2 Mart gecesi Haiti başkenti Port-au-Prince'nin yüzde 80'ini kontrol altında tutan silahlı grupların cezaevine yaptıkları baskında 4 bine yakın tutuklu firar etti.

İnsansız hava araçlarının kullanıldığı baskında onlarca kişi öldürüldü ve yaralandı.

Ertesi gün Haiti hükümeti bir açıklama yayımlayarak başkentte güvenlik durumunun kötüleştiğini belirterek, "silahlı çeteler tarafından işlenen; nüfusun kitlesel olarak yerinden edilmesine neden olan ve özellikle sivil vatandaşların kaçırılması ve öldürülmesi, kadınlara ve çocuklara yönelik şiddet, kamu ve özel mülkiyetin yağmalanması ve çalınmasından oluşan suç eylemleriyle karakterize edilen, giderek artan ve şiddet içeren" bir durum oluştuğu için sıkıyönetim ilan edildiğini bildirdi.

Ancak 10 yıldır hiçbir şekilde seçimlerin yapılmadığı ve neredeyse çeyrek asırdır "serbest seçim" görmemiş bu ülkede gerçek anlamda bir hükümetten bahsetmek mümkün değil. 

2015 seçimlerini hile ile kazanan son Cumhurbaşkanı Jovenel Moïse, 7 Haziran 2021'de suikast sonucu öldürüldüğünde görev süresi çoktan dolduğu halde seçimleri erteliyordu.

Onun ölümüyle "Merkez Grup" tarafından "geçici cumhurbaşkanlığına" Ariel Henry getirildi.

"Merkez Grup" Brezilya, Avrupa Birliği, Fransa, Almanya, İspanya ve ABD'nin yanı sıra Amerikan Devletleri Örgütü (OAS) ve Birleşmiş Milletler (BM) elçilerinden oluşuyor.  Yani Haiti'de geçici bir cumhurbaşkanı seçecek göstermelik bir meclis bile yok.

Cezaevi baskını sırasında "Cumhurbaşkanı" Ariel Henry, Birleşmiş Milletler denetiminde bin mevcutlu bir polis gücünü ülkesine getirmek için Kenya'da bulunuyordu. 

Cezaevi baskınını gerçekleştiren Haitili Silahlı Gruplar İttifakının Lideri "Barbecue" lakaplı eski polis Jimmy Cherizier, eylem günü YouTube'den yayımlanan videosunda "silahlı grupların Ariel Henry'nin istifasını sağlamak üzere harekete geçeceğini" haber vermişti. 

Silahlı gruplar başkent havaalanını da ateş altına aldığından ülkeye tüm uçuşlar iptal edildi.

"Cumhurbaşkanı" Henry halen ülkesine dönmedi.

Pazartesi akşamı Jamaika olduğu düşünülen bir yerden yayınladığı videoda istifasını açıkladı. 

Toplu firardan bir hafta sonra yine cumartesi günü aynı silahlı gruplar; meclis, başkanlık binası ve içişleri bakanlığının bulunduğu Ulusal Saray'ı ele geçirme girişiminde bulundu.

Her ne kadar "hükümet", çetelerin sivillere yönelik saldırılarından bahsetse de bir katliam söz konusu olduğunda Haiti'deki resmi otoritelerin eline kimsenin su dökemeyeceğini herkes bilir.

Haiti'deki sayısız sivil protestonun hükümet destekli paramiliterlerin katliamlarıyla sonuçlandığı Birleşmiş Milletler resmi belgelerinde yazılıdır. 

BM raporunda; 2018'de gerçekleşen bir katliamda, hükümete bağlı polis gücü ve paramiliterlerin operasyonunda kadınlara tecavüz edildiği, evlerin yakıldığı ve aralarında çocukların da bulunduğu onlarca insanın öldürüldüğü ve hatta cesetlerin palalarla parçalanıp domuzlara atıldığı anlatılıyor.

La Saline ve Belé katliamlarında 100'e yakın sivil katledildi. Gonaïves kentindeki kadın hapishanesinde yaşanan tecavüzler ve hemen her protestoda katledilen onlarca sivil, Haiti'nin sınırlarını aşıp duyulanlar arasında.

