Her canlı gibi yaşama mücadelesi vermenin sıkıntıları içerisinde olan insanın asıl meselesi bu mudur bilinmez?

Zira o farkında olduğu bu hayatı anlama ve anlamlandırma kaygıları içerisinde de olan yegâne canlıdır.

Dolayısıyla kendine özgü sorunu "neden varım?"dan ziyade "niçin varım?"la gelen bir var olma sıkıntısı ve yok olma korkusudur. Bu ise onu yaratılış ve ölümsüzlük üzerinde düşünmeye götürecektir.

Tanrı ve yaratılış meselesi, bu meseleyi sorunsallaştır(a)mayan ilgisiz insanların bile zihninde zaman zaman yankılanan en temel meseledir.

Sulardan geçen bir ürperti, yapraklardaki bir hışırtı, bir çiçeğin güzelliğine veya geceleyin gökyüzünün derinliklerine doğru bir bakış, düşünümselleşmese bile ister istemez bizi olduğumuz yerden koparıp yüreğimizi çalkalayan varoluşsal bir sancıya/kaygıya yakalanmamıza yol açabilir.

Derrida'ya göre Tanrı, "aklın ve anlamın öbür adından başka bir şey değildir." ¹ Bu, Tanrı ile insanı yakınlaştıran, hemhâl kılan bir anlam dünyasının inşasıdır.

Varlığı düşünmeyi imanın kapsamı dışında tutma ya da Tanrı'yı felsefeden (düşünmeden) uzaklaştırma yargıları, ibadetin ancak koşulsuz bir teslimiyetle gerçekleştirilebileceğine dair dindarâne bir anlayıştan olduğu kadar, düşüncenin ancak din dışı bir zeminde yürütülebileceğine dair filozofik kaygılardan da kaynaklanabilir.

Oysa din, salt akılsız ve düşüncesiz bir teslimiyet olmadığı gibi, felsefe de, salt belli bir düşünsel usulle veya havza ile sınırlandırılabilecek bir pratik değildir.

Bir başka deyişle düşünme, sadece Yunan felsefe geleneğinin yolu (diyalektik) ve yordamı (mantığı) ile sınırlı tutulamaz.

Nebevi gelenekler kadar, sair havzaların (Çin, Hint ve hatta pagan) da kendilerine özgü düşünme biçimleri bulunmaktadır.

Beri yandan bu düşünümsel etkinlikler salt akli süreçlere de darlaştırılamaz. Estetik, mistik ve ahlaki pratikler de kendilerine özgü düşünsel bir izleğe ve geleneğe sahiptirler.

Tanrı düşüncenin en temel meselesi olsa da, ona bilimsel bir nesne, el-altındaki bir Varlık olarak yaklaşılamaz.

Ona adeta bir şiire, uzaklardan sesi gelen bir çağlayana ya da ulaşılamaz bir zirveye yaklaşır gibi haşyetle, umutla ve ürpertiyle yak(ın)laşılabilir.

Ve hatta şairin dile getirdiği o ilk karşılaşmalara özgü heyecanı aşan bir tapınma duygusuyla: "neden büyük ırmaklardan daha heyecanlıydı / karlı bir gece vakti bir dostu uyandırmak."

Bir dosttur zira kapısını çalmak en umutsuz ânımızda ve ilk akla gelen; derin gecelerde, çıkmaz yollarda ve kuşkulardan azade bir umutla.  

Şahdamarımızdan daha yakın olan bir dost, birlikte yol aldığımız bir yoldaş, ekmeğimiz ve azığımız kadar umudumuz ve aşkımız. 

Tanrı, kavramsal ve düşünsel çerçevelerimizi aşkındır belki ama bu demek değildir ki onun hakkında düşünülemez, felsefi bir çaba içine girilemez.

Bu haşyet ya da gizem, düşünmeyi imkânsızlaştıran bir koşul veya sınır da değildir. Tam aksine düşünme biçimlerini daha ötelere, sınır aşımlarına doğru zorlayan bir ufuktur o.

Kaldı ki doğrudan hayat ve bu hayat içerisinde beliren düşünümsellik, bir biçimde tanrısal yaratıcılığın faaliyetine bir katılma ve dolayısıyla bu yaratıcılığı anlama ve hissetmenin en yüce biçimidir.

