Ne oldu da 1970 tarihli Nükleer Silahsızlanma Anlaşması (NPT) aleyhine ülkeler yeniden nükleer silahlanma arayışına girme ihtiyacı duydular?

Böyle bir ortamda Pandora'nın kutusunu kim açmış oldu?

Dünyada bir süre de olsa nükleer tehditler yönüyle bir dengenin varlığından söz etmek mümkündü.

Dengeyi bozabilecek şartlar oluşmadığından bazıları için bu konu sanki gündemden düşmüş gibiydi. 

Bugünlerde dikkatlerden kaçmayacak şekilde nükleer silahlanma konuşuluyor.

Bu bir tür "kıyameti konuşmak" gibi bir şey. Çünkü yeniden bir denge oluşturmak neredeyse mümkün olmayacak gibi görünüyor.

Pandora'nın kutusunu Putin mi açtı, yoksa ocak başından bu yana çokça konuşulan Trump mı buna sebep oldu?

Benim tezim şu yönde, o kutuyu aslında Çin açtı.

Çünkü küresel ölçekte asıl dengeyi Çin'in silahlanması bozmaya başladı. İlk sorumlu Çin. 

Bu noktada yeni stratejik dengeyi gözeterek ABD ve Rusya pozisyon aldılar. İkinci derecede sorumlular bunlar. 

Burada ortaya çıkan durum ise diğerlerinin düşüncelerini geliştirdi.

Neticede "diğerleri" dediklerimin her birinin kendine göre bir planı, beklentisi ve gerekçesi oluştu.

Bugüne dek nükleer silahlar kapsamında aktörleri belli şekillerde sınıflandırmamız mümkündü.

Şöyle ki; NATO-SSCB; Batı-Doğu; ABD-Rusya; ABD-Rusya-diğerleri; nükleer güce sahip olanlar-üzerinde çalışanlar; kontrollü olanlar-kontrolsüz olanlar… 

Çokçası korkulan şey şuydu: Kitlesel ölümlere sebep olabilecek girişimlerin, kontrolsüz biçimde, terör örgütleri, haydut devlet veya liderler, çıkar sahipleri tarafından, istenmedik zamanda tehlike yaratabilmesi.

"Çokluk denge yaratır" şeklinde bir hipotez var. Bu belki serbest piyasalar için geçerli olabilir, ama nükleer silah konusunda olmaz. Kontrolden çıkan durum gezegen için asla güvenilir değildir.

Kimlerin nükleer cephaneliği var?

ABD, Rusya, Çin, Britanya, Fransa, Hindistan, Pakistan, Kuzey Kore ve İsrail.

Soğuk Savaş (1947-1991) hem nükleer silahlanma hem de nükleer caydırıcılık dönemiydi.

ABD (Manhattan Projesi 1943, nükleer bombanın Japonya'ya atılması 1945) ve SCCB (ilk başarılı test 1949) dünyaya bunu öğretenler oldular.

Sonra kısa, orta, uzun menzilli binlerce nükleer başlık ürettiler. Fakat yine de caydırıcılık işe yaradı denebilir.

Soğuk Savaş'ta silahsızlanma ve iki büyük rakip arasında silahların sayısını azaltma anlaşmaları yapıldı.

Nükleer Silahsızlanma Anlaşması (1970) bir dönüm noktası kabul edilir.

ABD, SSCB, Birleşik Krallık, Fransa ve Çin (5 ülke) bu tarihlerde NPT'ye dahil oldular.

Diğerleri daha sonra bu anlaşmaya dahil oldular. Ancak bugünlerde bu anlaşmayı ihlal edenler çoğalıyor. 

Yakın zamanda dünyada nükleer silah dengesini değiştirecek çok konu ortaya çıktı. 

İlk sorumlu Çin, bu konuda kendine hedef koydu ve 2035'te bin 500 nükleer başlık sahibi olabilmek için çalışıyor.

Bu dengeleri önemli ölçüde etkileyebilecek bir cephanelik demek oluyor.

İkinci sorumlulara geçelim. ABD ve Rusya 2000'lerin başından itibaren nükleer silah depolarını yenilemeye koyuldular ve buna bağlı olarak atma vasıtalarını da yeniliyorlar.

Halen ikisinin de 4 bin - 5 bin kadar nükleer silahı mevcut.

Rusya, 1994 tarihli Budapeşte Muhtırası'nı Ukrayna toprakları için 2014 ve 2022'de ihlal etti.