Bu çetelerin ve güvenlik güçlerinin ittifakı 1957-1986 arasında ABD desteğiyle hüküm süren Duvalier diktatörlüğüne kadar uzanıyor. 

Duvalier'den sonra Haiti'yi çetelerle yönetmek bir alışkanlık haline geldi. İyi ya da kötü her başkanın kendine ait çete örgütlenmeleri oldu. 

BM Barış Gücü'nün egemen olduğu 2004-2017 yılları arasında da çetelerin etkisi azalmadı. Aksine BM'ye bağlı yabancı ülke askerleri çeteleşti.

Silah ve uyuşturucu ticareti onların eliyle yapılmaya başlandı. BM'nin kötü yönetimi sebebiyle ülkeye kolera yayıldı. HIV hastalığı görülmemiş oranlara çıktı.

Sonunda çocuk istismarı ve ticareti skandalları sebebiyle BM, askeri gücü geri çekmek zorunda kaldı. 

Geride kalan polis gücü de rapor tutmaktan başka işe yaramadı. 

BM raporunda artık Haiti'de ağır silahlar kullanan, silah ve uyuşturucu kaçakçılığı, gasp, adam kaçırma, cinayet, cinsel saldırılarda bulunan 200 çetenin faaliyet gösterdiği yazıyor. 

Bunların eski asker ve polisleri kendisine katarak taktik kabiliyetlerini arttırdığı ve artık İHA gibi teknolojilerle bölgelerinde hakimiyet kurdukları görülüyor. 

Başkent yüzde 80'i "G9 Ailesi" ve "G-Pèp" adındaki iki ayrı cepheden oluşan 23 ayrı silahlı grup tarafından yönetiliyor.

"G9 Ailesi"nin lideri Jimmy Chérizier'in her fırsatta öne çıkan politik kişiliği bu silahlı grupların salt suç çetelerinden ibaret olmadığını gösteriyor. 

Chérizier'in "Barbekü" adıyla anılması bile Haiti'nin vahşetle bütünleşmiş tarihine bir gönderme. 
1600'lerin ortasında Haiti, Fransızların Afrika'dan getirdiği köleler için bir istasyondu.

Fakat bu topraklarda hiçbir zaman tam olarak bir düzen kurulamadı. Haiti; Kolomb zamanından kalan isyancı yerliler, suçlular, kaçak köleler ve korsanların sığındığı topraklar haline gelmişti.

Avrupa'ya geri dönen gemiler uzun sürecek yolculukları öncesinde Port-au-Prince'e uğrayıp ihtiyaçlarını gideriyorlardı.

Fransız avcılar tütsülenmiş etleri bu gemilere satıp karşılığında silah, barut, elbise ve araç-gereç alıyorlardı.

Fakat aynı avcılar zaman zaman koylarda demirli gemilere saldırabiliyor; yağma ve adam kaçırma gibi eylemler gerçekleştiriyorlardı. 

Bu avcılar arasında "kanibalizm" alışkanlığı geliştiğinden, bir gemiyi yağmalayıp ele geçirdikleri bir tayfa ya da yolcuyu parçalayıp yiyorlardı. 

Vücut parçalarını mangala koyarak pişirdikleri bu eyleme "Barbecue" yani Türkçesi "barbekü" deniyordu. 
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  26 Ekim 2024 - Gürcistan'da parlamento ilk oturumunu gerçekleştirirken başkent Tiflis'te bir kadın geçen ayki genel seçimin sonuçlarına yönelik protestoda böyle görüntülendi. Parlamento önünde çadırlar kurarak eylem yapan muhalefet partililer ve destekçileri, meclise giren milletvekilleri protesto etti. Hükümeti seçimlerde hile yapmakla suçlayan göstericiler, yeniden seçime gidilmesini talep ediyor (Vano Shlamov/AFP)

