Dünya çapında her yıl yaklaşık 300 milyon ton plastik atık oluşuyor ve bunun yarısı tek kullanımlık plastiktir.
Yeni Zelanda'da, her Yeni Zelandalının yılda yaklaşık 60 kilogram plastik atığı çöplüklere attığı tahmin ediliyor.
Yeni Zelanda, mağazalarda ve süpermarketlerde tek kullanımlık ince plastik poşetlere kapsamlı yasak uygulayan dünyada ilk ülke oldu.
Tedbir, resmi olarak 1 Temmuz 2023'de yürürlüğe girdi.
Yeni Zelanda, süpermarketlerdeki plastik poşet yasağını, genellikle meyve ve sebzeleri koymak ve saklamak için kullanılan ince poşetlere kadar genişleten dünyada ilk ülkesi oldu.
Temmuz 2019'dan itibaren Yeni Zelanda, mağazaların kalınlığı 70 mikrona kadar plastikten yapılmış tek kullanımlık alışveriş çantaları sağlamasına izin vermiyor.
Yeni Zelanda da 2019'dan itibaren plastik poşetlerin yasaklanmasının ardından alışveriş yapanların çoğu zaten kendi çantalarını yanlarında getiriyor.
Yeni Zelanda'daki yeni hamlenin yılda 150 milyon plastik poşet kullanımının önüne geçmesi bekleniyor.
Eleştirmenler, alışveriş yapanların yiyecekleri hâlâ süpermarketlerde bulunabilen tek kullanımlık kağıt torbalara koyabileceği yönündeki endişelerini dile getirdi.
Ülke genelinde 185'ten fazla mağaza işleten süpermarket zinciri Countdown, yeniden kullanılabilir ve yıkanabilir polyester örgü file çantaların satışına başladı bile.
Şirket, bunun alışveriş yapanları meyve ve sebzeler için yeniden kullanılabilir poşetler kullanmaya teşvik edeceğini umuyor.
Yıkanabilir file çantaların her biri 5 bin defaya kadar yeniden kullanılabilir.
Mağaza ve süpermarketlere gelen müşterilerin artık kendi çok kullanımlık torbalarını getirmeleri gerekecek.
Yeni Zelanda Çevre Bakan Yardımcısı Rachel Brooking, "Yeni Zelanda çok fazla atık, çok fazla plastik atık üretiyor" dedi.
Brooking ayrıca, "Kalın torba yasağının 2019'da yürürlüğe girmesinden bu yana, 1 milyardan fazla plastik poşet kullanımını şimdiden engellendi" diye konuştu.
1 Temmuz 2019'da Yeni Zelanda'da yürürlüğe giren tek yeni plastik kısıtlaması sadece plastik poşeti yasağı değil.
Ülkede ayrıca tek kullanımlık tabak, kase, plastik saplı pamuklu çubuklar, plastik içecek karıştırıcıları, tepsi ve çatal bıçak takımı dahil çeşitli plastiklerin üretimi, satışı ve dağıtımı da yasaklanmıştı ve mağazaların yalnızca engelli veya sağlık ihtiyaçları olan kişilere tek kullanımlık plastik pipetler sunmasına izin verilecektir.
Yeni Zelanda Çevre Bakanı James Palmer, yeni yasağın her yıl 150 milyon plastik poşetin dolaşımdan kaldırılacağını öngörüyor.
Palmer, "Bunu yapmaya hâlâ değer, ancak tek kullanımlık ambalajları gerçekten azaltmak istiyoruz" dedi.
Tek kullanımlık plastikler, kanalizasyonların tıkanması ve sık sık bakımının yapılması, çevreye gelişi güzel çöpe atılması, denizlerin/okyanusların kirletilmesi ve yaban hayatının yok edilmesi gibi çok sayıda soruna neden oluyor.
Bakan Palmer, "Bu yüzden insanların kendi çok kullanımlık çantalarını getirmesini ve süpermarketlerin yeniden kullanılabilir poşet satmasını istiyoruz" şeklinde konuştu.