Geçenlerde Ukrayna'daki durumu incelerken, Rusya'nın Budapeşte Muhtırası'nı ihlaline yol açan süreci ve sonuçlarını "Budapeşte'den Kiev'e" başlıklı makalede ele almıştım.

Özetle Budapeşte Muhtırası, SSCB'in dağılması üzerine Ukrayna, Kazakistan ve Belarus'taki nükleer silah kapasitesinin, bu ülkelere sağlanan güvenlik garantileri karşılığında, Rusya Federasyonu'na geri gönderilmesini içeriyor.

Bu üç ülke silahsızlanmayı kabul ettiler. Ukrayna bu anlaşma dışında kalsaydı, cephaneliğindeki kapasite ABD ve Rusya'dan sonra üçüncü sıradaydı.

Son on yıl içinde sadece Vladimir Putin ve sözcüleri, dünyayı nükleer silahları kullanabileceğini 20'ye yakın kez söyleyerek tehdit etti. Buna nükleer şantaj da dendi.

Bazı yazarlar Donald Trump'ın etkisini önemsiyorlar. Liberal dünya algısının bozulması nedeniyle, özellikle ABD politikalarına yakın olan ülkelerde ortaya çıkan güvensizlik halinin ciddi sonuçlar doğurabileceği endişesi artıyor.

Diğerlerinde durum nasıl?

2014'te Kırım'ın işgali ve 2022'de Rusya'nın kapsamlı işgal planı Ukrayna özelinde, ama esasen Avrupa'da genel bir nükleer silahlanma penceresini açtı. 

Avrupa için ortaya çıkan Rus tehdidi ve Trump'ın "Avrupa kendi güvenliğini sağlasın" demesi bu süreci tetikledi.

Avrupa'da mevcut nükleer güçleri olan Birleşik Krallık (nükleer çalışmalar 1941'de başladı, silah testini ancak 1952'de yaptı) ve Fransa (nükleer programı 1954'de başladı, testi 1960) bugün nükleer silahlarını çoğaltma eğilimindeler.

Eğer Avrupa, Trump'ın söylediğini yapacak ise bu iki ülkenin önderliği şart.

Potansiyel güç olan Almanya'nın bugünlerde yapabileceği bir şey var mı, buna karar verme aşamasında.

Alman Başbakanı Friedrich Merz, "İngilizler ve Fransızlar ile nükleer savunmanın bize de genişletilip genişletilemeyeceği konusunda konuşacağım" dedi.

İngiliz Başbakanı Keir Starmer ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron bu fikre açık.

Bu bir Avrupa caydırıcılığı yaratır mı, göreceğiz.

Daha önceleri İngiltere, kendini savunması için ABD'ye güvenmiyordu.

Fransa ise hem ABD hem de İngiltere'ye güvenmiyordu.

Bugüne gelindiğinde böylesi bir tablodan bahsedilebilir mi, bunu da göreceğiz.

Potansiyel güç olan Ukrayna fırsat bulduğu an bu silahı yapmaya başlayabilir.

Birleşik Krallık ve Fransa buna öncülük eder mi? Şimdiki soru bu.

Avrupa'da gelişen yeni konjonktüre bağlı biçimde Polonya ve İskandinav ülkeleri nükleer silahlanma konusunu tartışmaya başladılar.

Bu biraz daha ileri tarihlerde beklenen bir konu olsa gerekir. Yine de İsveç bir adım ileride, çünkü 1970'lere kadar bağımsız bir nükleer programa sahipti.

Polonya Başbakanı Donald Tusk, Mart başında yaptığı bir parlamento konuşmasında şöyle söyledi:

Polonya nükleer silahlar ve modern gayri nizami silahlar ile ilgili en modern imkanlara ulaşmalı.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  11 Nisan 2025 - Dünyanın esaret altındaki en yaşlı gorili olduğu tahmin edilen Fatou, 68. yaşını kutluyor. Berlin Hayvanat Bahçesi doğum günü sebebiyle Fatou'ya meyve ve sebzelerle dolu bir sepet hediye etti. Aslında net yaşı bilinmiyor ancak Berlin Hayvanat Bahçesi'ne 1959'da götürülen hayvanın 1957'de dünyaya geldiği düşünülüyor. Fatou, geçen yıl flamingo Ingo'nun ölümünün ardından hayvanat bahçesinin en yaşlı sakini olmuştu. 1955'ten beri hayvanat bahçesinde yaşayan kuşun en az 75 yaşında olduğu tahmin ediliyordu. (Ebrahim Noroozi/AP)

