Nasıl bir dünyaya girdik?

Soru, bütünsel bakış gerektiriyor.

Bir dünya düşüncesinden başka bir dünya düşüncesine geçişi içeriyor.

Soru, önümüze konan her bir gösterimin ve politik yaklaşımın hedeflediğinden daha geniş bakılması gereken bir durumu içeriyor.

Donald Trump işbaşına geçti ve hemen Yeni-Orta Çağcılık konusunu tekrarlamaya başladım. 

Yeni-Orta Çağcılık

Yeni-Orta Çağcılık (Neo-Medyevalizm) fikri Umberto Eco tarafından ileri sürüldü.

Eco, 1986'da açıklamasına şöyle başlamıştı:

Şu anda hem Avrupa'da hem de Amerika'da, Orta Çağ'a yenilenen bir ilgi dönemine tanıklık ediyoruz, fantastik Neo-Medyevalizm (Neo-Medievalism) ve sorumlu filolojik inceleme arasında meraklı bir salınımla...

Eco, bu argümanı henüz Berlin Duvarı yıkılmadan ileri sürmüştü.

1986'dan 2025'e neler yaşandı, düşünün.

Soğuk Savaş'ın bitmesiyle birlikte bir isim aradık, buna "belirsizlik dönemi" dedik.

İlk günden itibaren Yeni-Orta Çağ fikrini fazlasıyla önemsedim.

Düşünceme göre, gidişatı, yaşananları ve yaşanacakları, absürt (Eco'nun "fantastik" dediği) betimlemelerle yaptığımız tespitleri, felsefi olarak tek bir kavrama bağlayarak açıklamamız gerekecek ise Yeni-Orta Çağ fikri oldukça yerindeydi.

Bu konunun izlerini çok yerde aradım.

Daha sonra bunları "Politik Uyanış, Stratejik Güç Birikimi ve Akılcılık Üzerine" ¹ başlıklı kitabımda işledim.

Naklen yayında gösterilenler

2021'de Joe Biden başkanlığı kazandı.

Donald Trump'ın taraftarı Cumhuriyetçiler, aşırı milliyetçiler ve orijinal giysili kimseler naklen yayında Washington'u birbirine kattılar, Kongre binasını bastılar.

Bu gayet ilginçti. Bu, "Ben geliyorum" diyen bir yeni anlayışın pervasızca yükselişiydi.

ABD ordusu 2021'de Afganistan'dan çekilirken dev kargo uçaklarının iniş takımlarına tutunan Afganlıların uçak havalandıktan sonra düşmelerini seyrettik.

Amerikalılara, "Beni de götür" diye yalvaran ve Taliban'ın yönettiği bir ülkede yaşamak istemeyen binlerce insanı görünce, yaptığım konuşmalarda ve yazdığım makalelerde şöyle dikkat çektim:

Bize bu çelişki naklen yayında gösteriliyor. Bu insanlığın algısıyla oynamak. Bu başka bir amaç için yapılan yayın. İnsanlığı bir şekilde 'yeni-normalleşmeye', başka ifadeyle 'normal olmayanlara alıştırmaya' çalışıyorlar...

Benzer sözcükleri, 2025'te İsrail-Hamas ateşkesini müteakip, Gazze'de, güneyden kuzeye, yıkılmış, harap olmuş evlerine doğru yürüyen bir milyondan fazla Filistinliyi gördüğümde de söyledim.

İnsanlığa bu tür olağanüstü durumlar alenen gösterilirken ortaya çıkan neydi?

Çarpık yaşamın, anormalliğin meşrulaştırılması, kanıksanmasının sağlanması.

Absürt teklifler

Olağandışı şeyler sadece gösterilmiyordu, aynı zamanda Trump gibi liderler tarafından, her ne kadar uçuk (absürt) olsalar da çok parlak fikirmişçesine söyleniyordu.

İşte Grönland, Panama, Meksika Körfezi, Kanada, Gazze örnekleri… 

Ben bunlara "ahlaksız teklif" dedim.

Yeni-Orta Çağ ortamı

Olan buydu!

