İzlanda, 9'dan 5'e çalışma paradigmasını nasıl paramparça etti?

Canan Duman Independent Türkçe için yazdı

İzlanda'nın başkenti Reykjavik şehir Reykjavik şehir merkezi / Fotoğraf: Odd Andersen-AFP

İzlanda, üretkenlikten veya ekonomik büyümeden ödün vermeden çalışma saatlerini azaltarak, işe daha dengeli bir yaklaşımın önemli faydalar sağlayabileceğini kanıtladı.

İzlanda, daha kısa bir çalışma haftasıyla normlara meydan okuyarak üretkenliğin ve çalışan memnuniyetinin birlikte gelişebileceğini ispatladı; bu, işin geleceğini yeniden şekillendirmeye hazır cesur bir hamle.


Daha kısa çalışma haftaları, üretkenliği ve iş memnuniyetini artırabilir mi yoksa geleneksel model hala en etkili olanı mı?

Yüzyıllardır, geleneksel 9'dan 5'e çalışma haftası modern istihdamın temelini oluşturuyor.

Peki, bu eski model günümüzün hızlı tempolu dünyasında hâlâ işe yarıyor mu?

İş-yaşam dengesiyle ilgili tartışmalar yoğunlaştıkça, şirketler ve politika yapıcılar giderek daha fazla alternatif çalışma düzenlemeleri araştırıyor.

Daha kısa çalışma haftaları, üretkenliği ve iş memnuniyetini artırabilir mi yoksa geleneksel model hala en etkili olanı mı?

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Birkaç yıl önce İzlanda, daha kısa çalışma haftalarının üretkenlik ve iş-yaşam dengesi üzerindeki etkisini anlamak için 2 deney gerçekleştirdi.

Deneyler olumlu sonuçlar verdi, bu nedenle ülke maaşları kesmeden daha kısa bir çalışma haftası başlattı.

Yakın zamanda yayınlanan bir araştırmaya göre İzlanda, ekonomisi çoğu Avrupa ülkesinden daha iyi performans gösterdi ve şimdi faydalarını topluyor.

2020 ile 2022 yılları arasında, kamu sektörü işgücünün en az yüzde 51'i, hükümetin daha kısa çalışma haftaları teklifini kabul etti. İngiltere'deki Özerklik Enstitüsü ve İzlanda Sürdürülebilirlik ve Demokrasi Derneği'ne göre, İzlanda geçen yıl düşük işsizlik oranıyla çoğu Avrupa ülkesinden daha hızlı ekonomik büyüme kaydetti.

2015 ve 2019 yılları arasında, kısaltılmış iş günlerinin etkisini anlamak için İzlanda'da, özellikle kamu sektöründe iki deney yapıldı.

Ülkede yaklaşık 2 bin 500 çalışana (iş gücünün yüzde 1'inden fazlası) anket uygulandı.

"Daha Sağlam Bir Zeminde: İzlanda'nın Daha Kısa Çalışma Haftalarına İlişkin Süregelen Deneyimi" adlı rapora göre, deneyler, çalışanların ve ailelerinin iş-yaşam dengesini iyileştirmek, erkekler ve kadınlar için ücretli işte ve evde daha adil bir çalışma zamanı sağlamak, İzlanda'da diğer İskandinav ülkelerine (İsveç, Norveç, Danimarka, Finlandiya vb.) kıyasla genellikle çalışılan saatler arasındaki farkı azaltmak amacıyla farklı iş yerlerinde gerçekleştirildi.

Raporda, İzlanda Üniversitesi'ne bağlı Sosyal Bilimler Araştırma Enstitüsü'nün, Sosyal İşler ve Çalışma Bakanlığı ile İş Sağlığı ve Güvenliği İdaresi için gerçekleştirdiği bir istihdam piyasası anketinin sonuçları analiz edilerek, iş modellerinin, çalışma ortamının ve insanların ücretli işlerden ayrılma nedenlerinin anlaşılması amaçlandı.


Azaltılmış çalışma saatlerinden duyulan memnuniyet

İzlanda'da çalışma saatlerinin azaltılması yaygınlaştı; çalışanların yüzde 59'una azaltılmış çalışma saatleri teklif edildi, daha kısa saatleri tercih eden çalışanların yüzde 62'si ise daha mutluydu.

Ankete göre, bu çalışma programından memnuniyet yüksekti.