• 2/30

  10 Nisan 2025 - Gazze Şehri'nin doğu mahallesi Şucaiyye İsrail saldırısı sonucu isabet alan bir binanın önünde yaşlı bir Filistinli. Hamas tarafından yönetilen bölgedeki Sağlık Bakanlığı bugün yaptığı güncellemede, İsrail'in yeni saldırı dalgasında en az 1522 Filistinlinin öldüğünü ve savaşın başlangıcından bu yana toplam ölü sayısının 50 bin 886'ya yükseldiğini söyledi. Öte yandan İsrailli 970 pilot ve yedek asker ortak bir mektuba imza atarak, Gazze'ye yönelik saldırıların sonlandırılması ve Hamas'ın elindeki İsrailli esirlerin geri getirilmesi çağrısı yaptı. Mektubu imzalayanlar ordudan ihraç edildi. (Omar Al-Qattaa/ AFP)

• 3/30

  9 Nisan 2025 - Suudi Arabistan'ın batı kenti Taif'teki bir çiftlikte gül suyu ve yağı üretiminde kullanılan taze toplanmış Damask gülleri sergileniyor. Her bahar Taif'te açan güller, krallığın uçsuz bucaksız çöl manzarasını güzel kokulu pembe öbeklere dönüştürüyor. Ve nisanda bir ay boyunca, parfümlerde kullanılan uçucu yağ üretiliyor. (Fayez Nureldine/AFP)

• 4/30

  8 Nisan 2025 - İran'ın başkenti Tahran'da bir kadın, halk arasında "Casus İni" diye anılan eski ABD Büyükelçiliği'nin dış duvarlarına çizilmiş, yıldızların yerine kafataslarının, beyaz ve kırmızı şeritlerin yerine de saldırı tüfeği kullanan asker siluetlerinin yer aldığı ABD bayrağının resmedildiği duvar resminin önünden geçiyor. Başkan Donald Trump'ın nükleer programıyla ilgili doğrudan görüşmeler yapılacağını açıklamasının ardından İran, 8 Nisan'da en üst düzey diplomatını ABD'yle görüşmelerde bulunmak üzere Umman'a göndereceğini açıkladı. İran'ın müttefiki Rusya, büyük güçlerle yapılan anlaşmanın yerini alacak yeni bir nükleer anlaşma için müzakere olasılığını memnuniyetle karşıladı. 2018'de Trump, anlaşmadan tek taraflı olarak çekilmişti. (Atta Kenare/AFP)

• 5/30

  7 Nisan 2025 - ABD'nin Florida eyaletinin Miami kentindeki limanda bir forklift, kargo konteynırlarını taşıyor. ABD Başkanı Donald Trump'ın ithal mallara yönelik kapsamlı gümrük vergilerini sürdürmesi dünya genelinde piyasaların olumsuz tepki vermesine yol açıyor. Tüm çağrılara rağmen geri adım atmaya yanaşmayan Trump, Truth Social'daki açıklamasında, Çin'e çağrıda bulunarak yarına kadar ek vergi kararını geri çekmezlerse yüzde 50 ek vergi getireceğini söyledi. (Joe Raedle/AFP)

• 6/30

  6 Nisan 2025 - ABD'nin Kentucky eyaletinde hortumdan etkilenen Jeffersontown kenti ağır hasar aldı. Yetkililer, ABD'nin orta doğusunu vuran şiddetli fırtınaların en az 16 kişinin ölümüne yol açtığını ve Ulusal Hava Servisi'nin gelecek günlerde "şiddetli" sel baskınları yaşanabileceği uyarısında bulunduğunu açıkladı. Arkansas'tan Ohio'ya uzanan şiddetli fırtına hattı son günlerde binalara zarar verdi, yolları sular altında bıraktı ve düzinelerce hortum üretti. (Leandro Lozada/AFP)

• 7/30

  5 Nisan 2025 - Tunus'un liman kenti Safakes yakınlarında düzensiz göçmenlerin yaşadığı kampların dağıtılmaya başlanmasının ardından göçmenler eşyalarıyla birlikte bölgeden ayrılıyor. Tunus polisi dün yaptığı açıklamada, Sahra Altı Afrika'dan bölgeye giden binlerce kayıt dışı göçmenin yaşadığı kampların, sosyal medyada yürütülen bir kampanyanın ardından dağıtıldığını açıkladı. Ulusal Muhafız Genel Müdürlüğü Sözcüsü Hüsameddin Cebabli, El Amira ve Cibniyana bölgelerinde yaklaşık 20 bin düzensiz göçmenin yaşadığını belirtti. Cebabil bu kampların kademeli olarak tahliye edileceğini ve "en kısa sürede" hepsinin boşaltılacağını söyledi. (Fethi Belaid/AFP)