Hegel'e göre "Hakikat kavramını kavrama, felsefenin görevidir. Çünkü felsefenin Tanrı'dan başka bir nesnesi yoktur ve böylece o da esas olarak rasyonel bir teolojidir ve hakikatin hizmetinde olduğundan, sürekli bir ibadettir." ²

Tanrı'yı düşünebilmek için nesneleştirmek, Batı teolojisinin (hatta felsefe ve biliminin) bir geleneği ve Hakikati anlamadaki yanlışlığı, daha doğrusu Hakikati gerçekliğe indirgeme çabasıdır.

Bu yaklaşım Hakikati bize yakın kılsa da, sığlaştırmaktadır. Asli her düşünsel edim ise hakikat ile gerçeklik arasındaki o kritik "ara"da (berzah) cereyan eder ki Kur'an bunu "arâfta olmak" olarak tanımlar. 

Karl Popper da bir başka yolla benzeri bir yaklaşımı dillendirir; nesnelerin olduğu bir dünyaya karşı, tasavvurlar ve tahayyüllerin olduğu öznel bir dünya ve kavramsal önermelerin olduğu üçüncü dünya ya da alandan bahsederken.

Kavramsal dünya da en az nesnel dünya kadar gerçektir ama bu gerçekliğin (hakikatin) mahiyeti farklıdır. Gerçeklikle hakikat arasındaki ilişki (dolayım), tasavvurlar ve tahayyüller yoluyla sağlanır. ³

Kavramsal hakikat ise nesnel gerçeklikten daha da sahici bir nesnelliğe işaret eder. Ne var ki bu, gerçekliğin nesnelliği gibi duyularımızla çerçeveleyebileceğimiz bir mahiyete sahip değildir; yaratıcı ve üretkendir.

İkilikleri birleştiren (tevhid) bu yüksek bakış, geleceğin çığırını açan bir irfanı da ortaya koyar.

Dile sirayet eden hakikat, hakikatle bir temas kurulması ve hakikate işaret eden bir dille söyleşilmesidir.

Hakikatin varlıkla özdeşimi ise zamanı varlıkta sınırlamak ve özgürleşmenin Hakikate doğru olan bir seferilik oluşunu anlamamaktır ki, seferiliğin adımları, gerçekliğin sınırlarını aşarak zihni ve edimleri verili durumların prangasından kurtarır.

Kelimenin tam anlamıyla özgürleşme de ancak bu çığır üzerinde mümkünleşir. Hakikati varlığa indirgeyen diğer bir yaklaşım ise panteist veya vahdeti vücutçu düşünceleri mutlaklaştıran ("enel hak" deyişi gibi), özgürleşmekten bir vazgeçiş, mutlak bir teslimiyettir.

Bu durumda ise varoluş, düşe kalka sürdürülen bir kemâlât meselesi olmaktan çıkarak, iradeden yoksunlaştırılmış bir tâbiliğe indirgenir.  

Hakikatin ontolojiden kazılabilir bir şey olarak anlaşılması ise Hakikati Allah ile insan arasındaki bir ahvalin dili olmaktan çıkararak, antropolojikleştirmekte; yol ile yolcuyu birbirine karıştırmaktadır. 

Batı felsefesi, kadim Yunan düşüncesinin izleğinde paganlığın etkisinden tam anlamıyla çıkamadığı gibi, bunu Hıristiyanlığa da bulaştırmıştır.

Allah'ın her an yaratıcı oluşu, yarattıkları (varlıklar) üzerinden anlaşılabilse de, yani yaratıcılığının kokusu yaratıklara sinmiş olsa da, bu, doğrudan yaratılmışlarla sınırlanamayacak bir 'fark'taki zuhuru da doğru anlamayı zorunlu kılar.

Modern düşünce ise buna onca yakınlaşmışlıklarına rağmen, Nietzsche, Bergson, Heidegger, Deleuze, Derrida gibi müstesna isimler bir yana, içinden bir türlü sıyrılamadığı o Aydınlanmacı eda ile, hakikati varlıkla karıştırarak fark'ın izleği olan zaman üzerinde yenilenmiş bir bakışı ortaya koyamamakta.

İnsanın ikameti, daha doğrusu yolculuğu ise varlık'la Allah, yani gerçeklikle Hakikat arasındaki aradalıktadır; bir mekân ya da zamanda değil, zamansalmekânda.

Belirli bir yurtlanış, yani bir mekâna aitleşme ise bir medenileşme tarihindeki oluş(um)un öyküsüdür. Bu, insanın belli bir amaçsallık için yolda olmaktan alıkonulması, tarihsellik tarafından temellüküdür.

