Son 1 ayda sahte içkiden (metil alkol) dolayı İstanbul'da 70 kişi ve Ankara'da 54 kişi olmak üzere, toplamda 124 kişi erken öldü.

Ankara'da 40 kişinin ise yoğun bakımda tedavileri devam ediyor.

Resmi kayıtlara göre, Türkiye'de 1993 ile 2001 yılları arasında 271 adet sahte içki metil alkol zehirlenmesine bağlı ölüm gerçekleşti.

2002-2010 yılları arasında ise 383 adet kayıtlı ölüm vakası bulunuyor.

Günümüzde hâlâ metil alkole bağlı zehirlenme ve ölüm vakaları bildiriliyor.

Sahte alkol, metil alkoldür (metanol).

Metil alkol, sağlık için toksik (ölümcül) tehlikeli bir maddedir.

Metil alkolün formülü CH_₃OH'tur. En basit yapıya sahip ve tek karbonlu bir alkoldür.

Sahte içki metil alkolün fiyatı, rakı gibi alkollü içkilere göre 4 kat daha ucuzdur.

Endüstride, karbon monoksit ile hidrojenin yüksek basınç altında yüksek sıcaklıklara maruz bırakılması ile üretilir. 

Doğalgaz, metil Alkol üretimi için kullanılan en ekonomik ve en yaygın olarak hammaddedir.

Çin'de en yaygın kullanılan hammadde kömürdür.

Tarihsel olarak metil alkol odun talaşının damıtılmasıyla da üretilir.

Sahte içki (metil alkol) tadıyla, rengiyle ve kokusuyla maalesef gerçek içkiden ayırt edilemez.

Metil alkolden yapılmış içki zehirle yapılmış bir içkidir.

Sahte içki, metil alkol, içilme miktarına bağlı olarak 4-15 ml dozda körlük ve 15 ml ve üzerindeki dozda insan için ölümcül olabilir.

Etkisi kişiye göre değişmez, kim içerse mutlaka sonuçları çok tehlikeli olur.

Sahte içki metanol, tüm maruz kalma yollarıyla kolayca ve hızla emilir ve vücutta hızla yayılır.

Vücuttaki metanolün metabolizma hızı 25 mg/kg-saattir; bu etanolden 7 kat daha yavaştır ve kandaki konsantrasyonlardan bağımsızdır.

Sahte içki, metil alkol, zehirlenmesi genellikle içildikten 6 ila 24 saat içinde belirtilerini gösterir.

İçildiği zaman en yaygın ilk belirtiler arasında şu şikayetler yer alır:

• Baş dönmesi ve ağrısı,
• Böbrek yetmezliği,
• Huzursuzluk,
• Mide bulantısı,
• Sırt, kol ve bacaklarda ağrısı,
• Nefes darlığı,
• Kusma
• Bulanık görme,
• Kan tablosunda değişim
• Bilinç kaybı.

İçildikten sonra kan yoluyla karaciğere gelen, sahte içki (metil alkol) önce, alkol dehidrogenaz enzim aracılığı ile yavaş yavaş "FORMALDEHİTE" ve takiben aldehit dehidrogenaz enzimi ile formik aside dönüşür.

Formik asit birikimine bağlı olarak kanın pH'sını asidik hale dönüştürmesi sonucu oluşan asidoza bağlıdır.

Sahte içki, metil alkolün toksisitesi formik asidin oluşturduğu asidozun derecesine bağlıdır. Asidoz sonucu retinada sinir harap olur.
 

Şekil 1. Sahte içki olan metil alkolün dönüşümü 

Formaldehit insanda kalıcı körlük yapar.

Sahte alkolün insan sağlığı üzerinde ilk önemli belirtisi görme bozukluğudur.

Formik asit solunumu engeller ve ölüme neden olur.

Sakın ha; "Kustum, etkisi/ zararı geçti" diye bir yanılgıya düşmeyin...

Kusmak sizi kurtarmaz… Tedavi için mutlaka hastaneye gidilmeli...

Sahte alkol zehirlenmesi erken dönemde panzehir ve hemodiyaliz yöntemiyle hastanelerde hastaların bir kısmı tedavi edilebiliyor.

Fakat yüksek dozlarda alındığında hızlıca çoklu organ yetmezliğine ve ölüme, tedaviden fayda gören hastalarda bile kalıcı körlük gibi durumlara neden olabiliyor.

Bu nedenle hastaneye mümkün olduğunca erken başvuru hayat kurtarıcıdır.

Metil alkolün metabolizması ve vücuttan atılımı birkaç gün sürdüğü için, tedavi hemen kesilmemeli ve kan asit-baz dengesi kontrol edilerek tedaviye belli bir süre (48-72 saat) devam edilmeli.

Metil alkol ile sahte alkol üretilebileceği gibi, sahte kolonya da üretilebiliyor.

Sahte alkol ağız yoluyla alınabileceği gibi, kolonya gibi materyaller ile cilde sürüldüğünde de zehirlenmeye sebebiyet verebilir.

Sahte içki/metil alkol kontrol altında alınmadığı sürece ölüm riskleri artarak devam eder.
 

Şekil 2. Sahte içki zehirlenmesi

^Kaynaklar:

^{1.  https://www.methanol.org/wp-content/uploads/2017/04/SafeHandlingManual-Health-Safety-Module.pdf
2.  https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/67995/mod_resource/content/0/Organik%20%C3%A7%C3%B6z%C3%BCc%C3%BCler%20II%20..pdf
3.  https://www.tarimorman.gov.tr/TADAB/Sayfalar/GormeEngellilerDetay.aspx?OgeId=107&Liste=Haber
4.  https://eczacilik.yeditepe.edu.tr/tr/haber/2504#:~:text=Resmi%20kay%C4%B1tlara%20g%C3%B6re%20T%C3%BCrkiye'de,zehirlenme%20ve%20%C3%B6l%C3%BCm%20vakalar%C4%B1%20bildirilmektedir.}

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.