Merkezi ABD'nin Illinois eyaletinin Chicago kentinde bulunan Günaz Televizyon kanalı sahibi Ahmad Obalı, İran'daki Cumhurbaşkanı seçiminin sonuçlarını Independent Türkçe'ye değerlendirdi:
"Seçimin ikinci turunda açık şekilde görünen konu özellikle etnik Türk-Fars meselesiydi. Örneğin sadece Urmiye, Tebriz, Erdebil, Zengan, Kazvin gibi Azerbaycan Türklerinin çoğunlukta olduğu bölgeler değil, ülkenin diğer bölgelerindeki Türkler de karnavallarla Pezeşkiyan'ı desteklediler. İkinci turda Pezeşkiyan'a çıkan oyların artmasının ana nedeni de Türk-Fars konusudur. Azerbaycanlılar büyük bir dayanışma sergilemiş ve çok büyük çoğunluk Pezeşkiyan'a oy vermiştir. Azerbaycan Milli Harekatı, kendi gücünü İran içinde rahatlıkla oya tahvil edebildiğini ortaya koydu. Biz Türkler bunu başarmışız. Tebriz'de ve Urmiye'de Pezeşkiyan'ın konuşma yaptığı salonlar tıklım tıklım dolmakla kalmadı, insanlar bu konuşmaları dışarıda dinledi. Sloganlar ise sadece ve sadece Azerbaycan üzerineydi: 'Azerbaycan var olsun, istemeyen kör olsun!', 'Türk dilinde medrese, olmalıdır herkese.' Ben özellikle Tebriz'i çok dikkatle izledim, futbol stadyumunda tek bir İran bayrağı yoktu. Hatta İran'ın devlet marşı okunduğunda milletimiz bozkurt sesleri çıkarıyordu. Hiç kimse marşı okumuyordu. Yani bu süreçte Azerbaycan Milli Harekatı, kendi sesini yeniden yükseltmek suretiyle çok ciddi katkısını sundu ve kazandı.”
“Seçimden sonraki durumu ve Pezeşkiyan'ın geleceğini nasıl değerlendirmemiz gerekir? Öncelikle etnik bakımdan Türk olan yerlerin Pezeşkiyan'a oy verdiğini söylemem gerekir. Hatta seçime katılımın yüzde 29 olduğu Kürt bölgesinin yüzde 70'den fazla seçmeni Pezeşkiyan'ı destekledi. Belucistan bölgesinin çoğunlukla Pezeşkiyan'a oy verdiğini söyleyebilirim. Azerbaycan bölgelerinin tamamında ikinci turdaki katılımın yüksekliği Pezeşkiyan faktörünün önemini göstermektedir. Örneğin Erdebil'de Pezeşkiyan'a yüzde 84.5 oy çıktı. Rejimin adayı Celili sadece yüzde 14 oy alabildi. Astara'dan Reşt'e kadar uzanan Gilan bölgesinde de Pezeşkiyan ezici oy çoğunluğu elde etti. Ama İsfahan, Horasan, Kirman, Yezd gibi Farsların çoğunlukta yaşadığı bölgeler ağırlıklı olarak rejimin adayı Celili'yi destekledi. Oysa İsfahan gibi büyük bir kentin Pezeşkiyan'ı desteklemesi gerekirdi.”
“Etnik toplulukların haklarından bahsetmesi Pezeşkiyan'ın faydasına oldu”
“Bu durum İran'da bundan böyle etnik toplulukların haklarını gündeme getiren adayın seçimden ilk sırada çıkacağını gösteriyor. Hatta iş o yere vardı ki, Celili gibi Tahran rejiminin canhıraşane şekilde desteklediği aday annesinin güya Azerbaycan Türk olduğunu söyledi. Milletimizden oy almak istiyordu.”
“Farsların çoğu Pezeşkiyan'ın çalışmalarını engelleyecek"
“Pezeşkiyan şimdiye kadar kendini siyasetin ortasında tutabilmiş birisi olarak reformist biri olarak kendini lanse etmektedir. Dini lider Hameney ve iktidarı elinde bulunduran diğer güçlerle yüz yüze gelmemeye özen göstermiştir. Parlamento Başkanı Kalibaf ve hatta Celili bile Pezeşkiyan'ı destekleyeceklerini ifade etmişler. Oysa gelecekte Azerbaycan Türkü olmasından dolayı biz Meclis Başkanı Kalibaf'ın Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan'ın çalışmalarını engelleyeceğini göreceğiz. Farsların çoğu Pezeşkiyan'ın çalışmalarını engelleyecek. Yani Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan'ın seçim vadilerini yerine getirmesini ve böylece ikinci dönemde de seçilmesini engellemeye çalışacaklar. Pezeşkiyan seçim öncesinde 'İran herkesin, Azerbaycan Türkünün, Beluçların, Kürtlerin, Arapların v.d. halklarındır' diyordu. Bu bakımdan onun verdiği sözleri yerine getirmesinin önüne taş koyacaklar. Ve hatta Panfarsistler onun etrafını sararak seçim öncesi vadilerini gündeme getirmesini engelleyecekler. Dini lider Hamaney, Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan ile buluşmasında kendisine yollar önermiştir ancak onun çoğunu basına vermiyorlar. Hamaney'in tavsiyelerini bilmiyoruz. Bu bakımdan Pezeşkiyan'ın radikallerle yüz yüze gelmeyi istemeyeceğini düşünüyorum. Bu durum da onun çalışmalarını engelleyecek. İran'ı bu duruma dış yaptırımlar getirmiştir. Yaptırımların kalkması için Batı ile görüşmelerin yapılması gerekirken radikaller bunu istemiyor. Bu durum ise ambargoların kalkmamasına neden olacaktır. Bundan sonra Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan'ı çok ağır gündemler bekliyor. Ana dilimizi resmi hale getireceğine inanmıyorum. En azından okullarda ana dilimizin okutulmasını başaracağını da pek düşünmüyorum. Belki Urmiye Gölü'nü kurtarabilir. Pezeşkiyan'ın seçilmesini Azerbaycan Türklerinin büyük çoğunluğu desteklemiştir. Seçim gecesi sonuçlar açıklandıktan sonra Tebriz'de sabaha kadar bayram atmosferi yaşandı. Bunun bir amacı da seçim sonuçlarında değişiklik yapılması girişiminin engellenmesiydi. Azerbaycan Milli Harekatı bu fırsatı akıllı biçimde kullanmalı ve kendi varlığını çok ciddi biçimde ortaya koymalıdır. Bu çok önemlidir.”
“Bu seçim Fars-Türk meselesini çok ciddileştirmiştir”
“Seçim propagandası döneminde İran rejiminin dışarıdaki muhalifleri, Şah yanlıları, kendilerini milli diye lanse edenler veya rejimin kendi içindeki Panfarsistlerin tamamı açık şekilde 'Pantürkistler iktidara geliyor, Pezeşkiyan'ın gelişi Moğolların yeniden gelmesi demek, Moğollar İran'ı yeniden fethetmesin' şeklinde sözler sarfederek aşırılığa kaymışlardı. Bu seçim Fars-Türk meselesini çok ciddileştirmiştir.”
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
