"Halk değiliz biz, kalabalık..." diyordu bir şarkısında 2024'teki acı kaybımız sevgili İrfan Alış.

Kalabalık insan toplamını, güruhu halk yapan unsurlar şüphesiz ki tarihsel, sanatsal, hukuki kazanımlarla ve medeniyetle ilgilidir.

İşçi sınıfını diğer halk katmanlarından ayırıp devrimci bir özneye çeviren şey sadece onun üretimden gelen gücü değil, bu gücün farkına varmasını sağlayan kuram ile donatılmasıdır.

Evet, Marksizm'den bahsediyorum.

19'uncu yüzyıl sonlarında herkes eski düzeni yerle bir edip özgürlükçü bir dünya vadeden burjuvaziyi alkışlarken o çıkıp neredeyse herkesi karşısına alma pahasına kurulacak yeni düzenin yeni (ücretli) bir kölelik düzeni olacağını anlatarak herkesin övgüler düzdüğü düzene sövgüler düzdü... Haklı çıktı.

Ve elbette (işçiler) bu özelliğini iktidar olmanın getirdiği yabancılaşma ile unuttuğunda da devrimciliğini yitirdi.

Yani, işçinin ürününe yabancılaşmasının bir tezahürü olarak işçi sınıfı da kendi alın teri olan iktidarına yabancılaştı.

Teori o iktidarı korumak için toplumun sürekli denetleyici bir uyanıklıkta örgütlenmesini söylüyordu ama malzeme insan olunca çıkar ortaklığı olmayan işleyişin çürümesi kolaylaşıyor.

Tarih, işçi sınıfı devrimcilerine buradan çıkaracakları binlerce ders verdi, örneğin iktidarı aldıktan sonra bile kitlelere sürekli sınıf bilinci aşılayarak zinde tutulup sahip çıkılması gereken bir rejimin kuvvetler birliğinde bunu yapamayacağı, sahip çıkmayı bıraktığında yıkılan bir sistemin zaten yıkılacağı gibi!

Zira devrimci dönemler ve savaşlar dışında halk politik kalmak yerine maç izleyip sıradan yaşamak ister, bu eşyanın tabiatıdır.

Bu nedenle kapitalizm "doğalında" evrilegelmiş bir düzendir. 

Ama tabi "Demiri demirle dövdüler biri sıcak biri soğuktu / İnsanı insanla kırdılar biri aç biri toktu!" diyen Pir Sultan Abdal, "tarihte zorun rolü"ne de değinmişti.

İşçi sınıfı namına yazan ve konuşanların tüm olanlardan gerekli dersleri çıkarıp özeleştiri yapıp yapmadığı şimdilik belirsiz ama süreç işliyor, arayış sürüyor.

Fakat emek güçlerinin tarihsel zıddı sermaye güçlerinin gerekli dersleri çıkarıp bunu veri tabanına yerleştirdiği çok belli.

Bugün sermaye, işçi sınıfını kendisini yenebilecek yegâne devrimci özne olmaktan çıkarıp ideolojik olarak hakkını arayan diğer kitlelerden herhangi birine dönüştürmeyi başardı diyebiliriz.

Bunu da özellikle ezdiği başka kesimleri "parlatarak" yaptı, azınlıklar, mülteciler, LGBT, kadınlar, mezhepler... parçalara bölünmüş kimlik siyasetini tasarlarken ortaya aktivistlik, sivil itaatsizlik ile zehirlenmiş bir "yeni solculuk" biçimi koydu.

Eski biçimden bir çıkış arayan çoğu aydın buna iyi niyetle düştü (kimileriyse kötü niyetle)...

İşçi sınıfı devrimciliği artık enfektedir, bağışıklık sistemi içerden ideolojik olarak çökertilmektedir. 

Nasıl çıkılır buradan? 

Veya çıkılmalı mı?

He tabi sorunları karşı tarafın müdahaleleri, planları ile komplocu içerikle açıklayıp kendine fatura kesmemek de işin kolayı!

Oysa sen zafiyet göstermesen hiçbiri başarılı olmazdı.

Sovyetler emperyalizmin müdahaleleri nedeniyle yıkılmadı, çürümüş olan işleyişte sadece kendine işbirlikçi bulmakta zorlanmadı emperyalizm, sol 12 Eylül darbesi nedeniyle kaybetmedi, devrimini yapamadığı için 12 Eylül oldu; Gezi'de polis müdahalesi oldu diye meydanlar boşalmadı, halkı siyasetsiz bırakan sol müdahaleyi davet etmiş oldu!