• 2/30

  24 Kasım 2024 - Filistinliler, bir yardım kuruluşunun mutfağından yemek almak için toplanıyor. Gazze'deki ailelerin, yardım ekiplerinin nispeten daha fazla erişimi olduğu bölgelerde bile genelde günde sadece bir kez yemek yiyebildiği bildiriliyor. Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı, Gazze'de devam eden insani krize önlem alınmazsa bu durumun yakında kıtlığa dönüşebileceğini aktarıyor. Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin, İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı hakkında bu hafta çıkardığı tutuklama emri gerekçeleri arasında "bir savaş yöntemi olarak aç bırakma" suçu da vardı (Mohammed Salem/Reuters)

• 3/30

  23 Kasım - Birleşmiş Milletler'in belirlediği 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü öncesinde İtalya'da binlerce kişi sokağa döküldü. Birleşmiş Milletler'e göre, kadınlara ve kızlara yönelik şiddet dünyadaki en yaygın insan hakları ihlallerinden biri. Dünya çapında, neredeyse üç kadından biri hayatında en az bir kez fiziksel veya cinsel şiddete maruz kalıyor. İtalyda'da "Non Una di Meno (Bir Kadın Daha Eksilmesin)" adlı sivil inisiyatifin girişimiyle gerçekleştirilen yürüyüşte kadınlar "Ataerkilliği silahsızlandıralım" yazılı pankart taşıdı (Yara Nardi/Reuters)

• 4/30

  22 Kasım 2024 - Sırbistan'ın Novi Sad kentindeki bir tren istasyonunun çatısının çökmesiyle 15 kişinin hayatını kaybetmesinden üç hafta sonra, göstericiler Belgrad'ın merkezinde sessiz bir protesto düzenliyor. Tren istasyonundaki büyük beton çatı, 1 Kasım'da aniden çökmüştü. Yetkililer geniş kapsamlı bir soruşturma sözü vermiş ve Sırbistan İnşaat, Ulaşım ve Altyapı Bakanı Goran Vesic istifa etmişti. Eylemciler, ölümcül kazanın sorumlularının tutuklanmasını talep ediyor (Andrej Isakovic/AFP)

• 5/30

  21 Kasım 2024 - Lübnan'da itfaiye, başkent Beyrut'un güneyindeki Haret Hreik mahallesine İsrail'in düzenlediği hava saldırısı sonucu çıkan yangınlara müdahale ediyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki çatışmalar sürerken bugün Uluslararası Ceza Mahkemesi, Gazze'de savaş suçu işledikleri gerekçesiyle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama kararı çıkardı. (Lahey'deki mahkeme, açıklamasında Hamas lideri Muhammed Deif hakkında da tutuklama emri çıkardığını duyurdu (AFP)

• 6/30

  20 Kasım 2024 - Yunanistan'da ekonomik koşulların iyileştirilmesi çağrısıyla ülke genelinde işçiler 24 saatlik genel greve gitti. Grev ülke genelinde toplu taşımayı aksattı ve hayatı durma noktasına getirdi. Yunanistan Genel İşçi Konfederasyonu açıklamasında "Fiyatlar ve kiralar fırladı, maaşlarsa düşük kaldı" ifadelerini kullandı (Aris Messinis/AFP)

• 7/30

  19 Kasım 2024 - Birleşik Krallık'ta çiftçiler başkent Londra'da protesto düzenledi. Sokaklara dökülen binlerce çiftçi, veraset vergisinin değiştirilme planının geri çekilmesi talep etti. Protestocular arasında ünlü Top Gear programının sunucusu Jeremy Clarkson da yer aldı (Ben Stansall/AFP)

• 8/30

  18 Kasım 2024 - Gazze'nin merkezindeki El-Cela Caddesi caddesinde halk, İsrail saldırısı sonrasında yıkılan evin başında toplanıp enkaz altında kalanları kurtarmaya çalışıyor. Hamas kontrolündeki Gazze'de Sağlık Bakanlığı son 24 saatte İsrail saldırıları sonucunda 76 kişinin öldüğünü ve 158 de yaralı olduğunu açıkladı. İsrail, Lübnan'ın başkenti Beyrut'a da saldırılar düzenledi (Ömer El-Kattaa/AFP)

