebiliriz. 
 

aa5.jpg
Fotoğraf: AA

 

"Teknoloji günümüzde tarımda verimliliği artırmak için en etkili araçtır"

- Teknolojiyi verimli bir tarım için nasıl kullanabiliriz? Örneğin; çiftçileri robotlarla eğitmemiz mümkün mü?

Teknoloji günümüzde katkı sağlamak ve verimliliği arttırmak için en etkili araçtır. Ancak doğru yerde doğru ürünleri kullanarak ayrıca sürdürülebilir bir tarım yaratarak çok başarılı olacağımıza gönülden inanıyorum.

Bugün için teknolojik o kadar imkândan söz edilebilir ki... Örneğin iklim değişimi durumlarında erken uyarı sistemleri önceden alarm vermektedir. 

Toprağın analizi yapılarak eksikleri belirlenmekte ve ona uygun malzeme tedariki yapılmaktadır. Ayrıca su, güneş ve gübre ihtiyacı otomatik olarak belirlenmekte yine uygun şartlarda ortam hazırlanmaktadır.

Dronelar ile ihtiyaç çerçevesinde havadan gübreleme yapılmaktadır. Yine topraktaki mineraller veya istenmeyen hastalıklar önceden tespit edilebilir ve henüz başlangıç aşamasında tedbir alınabilir. 

En önemli projelerden birisi de çiftçilerimize akıllı sistemler veya yardımcı robotlar ile tarım eğitimi ve çiftçi asistanlığı yapabilecek teknolojiler geliştirmektir. Bu konu ile ilgilenen olursa bizlerle iletişime geçebilir.

 

 

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

© The Independentturkish

DAHA FAZLA HABER OKU