Bugün sol partilerin önemli kısmının içinde bulunduğu politik muhafazakarlıkla bu sorun aşılamaz, onlar iyi ihtimalle ancak ideolojik sigorta görevi görürler bir süre daha.

Sorunu aşmak için ciddi bir düşünsel üretim sürecine ihtiyaç var, pratikte yani sokakta görünen cılızlık tek başına Türkiye'de olsa yerel gündemler ve iktidarın politikalarıyla açıklanabilirdi ama sorun küresel düzeyde.

Eleştirdiğin şeyin (sonuç olarak kapitalizm) yerine koymak istediğin sistemde (genel manada sosyalizm diyelim) onarılmamış sorunlar olduğu için önermen muğlak ve yeterince özgüvenli değil.

Dolayısıyla sokakta emin bir biçimde haykıramayacağın bir hedef için sokağa çıkmamaya başlıyorsun, güncel derdi olan kesimler o probleme dair çıkıyor elbette, bir baskı olunca azınlıklar, bir cinayet varsa kadınlar mücadeleyi omuzluyor ama sosyalizm erimli hareketler değil tabii. 

Peki o zulmü gören, öldürülen de yoksullaşan işçi sınıfının bir parçası değil mi? 

Neden geleneksel sol proletarya namına aynı biçimde hareket edemiyor? 

Çünkü işçi sınıfı sözünü söylerse bu örneğin adalet talep etmekten ibaret olamaz, sosyalizm "talep etmek" durumundadır ama işte orada sözü güçlü değil şu an. 

Örneğin, eski sosyalist ülkelerden bazılarında veya bazı Latin Amerika ülkelerinde sol o kadar köklü ve güçlü ki sağcı olmak ayıp sayılıyor.

Bugün mesela eski Yugoslavya'nın ana parçası Sırbistan'da iktidarı da muhalefeti de sol partiler oluşturuyor, Tito sevgisi hayli yüksek, toplum politize, Yugoslavya özlemi var ve emperyalizme karşı bir bilinç var halkta. 

Peki, sosyalizme geçmelerine ne engel? 
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  17 Ocak 2025 - Endonezya'nın Orta Cava ilindeki mezarlık alanda, bereket ve bol hasat için şükretmek amacıyla her yıl düzenlenen Rejeban Plabengan töreni sırasında jaran kepang adlı geleneksel dans sergileniyor. İslami öğretilerin geleneksel sanatlarla birleştirildiği törenlerin başka bir işlevi de Kedu bölgesinde dini yayan Ki Ageng Makukuhan'ı anmak (Devi Rahman/AFP)

• 2/30

  16 Ocak 2025 - Blue Origin'in New Glenn roketi, Cape Canaveral Uzay Kuvvetleri Üssü'nden fırlatıldı. Milyarder Jeff Bezos'un kurduğu uzay şirketi Blue Origin, devasa New Glenn roketini ilk kez havalandırdı. Blue Origin'in, Elon Musk'ın SpaceX'iyle rekabet etme çabalarında son derece önemli görülen fırlatma görevi birkaç yıl ertelenmişti (John Raoux/AP)

• 3/30

  15 Ocak 2024 - Bir kadın ve çocuk Ibu Dağı patlarken havaya yükselen volkanik küle bakıyor. Endonezya'nın doğusundaki Halmahera Adası'nda bir yanardağın patlamasının ardından binlerce bölge sakini tahliye ediliyor. Endonezya Jeoloji Ajansı, bu yıl 5. kez patlayan yanardağın alarm seviyesini en üst düzeye yükseltti (Azzam/AFP)

• 4/30

  14 Ocak 2025 - Güney Afrika'da kaçak altın madenindeki madencileri kurtarma operasyonu devam ederken halk ve işçiler protesto ediyor. Hak grupları ve aktivistler polisin, madencileri dışarı çıkmaya zorlamak için yiyecek ve su kaynaklarını kesme taktiklerini eleştiriyor. Güney Afrika'nın Stilfontein eyaletindeki kurtarma operasyonunda halihazırda iki düzineden fazla kaçak madenci kurtarıldı ve en az 15 madencinin cesedine ulaşıldı. Yetkililerle girilen çatışma sırasında yüzlerce kaçak madenci terk edilmiş kuyuda mahsur kalmıştı. Polis en az 100 kaçak madencinin hayatını kaybettiği ve 400'den fazlasının hâlâ yeraltında olduğunu bildiriyor (Christian Velcich/AFP)