• 9/30

  18 Kasım 2024 - Brezilya yerlileri Rio de Janerio'daki G20 zirvesi öncesinde düzenlediği protestoda ABD Başkanı Joe Biden, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Japonya Başbakanı İşiba Şigeru'nun figürlerini suya gömdü. Protesto, dünyanın en zengin ülkelerinin gezegendeki iklim ve biyolojik çeşitlilik sorunlarının çözümüne liderlik etmedikleri söylemiyle düzenlendi (Pablo Porciuncula/AFP)

• 10/30

  16 Kasım 2024 - Ölen bir kambur balina, Güney Afrika'nın yasama başkenti Cape Town'da Ulusal Deniz Kurtarma Enstitüsü (NSRI) tarafından çekiliyor. Avcılık, geçmişte kambur balina sayısında ciddi bir düşüşe yol açmıştı. ABD, 1973'te tüm kambur balinaları nesli tehlikede kategorisine almıştı. 1985'te ticari balina avcılığına getirilen moratoryum, kambur balina popülasyonunun artışında önemli bir rol oynadı. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi, halihazırda 14 farklı popülasyonun 4'ünün neslinin tehlikede, birininse tehdit altında olduğunu bildiriyor (Nic Bothma/Reuters)

• 11/30

  15 Kasım 2024 - Bangkok'ta bir kadın, Loy Krathong festivali sırasında nehir tanrıçasına şükranlarını sunmak için yaprak ve çiçeklerden yapılmış Krathong'u parktaki bir lagüne yerleştiriyor. Festival her yıl, Tayland Ay takviminin 12. ayında, dolunayda kutlanıyor. Ülkedeki en büyük festivallerden biri olan Loy Krathong'da Taylandlılar, su tanrıçasına şükranlarını temsil eden adakları küçük teknelerle yüzdürüyor. Bununla kirlilik veya israf gibi davranışları için af da diliyorlar (Chalinee Thirasupa/Reuters)

• 12/30

  14 Kasım 2024 - National Geographic Pristine Seas, Pasifik Okyanusu'ndaki Solomon Adaları'nın yakınında keşfedilen dünyanın en büyük mercanının 24 Ekim'de çekilen fotoğrafını bugün paylaştı. Bilim insanları, Pristine Seas araştırma gemisinde çalışırken buldukları mercanın "hayat ve renkle dolu" önemli bir keşif olduğunu söylüyor. Genişliği 34 metre ve 5 metreden daha yüksek olan mercan, uzaydan bile görülebiliyor. Devasa mercanın 300 yıllık olduğu tahmin ediliyor (Manu San Felix/National Geographic Pristine Seas/AFP)

• 13/30

  13 Kasım 2024 - Fransa'da, Michelin'in Clermont-Ferrand'daki merkezinde düzenlenen eylemde, Genel Emek Konfederasyonu ceketi giyen bir protestocu bir sis bombasının yanından geçiyor. Araç lastiği üreticisi Michelin, 5 Kasım'da 1250'den fazla kişinin çalıştığı iki fabrikasını kapatmayı planladığını açıklamış ve kararın "son çare" olarak alındığını söylemişti. Sadece işten çıkarma planlarından vazgeçilmesini değil, maaş artışının da garanti altına alınmasını talep eden sendikalarla şirket yönetimi arasında henüz bir uzlaşmaya varılamadı (Olivier Chassignole/AFP)

• 14/30

  12 Kasım 2024 - Bakü'deki Birleşmiş Milletler iklim değişikliği zirvesi COP29'un açılış töreninde dansçılar performans sergiliyor. Bu sene gerçekleştirilen COP’ta ülkelerin enerji politikalarının yanı sıra yeni kolektif finansal hedeflerin belirlenmesi bekleniyor. Zirve, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de başladı. İklim aktivistleri pazartesi günü Gürcistan'da bir miting organize ederek Azerbaycan'ın iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmasını protesto etmişti. Tiflis'te bir araya gelen birçok aktivist, Azerbaycan'ın baskıcı politikaları nedeniyle iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmayı hak etmediğini savunmuştu. Greta Thunberg, Azerbaycan'ın zirveyi "işlediği suçları ve insan hakları ihlallerini yeşil aklama yoluyla örtbas etme şansı" gibi gördüğünü ileri sürmüştü (Maxim Shemetov/Reuters)