İnsanlık çarpıklığı hazmetme sürecine girerken, bunu özellikle başat güçlerin ve Eco'nun işaret ettiği üzere Avrupa ve ABD'de, yani Batı medeniyetinin dokunduğu yerlerde görüyorken, insanın aklına geliyor, Orta Çağ da, Yeni-Orta Çağ da aynı kültürün sancılarını yansıtıyor.

Şimdi konuyu teknik yönden açıklayayım.

Kapsamı nedir?

Orta Çağ'ın derebeylikleri, şatoları gibi düşünmenizin yanında, o zamanların cadı avından tutunuz, topluma dayatılan güçlükleri, sahte dünya anlatımlarını, varlıklara çökmenin olağanlaştırılmasını, insanlar açısından yarınki günün bir bilinmezliklerini kapsamaktadır. 

Yeni-Orta Çağ, mega kent düzenlerini, elitist yönetimleri, taşranın ve varoşun ezilmesini, buralarda yaşayanların kolay gözden çıkarılmasını, insanların teröre maruz bırakılmalarını, sürekli yeni-normallerin dayatılmasını, çıkarların ön planda tutulmasını, kleptokrasi, nepotizm ve otokrasinin yaygınlaşmasını, hakim olan tarafından geniş kitlelere fütursuz yaklaşımlar sergilemesini, hukukun tanınmamasını, güçlünün hukukuna itaat edilmesi anlayışının dayatılmasını, ben yaptım oldu anlayışındakilerin çoğalmasını kapsar.

Bileşenleri nedir?

Güç mücadelesine yeni türden bakış şekli, küresel ekonominin aşırılaşmasını, küreselleşmenin yeni bir evreye girmesi, Dördüncü Sanayi Devrimi'nin her alandaki baskın değişim yaratan ögeleri, sosyopolitik ve sosyoekonomik farklılaşmayı birleştirir, bunun yarattığı ortamı meşrulaştırır.

Neleri kullanır?

Yeni-Orta Çağ, yaratılmış gerçekliği, gerçeklik ötesini (post-truth), yeni-normalleşmeleri, yapay zekayı ve yaygın şebekeleri (network), post-modern tutumları, sıra dışı davranış gösteren liderliği ve bilinenin dışında çalışan kurumsal yapıları kullanır.

Yapaylık, yaratılmış gerçeklik, gerçeklik ötesi, yapay zeka (AI), maddi algı ve algı yönetimi baskısıyla insanlık başka bir kurguya itiliyor. 

Güncel örnekler

Trump kabinesini açıkladı buna verdiğim isimler: "Post-modern durum" ve "Yeni-Orta Çağcı kabine". 

Trump baskıcı bir yönetim şeklini politik yöntem olarak uygularken, buna "Yeni-Orta Çağ lideri" dedim. 

26 Şubat 2025'te Donald Trump'ın Gazze konulu skandal bir paylaşımda bulundu.

Bu insanlık tarihine kara bir lekedir. Sürüklendiğimiz bu yolu çok iyi anlamamız gerekiyor.

Bunu da bir Yeni-Orta Çağ izi olarak kaydettim. 

Bu ileri sürülen örnekler rasgele veya gösteri değil!

Hemen peşinden başka bir örnek veya iz gördük.

İşte yeni küresel sürüklenme için ipuçlarından biri daha:

Donald Trump'ın, 5 milyon dolar karşılığında ABD vatandaşı olmayı sağlayan 'altın kart' satışına başlayacağı…

Bu küresel sürüklenme insanlığı maddi bir algıyla Yeni-Orta Çağ'a doğru itiyor.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  26 Şubat 2025 - Şili'deki elektrik kesintisinin ardından ilan edilen olağanüstü hal sırasında askerler, başkent Santiago'daki bir caddede devriye geziyor. Yaz mevsimindeki Şili'nin başkent de dahil büyük bir bölümünü etkileyen elektrik kesintisinin ardından dün ülkede OHAL ilan edildi. Devlet Başkanı Gabriel Boric dün akşam yaptığı konuşmada, kesintinin yaklaşık 8 milyon haneyi etkilediğini söyleyerek arızadan özel şirketleri sorumlu tuttu. Yurttaşların güvenliği için OHAL ve gece sokağa çıkma yasağının ilan edildiğini ekledi. Çoğu ev ve işyerine bugün elektrik verilmesinin ardından OHAL kaldırıldı (Javier Torres/AFP)