Ayrıca uluslararası karşılaştırmalar, çalışma saatlerinin son on yılda önemli ölçüde azaldığını ve diğer İskandinav ülkelerine yakın seyrettiğini gösteriyor.

Daha kısa çalışma saatleri, iş ile özel hayatlarını dengelemelerine yardımcı oldu ve yüzde 42'si düşük seviyede stres yaşadıklarını hissetti.

İş ve özel hayatlar daha iyi bir uyum içindeydi ve bu, yeni azaltılmış çalışma saati düzenlemelerinin temel amacıydı.

Katılımcıların yüzde 95'inden fazlası iş-yaşam dengelerinin iyileştiğini hissetti.


Kadın çalışanlar için faydalı

Deney, kadınlar ve erkekler arasındaki çalışma saatleri farkını azaltmayı amaçlıyordu ve kadınların çoğunluğu iş-yaşam dengelerinin iyileştiğini hissetti. Azaltılmış saatleri evde değerlendirebildiler.

İzlanda'daki işgücü verimliliği, bu dönemde İskandinav ülkeleri arasında en fazla iyileşen oldu.

Bu dikkate değer; çünkü eleştirmenler verimliliğin azaltılmış saatlerle ilişkili olarak artmayacağı konusunda her zaman uyarıda bulunmuşlardı.

Bu değişimin olası bir nedeni, işin yeniden düzenlenmesi ve daha organize vardiyalar, saatlerin azaltılmasına hazırlık amaçlı stratejiler ve ayrıca azaltılmış çalışma saatlerinin uygulanması konusunda yaygın istişarelerdir.


İzlanda ekonomisi, çalışma süresinin azaltılmasıyla güçlü kalmaya devam etti

Denemeler, politika yapıcılar için gelir açısından nötr kaldı ve gelecekteki denemelerin diğer ülkelerde nasıl organize edilmesi gerektiğine dair önemli bir plan sağladı.
 


Anket önerileri

Ankette, iş-yaşam dengesini daha da iyileştirecek bazı önerilerde bulunuldu; özel sektörün çalışma saatlerinin azaltılmasına tam katılımının sağlanması; çok uzun saatler çalışanlar için özel önlemler alınması; sağlık, sosyal ve eğitim sektörlerine iş yükünü hafifletecek yatırımların yapılması ve çalışma saatlerinin azaltılması için üretkenliğin daha fazla kullanılması gerektiği belirtildi.


Daha kısa çalışma haftalarının küresel denemeleri

Birleşik Krallık, İzlanda'nın başarısından ilham alarak 2022'den beri 4 günlük çalışma haftalarını test ediyor. 60 şirketi kapsayan altı aylık bir denemede, çalışanlar aynı ücret karşılığında daha az saat çalıştı. Denemeden sonra, 54 şirket politikayı sürdürdü ve 31'i bunu kalıcı hale getirdi.

İspanya, 2021'de küçük işletmelerin maaşları düşürmeden çalışma saatlerini azaltmasına olanak tanıyan 3 yıllık bir deneme başlattı ve 200 şirket, 3 bin ila 6 bin çalışanı dahil etti. Ayrıca 2023'te 4 ardışık pazartesi günü tatilleri ortadan kaldırarak daha kısa bir çalışma haftası pilot uygulaması yaptı ve önemli faydalar buldu.

Japonya'da Microsoft'un 2019 "İş-Yaşam Seçimi Mücadelesi" kapsamında 2 bin 300 çalışan, çalışma haftasını kısaltmayı deneyerek mutluluk ve üretkenliği yüzde 40 oranında artırdı.


İzlanda işin geleceği için ikna edici bir vizyon sunuyor

İzlanda'nın daha kısa bir çalışma haftasıyla ilgili çığır açan deneyi, geleneksel 9-5 mesai kavramına meydan okuyor.

Azaltılmış saatlerin üretkenliği ve çalışan memnuniyetini artırabileceğini göstererek, İzlanda işin geleceği için ikna edici bir vizyon sunuyor.

Modern yaşamın talepleriyle boğuşurken, statükoyu sorgulamanın ve hem üretkenliği hem de refahı önceliklendiren yenilikçi çalışma modellerini keşfetmenin zamanı geldiğini işaret ediyor.

 

 

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir. 

© The Independentturkish

DAHA FAZLA HABER OKU