• 8/30

  4 Nisan 2025 - Güney Koreli Jo Eun-jin, başkent Seul'de Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'un azledilme kararının açıklanmasını beklerken geceyi sokakta geçirdi. Anayasa Mahkemesi'nin oybirliğiyle aldığı kararla Yoon bugün devlet başkanlığı görevinden alındı. Başarısızlıkla sonuçlanan sıkıyönetim girişiminin ardından Yoon, aralıkta görevden uzaklaştırılmıştı. Bugünkü karar liderin destekçilerini üzerken, muhalifler kutlamalar düzenledi. Güney Kore'nin Yoon'un yerine geçecek kişiyi belirlemek için 60 gün içinde erken seçim düzenlemesi bekleniyor. (Lee Jin-man/AP)

• 9/30

  3 Nisan 2025 - Filistinli çocuklar, Nuseyrat Mülteci Kampı'ndaki ücretsiz gıda dağıtım noktasında yemek almak için bekliyor. Gazze'de faaliyet gösteren uluslararası yardım kuruluşları, birçoğu defalarca yerinden edilen 2,4 milyon kişinin daha fazla kıtlığa dayanamayacağı uyarısı yapıyor. İsrail'in 2 Mart itibarıyla Gazze Şeridi'ne insani yardım girişini engellemesiyle birlikte, Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı tarafından desteklenen fırınların, un ve mazot stoklarının tükenmesi nedeniyle faaliyetlerini durdurduğu dün açıklanmıştı. Aynı zamanda Hamas'la yaptığı ateşkesi 18 Mart'ta bozan İsrail, Gazze'ye yönelik saldırılarını sürdürüyor. (Eyad Baba/AFP)

• 10/30

  2 Nisan 2025 - Endonezya'nın Orta Cava'da yer alan Wonosobo bölgesinde, balon festivali kapsamında havalanan sıcak hava balonları görülüyor. Ramazan Bayramı kutlamaları kapsamında düzenlenen etkinlikte çoğunlukla geri dönüştürülmüş kağıttan yapılmış balonlar renkli bir görüntü sunuyor. 1950'lere dayanan festivalde balonlar, hava trafiğini etkilememesi adında 60 metreden yukarıya çıkmayacak şekilde yere sabitleniyor. (Devi Rahman/AFP)

• 11/30

  1 Nisan 2025 - Ziyaretçiler, Fransa'nın kuzeyindeki Lille kentindeki Grand Palais'de 17. kez düzenlenen uluslararası siber güvenlik etkinliği "InCyber" Forumu sırasında fotoğraf çektiriyor. Tüm siber güvenlik ve “güvenilir dijital” ekosistemini bir araya getiren forum 3 Nisan 2025'e kadar devam edecek. (Sameer al-Doumy / AFP)

• 12/30

  29 Mart 2025 - Myanmar'da meydana gelen depremden bir gün sonra kurtarma ekipleri, Mandalay kentinde yıkılan Sky Villa apartmanında mahsur kalanları kurtarmaya çalışıyor. Myanmar'da dün yaşanan 7.7 ve 6.4 büyüklüğündeki iki depremde en az 1002 kişi hayatını kaybetti. Depremin etkisiyle sarsılan komşusu Tayland'ın başkenti Bangkok'ta ise inşaat halindeki bir gökdelenin çökmesi sonucu 10 kişinin öldüğü ve en az 100 kişinin kurtarılmayı beklediği bildirildi. ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu'na göre afet, Myanmar'ın 100 yıldır yaşadığı en şiddetli deprem. (Sai Aung Main/ AFP)

• 13/30

  28 Mart 2025 - İsrail'in saldırısının ardından Lübnan'ın başkenti Beyrut'tan dumanlar yükseliyor. İsrail, kentin güneyindeki El-Hades Mahallesi'ne hava saldırısı düzenleyerek savaş uçaklarıyla bir binayı yerle bir etti. Bugün yaşanan olay, İsrail'le Hizbullah arasında 27 Kasım 2024'te yürürlüğe giren ateşkesten sonra Beyrut'a yapılan ilk saldırıydı ancak İsrail, Lübnan'ın güneyini hedef almayı sürdürüyordu. Lübnan'dan İsrail'in kuzeyine iki roket atıldığını iddia eden ordu, misilleme yapmaya yemin etmişti. Bugünkü saldırının ardından iddiayı tekrarlayan İsrail Ordu Sözcüsü Avichay Adraee, hedef alınan binada Hizbullah'ın drone sakladığını öne sürdü. (Mohamed Azakir/Reuters)