• 2/30

  25 Şubat 2025 - Marie-France Le Scouarnec, eski eşi olan emekli cerrah Joel Le Scouarnec'in Fransa'nın batısındaki Vannes'de yer alan ceza mahkemesinde görülen duruşmasına katılıyor. Fransa'nın en büyük çocuk istismarı davası olduğu düşünülen olayda Joel Le Scouarnec, yaklaşık 25 yıllık bir dönemde hastası olan 299 kişiye cinsel istismarda bulunmakla yargılanıyor. Çoğu çocuk ve bazıları o esnada baygın olan hastalara tecavüz etmek ya da cinsel saldırıda bulunma suçları isnat edilen 74 yaşındaki eski doktorun davasının 4 ay sürmesi bekleniyor. İkisi yeğeni olmak üzere 4 çocuğu istismar etmekten 2020'de suçlu bulunan Scouarnec halihazırda hapiste. Marie-France Le Scouarnec, eski eşine isnat edilen suçlardan habersiz olduğunu iddia etse de kurbanlardan ikisi aksini savunuyor (Damien Meyer/AFP)

• 3/30

  22 Şubat 2025 - Bulgaristan'ın milliyetçi Yeniden Doğuş Partisi'nin bir destekçisi, ülkenin Euro bölgesine katılma planlarına karşı başkent Sofya'da düzenlenen bir gösteri sırasında Avrupa Merkez Bankası Başkanı Christine Lagarde'ın yanan büstünün ve AB bayrağının önünden geçiyor. Geçen ay parlamentodan güvenoyu alan yeni Bulgaristan hükümeti, Euro bölgesine katılma niyetlerini yinelerken Başbakan Rosen Jelyazkov, 1 Ocak 2026'da yeni para birimine geçilmesini amaçlıyor. Yeniden Doğuş Partisi'nin destekçileri, bugün başkentte düzenlenen protestolarda "İstifa" ve "Euro'ya Hayır" sloganları atarak AB binasına kırmızı boya, havai fişek ve molotof kokteylleri attı ve ön kapıyı ateşe verdi (Stoyan Nenov/Reuters)

• 4/30

  21 Şubat 2025 - Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nin Bukavu kentindeki Dünya Gıda Programı deposunda yaşanan çatışmaların ardından bir adam, yanan kutu ve malzeme kalıntılarını karıştırıyor. Kongo'da iki eyaletin başkenti Bukavu ve Goma'yı ele geçiren 23 Mart Hareketi (M23) ilerleyişini sürdürüyor. Kongo Devlet Başkanı Felix Tshisekedi, ülkesinin doğusundaki savaş şiddetlenirken uluslararası destek arıyor. Geçen hafta Münih Güvenlik Konferansı'na katılan Tshisekedi "Ruanda uzun yıllar boyunca bu tür olayları defalarca provoke etti" diyerek M23'ü desteklediği söylenen komşusuna karşı önlem alınması çağrısı yaptı (Luis Tato / AFP)

• 5/30

  20 Şubat 2025 - Tazmanya Doğal Kaynaklar ve Çevre Bakanlığı'nın yayımladığı bu fotoğrafta yetkililer, ülkenin batı kıyısında Arthur Nehri yakınlarındaki bir sahilde karaya vuran ölü yunusları inceliyor. Veterinerler olay yerine koşarken çevre yetkilileri, 157 yunustan oluşan bir sürünün Avustralya'nın güneyindeki Tazmanya adasında uzak bir sahilde karaya vurmuş halde bulunduğunu söyledi. Tazmanya Çevre Bakanlığı, yunusların sahte katil balinalar diye bilinen ve kafataslarının orka benzeri şeklinden dolayı bu adı alan büyük bir yunus türünün üyeleri olduğunu açıkladı (AFP/Tazmanya Doğal Kaynaklar ve Çevre Bakanlığı)

