Ramazan ayı, doğruyu yanlıştan ayırma ve açlığı anlama, ihtiyaç sahipleri ile paylaşma ayıdır.
İslam'da tüketim, ölçülülük, adalet ve sorumluluk ilkeleriyle yönlendirilir.
Türkiye'de her yıl 19 milyon ton gıda israf ediliyor.
Bir başka deyişle her yıl yaklaşık 43,3 milyar dolar değerinde gıda çöpe atıyor.
Türkiye dünyada en fazla gıda israfı yapan üçüncü ülke konumunda bulunuyor.
Ülkemizde günde 5 milyon adet ekmek israf edilirken, ramazan ayında bu rakam 8 milyona kadar çıkıyor.
Türkiye'de ekmek israfından dolayı 2,5 milyar dolar çöpe gidiyor.
Ramazan ayında en fazla israf edilen ekmek ve pidedir.
Ramazan ayında, Türkiye'de gıda israf oranı normal günlere göre yüzde 20-25 oranında artıyor.
Küresel gıda sistemi tüm sera gazlarının yüzde 25-30'undan sorumludur.
Gıda israf edildiğinde, çöpe atıldığında, yalnızca üretim ve taşıma için kullanılan tüm kaynaklar da israf edilmekle kalmaz -gereksiz sera gazı emisyonlarına neden olur- aynı zamanda çöplüklere gönderilen gıda atığı ayrışır ve tüm sera gazlarının en güçlülerinden biri olan metan gazı üretir.
Ramazan ayında hazırlanan gıdanın;
- Suudi Arabistan'da yüzde 30-50'si,
- BAE'de yüzde 40'ı,
- Katar'da yüzde 25'i
çöpe atılıyor.
Suudi Arabistan'da ramazan ayında 18 bin ton gıda çöpe gidiyor.
Bunun yılda 10,8 milyar ABD dolarına mal olduğu tahmin ediliyor.
Dubai Belediyesi, yiyeceklerin Dubai'de üretilen toplam atığın yüzde 22'sini oluşturduğunu ve bu rakamın ramazan ayında yüzde 55'e çıktığını bildiriyor.
Malezya gibi Müslümanların çoğunlukta olduğu bir ülkede ramazanda gıda israfı yüzde 15 artıyor.
Malezya'da ramazan ayında 19,2 bin ton gıda atığı çöpe atılıyor.
Mısır'da ise gıda israfı ramazan ayında yüzde 20 arttığı belirtiliyor.
Bu büyük bir çelişki, daha az tüketmemiz ve daha az israf etmemiz gerekiyor.
Ne yazık ki ramazan ayında insanlar daha çok tüketiyor ve daha çok israf ediyor gibi görünüyor.
Pakistan'da her yıl yaklaşık 36 milyon ton gıda israf ediliyor ve bu rakam toplam gıda zincirinin (çiftliklerden/fabrikalardan tüketime kadar) neredeyse yüzde 40'ına denk geliyor.
Ve bunun büyük bir kısmı ramazan ayı ve düğün törenleri sırasında israf ediliyor.
İsraf edilen, çöpe atılan gıda miktarı, dünyada açlıktan etkilenen insanların günde 1,3 öğün fazladan yiyebileceği yemeğe eşdeğerdir.
İsraf, açlıkla mücadeleyi zorlaştırıyor.
Ramazan ayında gıda israfı kişi başına günlük 2,7 kilogramdan 4,5 kilograma yükseliyor.
Ramazan ayında gıda israfındaki artış, ailelerin ihtiyaçlarını aşan abartılı yemeklerin hazırlanmasına ve artıkların çöpe atılmasına bağlanıyor.
İftar sofralarında tek kullanımlık plastik tabakların, kaşıkların, çatalların ve plastik şişelerin tercih edilmesi israfı körükleyen önemli çevre düşmanı iftar uygulamalarıdır.
"Kullan, At" israfı ekonomisini körükleyen çevre düşmanı uygulamadır.
Gıda israfı, insan tüketimi için amaçlanan gıdanın bulunabilirliğini azaltır ve çevre, doğal kaynaklar ve ekonomi için sonuçları oluşturur.
Gıda israf edildiğinde, o gıdayı yetiştirmek, taşımak, depolamak ve pişirmek için yatırılan doğal kaynakları da israf ediliyor.
Serpme ve açık büfe iftarı, gıda israfı demektir.
Ramazan ayında gıda israfını körükleyen serpme ve açık büfe iftarına dur denilmeli.
Ramazan ayında fiks menü kader değildir.
Ramazan ayı israf ayı olmamalı. Herkese yiyeceği kadar gıda servisi yapılmalı.
Ramazanda gıda israf ediliyor.
Sadece dilde "İsraf, haram" denmemeli, uygulamaya konmalı.
İsraf haramdır.
İsraf edilen her lokma, her damla su ve her enerji kaynağı, geleceğimize, yani doğamıza, zarar veriyor.
Gıdaları israf etmeyelim, sofraya yiyeceğimiz kadar gıda koyalım.