• 14/30

  27 Mart 2025 - Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Fransa devlet televizyonu "France Televisions"un Paris'teki genel merkezinde basın toplantısı düzenledi. Zelenski, Rusya'yla olası bir ateşkes öncesinde Ukrayna'nın güvenliğini arttırmayı amaçlayan zirveye katılmak üzere dün Paris'e gelmişti. Elysee Sarayı'nda düzenlenen ve 31 ülkenin katıldığı zirvenin ana gündem maddeleri, kalıcı barış ve Ukrayna'ya asker gönderilmesi. (Julien De Rosa/AFP)

• 15/30

  26 Mart 2025 - Güney Kore'de itfaiye görevlisi Andong'daki geleneksel Kore köyü ve UNESCO Dünya Mirası alanı Andong Hahoe Köyü'nde yaklaşan orman yangınına hazırlık olarak sazdan yapılmış çatı ve duvarları ıslatıyor. Yetkililer, Güney Kore'nin şimdiye kadarki en kötü orman yangınlarından birinde en az 24 kişinin öldüğünü, birden fazla şiddetli yangının "benzeri görülmemiş hasara" yol açtığını ve UNESCO listesindeki iki sit alanını tehdit ettiğini söyledi. Ülke genelinde, 16 farklı noktada orman yangını ihbar edilirken, 15 bin hektar büyüklüğünde ormanlık alanın kül olduğu kaydedildi. (Yasuyoshi Chiba/AFP)

• 16/30

  25 Mart 2025 - Fransız aktör Gerard Depardieu ve avukatı Jeremie Assous, Paris Ceza Mahkemesi'nde 2021'de bir film çekimi sırasında iki kadına cinsel saldırıda bulunmakla suçlandığı davanda verilen ara sırasında mahkeme salonunu terk ediyor. 200'den fazla film ve televizyon dizisine imza atan 76 yaşındaki Depardieu, yaklaşık 20 kadın tarafından uygunsuz davranışlarda bulunmakla suçlandı ancak bu, mahkemeye taşınan ilk dava. İki davacı, 54 yaşındaki set görevlisi Amelie ve 34 yaşındaki yönetmen yardımcısı Sarah (adı değiştirildi), 2021'de yönetmen Jean Becker'in "Les Volets Verts" filminin çekimleri sırasında cinsel saldırıya uğradıklarını iddia ediyor. (Dimitar Dilkoff/AFP)

• 17/30

  24 Mart 2025 - Orduya bağlı bir savaşçı Sudan'ın başkenti Hartum'da bir pazar alanında devriye geziyor. Sudan yaklaşık iki yıldır, onbinlerce insanın ölümüne, 12 milyondan fazlasının yerinden edilmesine ve dünyanın en büyük açlık ve yerinden edilme krizlerinin yaşanmasına yol açan, düzenli orduyla Hızlı Destek Güçleri arasındaki savaşla harap olmuş durumda. (AFP)

• 18/30

  23 Mart 2025 - Papa Francis Roma'da zatürre nedeniyle 5 hafta hastanede kaldıktan sonra taburcu edilmeden önce Gemelli hastanesinin penceresinden el sallıyor. Tekerlekli sandalye ile balkona getirilen Papa, yaklaşık 2 dakika balkonda kaldı. Yorgun olduğu gözlenen Papa, selamlama sırasında "Sarı çiçekli bir hanımefendi görüyorum, ne güzel" dedi. Papa'nın selamlamasını, hastanede toplanan binlerce kişi takip ederken, bazı inananların ağladığı, bazılarının ise çok mutlu olduğunu ifade ettiği görüldü. Prof. Sergio Alfieri, 22 Mart'ta yaptığı açıklamada, Papa'nın bundan sonra 2 ay boyunca dinlenmesi gerektiğini belirterek, "Papa, yarın hastaneden taburcu edilecek. İki haftadır stabil durumda" demişti. (Filippo Monteforte/AFP)