• 6/30

  19 Şubat 2025 - Kanada'nın Ontario eyaletindeki Toronto Pearson Uluslararası Havalimanı'nda Air Canada'ya ait bir uçak kalkış yaparken, vinçler 4819 sayılı Delta Havayolları uçağının enkazını kaldırıyor. 17 Şubat'ta acil iniş sırasında ters dönen uçak alevler içinde kalmıştı. Uçaktaki 80 yolcunun tamamı kazadan sağ kurtulurken, 21 yolcu hastaneye kaldırılmıştı. Görgü tanıklarının aktardığı bilgilere göre uçak, iniş sırasında sağ kanadını kaybetti ve uçağın sağa doğru devrilmesine yol açan bir dizi olay yaşandı. Delta, uçaktaki yolculara 30'ar bin dolar tazminat teklif etti (Arlyn McAdorey/AP)

• 7/30

  18 Şubat 2025 - Filistinliler, Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye'de yıkılan binaların enkazı arasında sokakları kaplayan çadırların yanından geçiyor. İsrail'le Hamas arasındaki ateşkes anlaşması sürerken Filistinliler, Gazze'nin kuzey bölgelerine geri dönüyor. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, 17 Şubat'ta yaptığı açıklamada, ABD Başkanı Donald Trump'ın Filistin topraklarında yaşayan 2 milyondan fazla kişinin yerlerinden edilmesini içeren Gazze planına "bağlı" olduğunu söylemişti (Omar Al-Qattaa/AFP)

• 8/30

  17 Şubat 2025 - Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nin doğusunda devam eden çatışmalar nedeniyle yerlerinden edilenler Cyangugu'daki Rusizi 1 sınır karakolunda Kongo'nun Bukavu şehrinin 23 Mart (M23) hareketi tarafından ele geçirilmesinin ardından ülkeye dönmek için sıraya giriyor. Afrika Birliği, çatışmalarla parçalanmış ülkenin dağılabileceğine dair artan korkuları vurgularken, 16 Şubat 2025'te Ruanda birlikleriyle müttefik olan M23 savaşçıları, Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nin doğusundaki bir başka önemli şehrin merkezine girdi. Savaşçıların 14 Şubat 2025'te Güney Kivu eyaletinin başkenti Bukavu'nun dış mahallelerine ulaşmasından bu yana çok sayıda kişi kaçtı. Bu şehir Kongo silahlı kuvvetleri tarafından zar zor savunuluyordu. 1 milyon nüfuslu şehrin düşmesiyle M23, Ocak 2025 sonunda komşu Kuzey Kivu eyaletinin başkenti Goma'yı ele geçirmesinin ardından M23'e Kivu Gölü'nü kontrolü altına aldı (Luis Tato/AFP)

• 9/30

  16 Şubat 2025 - Aleksey Navalni'nin ölüm yıldönümünde Moskova'daki mezarına çiçekler bırakıldı. Rus muhalefet lideri Aleksey Navalni, hapis cezasını çektiği Kuzey Kutup Dairesi ceza kolonisinde bir yıl önce hayatını kaybetmişti. AB Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, "Aleksey Navalni özgür ve demokratik bir Rusya için hayatını verdi" dedi. Almanya Şansölyesi Olaf Scolz da X'te, Navalni'nin "Rusya'da özgürlük ve demokrasi adına mücadele ettiği için" öldüğünü yazdı (AP)

• 10/30

  15 Şubat 2025 - İkiz panda yavruları, Hong Kong'daki Ocean Park adlı eğlence parkında düzenlenen törende oynuyor. 15 Ağustos 2024'te dünyaya gelen ikizlerin annesi Ying Ying, doğum yaptığı bilinen en yaşlı panda olmuştu. Bugün 6 aylık olan yavruların ismini belirlemek üzere, Hong Kong lideri John Lee'nin de katılımıyla Ocean Park'ta bir kutlama töreni düzenlendi ve ikizlere isim verme yarışması başlatıldı. Yurttaşlar parkın internet sitesinden önerilerini yazıyor. Halihazırda "abla" ve "küçük erkek kardeş" diye anılan yavruların ismi bu yılın ilk yarısında açıklanacak (Lam Yik / Reuters)