Bir mekâna ya da belli bir vakte ait oluş, insanı da benzerleri arasında ve bu dünyaya ait canlılar içerisinde bir canlı kılmaktadır.

İnsanı mekâna veya tarihe bağlayan yanları, onu kandaş ya da topraksal değerlere bağlayıp oralarda ikamet ettirebilir.

Ne var ki bu durum insanı Hakikat algısından kopararak, yer(s)el bir gerçekliğe düşürür. Onu antropolojik, etnolojik ya da kültürel bir varlık kılar. 

İnsanın seferde olma hâli birçok inme ve çıkma, düşüş ve kalkışla sürdürülen netameli bir yolculuktur.

Bellidir ki insan belli bir yere ayağını basmakta ve oranın koşullarını bir pranga gibi ayaklarında taşımaktadır. Ama sorun bunda olmayıp, o prangaların zihni de sınırlamasında ortaya çıkar.

Çünkü insanı insan kılan kendi sınırlarını aşma cehdi içerisinde olan bir varlık oluşudur; yoksa kendisini belli bir yerselliğe veya duruma rapteden koşulların tanımlayıcılığına tâbiliği değil.

Yolda olmak, Tanrı'ya/Tanrı'da/Tanrı'yla yürümektir ve üstelik biliriz ki bizi her an kendisine doğru çekse de gözlerimiz onu hiçbir zaman göremeyecek ve aklımız onu tam anlamıyla kavrayamayacaktır.

Yürüdüğümüz yolların karmaşası aslında ona/onda/onunla açılan patikalardır. Ana yollar ise bir yol olma vasfını yitirmiş sıradanlığın güzergâhları olarak, kadükleşmiş ezberlerdir.

Oralarda sadece dönüp dolaşıp vakit öldürülebilir. Oysa yeni(leşen) yollarda/patikalarda Hakikate ulaşmanın heyecanıyla cebelleşir, önümüzdeki bilinmezlikleri açmaya çalışırız.

Bu, bildik anlamda bir deneyim, iki nokta arasındaki ulaşımı sağlayan bir yol açma çabası değildir; anlık ve geriye hiçbir nesnel tortulanış bırakmayan bir yüzleşmedir.

Çünkü insanın gerçekliği Hakikatle o anlık yüzleşmelerde belirginleşir. O temas ise başka anlar ve dolayımlar vasıtasıyla tahkim edilemeyen, geriye veya ileriye doğru götürülemeyen bir karşılaşmadır.

Kant, kendi temel ikilemini şu sözünde ifade etmektedir:

Üzerinde düşündükçe iki şey, ruhumu hep yeni ve gittikçe artan bir hayranlık ve saygıyla dolduruyor: Üzerimdeki yıldızlı gökyüzü ve içimdeki ahlak yasası.

Zira kendi düşüncesinin iklimi içerisinde yıldızlarla dolu gökyüzü ona tanrısal bir yücelik olarak gözükmektedir.

Oysaki Kant'ın insan düşüncesini fenomenal alanla sınırlayıp numen'i erişilmez kılan yönünü, insan düşüncesi hiçbir biçimde sınırlanamaz diyerek eleştiren Hegel'in bu meseleye yaklaşımı, oldukça farklıdır.

Ona göre varlığın diyalektik gelişim süreci, aynı zamanda Tin'in amaçsal bir eylemlilik içerisinde özgürleştiği bir süreçtir. İde, bu süreç içerisinde önce bireylerin hayatında öznel Tin olarak belirir.

Daha sonra toplumsal hayatta devlet olarak nesnel tin'e dönüşür, üçüncü aşamada ise kültür dünyasında kendi bilincine vararak özgürleşir ve Mutlak Tin haline gelir.

Ne var ki insanın kemâlâta ve özgürleşmeye doğru yolculuğu, Tanrı ile birlikte olsa da, Tanrı'nın yolculuğu değildir.