• 15/30

  11 Kasım 2024 - Sudan ordusuyla ilişkili silahlı kişileri taşıyan kamyon, ülkenin doğusundaki Gedaref sokaklarında. Sudan'da rakip generaller arasında Nisan 2023'ten beri süren savaş onbinlerce kişinin ölümüne ve 11 milyondan fazlasının da yerinden olmasına yol açtı. Birleşmiş Milletler'e göre yerinden edilenlerden 3,1 milyonu ülke sınırları dışında sığınacak bir yer arıyor (AFP)

• 16/30

  10 Kasım 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Deyr El Balah'ta Filistinliler yemek kuyruğunda. BM Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) Genel Komiseri Philippe Lazzarini, Gazze'nin kuzeyinde kıtlık yaşanabileceğini belirterek, "Açlık İsrail devleti tarafından silah olarak kullanılıyor" dedi. Lazzarini, "Gazze Şeridi'ne girmesine izin verilen yardım yetersiz. Günde ortalama 30 tırın biraz üzerinde ve bu günlük ihtiyacın yalnızca yüzde 6'sına tekabül ediyor" ifadelerini kullandı (Ramadan Abed/Reuters)

• 17/30

  9 Kasım 2024 - Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Berlin Duvarı'nın yıkılışının 35. yıldönümünde düzenlenen çiçek bırakma törenine katıldı. Törende Soğuk Savaş döneminde Doğu Berlin'den Batı Berlin'e geçerken hayatını kaybedenler anıldı. Berlin Duvarı'nın yıkılışının yıldönümü kapsamında her yıl canlı müzik, sergiler ve eski duvarın bir ucundan diğerine yapılan koşu da dahil olmak üzere çeşitli etkinlikler gerçekleştiriliyor (Ebrahim Noroozi/AP)

• 18/30

  8 Kasım 2024 - İspanya'daki atlı sivil muhafızlar, ölümcül afetin ardından ülkenin doğusundaki Valensiya bölgesinde zarar gören araçların yanından geçerek mağdurları arıyor. Ülkede son 50 yılda yaşanan en kötü sel felaketi, 210'dan fazla kişinin ölümüne, onlarca kişinin kaybolmasına ve kasabaların çamur altında kalmasına yol açtı. Sel özellikle Valensiya'da büyük bir yıkıma sebep oldu (Jose Jordan/AFP)

• 19/30

  7 Kasım 2024 - Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'ye sarılıyor. Avrupa Siyasi Topluluğu'nun 5'inci zirvesi, kıtanın karşı karşıya olduğu güvenlik zorluklarını ele almak amacıyla Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de başladı. Zirvede Avrupa Birliği üyesi ülkelerin liderleriyle üye olmayan ülkelerin liderleri bir araya geliyor. Ana gündem maddeleri arasında düzensiz göçle mücadele, ekonomi güvenliği ve iklim de var (Ludovic Marin/AFP)

• 20/30

  6 Kasım 2024 - 2024 ABD Başkanlık Seçimi'ni kazanan Donald Trump, Florida eyaletindeki West Palm Beach Kongre Merkezi'nde konuşma yaptı. Trump, zafer konuşmasında kendisini destekleyen herkese teşekkür etti ve ekonomik büyüme ve ulusal güvenlik vaatlerinde bulundu. Sandıkların kapanmasıyla birlikte erken sonuçlar, seçim yarışının başa baş gittiğini gösterse de Trump, salıncak eyaletlerde kazanarak zafere ulaştı. Trump, rakibi Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'ten yaklaşık 5 milyon fazla oy aldı (Jim Watson/AFP)

• 21/30

  5 Kasım 2024 - ABD'nin New York kentinde seçmenler oy kullanıyor. ABD'de seçim gününe gelindi ve Demokrat Parti'nin adayı Kamal Harris'le Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump arasındaki yarış haftalardır başa baş ilerliyor. Seçimin sonucunu 7 salıncak eyaletteki oyların belirleyeceği düşünülüyor (Leonardo Munoz/AFP)