• 11/30

  14 Şubat 2025 - Fransa'nın başkenti Paris'te bir kadın Sevgililer Günü'nde Eyfel Kulesi karşısında kalp şeklinde balonlar tutuyor. Dünya genelinde çiftlerin hediye ve çiçeklerle birbirine sevgilerini gösterdiği 14 Şubat Sevgililer Günü'nün kökeni tam olarak bilinmese de Antik Roma'nın şubatta kutladığı Lupercalia festivaline dayandığı tahmin ediliyor. Festivalin 5. yüzyılda yasaklanmasının ardından Aziz Valentin Günü kutlanmaya başlandı ve çeşitli toplumlarda Sevgililer Günü bu isimle anılıyor. Fransa ve İngiltere'de 14 Şubat'ın kuşların çiftleşme mevsiminin başlangıcı olduğuna inanılmasıyla 14. yüzyılda Aziz Valentin Günü aşkla ilgili bir gün halini aldı (Ian Langsdon/AFP)

• 12/30

  13 Şubat 2025 - Almanya'nın Münih kentinde bir araç kalabalığa daldı. En az 28 kişinin yaralandığı belirtilirken sürücü de gözaltına alındı. Yetkililer yaralılardan bazılarının durumunun ağır olduğunu açıkladı (Wolfgang Rattay/Reuters)

• 13/30

  12 Şubat 2025 - Ducati Lenovo'nun İspanyol sürücüsü Marx Marquez, Tayland'daki Buriram Uluslararası Pisti'nde. MotoGP'de takımlar 2025 sezonu öncesinde testlere başladı. Sezonun ilk yarışı 28 Şubat'ta Tayland'da yapılacak (Manan Vatsyayana/AFP)

• 14/30

  11 Şubat 2025 - Çin'in Harbin kentinde düzenlenen 9. Asya Kış Oyunları'nda Japonya kadınlar takımı sürat pateninde mücadele ediyor. Dün gerçekleştirilen ve Harbin Uluslararası Konferans, Spor ve Sergi Merkezi'nde 8 bin kişinin izlediği açılış töreninde ev sahibi Çin'in Devlet Başkanı Şi Cinping, Asya Kış Oyunları'nın başladığını duyurmuştu. 14 Şubat'a kadar sürecek organizasyonda, Asya federasyonlarına bağlı 34 ülke ve bölgeden 1200'den fazla sporcu mücadele edecek (Aaron Favila/AP)

• 15/30

  10 Şubat 2025 - Sırbistan'ın başkenti Belgrad'da Örümcek-Adam maskesi takmış bir öğrenci, Kasım 2024'te Novi Sad'daki tren istasyonunda gerçekleşen ölümcül kazayı protesto ediyor. Tren istasyonunda 1 Kasım 2024'te beton sundurmanın çökmesi sonucu meydana gelen ve 15 kişinin hayatını kaybettiği kazanın ardından hükümete tepkili olan öğrenciler düzenli olarak protesto düzenliyor. Sırbistan Başbakanı Milos Vucevic, kaza sonrası hükümete tepki gösterilerinin ardından istifa kararı aldığını bildirmişti (Stoyan Nenov/Reuters)

• 16/30

  9 Şubat 2025 - Şii İsmaili Müslümanların 49. imamı ve ruhani lideri IV Ağa Han Prens Kerim el-Hüseyni'nin tabutu, Mısır'ın güneyindeki Asvan kentinde Nil nehrinin batı yakasında bulunan Ağa Han Türbesi'ne defnedilmek üzere tekneden indirildi. 88 yaşındaki Prens Kerim el-Hüseyni 4 Şubat 2025'te öldü. Hz. Muhammed'in soyundan geldiği kabul ediliyordu ve İsmaili mezhebinin 49. imamı olarak neredeyse ilahi bir statüye sahipti. Halefini müjdelemek üzere gelecek hafta tören düzenlenmesi planlanıyor (AFP)

• 17/30

  8 Şubat 2025 - IV. Ağa Han Prens Kerim el-Hüseyni'nin oğlu Prens Rahim el-Hüseyni, babasının cenazesini taşıyor. Şii İsmaili Müslümanların Nizari kolunun 49. imamı IV. Ağa Han, Portekiz'in başkenti Lizbon'da 4 Şubat günü hayatını kaybetti. 88 yaşında hayata gözlerini yuman liderin oğlu Prens Rahim el-Hüseyni, 5 Şubat'ta V. Ağa Han ilan edildi. IV. Ağa Han, bugün Lizbon'da düzenlenen cenaze töreninin ardından yarın Mısır'da toprağa verilecek (Ana Brigida/AP)