Bize ait bu tecrübe, sadece insana özgü, daha doğrusu insanın açtığı bir patikadır. Tanrı'nın Aristocu bir sabitlikteki tasarımı ise her an bir işte ve yaratıcı faaliyette olan bir anlama oldukça uzaktır.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  7 Kasım 2024 - Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'ye sarılıyor. Avrupa Siyasi Topluluğu'nun 5'inci zirvesi, kıtanın karşı karşıya olduğu güvenlik zorluklarını ele almak amacıyla Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de başladı. Zirvede Avrupa Birliği üyesi ülkelerin liderleriyle üye olmayan ülkelerin liderleri bir araya geliyor. Ana gündem maddeleri arasında düzensiz göçle mücadele, ekonomi güvenliği ve iklim de var (Ludovic Marin/AFP)

• 2/30

  6 Kasım 2024 - 2024 ABD Başkanlık Seçimi'ni kazanan Donald Trump, Florida eyaletindeki West Palm Beach Kongre Merkezi'nde konuşma yaptı. Trump, zafer konuşmasında kendisini destekleyen herkese teşekkür etti ve ekonomik büyüme ve ulusal güvenlik vaatlerinde bulundu. Sandıkların kapanmasıyla birlikte erken sonuçlar, seçim yarışının başa baş gittiğini gösterse de Trump, salıncak eyaletlerde kazanarak zafere ulaştı. Trump, rakibi Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'ten yaklaşık 5 milyon fazla oy aldı (Jim Watson/AFP)

• 3/30

  5 Kasım 2024 - ABD'nin New York kentinde seçmenler oy kullanıyor. ABD'de seçim gününe gelindi ve Demokrat Parti'nin adayı Kamal Harris'le Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump arasındaki yarış haftalardır başa baş ilerliyor. Seçimin sonucunu 7 salıncak eyaletteki oyların belirleyeceği düşünülüyor (Leonardo Munoz/AFP)

• 4/30

  4 Kasım 2024 - İspanya'nın Valensiya bölgesindeki Alfafar'ın caddelerinde polis memurları sokaklardaki çamurun temizlenmesine yardım ediyor. İspanya'da uzun zamandır görülen en kötü sel felaketinde hayatını kaybedenlerin sayısı 217'ye ulaşırken arama kurtarma çalışmaları hâlâ sürüyor. Yetkililer sokakların temizlenmesinin en az bir hafta süreceğini belirtirken bölgede 17 bin polis, jandarma, asker ve sivil koruma görevlisi çalışıyor (Jose Jordan/AFP)

• 5/30

  3 Kasım 2024 - Brezilya'daki Formula 1 Sao Paulo Grand Prix'sini Red Bull Racing'in Hollandalı pilotu Max Verstappen kazandı. "Uçan Hollandalı", son derece kaotik geçen yarışa 17. sıradan başlamıştı. İkinci ve üçüncü sırayı Alpine pilotları Esteban Ocon ve Pierre Gasly alırken, pilotlar şampiyonasında Verstappen'le Norris arasındaki fark 62'ye çıktı (Nelson Almeda/AFP)

• 6/30

  2 Kasım 2024 - Hindistan'ın Mumbai şehrinde, Ölüler Günü'nde mezara çiçek koyan bir kadının drone görüntüsü. Cadılar Bayramı'yla başlayan üç günlük dönemde, Hıristiyanlar ölülerle yaşayanlar arasındaki perdenin kalktığına inanıyor. Hıristiyanlar, Hindistan nüfusunun yalnızca yüzde ikisini oluşturuyor. Geçen ay çeşitli Hıristiyan mezheplerinin liderleri, kendilerine yönelik şiddetteki artışı protesto etmek üzere Yeni Delhi'de eylem düzenlemişti (Francis Mascarenhas/Reuters)

• 7/30

  1 Kasım 2024 - Afrika penguenleri, Cape Town yakınlarında turistlerin uğrak noktalarından olan penguen kolonisinde, sahilde dinleniyor. Boulders penguen kolonisi 1983'te kurulmuş ve kolonideki kuş sayısı çevredeki ada kolonileri sayesinde artırılmıştı. Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) yakın zamanda Afrika penguenini, nesli tehlike altında olan türlerden nesli kritik tehlikedeki tür kategorisine taşıdı. Halihazırda popülasyonunun yüzde 97'sini kaybetmiş olan kuşun nesli, bir değişiklik olmadığı takdirde 4 bin günden kısa bir süre içinde tükenebilir (Rodger Bosch/AFP)

• 8/30

  31 Ekim 2024 - ABD'nin Missouri eyaletindeki St. Charles kentinde bir yurttaş, Cadılar Bayramı'na özel kıyafetiyle oy kullandı. Seçime sayılı günler kala Kamala Harris ve Donald Trump arasındaki yarış başabaş devam ediyor. ABD Başkanı Joe Biden'ın, destekçilerini "çöp" diye nitelemesi üzerine Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adayı Trump, çöp kamyonuna bindi. Öte yandan Arnold Schwarzenegger, Kamala Harris'i desteklediğini açıkladı (Robert Cohen/AP)

