Eski Mısır'ın en tartışmalı hükümdarı bir teolojik devrim kurdu, tarihin en güzel kadınlarından biriyle evlendi, sanatı geliştirdi ve tarih tarafından silindi.
Eski Mısır, Akhenaten 18. Hanedan'ın sonlarına doğru tahta çıktığında güçlü uluslararası ilişkilere sahip ekonomik ve askeri bir gücün merkeziydi.
Akhenaten, dini Mısır'ın geleneksel tanrılarından kökten uzaklaştırırken, IV. Amenhotep'in egemenliğine 5 yıl kala seçtiği isim olan "Aten için başarılı olmak" anlamına geliyor.
Akhenaten, Güneş kursu Aten’in lehine çalıştı ve yerleşik gücü bastırmak ve etkili rahiplikler, bürokrasi ve soylular arasındaki yolsuzluğu sınırlamak için tektanrıcılığı tanıttı.
Ayrıca Mısır'ın ilahi hükümdarı olarak yerini sağlamlaştırmak istedi.
Akhenaten başkenti Thebes ve Memphis kalelerinden yeni şehre taşıdı Akhet-Aten (şimdi Mısır'ın Minya eyaletinde Amarna olarak biliniyor).
Akhet-Aten, Mısır'ın geleneksel tanrıları Maat, Amun-Ra, Osiris ve İsis ile hiçbir bağlantısı olmayan Aten'e ibadet etmek için özel olarak inşa edildi.
Ahet-Aten'in kurulması ve Thebes'teki Amun Tapınağı gibi kutsal yerlere saygısızlık edilmesi, Akhenaten'in 37 yıldır babası III. Amenhotep'in istikrarlı yönetimi altında gelişen Amun ibadetine savaş açması anlamına geliyordu.
Ayrıca diğer tanrıların isimlerini Mısır'daki hiyerogliflerden ve anıtlardan silmeye çalıştı ve Aten'in diğer tanrıların varlığına tahammül etmediğine karar verdi.
Rahiplikleri dağıttı ve önceki ibadet yerlerinden çok farklı tarzda Aten'in büyük tapınaklarını kurmak için parayı Amun'dan uzaklaştırdı.
Ancak Ahet-Aten'de görece tecrit içinde yaşamak, Firavun'u yalnızca önemli kararlardan ayırmaya hizmet etti, uluslararası ilişkileri bocaladı, bürokrasiyi batağa sapladı ve diğer güç üslerinin denetlenmeden devam etmesine ve ona karşı komplo kurmasına izin verdi.
Mısır halkı giderek artan bir şekilde Akhenaten'in yönetimini doğal afetler, veba, aceleyle inşa edilmiş yeni bir sermayenin maliyetleriyle yıkılan bir ekonomi ve Hititlerle devam eden kan dökülmesinden sorumlu tuttu.
Akhenaten 17 yıl hüküm sürdü. Ani ölümü, Ahet-Aten'in neredeyse anında terk edilmesiyle sonuçlandı.
Akhenaten'in radikal yönetiminin neden olduğu hasarı onarmak için firavunların nesillerini -oğlu Tutankhamun, eski general Horemheb ve aralarında Büyük Ramses- aldı.
Tarihte Eski Mısır'a "kafir" ve düşman olarak vuruldu, anıtları yok edildi ve Yenilecek tapınaklar yıkıldı ve taş geleneksel tanrılara tapınmak için yeniden kullanıldı.
Nefertiti, "Güzel kadın geldi" anlamına gelir ve kısmen Amarna kalıntılarındaki kraliyet sanatçısı Thutmose'un atölyesinde yukarıdaki büstün keşfedilmesi nedeniyle Kleopatra'ya Eski Mısır'ın en ünlü Kraliçesi olarak rakip olur.
Akhenaten'in Nefertiti ile evliliği bir entrika kaynağıdır. Ona altı kızı doğurdu, bunlardan biri Meritaten, Smenkhare'nin Büyük bir Kraliyet Karısı oldu ve çocukken tahta çıktığında Tutankhamun'un koruyucu ebeveyni olduğuna inanılıyor.
Nefertiti, Tutankhamun'un annesi değildir. Akhenaten'in mezarı olan tartışmalı "KV 55"in aksine, Nefertiti'nin mezarı hiçbir zaman bulunamadı ve olumlu bir şekilde tanımlanmadı ve erken ölüp ölmediği, emekli olup olmadığı veya görevden alınıp alınmadığı konusunda tartışmalara yol açtı.
Son bulgular, kocasından daha uzun yaşadığına ve kocasının ölümünden sonra ve Tutankhamun'un yükselişinden önce Eski Mısır'ın yönetimine dahil olduğuna inanıyor.
Eski Mısır ortodoks ve muhafazakar bir toplumdu, ancak Armana'da bulunan eserlerden ve Horemheb yönetimi sırasında yüzüstü yere atılıp gömüldükten veya yeniden kullanıldıktan sonra Thebes'te ele geçirilen talat bloklarından Nefertiti'nin Akhenaten yönetimi sırasında etkisi ve bağımsızlığı olduğu açık görünüyor.
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