• 19/30

  22 Mart 2025 - Formula 1 Çin Grand Prix'sinin sprint yarışını birinci bitiren Lewis Hamilton kutlama yaparken, McLaren'ın ikinci olan Avustralyalı pilotu Oscar Piastri aracını terk ediyor. Şanghay Uluslararası Pisti'nde düzenlenen yarışta Hamilton, Ferrari için ilk Formula 1 galibiyetini elde etti. 7 kere dünya şampiyonu olan Britanyalı, 6,889 saniyeyle Piastri'yi yendi. Red Bull'dan Max Verstappen ise 100 kilometrelik yarışı üçüncü sırada tamamladı. (Jade Gao/AFP)

• 20/30

  21 Mart 2025 - Birleşik Krallık'ın Londra kentindeki Heathrow Havalimanı'nın yakınlarındaki bir elektrik trafo merkezinde çıkan yangın sonucu elektrik kesintisi yaşandı ve havalimanı kapatıldı. Avrupa'nın en yoğun havalimanlarından biri olan Heathrow'un gece yarısına kadar kapalı olması bekleniyor. Havalimanındaki aksama sonucu 1351 uçuşun ve 291 bin yolcunun etkilendiği tahmin ediliyor. Londra İtfaiyesi yangının çıkış nedeninin bilinmediğini ancak trafo merkezindeki 25 bin litre soğutma yağının alev aldığını açıkladı. Yangın sabahın erken saatlerinde kontrol altına alınmıştı. (Londra İtfaiyesi/Reuters)

• 21/30

  20 Mart 2025 - Kanada'nın Ontario eyaletinde polis, Tesla galerisine düzenlenen saldırıya soruşturma açtı. İhbar sonrası sevk edilen polis ekipleri, i "Last Generation Canada" hareketinin üyelerinden iki kişiyi olay yerinde gözaltına aldı. ABD dahil birçok ülkede Tesla bayi ve tesisleri, şirketin yol açtığı iklim krizi zararlarının bedelini ödemesi gerektiği gerekçesiyle protesto ve saldırı dalgasıyla karşı karşıya kalıyor. ABD Başkanı Donald Trump'ın Kanada'ya yönelik gümrük vergileri sonrasında Toronto'da da Tesla marka araçların taksi veya paylaşımlı ulaşım aracı olarak satın alınmasına yönelik mali teşvikler durdurulmuştu. Kentin Belediye Başkanı Olivia Chow, kararın ABD'yle olan ticaret sorunları çözülene kadar süreceğini vurgulamıştı. (Carlos Osorio/Reuters)

• 22/30

  19 Mart 2025 - Güney Kore'nin azledilmiş devlet başkanı Yoon Suk Yeol'ün destekçileri, Anayasa Mahkemesi'nin önünde miting düzenledi. Sıkıyönetim ilanının ardından tutuklanan ve devlet başkanlığı görevinden uzaklaştırılan Yoon'un azil davasının karar gününde çıkabilecek olaylara müdahale etmek üzere başkent Seul'de 14 bin çevik kuvvet polisi görevlendirme kararı alındı. Seul Batı Bölge Mahkemesinin kararıyla "ayaklanmaya liderlik etmek" ve "görevi kötüye kullanmak" suçlamasıyla 19 Ocak'ta tutuklanan Yoon, Seul Merkez Bölge Mahkemesinin kararıyla Seul Gözaltı Merkezinden 8 Mart'ta çıkmıştı. (Yasuyoshi Chiba/AFP)

• 23/30

  18 Mart 2025 - İsrail ordusuna ait Merkava ana muharebe tankı İsrail'in güneyinde, Gazze Şeridi'nin kuzeyiyle olan sınır boyunca ilerliyor. İsrail, Gazze Şeridi'ne ocak ayındaki ateşkesten bu yana en yoğun saldırılarını düzenlerken, kurtarma ekipleri 404 kişinin öldüğünü bildirdi ve Hamas, ateşkesin uzatılması konusundaki çıkmazın ardından Binyamin Netanyahu'yu "savaşı yeniden başlatma" kararı almakla suçladı. Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, İsrail'in düzenlediği son saldırıların ardından, Gazze Şeridi'nde sağlanan ateşkese saygı gösterilmesi çağrısı yaptı. BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk ise "Sağlık Bakanlığına göre, Gazze'de gece gerçekleşen ve yüzlerce kişinin ölümüne neden olan İsrail hava saldırıları ve bombardımanı beni dehşete düşürdü. Saldırılar, trajedi üstüne trajedi ekleyecek" değerlendirmesinde bulundu. (Menahem Kahana/AFP)