• 18/30

  7 Şubat 2025 - Çin ordusu mensupları, Asya Kış Oyunları açılış töreninin düzenlendiği Harbin Uluslararası Kongre Sergi ve Spor Merkezi'nde ülkelerinin bayrağıyla yürüyor. Bugün başlayan 9. Asya Kış Oyunları, çeşitli kış sporlarındaki müsabakalarla 14 Şubat'a kadar devam edecek. Çin'in ev sahipliği yaptığı etkinliğe Japonya, Kuzey ve Güney Kore gibi 34 ülke ve bölgeden yaklaşık 1300 sporcu katılıyor. Oyunların açılışı öncesinde, ağırladığı yabancı liderlere konuşan Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Asya ülkelerini "ortak barış ve dostluk hayaline sımsıkı sarılmaya, her türlü güvenlik sorununa birlikte yanıt vermeye ve eşit, düzenli ve çok kutuplu bir dünyanın inşasına katkıda bulunmaya" çağırdı (Issei Kato/Reuters)

• 19/30

  5 Şubat 2025 - Filistinliler, Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye'de yıkık binaların arasında. İsrail Başbakanı Binyamin Netayahu'yla Beyaz Saray'da görüşen ABD Başkanı Donald Trump, Gazzelilerin de kalıcı olarak başka bir yere yerleşmesi gerektiğini söyledi. Trump'ın açıklamalarına uluslararası kamuoyundan tepkiler gelirken İngiltere ve Fransa da iki devletli çözümü desteklediğini açıkladı (Omar Al-Qattaa/AFP)

• 20/30

  4 Şubat 2025 - Polis memurları, İsveç'in Örebro kentindeki Risbergska Lisesi'nde. Örebro Polisi'nin yaptığı açıklamada, Risbergska Lisesi'nin kampüsünde düzenlenen silahlı saldırı sonucu 4 kişinin yaralandığı belirtildi. Saldırının yerel saatle 13.30'da gerçekleştiği kaydedilirken, yaralananlara dair detaylar henüz paylaşılmadı. Öte yandan, bölge halkına evde kalma çağrısı yapıldı. Örebro Polis Sözcüsü olayla ilgili cinayette teşebbüs ve kundaklama şüphesiyle soruşturma başlatıldığını duyurdu (Kicki Nilsson/AFP)

• 21/30

  3 Şubat 2025 - Almanya'da Sosyal Demokrat Parti'nin (SPD) adayı Başbakan Olaf Scholz'un portresinin yer aldığı seçim kampanyası afişi, ülkenin batısındaki Frankfurt am Main'de bulunan Avrupa Merkez Bankası (ECB) genel merkezinin önünde. Almanya'da 23 Şubat'ta parlamento seçimi gerçekleştirilecek (Kirill Kudryavtsev/AFP)

• 22/30

  2 Şubat 2025 - ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio'nun bugün Panama'nın aynı adlı başkentine yaptığı ziyareti protesto eden gösterici ABD Başkanı Donald Trump ve Nazi bayrağının da olduğu bir pankart açtı. Marco Rubio, Başkan Donald Trump'ın Panama Kanalı'nı ele geçirmeye yönelik olağanüstü tehdidinin arkasını nasıl getireceğini düşünürken, ABD Dışişleri Bakanı olarak ilk yurtdışı gezisinde Panama'ya geldi (Martin Bernetti/AFP)

• 23/30

  1 Şubat 2025 - İşgal altındaki Batı Şeria'nın Ramallah kentinde bir adam, İsrail'in serbest bıraktığı Filistinli bir esiri atlayarak selamlıyor. Ateşkes anlaşması kapsamındaki 4. takasta üç İsrailli esirin Gazze'de Hamas tarafından teslim edilmesinin ardından, Filistinli esirler Batı Şeria'daki İsrail hapishanesinden serbest bırakıldı (Ahmad Gharabli / AFP)