• 5/30

  13 Ocak 2025 - Japonya'da bu yıl 20 yaşına giren kişilerin yetişkinliklerini simgelemek üzere onurlandırıldığı "Reşit Olma Günü" münasebetiyle kimono giyen iki genç kadın, Tokyo'nun merkezindeki Ginza bölgesinde fotoğraf çektirip "20" balonları tutarak kutlama yapıyor. Her ocak ayında, yasal olarak 20 yaşına giren Japonlar, yeni yetişkinlerin resmi kimonolar giydiği, Şinto tapınaklarında dua ettiği ve yerel yetkililerden yeni sorumlulukları hakkında konuşmalar dinlediği "Reşit Olma Günü"nü kutluyor (Richard A. Brooks/AFP)

• 6/30

  12 Ocak 2025 - Gazze Şeridi'nin merkezindeki Deyr El Balah'taki mezarlıkta bir çocuk diğerine yemek yediriyor. UNICEF, Gazze'deki 1,1 milyon çocuğun neredeyse tamamının İsrail bombardımanı, yerinden edilme ve kötü yaşam koşulları nedeniyle ruh sağlığı ve psikososyal desteğe ihtiyaç duyduğunu açıkladı. Çocuklar, hava saldırıları ve aile üyelerinin kaybı nedeniyle kabuslar, kaygı ve felç edici korkular yaşıyor. BM ajansı, birçoğunun agresifleştiğini, içine kapandığını ya da konuşmayı bıraktığını söyledi. Öte yandan İsrail medyasında yer alan habere göre İsrail'in Gazze'de yürüttüğü savaşın maliyeti 67 milyar doları aştı. 7 Ekim 2023'ten itibaren hayatını kaybedenlerin sayısı da 46 bini geçti (Eyad Baba/AFP)

• 7/30

  11 Ocak 2025 - Ulusal bayrağa sarınmış bir Çad askeri, Abeche'deki Fransız üssünün önünde devriye geziyor. Çad hükümeti, 28 Kasım'da Fransa'yla güvenlik ve savunma işbirliği anlaşmasının sona erdiğini duyurmuştu. Ülke, Fransa'nın Afrika'daki askeri varlığının kilit noktalarından biriydi. Fransa'ya ait askeri birlikler, 31 Ocak 2025’e kadar Çad'ı terk edecek (Joris Bolomey/AFP)

• 8/30

  10 Ocak 2025 - Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro'yla eşi Cilia Flores, yemin töreni için Caracas'taki Ulusal Meclis binası Capitolio'da. 2013'ten beri iktidarda olan Maduro, yerel ve küresel tepkilere rağmen üçüncü dönemi için yemin edecek. Törenin arifesinde Maduro taraftarları hükümete destek verirken muhalif lider Maria Corina Machado öncülüğünde binlerce kişi de protesto gösterilerine katılmıştı (Federico Parra/AFP)

• 9/30

  9 Ocak 2025 - ABD'nin Kaliforniya eyaletinde bir helikopterden çekilen fotoğrafta, Los Angeles'ın Pacific Palisades mahallesi yakınlarındaki Palisades yangını sırasında yanan evler görülüyor. ABD Ulusal Muhafız askerleri kargaşayı bastırmak için sokaklara çıkmaya hazırlanırken yetkililer, Los Angeles'ta tüm mahalleleri saran ve binlerce kişiyi yerinden eden devasa orman yangınlarının tamamen kontrol altına alınamadığını söyledi. Amerika Birleşik Devletleri'nin en büyük ikinci kentinin büyük bölümü harabeye dönerken, gökyüzünü duman kaplandı ve neredeyse her binaya keskin bir koku yayıldı (Josh Edelson/AFP)

• 10/30

  8 Ocak 2025 - Güney Kore'nin azledilen Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'un destekçisi 8 Ocak günü erken saatlerde Seul'deki başbakanlık konutunun yakınında düzenlenen mitingde "Hırsızlığı Durdurun" yazısıyla. Güney Kore yolsuzlukla mücadele dedektifleri, başarısız sıkıyönetim girişimi ülkeyi kargaşaya sürükleyen azledilmiş Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol için 7 Ocak'ta mahkeme kararıyla yeni bir tutuklama emri çıkardı. Başsavcı, Yoon Suk Yeol hakkındaki ikinci yakalama emrinin infazı için "iyice hazırlanma" sözü verdi. Yoon'un avukatları da yaklaşık 150 yolsuzlukla mücadele ve polis dedektifi hakkında suç duyurusunda bulundu (Anthony Wallace/AFP)