• 24/30

  17 Mart 2025 - Kuzey Makedonya'da çoğunlukla gençlerin bulunduğu kalabalık bir gece kulübünde çıkan yangının 59 kişinin ölümüne yol açmasından bir gün sonra, Kocani'de düzenlenen protestoda eylemciler ellerinde pankartlar ve sevdiklerinin portrelerini taşıdı. Yetkililer, bir hip-hop konserinde sahnede atılan havai fişeklerin mekanı ateşe vermesinin ardından aşırı kalabalık bir gece kulübünde yangın çıktığını söyledi. 22'sinin durumu kritik olmak üzere 155 kişinin yaralandığı açıklandı. Kulübün, yangın söndürücülerin ve acil çıkışların yetersiz olması da dahil çeşitli yangın yönetmeliklerini ihlal ettiği bildirildi. Kulübün havai fişek kullanmak için lisansı yoktu ve dışarıda park etmiş gerekli güvenlik araçları bulunmuyordu. (Robert Atanasovski/AFP)

• 25/30

  16 Mart 2025 - ABD Başkanı Donald Trump'ı tasvir eden "Donald the Hutt" adlı karton figür, İspanya'nın Valensiya kentindeki Fallas festivali sırasında sergileniyor. Güncel olayları ve ünlüleri tasvir eden, içine tek tek figürlerin yerleştirildiği devasa karton yapılar olan fallalar, her yıl 19 Mart'ta marangozlar loncasının koruyucu azizi San Jose'ye saygı olarak Valensiya sokaklarında yakılıyor. Fallas festivali 2016'da UNESCO'nun insanlığın somut olmayan kültürel mirası listesine eklendi (Jose Jordan/AFP)

• 26/30

  15 Mart 2025 - Hindistan'ın kuzeyindeki Mathura kenti yakınlarındaki Dauji tapınağında Holi'den bir gün sonra Huranga oyunu oynanıyor. Kökeni Hinduizme dayanan ve renk festivali diye anılan Holi, her yıl kutlanan bir bahar festivali. Braj bölgesinde kutlanan Huranga ise Holi'den bir gün sonra gerçekleşerek festival ruhunun devam ettiriyor. Tapınağın kurucu ailesinden kadınlar, erkeklerin gömleklerini yırtıp onlara kumaş parçalarıyla hafifçe vuruyor. Erkekler de kadınlara renkli su döküyor. (Anushree Fadnavis/Reuters)

• 27/30

  14 Mart 2025 - Tam Ay tutulması esnasında, Şili'nin başkenti Santiago'daki Foster Gözlemevi teleskobundan uyduya lazer tutuluyor. "Kanlı Ay tutulması" dün gece ve bu sabah, Kuzey ve Güney Amerika'nın büyük bölümünün yanı sıra Afrika ve Avrupa'nın batı kısmı, Avustralya ve Rusya'nın doğu kesimleri ve Japonya'nın kuzeyinden izlendi. Tam Ay tutulması, Dünya'nın Güneş'le Ay'ın arasına girerek üç cismin uzayda neredeyse kusursuz bir şekilde hizalanmasıyla gerçekleşiyor. Bu esnada Dünya, uydusunun üzerine gölgesini düşürüyor. Tam tutulmada Ay kızıla çalan bir renk aldığığı için bu olay "kanlı Ay tutulması" diye anılıyor. (Javier Torres/ AFP)

• 28/30

  13 Mart 2025 - Geçen yılki cumhurbaşkanlığı seçimine katılması üst mahkeme tarafından engellenen tartışmalı Rumen siyasetçi Diana Sosoaca, mayısta yeniden yapılacak seçime katılmak adına yetkili kuruma böyle geldi. 49 yaşındaki eski avukat ve radikal sağcı milliyetçi S.O.S. Romanya partisinin Avrupa Parlamentosu Üyesi, adaylık başvurusunu başkent Bükreş'teki Merkez Seçim Bürosu'na yaptı. Büronun adaylığı tescil etmek ya da reddetmek için 48 saati var. Ret kararlarına 24 saat içinde itiraz edilebiliyor. Aralık ayında Romanya'da yapılan cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk turundan Calin Georgescu birinci çıkmış ancak anayasa mahkemesi, Rusya'nın sosyal medya aracılığıyla seçmenleri o zamanlar pek tanınmayan adayı desteklemesi için etkilediğini gösteren istihbarat raporlarının gizliliğini kaldırmasının ardından bu kararı iptal etmişti. (Vadim Ghirda/AP)

