Fiili hizmet süresi zammı, çalışma koşullarındaki zorlukların meydana getirdiği yıpranmaların etkisini dengelemek amacıyla getirilen bir sosyal güvenlik hakkıdır. 

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve ilgili yönetmelik ile belirlenen iş ve ya işyerlerinde çalışanlara mevcut prim gün sayısına ilave olarak gün kazandırılması olarak tanımlanabilir.

Yıpranma süresi olarak da adlandırılan SGK fiili hizmet zammına tabi iş/işyerlerinde çalışanların her 360 günlük çalışma karşılığında ilave gün verilir.

Bu yazımızda hangi iş kollarında çalışanlar bu haklardan yararlanır konusunu ele alacağız.

Sosyal güvenlik sisteminde fiili hizmet süresi zammından hangi işlerde çalışanlar yararlanır?

• Kurşun üretilen galenit, serüzit, anglezit gibi cevherlerin çıkarılmasına ilişkin maden ocağı işlerinde çalışanlar,
   
• Kurşunlu madenlerden yahut içinde kurşun bulunan kül, maden köpüğü, kurşun fırın kurumu, üstübeç artığı ve benzeri maddelerden kurşun üretimi için yapılan izabe işlerinde çalışanlar,
   
• Antimuan, kalay, bronz ve benzeri maddelerle yapılan kurşun alaşımı işlerinde çalışanlar,
   
• Kurşun izabe fırınlarının teksif odalarında biriken kuru tozları kaldırma işlerinde çalışanlar,
   
• Cam yapımında kullanılan ilkel maddeleri toz haline getirme, eleme, karıştırma ve kurutma işlerinde (bu işleri yapmak üzere tam kapalı odalar içinde otomatik makineli tesisat veya çalışma ortamındaki tozları sağlık için tehlike oluşturmayacak düzeye indiren havalandırma tesisatı bulunmadığı takdirde) çalışanlar, 
   
• Eritme işlerinde (otomatik besleme fırınlarıyla çalışılmadığı takdirde) çalışanlar,
   
• Ateşçilik işlerinde çalışanlar,
   
• Üfleme işlerinde (tamamen otomatik makinelerle yapılmadığı takdirde) çalışanlar,
   
• Basınçla yapılan cam işlerinde (cam tazyiki işleri) çalışanlar,
   
• Ayna camı sanatında potalı cam dökümü işlerinde (potalar kalıp masasına mekanik araçlarla taşınmadığı takdirde) çalışanlar,
   
• Camı fırın başından alma işlerinde çalışanlar,
   
• Yayma fırınlarında düzeltme işlerinde çalışanlar,
   
• Tıraş işlerinde çalışanlar,
   
• Asitle hak ve cilâlama işlerinde çalışanlar,
   
• Basınçlı havayla kum püskürten cihazlarla yapılan işlerde (çalışma ortamındaki tozları sağlık için tehlike oluşturmayacak düzeye indiren havalandırma tesisatı bulunmadığı takdirde) çalışanlar,
   
• Pota ve taş odalarında görülen işlerde çalışanlar,
   
• Cıva izabe fırınlarında görülen işlerde çalışanlar,
   
• Elementer cıva bulunan ocaklarda görülen işlerde çalışanlar,
   
• İlkel maddeleri kırma, ufalama, ezme, eleme ve karıştırma işlerinde çalışanlar,
   
• Otomatik fırınlarda pişirme işlerinde çalışanlar,
   
• Klinkeri öğütme, eleme, torba ve fıçılara koyma işlerinde (otomatik olarak tozun etrafa yayılmasını önleyici bir düzenleme yapılmadığı takdirde) çalışanlar,
   
• Ateşçilik, ocak temizliği, jeneratör, doldurma, boşaltma ve temizleme işlerinde çalışanlar,
   
• Kimyasal arıtma işlerinde çalışanlar,
   
• Gazın geçtiği cihaz ve boruların onarılması ve temizlenmesi işlerinde çalışanlar,
   
• Kok fabrikalarında kömür ve ocak işlerinde çalışanlar,
   
• Elektrik enerji üretim santrallerinin kazan dairesindeki ateşçilik, kül ve kömürlerin taşınması işlerinde çalışanlar,
   
• Termik santrallerle her çeşit buhar kazanlarının kazan dairesindeki ateşçilik, kül ve kömürlerin taşınması işlerinde çalışanlar,
   