• 9/30

  30 Ekim 2024 - İspanya'nın güneyindeki Valensiya'da gerçekleşen sel, arabaları bu hale getirdi. Kurtarma ekipleri, şiddetli yağmurların yol açtığı seller sonucunda 95 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Kayıpları arama çalışmalarıysa sürüyor. Valensiya'da 1996'dan bu yana metrekareye en fazla yağışın düştüğü bildirildi. Meydana gelen felaketten dolayı 3 günlük ulusal yas ilan edildiği açıklandı (Jose Jordan/AFP)

• 10/30

  29 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezinde Filistinli mültecilerin kaldığı Nuseyrat kampındaki Birleşmiş Milletler Yardım ve Bayındırlık Ajansı'na (UNRWA) ait yardım dağıtım merkezinin kapısındaki açıklıktan bir adam dışarı bakıyor. İsrail, parlamentosunun yıkıma uğramış Gazze Şeridi'ndeki ana BM yardım kuruluşunu yasaklayan bir tasarıyı onaylamasının ardından artan bir uluslararası tepkiyle karşı karşıya kalıyor. 90 gün içinde yürürlüğe girmesi beklenen mevzuatın, UNRWA'nın Doğu Kudüs genel merkezinin kapatılmasına ve Refah üzerinden Gazze'ye insani yardım ulaştırılmasının engellenmesine yol açması öngörülüyor (Eyad Baba/AFP)

• 11/30

  28 Eylül 2024 - Eski ABD Başkanı Barack Obama, ABD Başkan Yardımcısı ve Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'in Pensilvanya eyaletinin Philadelphia kentinde düzenlenen mitinginde konuştu. Ayrıca Bruce Springsteen ve John Legend gibi sanatçılar da sahneye çıkıp seyircileri Harris'e oy vermeye ve arkadaşlarıyla ailelerini sandık başına gitmeye teşvik etmeye çağırdı (Matthew Hatcher/AFP)

• 12/30

  27 Ekim 2024 - Ferrari pilotu Carlos Sainz Jr. Formula 1 Meksika Grand Prix'sinde pitte. İspanyol pilot kariyerindeki 4. F1 zaferini elde ederken, takım arkadaşı Charles Leclerc, son turlarda yaptığı hatayla ikinciliği McLaren'in şampiyonluk mücadelesi veren pilotu Lando Norris'e kaptırıp üçüncülüğe razı oldu. Pilotlar şampiyonasında zirvedeki isim Max Verstappen ise yarış içinde toplamda 20 saniye ceza aldı ve 6. sırada bitirdi (Carlos Perez Gallardo/Reuters)

• 13/30

  26 Ekim 2024 - Birleşik Krallık'ta göçmen karşıtı protestolardaki bir eylemci, Cumhuriyetçi başkan adayı ve eski ABD Başkanı Donald Trump'ın maskesini takıyor. Eylem İngiltere'nin başkenti Londra'da, ülkedeki aşırı sağcı grupların başında gelen İngiliz Savunma Ligi'nin eski lideri Tommy Robinson'ın çağrısıyla organize edilmişti. Robinson, planladığı yürüyüş öncesi Terörle Mücadele Yasası çerçevesinde suçlanarak dün gözaltına alınmıştı. Irkçılık karşıtları da aşırı sağcılara tepki amacıyla eylem düzenledi. İki grubun karşı karşıya gelmesini engellemek üzere güvenlik önlemleri alındı (Hollie Adams/Reuters)

• 14/30

  25 Ekim 2024 - Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı sırasında Kursk bölgesinde Rus askerleriyle girdiği çatışmada hayatını kaybeden Ukraynalı asker Volodimir Baranov için Çernihiv'de düzenlenen cenaze töreninde halk milli marş söylüyor (Maksym Kishka/Reuters)

• 15/30

  24 Ekim 2024 - Mozambik'in başkenti Maputo'daki Maxaquene mahallesinde protestocular, güvenlik güçleriyle çatıştı. Çevik kuvvet polisi, iki muhalifin vurularak öldürülmesinden günler sonra seçimlere hile karıştırıldığı iddiasıyla eylem düzenleyen kalabalığı dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandı. Avrupa Birliği gözlemcileri de Mozambik seçimlerinde düzensizlikler ve bazı sandık sonuçlarında oynama olduğunu tespit etmişti (Alfredo Zuniga/AFP)