• 11/30

  7 Ocak 2025 - ABD'nin Kaliforniya eyaletinin Pasadena kentinde çıkan yangını McDonald's restoranı kor yağmuruna tutuldu. Los Angeles'ın bir banliyösünde çıkan şiddetli bir orman yangını binaları yuttu ve kasırga şiddetindeki rüzgarlar bölgeyi kasıp kavururken tahliyelere yol açtı. Santa Monica Dağları'nda milyonlarca dolarlık evlerin bulunduğu lüks bir yer olan Pacific Palisades'te 80 hektardan fazla alan yandı. Angeles Ulusal Ormanı yetkililerine göre, şehrin karşısında, Los Angeles'ın kuzey ucunda, Pasadena yakınlarındaki Eaton Kanyonu'nda çıkan bir başka yangın gecenin ilerleyen saatlerinde 81 hektar hızla tüketti (Josh Edelson/AFP)

• 12/30

  6 Ocak 2025 - Kanada Başbakanı Justin Trudeau, partisinin yeni liderinin belirlenmesinin ardından Liberal Parti liderliği ve başbakanlık görevlerinden istifa edeceğini açıkladı. Trudeau, başkent Ottawa'da düzenlediği basın toplantısında, ülke içi siyasi "iç çekişmeler" nedeniyle gelecek seçimlerde "en iyi seçenek olamayacağının fakında olduğunu" söyledi. Nisan 2013'ten beri Liberal Parti liderliği ve Kasım 2015'ten bu yana Kanada başbakanlığı görevini yürüten Trudeau, son dönemde parti içi artan memnuniyetsizlik ve düşük kamuoyu desteğiyle karşı karşıya kalmıştı (Patrick Doyle/Reuters)

• 13/30

  5 Ocak 2025 - Britanyalı aktör Cosmo Jarvis ve Japon oyuncular Anna Sawai, Hiroyuki Sanada ve Tadanobu Asano, ABD'nin Kaliforniya eyaletinde düzenlenen 82. Altın Küre Ödülleri töreninde. En İyi Drama ödülünü kazanan Shogun'daki üç oyuncu da bireysel ödüllere layık görüldü. Film kategorisinde Emilia Perez 4, The Brutalist ise 3 ödül kazandı (Robyn Beck/AFP)

• 14/30

  4 Ocak 2025 - Myanmar'ın Bağımsızlık Günü'nde Yangon'daki bir hapishane önünde, serbest bırakılan bir mahkumla yakınları kutlama yapıyor. Myanmar'ın cunta yönetimi, ülkenin bağımsızlığını kazanmasının 77. yıldönümünde, toplu afla 6 binden fazla mahkumu serbest bıraktı. Af kapsamında serbest kalan mahkumların 180'inin yabancı olduğu belirtildi. Myanmar'da bayram ve önemli günlerde toplu af uygulamaları sıkça görülüyor (AFP)

• 15/30

  3 Ocak 2025 - Suriye'de İsrail işgali altındaki Golan Tepeleri sınırı yakınlarında terk edilmiş Esad rejimi mevzisinde hasar görmüş bir tank. Esad devrildikten sonra İsrail güçleri, Golan Tepeleri'ndeki askerden arındırılmış tampon bölgeyi ve Suriye topraklarında bir dizi diğer noktayı ele geçirmişti (Bakr Alkasem/AFP)

• 16/30

  2 Ocak 2025 - Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus kentinde Filistinliler yemek sırasında. Britanyalı sivil toplum kuruluşu Oxfam'ın Gazze yetkilisi, "Gazze'de bir yılı aşkın süredir açlık yaşanıyor. Kanıtlar tartışılmaz" dedi ve "Eğer bu açlık değilse, nedir bilmiyorum" diye ekledi. Öte yandan Gazze'deki basın ofisinin açıklamasına göre 7 Ekim 2023'ten beri İsrail saldırılarında öldürülen insani yardım çalışanı sayısı 736 oldu (Hatem Khaled/Reuters)

• 17/30

  1 Ocak 2025 - Polis, yeni yılın ilk saatlerinde ABD'nin New Orleans şehrinde kalabalığının arasına dalarak en az 10 kişi ölümüne ve 30 kişinin yaralanmasına yol açan aracın etrafında. FBI, olayın bir terör saldırısı olarak soruşturulduğunu ve saldırganın öldüğünü açıkladı. Aracın sürücüsü, kalabalığın arasına daldıktan sonra ateş açarak polisle çatışmaya girmişti (Matthew Hinton/AFP)

• 18/30

  1 Aralık 2024 - Havai fişekler Sidney Liman Köprüsü ve Opera Evi'nin üzerindeki gökyüzünü aydınlatıyor. Avustralya, Yeni Zelanda'yla birlikte 2025'e ilk giren ülkelerden biri. Yeni yıla ilk girense Pasifik Okyanusu'ndaki ada ülkesi Kiribati (David Gray/AFP)