• 22/30

  4 Kasım 2024 - İspanya'nın Valensiya bölgesindeki Alfafar'ın caddelerinde polis memurları sokaklardaki çamurun temizlenmesine yardım ediyor. İspanya'da uzun zamandır görülen en kötü sel felaketinde hayatını kaybedenlerin sayısı 217'ye ulaşırken arama kurtarma çalışmaları hâlâ sürüyor. Yetkililer sokakların temizlenmesinin en az bir hafta süreceğini belirtirken bölgede 17 bin polis, jandarma, asker ve sivil koruma görevlisi çalışıyor (Jose Jordan/AFP)

• 23/30

  3 Kasım 2024 - Brezilya'daki Formula 1 Sao Paulo Grand Prix'sini Red Bull Racing'in Hollandalı pilotu Max Verstappen kazandı. "Uçan Hollandalı", son derece kaotik geçen yarışa 17. sıradan başlamıştı. İkinci ve üçüncü sırayı Alpine pilotları Esteban Ocon ve Pierre Gasly alırken, pilotlar şampiyonasında Verstappen'le Norris arasındaki fark 62'ye çıktı (Nelson Almeda/AFP)

• 24/30

  2 Kasım 2024 - Hindistan'ın Mumbai şehrinde, Ölüler Günü'nde mezara çiçek koyan bir kadının drone görüntüsü. Cadılar Bayramı'yla başlayan üç günlük dönemde, Hıristiyanlar ölülerle yaşayanlar arasındaki perdenin kalktığına inanıyor. Hıristiyanlar, Hindistan nüfusunun yalnızca yüzde ikisini oluşturuyor. Geçen ay çeşitli Hıristiyan mezheplerinin liderleri, kendilerine yönelik şiddetteki artışı protesto etmek üzere Yeni Delhi'de eylem düzenlemişti (Francis Mascarenhas/Reuters)

• 25/30

  1 Kasım 2024 - Afrika penguenleri, Cape Town yakınlarında turistlerin uğrak noktalarından olan penguen kolonisinde, sahilde dinleniyor. Boulders penguen kolonisi 1983'te kurulmuş ve kolonideki kuş sayısı çevredeki ada kolonileri sayesinde artırılmıştı. Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) yakın zamanda Afrika penguenini, nesli tehlike altında olan türlerden nesli kritik tehlikedeki tür kategorisine taşıdı. Halihazırda popülasyonunun yüzde 97'sini kaybetmiş olan kuşun nesli, bir değişiklik olmadığı takdirde 4 bin günden kısa bir süre içinde tükenebilir (Rodger Bosch/AFP)

• 26/30

  31 Ekim 2024 - ABD'nin Missouri eyaletindeki St. Charles kentinde bir yurttaş, Cadılar Bayramı'na özel kıyafetiyle oy kullandı. Seçime sayılı günler kala Kamala Harris ve Donald Trump arasındaki yarış başabaş devam ediyor. ABD Başkanı Joe Biden'ın, destekçilerini "çöp" diye nitelemesi üzerine Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adayı Trump, çöp kamyonuna bindi. Öte yandan Arnold Schwarzenegger, Kamala Harris'i desteklediğini açıkladı (Robert Cohen/AP)

• 27/30

  30 Ekim 2024 - İspanya'nın güneyindeki Valensiya'da gerçekleşen sel, arabaları bu hale getirdi. Kurtarma ekipleri, şiddetli yağmurların yol açtığı seller sonucunda 95 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Kayıpları arama çalışmalarıysa sürüyor. Valensiya'da 1996'dan bu yana metrekareye en fazla yağışın düştüğü bildirildi. Meydana gelen felaketten dolayı 3 günlük ulusal yas ilan edildiği açıklandı (Jose Jordan/AFP)

• 28/30

  29 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezinde Filistinli mültecilerin kaldığı Nuseyrat kampındaki Birleşmiş Milletler Yardım ve Bayındırlık Ajansı'na (UNRWA) ait yardım dağıtım merkezinin kapısındaki açıklıktan bir adam dışarı bakıyor. İsrail, parlamentosunun yıkıma uğramış Gazze Şeridi'ndeki ana BM yardım kuruluşunu yasaklayan bir tasarıyı onaylamasının ardından artan bir uluslararası tepkiyle karşı karşıya kalıyor. 90 gün içinde yürürlüğe girmesi beklenen mevzuatın, UNRWA'nın Doğu Kudüs genel merkezinin kapatılmasına ve Refah üzerinden Gazze'ye insani yardım ulaştırılmasının engellenmesine yol açması öngörülüyor (Eyad Baba/AFP)