Ramazanda iftar sofrası, israf sofrası olmamalı.
Ramazan ayı iftarlarında insanlar yedikleri kadar söylerse söyledikleri kadar öderlerse ve israf önemli ölçüde azalır.
Tüm restoranlarda ve benzeri yerlerde açık büfe ve serpme ramazan iftarında israf önlemek için "sınırlamalar" getirilmeli.
Ve seçmeli iftar uygulamaya konmalı.
Daha küçük porsiyonları teşvik edilmeli.
Ramazan ayında, inançlı insanların aşırılık ve maddiyatçılıktan uzak, birey olarak kendilerini arındırmaya odaklandıkları bir zamandır.
Ramazanlarda "Yeşil Ramazan" programları ile atık azaltma çalışmaları başlatılmalı.
Gıda israfına ve plastik atık israfına son verilmeli, ölçülü tüketme yapılmalı ve çevre kirliliğine dur denilmeli.
Ramazan ayı temel gıdaya erişemeyen insanlara yardımlaşma ayı olmalı.
Özellikle ramazan ayında doğaya ve çevreye özen gösterilmeli.
Ramazan ayında lokantalar, restoranlar, oteller, catering şirketleri, hayır kurumları ve benzeri yerler serpme ve açık büfe uygulamasına son vermeli, seçmeli iftar ve Yeşil Ramazan uygulamasını başlatmalı ve Sıfır Atık Mutfak girişimi çalıştırılmalı.
Ve hem yemek hazırlamada hem de serviste Sıfır Plastik uygulamaya konmalı.
Ramazan aylarında atık ölçümü yapılarak çalışanlarla paylaşılmalı ve gerçekçi azaltım hedeflerine ne kadar yaklaşıldığı belirlenmeli.
Tüketilmeyen ekmeği ve pideyi daha sonra tekrar yemek üzere derin dondurucuda depolanabilir.
Tek kullanımlık plastik çatal, bıçak ve tabak takımları ve su şişeleri yerine çok kullanımlı tabak, kaşık ve çatal ve su şişesi kullanılmalı.
Ramazan ayında tekrar kullanılabilir şişeler kullanılmalı.
Ramazan aylarında ihtiyaçtan fazla gıda alınmaması için pazara çıkmadan önce yiyecek listesi hazırlanmalı.
Sürdürülebilir malzemelerden iftar kiti oluşturulmalı.
Sadece bitireceğin kadar tabağına yiyecek al.
Müslümanlar, çevreci ve doğayı koruma sorumluluklarını yerine getirmeli.
Ramazan ayında şehrin muhtelif yerlerinde ihtiyaç sahiplerinin kolayca ulaşacağı yerlere Ramazan (topluluk) Buzdolapları konmalı.
Ramazan ayı boyunca ihtiyaç sahipleri gıdalarını Ramazan Buzdolaplarından ücretsiz olarak temin edebilmeli. Bir elin verdiğini diğer el görmemeli.
Ramazan'da gıda israfını azaltıcı yol haritaları ortaya konmalı ve yüzde 25 oranında fazla kullanım önlenmeli.
Gösterişli iftar sofralarına son verilmeli ve gerekirse boykot edilmeli.
Ramazan ayında gıda israfı azaltılarak karbon ayak izi düşürülebilir.
Ramazan akıllı düşünme, bağ kurma, fedakarlık yapma, yardımlaşma ve israfı önleme ayıdır.
Ramazanda gıda israfını azaltarak ve yoksullara ve ihtiyaç sahiplerine yardım ederek sosyal adaletin sağlanmasına katkıda buluna bilinir.
Elinizde olanı öncelikle kullanın.
İyi uygulamalar:
Fransa, süpermarketlerin satılmayan yiyecekleri hayır kurumlarına bağışlamasını zorunlu kılan bir yasa çıkardı. Ve müşteriden artan yemeğini yanında götürmesi isteniyor.
İtalya, fazlalık gıdalarını bağışlayan işletmelere vergi teşvikleri getirdi.
Güney Kore, atık azaltımını teşvik etmek amacıyla, vatandaşlardan ürettikleri gıda atıkları için ücret talep ediyor.
Bazı ülkelerde restoranlar Temiz Tabak uygulaması ile müşterisine ekstra indirim yapıyor.
Bazı restoranlar artan yiyeceğini müşteriye paket yapıp veriyor.
Yapay zeka kullanan bazı hayırsever kurumlar fazla gıdaları toplayarak ihtiyaç sahiplerine dağıtıyor.
Ramazan ayında gıda israfını önleyici programlar kamuoyu ile paylaşılmalı.
Yiyin ve için, ancak aşırı gitmeyin. Çünkü O, aşırı gidenleri sevmez.
En'am Suresi 141.
İhtiyaç sahipleriyle yiyecek paylaşmak için orucu açmak şiddetle tavsiye ediliyor.
Sadece ihtiyacımız olanı hazırlayarak ve ihtiyacı olanlarla paylaşarak gıda israfını azaltın.
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