• 19/30

  30 Aralık 2024 - Yer fıstığı çiftçisi olan eski ABD Başkanı Jimmy Carter'ın onuruna ABD'nin Georgia eyaletindeki Plains kentinde dikilen yer fıstığı heykeli. Kâr amacı gütmeyen vakfı yaptığı açıklamada, Georgia kırsalındaki mütevazı geçmişinden 1977'den 1981'e kadar ulusa liderlik eden 100 yaşındaki eski ABD başkanı ve Nobel barış ödüllü Jimmy Carter'ın öldüğünü duyurdu. Bir asrı geride bırakarak en uzun yaşayan ABD Başkanı olan Carter, bir yıldan fazla bir süredir kendi evinde bakım görüyordu. Koltuktaki son günlerini geçiren ABD Başkanı Joe Biden, Carter'ın karakteri, cesareti ve merhametiyle tanınan bir lider olduğunu savunarak "9 Ocak 2025’i ABD genelinde Ulusal Yas Günü ilan ediyorum" dedi (Alex Wroblewski/AFP)

• 20/30

  29 Aralık 2024 - Güney Kore'nin başkenti Seul'de halk, Muan Havalimanı'nda meydana gelen uçak kazasının yayınını izliyor. Asya ülkesinin güneyindeki havalimanına iniş yapan Boeing 737-800 tipi Jeju Air uçağı bilinmeyen bir nedenle pistten çıkarak duvara çarptı. 175 yolcu ve 6 mürettebat olmak üzere 181 kişinin bulunduğu alev alan uçaktan sadece iki kişi sağ çıktı. Yaralanan iki uçuş görevlisi hastaneye kaldırıldı. Uçağın Tayland'dan kalktığı ve çoğunlukla Noel tatilinden dönenleri taşıdığı bildirildi. Kaza nedeniyle ülkede 7 gün ulusal yas ilan edildi (Jung Yeon-Je/AFP

• 21/30

  28 Aralık 2024 - İspanya'nın güneydoğusundaki Ibi kasabasında düzenlenen kış festivalinde, askeri kıyafetler giyen katılımcılar belediye binasının dışında un, yumurta ve havai fişekler kullanarak sahte bir darbe gerçekleştiriyor. Un Savaşları Festivali (Els Enfarinats), İspanya'da şakalarla kutlanan geleneksel Masumlar Günü etkinliklerinin bir parçası (Jaime Reina/AFP)

• 22/30

  27 Aralık 2024 - Güney Kore'nin başkenti Seul'de, Ulusal Meclis Başkanı Woo Won Shik, vekaleten Devlet Başkanı olan Han Duck-soo'nun azledilmesi için düzenlenen genel kurulda konuşuyor. Han Duck-soo, Devlet Başkanı Yoon'un 3 Aralık'taki sıkıyönetim girişimi nedeniyle görevden alınmasının ardından başkanlığı geçici süreliğine devralmıştı. İktidardaki Halkın Gücü Partisi milletvekillerinin protestolarına rağmen Ulusal Meclis'te yapılan oylama sonucunda ülke tarihinde ilk kez bir başkan vekili görevden alındı (Ahn Young-joon/AP)

• 23/30

  26 Aralık 2024 - Taliban güvenlik personeli, Paktika vilayetinin doğusundaki Barmal ilçesinde Pakistan tarafından düzenlenen hava saldırılarından iki gün sonra hasar görmüş bir aracı inceliyor. Taliban hükümeti 25 Aralık'ta yaptığı açıklamada Pakistan'ın Afganistan'ın doğusundaki bir sınır bölgesinde düzenlediği hava saldırılarında 46 sivilin öldüğünü belirtirken Pakistanlı bir güvenlik yetkilisi bombardımanın "teröristlerin saklandığı yerleri" hedef aldığını söyledi. (Ahmad Sahel Arman/AFP)

• 24/30

  25 Aralık 2024 - Devlet Acil Durum Servisi'nden bir kurtarma görevlisi, Rusya'nın Harkiv'e yönelik drone saldırısının ardından bir konutta çıkan yangını söndürmeye çalışıyor. Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski savaştan zarar gören ülkesinin elektrik şebekesine Noel günü 170'den fazla füze ve drone fırlatarak bir kişinin ölümüne ve yaygın elektrik kesintilerine neden olan Rusya'nın "insanlık dışı" saldırısını kınadı. Ülke sabah 5:30'da hava saldırısı alarmıyla uyandı ve kısa süre sonra hava kuvvetleri, Rusya'nın Karadeniz'den Kalibr seyir füzeleri fırlattığını bildirdi (Sergey Bobok/AFP)