Palmer yaptığı açıklamada, "Bu, her saat 17 bin plastik poşetin çöp olmasının önlenmesi anlamına geliyor" ifadelerini kullandı.
2019'da Yeni Zelanda'da artık mağazaların tek kullanımlık plastik alışveriş poşetleri sağlamasına izin verilmiyor.
Bu önlem, geri dönüştürülebilir, biyolojik olarak parçalanabilen veya bitki bazlı plastiğin yasaklanmasıyla atık azaltma çabalarını bir adım daha ileriye taşıyor.
Bunun yerine müşterilerin ürünlerini saklamak için file (pamuk veya kumaş esaslı), kağıt veya kanvas çanta taşımaları teşvik ediliyor.
2021 itibarıyla ABD'nin 8 eyaleti (California, Connecticut, Delaware, Hawaii, Maine, New York, Oregon ve Vermont) mağazaların tek kullanımlık plastik alışveriş poşetleri sağlamasını yasaklayan yasalar çıkardı.
Marketler, bunun alışveriş yapanları meyve ve sebzeler için yeniden kullanılabilir poşetler kullanmaya teşvik edeceğini umuyor.
Çevre Bakanı Yardımcısı Bayan Brooking, asıl vurgunun insanları plastik poşet kullanmamaları konusunda eğitmek olacağını ancak yetkililerin kuralları ihlal etmeyi seçen işletmelere ceza verebileceğini söyledi.
Plastikler doğada tamamen bozulmazlar, güneş ışığı etkisiyle makro, mikro ve nano plastiklere dönüşürler.
Ve kirleticiler su yollarına, tarımsal toprağa, insanların tükettiği yiyeceklere ve solunan havaya karışırlar ve buralarda kalıcı kirlilik oluştururlar.
Plastik poşet yerine alternatif, kağıt torba, bez torba ve file gibi doğada kısa sürece bozulan ve çok kullanımlı ürünler kullanılmaya başlandı.
1 Temmuz 2019 ve 1 Temmuz 2023'ten itibaren yasaklanan veya kullanımdan kaldırılan ürünler Şekil 1'de verildi.
Yeni Zelanda, 2025 yılına kadar tek kullanımlık plastiklerin çoğunu ortadan kaldırma hedefinin bir parçası olarak, polistiren ve PVC gıda ve içecek ambalajlarını 2025 ortasına kadar yasaklamayı planlıyor.
Plastik poşet sağlamaya devam eden süper marketler 67 bin Yeni Zelanda dolarına kadar para cezasıyla karşı karşıya kalabilir.
Yeni Zelanda'da meyve ve sebzelere yapıştırılan bozuk para büyüklüğündeki kompostlaştırılamayan etiket (stiker) yasağı da 1 Temmuz 2023'de yürürlüğe girdi.
Yeni düzenlemelere göre, kompostlaştırılamayan (gübrelenemeyen) yapıştırıcılar (etiketi ürüne yapıştırmak) da 2025'te yasaklanacak ve olası cezalar 2025'de çıkacak.
Uyumsuzluk nedeniyle 100 bin Yeni Zelanda dolarına varan cezalar uygulanabilecek.
Ve 2025'den itibaren meyvelerin ve sebzelerinde üzerinde kompostlanabilir (biyolojik olarak bozunabilir) etiketlerin kullanımı zorunlu olacaktır.
Sularımızda, havamızda, toprağımızda ve denizlerimizde kalıcı plastik kirliliğine son vermek için tek kullanımlık plastikler Türkiye'de de yasaklanmalı.
Tek kullanımlık plastikler yalnızca plastik poşetler veya çatal-bıçaklar değildir; ayrıca aşağıdakileri de içerebilirler:
- Polietilen tereftalat (PET), yani su şişeleri ve bisküvi tepsileri
- Yüksek yoğunluklu polietilen (HDPE), yani şampuan şişeleri ve süt şişeleri
- Düşük yoğunluklu polietilen (LDPE), yani torbalar ve gıda ambalaj filmi
- Polipropilen (PP), yani patates cipsi torbaları ve mikrodalga kapları
- Polistiren (PS), yani çatal bıçak takımı ve tabaklar
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