• 24/30

  31 Ocak 2025 - Filipinler'in başkenti Manila'daki protestocular, bugün düzenlenen mitingde Filipinler Devlet Başkanı Yardımcısı Sara Duterte'nin görevden alınması çağrısı yapıyor. Duterte, milyonlarca dolarlık devlet fonunu kötüye kullandığı iddialarından dolayı azledilme talepleriyle karşı karşıya. Anayasaya göre azil sürecinin mahkemeye taşınması için meclis üyelerinin üçte birinin oyu gerekiyor. Duterte'nin ayrıca Kasım 2024'te, kendisinin ölmesi halinde Devlet Başkanı Ferdinand Marcos Jr.'ı, eşini ve meclis başkanı olan kuzenini öldürecek birini tuttuğunu söylediği öne sürülmüştü (Ted Aljibe / AFP)

• 25/30

  30 Ocak 2025 - Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nin Goma kentinde yaşanan su sıkıntısı nedeniyle bölge sakinleri su toplamak için bir su noktasında bidonlarını sıraya diziyor. Devlet Başkanı Felix Tshisekedi, 23 Mart Hareketi'ne (M23) güçlü bir askeri yanıt sözü verdi. Ruanda destekli savaşçılar ülkenin maden bakımından zengin olan doğusunda ilerlemeyi sürdürdü. M23'ün Kuzey Kivu eyaletinin başkenti Goma'nın büyük bölümünü ele geçirmesi, Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nin doğusunun büyük bölümünü ele geçirdiği 10 yıllık çatışmanın çarpıcı bir şekilde tırmanması anlamına geliyor (Jospin Mwisha/AFP)

• 26/30

  29 Ocak 2025 - Yerinden edilmiş Filistinliler Gazze Şeridi'nin güneyinden kuzeyine gitmeyi sürdürüyor. Hamas'la İsrail arasında varılan Gazze'de ateşkes ve esir takası anlaşması 19 Ocak Pazar günü TSİ 12.15'te yürürlüğe girmişti. İsrail'in 7 Ekim 2023'ten ateşkese varılana kadar Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda yaklaşık 17 bin 841'i çocuk, 12 bin 298'i kadın olmak üzere 47 bin 283 Filistinli öldü, 111 bin 472 kişi yaralandı (Omar Al-Qattaa/AFP)

• 27/30

  28 Ocak 2025 - Çin'in ChatGPT tarzı dil modeli DeepSeek, yapay zeka dünyasını altüst etti. Yapay zekanın altına hücumuna benzetilen dönemde gelen bu ani değişim, Wall Street'i sarstı. ABD Başkanı Donald Trump, yaşanan gelişmenin Silikon Vadisi için bir "uyandırma alarmı" olduğunu söyledi (Pedro Pardo/AFP)

• 28/30

  27 Ocak 2025 - Fransa'nın batısındaki Rennes kentinde Ille nehrinde meydana gelen olağanüstü sel felaketinin ardından caddedeki arabalar bu hale geldi. Herminia alçak basınç sisteminden kaynaklanan şiddetli yağışların Rennes'de son 40 yılın en kötü sel felaketine yol açmasının ardından Ille-et-Vilaine bölgesi sel felaketine karşı kırmızı alarma geçirilirken, diğer 8 bölge de da sel, dalga-batma ve çığ felaketlerine karşı turuncu alarma geçirildi (Damien Meyer/AFP)

• 29/30

  25 Ocak 2025 - İsrail ordusu tarafından Gazze'nin kuzeyine dönmemeleri için uyarılan Filistinliler eşyalarıyla bekliyor. Hamas, İsrail'le varılan ateşkes anlaşması kapsamında cumartesi günü erken saatlerde İsrailli 4 kadın askeri serbest bıraktı. İsrail, bir diğer esir Arbel Yehoud serbest bırakılana kadar Filistinlilerin Gazze'nin kuzeyine dönmesine izin vermeyeceğini açıkladı. Esir takasının ikinci aşamasıyla İsrail hapishanelerinde tutulan toplam 200 Filistinli mahkum bugün özgürlüğüne kavuştu (Abdel Kareem Hana/AP)