• 25/30

  24 Aralık 2024 - Panama'nın başkenti Panama'da polis ABD Büyükelçiliği önünde düzenlenen protestoda göstericiler tarafından yerleştirilen seçilmiş ABD Başkanı Donald Trump'ın resminin önünde nöbet tutuyor. Panama Cumhurbaşkanı Jose Raul Mulino, Donald Trump'ın insan yapımı su yolunu geri alma tehdidinin ardından 23 Aralık'ta ülkenin eski liderleriyle birlikte imzaladığı bir bildiride Panama Kanalı'nın statüsünün müzakere edilemez olduğunu söyledi. Trump, "Donanmamız ve ticaretimiz çok haksız ve adaletsiz bir şekilde muamele görüyor. Her yerde olduğu gibi Panama Kanalı'nda da kazıklanıyoruz" demiş ve kanalın ABD'ye iade edilebileceğini öne sürmüştü (Arnulfo Franco/AFP)

• 26/30

  23 Aralık 2024 - Mozambik'te protestocular başkent Maputo'da yanan bir barikatın yanında toplanıyor. Hile iddialarının haftalarca süren ölümcül sokak çatışmalarını tetiklemesinin ardından ülkenin en yüksek mahkemesi, iktidar partisinin tartışmalı ekim seçimindeki zaferini onayladı. Kararın ardından muhalefetin ayaklanma tehdidinde bulunması sonrası Güney Afrika ülkesinde daha fazla şiddet olayının patlak vermesinden endişe ediliyor (Amilton Neves/AFP)

• 27/30

  22 Aralık 2024 - Filistinliler, İsrail'in Gazze'deki El-Jalaa Caddesi'ne düzenlediği saldırıda isabet alan sivil aracı inceliyor. Gazze Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan son güncellemeye göre, İsrail saldırıları son 24 saatte Gazze Şeridi genelinde en az 32 Filistinlinin ölümüne ve 54 kişinin yaralanmasına yol açtı. İsrail güçleri, kuşatma altındaki Kuzey Gazze'de zorlukla faaliyet gösteren Kamal Adwan Hastanesi'nin içindeki ve yakınındakilere tahliye emri verdikten sonra hastaneye saldırı düzenledi (Omar Al-Qattaa/AFP)

• 28/30

  21 Aralık 2024 - Dün akşam Almanya'da en az 5 kişinin ölümüne ve 200 kişinin yaralanmasına yol açan saldırının gerçekleştiği Noel pazarının yakınındaki kilisenin girişine çiçekler bırakılıyor. Ölümcül saldırıda bir kişi aracını pazardaki kalabalığın üzerine sürmüştü. Kiliseye çiçek bırakanlardan Almanya Başbakanı Olaf Scholz, ülkenin birlik içinde kalması gerektiğini vurgulayarak failin cezasız kalmayacağına söz verdi. Polis, saldırıdan sorumlu olduğunu düşündüğü 50 yaşındaki Suudi Arabistanlı bir doktoru gözaltına aldı (Michael Probst/AP)

• 29/30

  20 Aralık 2024 - Tayvan'da ana muhalefetteki Çin Milliyetçi Partisi (Komintang) milletvekilleri (beyaz giyenler) parlamentoya girmeye çalışıyor. Demokratik İlerleme Partisi'nden (DPP) çok sayıda milletvekili, perşembe gecesi parlamentoyu basarak tartışmalı tasarıların geçmesini önlemek için Yasama Yuanı'na girişleri engellemiş ve içeride barikat kurmuştu. Sözkonusu yasa tasarıları arasında seçilmiş yetkililerin görevden alınma koşullarının sıkılaştırılması için planlanan bir değişiklik de yer alıyor (I-Hwa Cheng/AFP)

• 30/30

  19 Aralık 2024 - Luigi Nicholas Mangione, Pensilvanya'nın Hollidaysburg kentindeki Blair County Adliyesi'nden ayrılıyor. UnitedHealthcare CEO'su Brian Thompson'ı 4 Aralık'ta Manhattan'da bir sokakta vurmakla suçlanan 26 yaşındaki Mangione, geçen hafta Pensilvanya'daki bir McDonald's'ta görüldüğünde sona eren, ülke çapında bir aramayı tetiklemişti. Eski veri mühendisi, cinayetle ilgili suçlamalarla yüzleşmek üzere New York'a iade edilme çabalarıyla mücadele ederken bu eyalette hapiste tutuluyor (Gene J. Puskar/AFP)

Evet, denenmiş ve çözülmüş sistemin onarılmamış yanları halkı alıkoyuyor, tabiri caizse rasyonel inanç eksikliği. Bunun gibi onlarca ülke var bugün dünyada.