• 16/30

  23 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta un kıtlığı yaşanıyor. İsrail, Gazze Şeridi'ne gıda, su, yakıt ve elektrik girişini engellemeye devam ediyor. Savaştan önce bile Gazze nüfusunun sadece yüzde 4'ü güvenli ve temiz suya erişim sağlayabiliyordu. Öte yandan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, "Gazze'nin kuzeyindeki çocuk felci aşılama kampanyasının son aşamasının artan şiddet ve erişim eksikliği nedeniyle ertelenmesinden büyük endişe duyduğunu" söyledi (Bashar Taleb/AFP)

• 17/30

  22 Ekim 2024 - İsrail savaş uçağı Beyrut'un güneyindeki bir mahalledeki binayı vurdu. Ayrıca İsrail'in Beyrut'ta Refik Hariri Devlet Hastanesi'nin çevresini hedef aldığı saldırıda ölenlerin sayısı 13'e yükseldi (AFP)

• 18/30

  21 Ekim 2024 - ABD'nin Kuzey Karolina eyaletinde gerçekleştirilen kampanya mitinginde eski ABD Başkanı Donald Trump'ın destekçilerinden biri, break dans yapıyor. Birleşik Devletler'de 2024 Başkanlık Seçimi, 5 Kasım'da gerçekleşecek. Donald Trump, pazar günü Pensilvanya eyaletindeki bir McDonald's'ta çalışırken, Kamala Harris, Stevie Wonder'la şarkı söyledi (Julia Demaree Nikhinson/AP)

• 19/30

  20 Ekim 2024 - İspanya Başbakanı Pedro Sanchez ve eşi Begona Gomez'i tasvir eden bir pankart, başkent Madrid'de hükümeti protesto etmek ve genel seçim çağrısında bulunmak için düzenlenen eylem sırasında İspanyol bayrakları arasında. Bugün Madrid'de bir meydanı dolduran binlerce kişi, sağcı partilerin de destek verdiği bir miting düzenledi. İspanyol bayrakları sallayarak Madrid'in finans bölgesinin kalbindeki Plaza de Castilla meydanında toplanan protestocular "hain" diye bağırarak Sanchez'i istifaya çağırdı. Sağ ve radikal sağla bağlantılı 100'den fazla az bilinen küçük grup, mitinge "Birlik, haysiyet, hukuk ve özgürlük için. Hemen genel seçim!" sloganıyla katıldı (Oscar Del Pozo/AFP)

• 20/30

  19 Ekim 2024 - Cadılar Bayramı öncesinde zombi kılığına giren bir sanatçı, Güney Kore yapımı korku filmi Zombi Ekspresi'nden (Train to Busan) ilham alan "Zombi Şinkansen" hızlı treninde performans sergiliyor. Japonya'nın Tokyo'yla Osaka arasında giden treninin kiralanan vagonunda, "yaşayan ölülerle" karşılaşmaya hazır 40'a yakın heyecan meraklısı vardı. Organizatörlerin koltuklara yerleştirdiği oyuncular, performans kapsamında korkunç bir dönüşüm geçirerek diğer yolculara "saldırmaya" başladı. Etkinlik organizatörü Kenta Iwana, "normalde güvenli ve huzurlu olan yolculuğun bir anda kaosa sürüklenişini canlandırmak istediklerini" söyledi (Kim Kyung-Hoon/Reuters)

• 21/30

  18 Ekim 2024 - Filistinliler cuma namazı kılarken bir kişi, İsrail'in saldırıları sırasında yıkılan Büyük Ömer Camisi'nin kalıntıları arasında yürüyor. Memlük ve Osmanlı döneminin mimari özelliklerini taşıyan caminin yaklaşık 1400 yıllık bir geçmişi var. Bir diğer adıyla Gazze Ulu Cami, Gazze'nin en eski, Filistin'in de üçüncü en büyük camisiydi. Bu cami, bir yılı aşkın süredir devam eden çatışmalarda enkaza dönen tarihi alanların en çarpıcı örneklerinden biri (Dawoud Abu Alkas/Reuters)