• 30/30

  24 Ocak 2025 - Afgan mülteciler, yeni ABD Başkanı Donald Trump'ın ülkedeki mülteci programlarını durdurmasının ardından durumu değerlendirmek üzere Pakistan'da düzenledikleri toplantıda ellerinde pankartlar tutuyor. Bu hamle, programın başlamasına günler kala onbinlerce Afgan mülteciyi risk altında bıraktı. Trump'ın kararnamesinin yürürlüğe pazartesi günü girmesi bekleniyordu ve bu kadar hızlı bir şekilde uygulanması, ABD'ye aktarma yoluyla ulaşacak bazı mültecilerin mahsur kalmasına sebep oldu (Anjum Naveed/AP)

Entelektüelin eksiği

Şu an şaşkın ve çaresiz görüntüsü verenler çok.

Yaşanan durumu mesnetsiz argümanlarla açıklayanlar artıyor. Bu normaldir! 

Yeni-Orta Çağ, entelektüeli yetersizleştirir, erdemli kimselerin arasındaki bağı kopartır, bilge kimseler ve filozofları tanımaz ve önemsizleştirir, bunun yerine sahte uzmanlar ve yaygın medya ağları yaratır, sosyal yaşamlar algoritmaların ucunda kurban edilir.

Kamuoyunu aydınlatmak amacıyla karşımıza çıkan gençlere önerim şudur, felsefik yaklaşım metodunu öğrenin! Fikri altyapınız tam ve bir derinliğiniz olsun. Yani, bilim, felsefe, yaşam ve hakikat!

Her bir örnek ile karşınıza konan "gerçeklik ötesi" ve "yaratılmış gerçeklik" teması veya ögesi, sizlerin öyle basit gösterebileceğiniz türden şeyler değil.

Böylesi derinlikli bir konuya anlık ve kolay mantıki açıklama içinde bakmak çok yanlış olur.

Size gösterilenlere "bu olur/olmaz" şeklinde bakmayın, bu büyük hata.

Bilgece bakın!

Eğer yaşamdaki felsefi kurguyu anlamazsanız, olayların gösterimi sizi kolayca dibe çekebilir.

Olayların mahiyetini insanlık açısından tarif etmeniz gerekiyor. 

Unutulmasın, ortadaki tablo araştırmacılığınızın çok ötesinde.

Sizin bugün tarif etmek istediğiniz önünüze konanla alakalı oluyor. Halbuki sürecin tamamıyla ilgilenmeniz ve uygun objektif kullanarak durumu bakıp öyle tarif etmeniz gerekiyor. 

İşte karşımıza çıkan terim, Yeni-Orta Çağ. 

Sonuç

Avrupa güvenliğinin tesisi, Ukrayna barışı, Filistin meselesinin çözüme kavuşturulması, Gazze'de huzur ve sükunun sağlanması, İsrail'in yayılmacılığının önüne geçilmesi, nükleer silahların azaltılmadı, iklim değişikliğinin önüne geçilmesi, pandemilere maruz kalınmaması, hatta (seçilmiş otoriter) Trump ile (oligarşik otoriter) Putin gibi liderlerin baskıcı politikalarına ve ABD ile Rusya gibi ülkelerin emperyal politikalarına çareler bulunması, olumsuzluklarla mücadele edilmesi, gibi çok çeşitli sınavlar veriyoruz. Bunları ve benzerlerini gücümüz ve kabiliyetimiz ölçüsünde yapalım.

Ama unutmayalım, asıl konumuz insanlığın bir hastalıklı döneme doğru itiliyor olmasıdır, Yeni-Orta Çağ'a! 

Bunun için bilgece ve felsefi derinlikle düşünmemiz, yaşananları bihakkın idrak etmemiz gerekiyor.

Bu bakış şeklini geliştirirsek, değerlendirmelerimiz daha nitelikli ve insanlığa sunacağımız fikirler daha anlamlı olur.

Şöyle bitireyim:

Neden "Politik Uyanış" dediğimi anlatabiliyor muyum?..

^{1. Gürsel Tokmakoğlu, Politik Uyanış, Stratejik Güç Birikimi ve Akılcılık Üzerine, Destek Yayınları, 2024, İstanbul, s. 397-400.}

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.