Bu arada muhtemelen daha ileride sosyopolitik insanlık tarihi anlatılırken yaşanmış Sovyet sosyalizmi için "erken dönem sosyalizm" diye bahsedilecektir. 

Bir çıkış arayışına önerme olarak sınıf siyasetiyle kimlik siyasetini karşı karşıya koyup bunlardan birine çubuk bükerek ideolojik omurga sağlamlaştırma önermesi işe yaramaz, sadece şimdilik dükkanı açık tutmayı sağlar!

Kurumsallaşma kavramına vurgum esas olarak burada bir önerme olarak devreye giriyor, Marksizm'in tarih sahnesine çıkışıyla kuvvetli bir etki yaratmasının aracı yayınladıkları "komünist parti manifestosu" adlı broşürleriydi.

Kitapçığın iddiası ve cüreti işçi sınıfının artık bağımsız bir siyasi aktör olarak kendi kurumsal aklını kuracağı, inşa edeceği üzerinedir.

Sevgili Metin Çulhaoğlu yıllar önce bu kurumsallaşma mevzuuna "establishmentibility" kavramını irdeleyerek değinmiş, anlatmaya çalışmıştı.

Bizde çok kullanılan az anlaşılan bir kavramdır, mesela şirketler marka tescili yapar, web sitesi yaptırır, muhasebeci işe alırsa kendine "kurumsal şirket" diyorlar :)

Kurumsallık gerçekte bir devamlılık ifade eder, kişilerden, kurucusundan veya patronlarından bağımsızlaşmış şirket kurumsallaşmaya başlamıştır aslında.

Geçmişin verilerini, istatistiklerini veri tabanından çekip doğru okuyarak günlük ve uzun erimli planlarını yapar.

Global ve yerel koşullara göre planlarını kurumsal bir akılla revize eder, kurumsal akıl kolektiftir.

Örneğin, devleti de güçlü kılan kişilerden bağımsız kurumsal aklıdır, binlerce yıllık arşiv onun database'inde durur, kimle, nerde, hangi koşulda iş yapılır; bilir.

Tecrübeyle sabit sınıfsal refleksleri vardır.

"Devlet hep 18 yaşında" tabiri aslında bu kurumsallığı ifade eder ve tam da bu nedenle kuvvetler ayrılığı onun için yaşamsal önemdedir, kişilere endekslenen işleyiş insan ömrüne de endekslenmiş olur ve akamete uğrar. 

Tek tek her bir şirket için bahsettiğimiz kurumsallığın koca bir kapitalizmde onun temsilcisi burjuva sınıfında özel ve kamusal kurumlarıyla kendi çıkarlarına göre nasıl işlediğini hesap edip bunun emperyal versiyonunu düşündükten sonra bugün emek cephesinin kurumsallığını düşünün!

Yok! Çünkü bir çıkar ortaklığı yok.

Geçmişte komünist partiler ve sınıf sendikalarının ortak aklı bu kurumsallığı görece sağlıyor ve işçi sınıfı namına onlara siyaset üretme, söz söyleme hakkı veriyordu.  

İktisatçı Daron Acemoğlu'na Nobel kazandıran tezinin başlığı: "Kurumların önemi"dir.

Sermaye neye önem vereceğini iyi bilir, aklı var!

Yıllardır planlı ekonomiye karşı serbest piyasa ekonomisi savunur ama tüm şirketlerine en az 5 yıllık planlarla hareket etmelerini vaaz eder. 

Dünyada burjuvazi ve devlet ilişkisinde bugün bambaşka bir noktaya gelindi ama bu çok uzun başka bir yazının konusu fakat kısaca spoiler verirsem; özelleştirmelerle kurumlarını (şirketler, madenler, fabrikalar vb.)

Burjuvaziye kaptıran devlet halka sağlaması gereken sosyal hizmetlerde zorlandığı için vergileri artırıyor, burjuvazi de bundan şikayet eden halka devletin küçültülmesi gerektiğini anlatıp aslında alt metinde "devlet size sağlık, eğitim vs. sağlamasın ki siz de az vergi verin" demeye, yani devleti adım adım tasfiyeye getiriyor...