• 22/30

  17 Ekim 2024 - İngiliz pop müzik grubu One Direction'ın eski üyesi Liam Payne, Arjantin'de kaldığı otelin üçüncü katından düştükten sonra hayatını kaybetti. Arjantin Polisi, Payne'in başkent Buenos Aires'te Casa Sur adlı otelde kaldığını, "uyuşturucu ve alkol tesiri altında olma ihtimali bulunan agresif bir adam" hakkında gelen şikayet üzerine otele gittiklerini açıkladı. Arjantinli sağlık yetkilileri, otopsi yapılacağını belirtti (Agustin Marcarian/Reuters)

• 23/30

  16 Ekim 2024 - İtalyan lüks marka grubu Prada ve Houston merkezli girişim Axiom Space, NASA'nın Artemis 3 Ay misyonunda kullanılacak bir uzay giysisinin tasarımını İtalya'nın Milano kentinde tanıttı. NASA'nın Ay'ın güney kutbuna gerçekleştireceği ilk insanlı görevde Ay'da yürüyen astronotlar bu kıyafeti giyecek. Artemis 3 görevinin Eylül 2026'da gerçekleştirilmesi bekleniyor (Marco Bertorello/AFP)

• 24/30

  15 Ekim 2024 - Güney Kore'nin sınır kenti Paju'dan Kuzey Kore'nin Kaesong şehrine giden yolda, Tongil Köprüsü'ndeki askeri kontrol noktasının son hali. Güney Kore ordusu, Pyongyang'ın ordusu iki ülkeyi birbirine bağlayan yollarda patlamalar gerçekleştirince ağır tahkimatlı sınır yakınlarında "karşı ateş" harekatları yürüttüğünü açıkladı. Kuzey Kore, Güney Kore'nin Pyongyang'a drone uçurduğu iddiasının ardından ordusunun "ateş gücünü" harekete geçirmek için hazır olduğunu söylemişti. Kuzey Kore Savunma Bakanlığı, Kore yarımadasında "her an savaş çıkabileceği" uyarısında bulunmuştu (Jung Yeon-Je/AFP)

• 25/30

  14 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezindeki Deyr El Balah'ta çocuklara çocuk felci aşısı yapıldı. UNICEF, Gazze Şeridi'ndeki 640 binden fazla çocuğu tamamen aşılamayı hedefliyor. UNICEF'in icra direktörü Catherine Russell, çocuklara bağışıklık sistemlerini güçlendirmek için A vitamini takviyesi sağlanacağını kaydetmiş, Gazze'de çocukların hijyen standartlarının çok kötü olduğunu belirtmişti (Eyad Baba/AFP)

• 26/30

  13 Ekim 2024 - Japonya'nın başkenti Tokyo'nun Kagurazaka mahallesinde düzenlenen Cadılar Bayramı öncesi etkinliğine katılanlar kedi temalı kostümlerini giyip "Bake Neko" (Doğaüstü Kedi) festivaline katıldı. Bake Neko, 2010'dan bu yana her yıl ekim ortasında düzenleniyor. Kagurazaka'da kedi temalı bir geçit töreni düzenlenmesinin nedeni, ünlü Japon romanı "Ben Bir Kediyim"in yazarı Natsume Soseki'nin bu bölgede yaşamış olması (Philip Fong/AFP)

• 27/30

  12 Ekim 2024 - Hindistan'ın Haryana eyaletinde, Hindu tanrısı Hanuman gibi giyinen kişiler, Dussehra festivali için düzenlenen geçit töreninde dans ediyor. Her yıl kutlanan festival, iyiliğin kötülüğe karşı zaferini simgeliyor. Ancak bu yıl Bangladeş'teki Dussehra kutlamaları Hindulara karşı artan saldırıların gölgesinde kaldı. Ülkede 1 Ekim'den bu yana kutlamalarla bağlantılı 35 şiddet olayı yaşandığı bildirilmişti. Hindistan, Bangladeş'teki Hindu tapınaklarına yönelik saldırıları kınayarak komşu ülkeye tüm azınlıkların güvenliğini sağlama çağrısı yaptı (Anushree Fadnavis/Reuters)

• 28/30

  11 Ekim 2024 - Milano'daki iklim değişikliği ve Filistin'e destek eylemine katılan İsveçli aktivist Greta Thunberg slogan atıyor. Thunberg'in kurulmasına destek verdiği iklim değişikliği hareketi Fridays For Future'ın düzenlediği yürüyüşe, binin üzerinde kişi katıldı. Protestoda, Filistinlilerin simgesi haline gelmiş kefiye adlı geleneksel atkıyı takan Thunberg, "Filistinlilerin onlarca yıldır apartheid rejiminin boğucu baskısı altında yaşadığını" söyledi. Küresel ısınmayla silah endüstrisi arasındaki ilişkiye vurgu yapan aktivist "İklim adaleti mücadelesi, fosil yakıt endüstrisine karşı olduğu kadar, silah endüstrilerine, askerileşmeye ve doğal kaynakların aşırı çıkarılmasına karşı da bir mücadeledir" dedi (Piero Cruciatti/AFP)