• 29/30

  12 Mart 2025 - Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, başkent Kiev'de basın toplantısı düzenledi. Suudi Arabistan'ın Cidde kentinde ABD ve Ukrayna heyetleri arasındaki görüşmeyi değerlendire Zelenski, bu görüşmelerin ülkesine ABD yardımlarının yeniden sağlanması ve savaşın sona ermesi yönünde "ilk adım" olduğunu kaydetti. Başkan, olası geçici ateşkesin sağlanmasının ardından savaşın sona erdirilmesine yönelik kapsamlı planın hazırlanmasının mümkün olabileceğini belirtti. (Valentyn Ogirenko/Reuters)

• 30/30

  11 Mart 2025 - ABD Başkanı Donald Trump, Beyaz Saray'da bir Tesla'nın yanında konuşma yaptı. Konuşma sırasında Tesla'nın CEO'su Elon Musk da oradaydı. Trump, kıdemli danışmanı Elon Musk'a desteğini göstermek amacıyla bir Tesla araç satın alırken, "Bu adam enerjisini ve hayatını bunu yapmaya adadı ve bence kendisine haksızlık yapıldı" dedi. ABD Başkanı, Tesla bayilerine yönelik şiddet eylemleri iddialarının "iç terör eylemi" olarak nitelendirileceğini ve failler için ağır sonuçlar doğuracağını vurguladı. (Mandel Ngan/AFP)

Hint-Pasifik'teki gelişmeler neler?

Hindistan 1970'lerde nükleer programına başladı.

Çin ve Kuzey Kore'den çok fazla yardım aldıktan sonra, Pakistan 1998'de nükleer silah testini yaptı.

Her iki ülke birbirini dengeliyorlar.

SSCB'den destek alıp bu kapasiteye ulaşan Kuzey Kore, nükleer silah ve atma vasıtalarını halen geliştiriyor.

Kuzey Kore, Japonya ve Güney Kore bölgesinde sürekli füze denemesi yapıyor.

Güney Kore, Japonya, Tayvan ve Avustralya nükleer silah programına başlama potansiyeli olan ülkeler. 

Eğer ABD, en azından Çin'i dengelemek ve Kuzey Kore'nin pervasızlığının önünde durmak istiyorsa, ilk yapabileceği, Güney Kore, Japonya, Tayvan veya bir-ikisine destek verebilir.

Bu ihtimal yüksek görünüyor, en azından Tayvan için.

Tayvan iki kez (1970'lerde ve 1980'lerde) nükleer silah yapmaya çalıştı, ancak aynı tarihlerde ABD tarafından engellendi.

Japonya'nın durumu özel. Malum dünyada ilk ve son kez nükleer bomba Japonya'ya atıldı.

Japonya 1960'larda karar verdi, insanlık adına örnek oluşturacak ve bu silahı üretmeyecekti.

Bugün ise şartlar değişiyor gibi, Japonya kararını tekrar değerlendirebilir.

Potansiyeli olan Avustralya, ABD ve Birleşik Krallık ile nükleer denizaltı yapım anlaşması imzaladılar.

Burada yola çıkılırsa daha ileri tarihlerde nükleer silah üretimi de mümkün olabilir.

Avustralya 1970'lerde nükleer programını bırakmıştı.

Ortadoğu'ya bakalım.

İsrail nükleer silah yapmak için Batı'dan ama en çok Fransa'dan destek aldı.

Bu konuda 1950'lerde çalışmaya başladı, ilk bombalarını 1960'ların sonuna doğru geliştirdiler.

İsrail bölgenin tek nükleer silah sahibidir.

İran uzun zamandır nükleer güç santrali konusunda çalışıyor.

ABD ve İsrail, İran'ın nükleer silah üretmeye yaklaştığını iddia ediyor.

Sonuçta her kim Pekin'e gidip "nükleer programını gözden geçir, tehdidi düşürelim" dese bile, Çin hiç bir şekilde buna olumlu cevap vermeyecektir.

Çin programını sürdürdüğü sürece, ABD, Rusya ve Avrupa nükleer silahlanma politikalarını ilerilere taşımayı seçecektir.

Öyleyse diğer ülkeler de kendilerini düşünecektir.

Bu itibarla artık Pandora'nın kutusu açıldı ve silahlanmanın önüne geçecek herhangi bir güç ve sebep kalmadı.

Bu durumda düşünülecek şey, "caydırıcılık sürmeli" şeklinde olacaktır.

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.