Dikkat edin, yakın tarihte sol (20 yıla) adalet teşkilatının, örgün eğitimin, hatta bazı güvenlik birimlerinin dağıtılmaması ve hatta mülkiyet hakkı (çünkü orta ve alt sınıflar mülksüzleştirilecek) için eylem yapacak ve o gün de birileri çıkıp "Eskiyi mi savunuyorsunuz?" diyecek. 

Marksizm'i burjuvazi nazarında şeytani kılan şey esas olarak tam da bu kurumsallaşma konusudur!

Ondan önce emekçilerin dört başı mamur bir külliyatı yoktu, emekçi sınıflar namına tarihi, felsefeyi, iktisadı, hukuku devrimci bir içerikle yeniden üreterek öyle bir yorumladı ki solun aklı ortaklaştırabileceği bir veri tabanı dünyaya geldi! 

Solun kurumsal bir akıl üretebilmesine yakın tarihli en iyi örneklerden biri de Frankfurt Okulu'dur.

II. Dünya Savaşı sonrası çoğu Avrupa ülkesinin sosyal demokrat solunun vizyoner bakışını Frankfurt Okulu sağladı, akademiden sanata, hukuktan ekonomiye kadar geniş bir perspektif sundu.

Evet, devrimci değil düzeniçi bir sol tasarımla bunu yaptı ama iyi bir kurumsallaşma örneğidir.

Avrupa birliğinin "demir çelik birliği" olarak temellerini attı. 

Bu kurumsallık ve ortak akıl konusunu anlamamız ve anlatmamız lazım; bakın bugün "gelişmiş" ülkelerde örneğin arkeoloji okursanız bir iş bulabilirsiniz ama fakir bir ülkede arkeoloji okumak belki aç kalmaktır.

Neden? 

Bazen duyarız, izleriz; "Dünyanın bilmem neresinde x ülkeden bilim adamları kazı yaptı ve şunu buldu..."

Onca insana orada kazı yapsın diye yıllarca maaş veren bir akademik yapı...

Bu kazı Anadolu'da veya Şili'de olsun fark etmez, o akademisyenler yaptıkları her çalışmayı raporlar, çevredeki halkın inancı, yapısı, mezhebi, ideolojisi, ırkı vs.

Bunlar tez olur akademide, akademinin kocaman bir veri tabanı olur, o ülkenin istihbaratı bir gün bir coğrafyada herhangi operasyon yapacaksa orada kim kimdir köy köy bilir.

Suriye en yakın örnektir.

İşte böylece de "vizyoner olduğu için" zengin ülke daha zengin, fakir ülke de daha fakir olur. 

Kısa vadede Türk solunun bir çıkış bulmak için yapabileceği en akıllı hareket aydınlarını toplayıp, partiler üstü! bir Frankfurt Okulu (adı her ne olursa) organize edip aklı ortaklaştırmasıdır.

Emeğin kurumu olmadığı sürece sistemin dayattığı gündemlere itiraz ederek onun belirlediği sloganlarla kendisine yakışmayan biçimde dağılmaya mahkumdur. 

Nasuh Mitap'ın dediği gibi;

Devrimcilik insanın insanlığa sahip çıkmasıdır.

Çıkış tartışmaları konusunda somut başlık önermem gerekirse de "tarım ve su" konusunu öneririm, otomasyon ve yapay zeka hikayesi 2030'a kadar insanların çoğunu işsizleştirecek, işi olanların çoğu da sanal alemde çalışacak.

Temiz su kaynakları ve sağlıklı gıdanın büyük şirketlerin eline geçeceği o günlerde açlık her şeyden daha yakıcı bir konu olacak, okyanuslarda batan dev mülteci akınlarından da büyük bir konu olacak.

Dünyada en zengin 80 milyon insanın toplam zenginliğin yüzde 60'ını (ç)aldığı bugünlerde kimse kaynakların azlığını, nüfusun çokluğunu ortaya koymasın.  

Şehirlerde parti bürolarına kira ödemektense ekilebilir alanlar alıp kolektif çiftlikler kurmakla başlayalım mesela, buna "çiçek/böcek meselesi" derseniz çok yanılırsınız.

Yeni ve uygulanabilir bir sistemi pratikte topluma göstermeliyiz, rüşeym halde de olsa halkın inanacağı bir fikre ihtiyacı var! 

Kuramı yeniden üretmeden oluşacak pratik başı kesik tavuğun koşması gibi refleksten ibaret kalır. 

Hollywood propagandasında beşinci elementin "sevgi" olduğu ilan edilse de biz Yeşilçam'dan biliyoruz ki;

Sevgi (de) emektir.

Ve de "Zenginlik el konulmuş emektir."

Ancak emek en yüce değer değildir, artı değerin temeli olan tabiat onu önceler. 

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.