• 29/30

  10 Ekim 2024 - Milton Kasırgası ABD'nin Florida eyaletinde yıkıma yol açtı. Şiddetli yağmurlar ve rüzgarlar sonucu evler yıkıldı ve milyonlarca kişi elektriksiz kaldı. İç Güvenlik Bakanlığı en az 10 kişinin öldüğünü açıkladı. Yetkililer rüzgarların hızının saatte 150 kilometreye ulaştığını söyledi. ABD Başkanı Joe Biden, sosyal medya üzerinden yaptığı paylaşımda "Yardım yolda ancak gelene kadar, yerel yetkilileriniz dışarı çıkmanın güvenli olduğunu söyleyene kadar yerinizde kalın" dedi (Bryan R. Smith/AFP)

• 30/30

  9 Ekim 2024 - Milton Kasırgası'nın Havana'dan geçişi şiddetli yağmurlara neden oldu. Helene Kasırgası'nın üzerinden iki hafta geçmemişken yeni bir kasırga ABD'nin Florida eyaletine doğru yaklaşıyor. Bugün eyalete ulaşması beklenen kasırga öncesinde eyalette yıllardır görülmediği kadar büyük bir tahliye çalışması yürütülüyor. ABD Başkanı Joe Biden, Milton Kasırgası’nın "Son 100 yılda ABD’deki en kötü fırtınalardan biri" olabileceği uyarısında bulundu. Milton Kasırgası'nda rüzgarların saatte 270 km hıza ulaşabileceği söyleniyor (Yamil Lage/AFP)

Heidegger'in "Tanrı'nın tutkulu arayıcısı" ⁴ olarak tanımladığı Nietzsche'ye göre ise "…Din, bu koşullar altında bir şükran biçimidir. Kişi kendisi için müteşekkirdir: bunun için bir tanrıya gereksinim duyar. -Böyle bir tanrı, yarar da zarar da verebilmeli, dost da düşman da olabilmelidir-, kişi ona iyilikte de kötülükte de tapınır. Bir tanrıyı yalnızca iyinin tanrısı olma durumuna sokan doğaya aykırı iğdişlenmişlik, burada her türlü çekiciliğini yitirirdi. Kişinin iyi olan Tanrı kadar kötü olanına da gereksinimi vardır: Kişi kendi varoluşunu yalnızca hoşgörüye, insancıllığa borçlu değildir ki… Öfkeyi, öcü, kıskançlığı, alayı, kurnazlığı, şiddeti tanımayan bir tanrı neye yarar ki? Daha zafer kazanmanın ve yıkımın gerektirdiği çabalamanın baştan çıkarıcı zorluğunu bile tanımayan bir tanrı? Kişi böyle bir tanrıyı anlamazdı bile: ona niye sahip olsundu ki?" ⁵ 

Felsefi çabanın hayatı ıskalayan biçimsel bir hakikat arayıcısı olmak yerine bir değerler yaratıcısı olmaya girişmesi onu ister istemez dine yakınlaştırır.

Bu aynı zamanda bir ahlakın inşasıdır ama bu ahlak tepkin (nihilist, itaatkâr, sürü insanına özgü) değil etkin (savaşçı, yaratıcı, değer yapıcı) bir ahlak olmalıdır.

Tam da bu noktada ütopik bir çağrı olarak beliren bir hakikat yanılsaması insanın tutkularını bastıran, hayatı olumsuzlayan bir çilecilik olarak da belirebilir.

Oysa hakikat hayatı olumsuzlayan bir yargılama biçimi değil, insanı baskılardan, cehaletten, onu ketleyen değerlere tapınmaktan kurtaran bir özgürleşme çağrısı ve çığırıdır.

1. Tülin Bumin, Tartışılan Modernlik, YKY, s. 54
2. Max Horkheimer, Geleneksel ve Eleştirel Kuram, YKY, s. 177
3. Karl Popper, Bitmeyen Arayış, Serbest Y. s. 261-270
4. Nietsche ve İslam, Roy Jackson, Sitare Y. s. 61

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.