• Alüminyum oksit üretimi işlerinde çalışanlar,
   
• Alüminyum bronzu hazırlama işlerinde çalışanlar,
   
• Alüminyum madeni üretimi işlerinde çalışanlar,
   
• Demir izabe fabrikalarında cevherin demire çevrilmesi işleriyle boru fabrikalarının fırın ve döküm dairelerinde yapılan işlerinde çalışanlar,
   
• Çelikhanelerin çelik yapılan fırınlarıyla bunların teferruat ve eklentilerinden olan ikinci derecedeki fırınlarda ve konvertörlerde yapılan işlerinde çalışanlar,
   
• Sıvı haldeki demir ve çeliğin tesisat ve teçhizatla veya mekanik olarak taşınmasına ilişkin işlerde çalışanlar,
   
• Sıcak veya sıvı haldeki cürufun taşınması ve işlenmesi işlerinde çalışanlar,
   
• Haddehanelerde (soğuk demirle çalışılan haddehaneler hariç), fırınlarda, hadde serilerinde, haddehaneyi kızgın veya sıvı çelik yahut demirle besleyen tesisat ve araçlarla görülen işlerle kızgın halde olan yarı mamul parçaların kesilmesi ve hazırlanması işlerinde çalışanlar,
   
• Döküm kalıp ve maçalarının yapılması ve döküme hazır duruma getirilmesi işlerinde çalışanlar,
   
• Döküm şarjının hazırlanması ve her çeşit maden eritme (izabe) fırınlarının döküme hazır duruma getirilmesi işlerinde çalışanlar,
   
• Maden eritme ve dökme işlerinde çalışanlar,
   
• Asit için hammaddelerin hazırlanması işlerinde çalışanlar,
   
• Asidin yapılma safhalarındaki işlerinde çalışanlar,
   
• Baca gazlarından asit elde edilmesi işlerinde çalışanlar,
   
• Maden ocakları (elementer cıva bulunduğu saptanan cıva maden ocakları hariç), kanalizasyon ve tünel yapımı gibi yer altında yapılan işlerde çalışanlar,
   
• Doğal ve yapay radyoaktif, radyoiyonizan maddeler veya bütün diğer korpüsküler emanasyon kaynakları ile yapılan işlerde çalışanlar,
   
• Su altında basınçlı hava içinde çalışmayı gerektiren işlerden 35-40 (40 hariç) m. derinlik veya 3,5-4 (3,5 hariç) kg/cm2 basınçta yapılan işlerde çalışanlar,
   
• Dalgıçlık işinde çalışanlar,
   
• Subay, yedek subay, astsubay, yedek astsubay, uzman jandarma, uzman erbaşlar ve sözleşmeli erbaş ve erler,
   
• Asaleti onaylanmış olmak şartıyla adaylıkta geçirilen süreler dahil polis memuru, baş polis memuru ve kıdemli baş polis memuru, komiser yardımcısı, komiser, baş komiser, emniyet amiri, emniyet müdürleri ile bu ve daha yukarı maaş ve derecelerdeki emniyet mensupları, Milli İstihbarat Teşkilâtı mensupları,
   
• Yangın söndürme işlerinde çalışanlar,
   
• Basın Kartı Yönetmeliğine göre basın kartı sahibi olmak suretiyle fiilen çalışanlar,
   
• Basın Kartı Yönetmeliğine göre basın kartı sahibi olmak suretiyle; Türkiye Radyo Televizyon Kurumunda haber hizmetinde fiilen çalışanlar,
   
• Yasama organı üyeleri ile Cumhurbaşkanı yardımcıları ve Bakanlar,
   
• Ceza infaz kurumu müdürü, idare memuru, infaz ve koruma başmemuru, infaz koruma memuru unvanlı kadrolarda çalışanlar,
   
• Adalet Bakanlığı taşra teşkilatına tahsisli kadro veya pozisyonlarda bulunup ceza infaz kurumlarında hükümlü ve tutuklularla bilfiil irtibat içinde olan diğer görevlerde çalışanlar,
   
• 11 Nisan 1928 tarihli ve 1219 sayılı Kanun, 25 Şubat 1954 tarihli ve 6283 sayılı Hemşirelik Kanunu ve 18 Aralık 1953 tarihli ve 6197 sayılı Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanun kapsamında sağlık meslek mensubu sayılan ve insan sağlığı için koruyucu, teşhis, tedavi ve rehabilite edici hizmetlerde çalışanlar fiili hizmet zammından yararlanır.

Sorularınız için: [email protected]

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.