• 29/30

  28 Eylül 2024 - Eski ABD Başkanı Barack Obama, ABD Başkan Yardımcısı ve Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'in Pensilvanya eyaletinin Philadelphia kentinde düzenlenen mitinginde konuştu. Ayrıca Bruce Springsteen ve John Legend gibi sanatçılar da sahneye çıkıp seyircileri Harris'e oy vermeye ve arkadaşlarıyla ailelerini sandık başına gitmeye teşvik etmeye çağırdı (Matthew Hatcher/AFP)

• 30/30

  27 Ekim 2024 - Ferrari pilotu Carlos Sainz Jr. Formula 1 Meksika Grand Prix'sinde pitte. İspanyol pilot kariyerindeki 4. F1 zaferini elde ederken, takım arkadaşı Charles Leclerc, son turlarda yaptığı hatayla ikinciliği McLaren'in şampiyonluk mücadelesi veren pilotu Lando Norris'e kaptırıp üçüncülüğe razı oldu. Pilotlar şampiyonasında zirvedeki isim Max Verstappen ise yarış içinde toplamda 20 saniye ceza aldı ve 6. sırada bitirdi (Carlos Perez Gallardo/Reuters)

Adanın diğer kısmı olan bugünkü Dominik'te konuşlanmış olan İspanyollar, Haiti'nin kontrolünü ele geçirmek istediklerinde bu Fransız avcıların da peşine düştüler.

Diğer adalara kaçan avcılar organize olup İspanyollara saldırmaya başladılar. Korsanlara dönüşerek İspanyol güçlerini zayıflattılar.

Fransız Devrimi sırasında sömürgesi Haiti'de yüzde 90'ı Afrikalı kölelerden oluşan nüfus 500 bini bulmuştu.

Devrim ilk olarak burada etkisini gösterdi ve 1791'de François-Dominique Toussaint L'Ouverture liderliğinde isyan patlak verdi. 

Beyazlara ait plantasyonlara el koydular ve 1793'te Fransız Meclisi'ne temsilci gönderdiler. Aynı yıl Jakobenler köleliği kesin olarak kaldırdılar.

Fakat Napolyon iktidarı ele geçirince Haiti'ye 60 bin asker çıkardı. L'Ouverture ele geçirilip hapiste öldürülse de isyan sürdü ve 2 yıl içinde adadaki tüm Fransızlar yok edildi. 

1804'te Latin Amerika'nın ilk bağımsız cumhuriyeti ve dünyanın ilk siyahi devleti bu şekilde Haiti'de ilan edildi.

1865'te köleliği kaldırana kadar Haiti'yi tanımayan ABD, 1915'te adaya askeri müdahalede bulundu. 
Haiti de hiçbir zaman istikrarlı bir yönetim kurulmasına izin verilmedi.

Fransızlar ABD müdahalesi sayesinde borç ve liman idaresini ele geçirdiler. ABD, adadaki güvenlik teşkilatını kontrolü altına aldı. Gümrük gelirlerine ve şeker tarlalarına el koydu.

İşgal 1935'e kadar sürdü. Bu süreçte Haiti ekonomisi Nacional City Bank ile Standard Fruit Company şirketlerinin eline geçti.

Kırsal geçime dayanan, dış ticarete bağımlı olmayan Haiti ekonomisi artan biçimde kahve ve şeker ihracına yönlendirildi.

Kahve ve şeker fiyatlarındaki düşüş tüm adayı etkiledi. Giderek yoksullaşan Haiti'de nüfus eridi.

Haiti tarihi; hastalık, savaş, katliamlar ve açlıkla belli dönemlerde nüfusun tasfiye edilişinin örnekleriyle doludur. 

Son 30 yılda kaosa dönüşen krizin tek sorumlusunun ABD müdahalesi olduğundan kimsenin kuşkusu yok. 

ABD, Haiti tarihinin demokratik biçimde seçilmiş ilk cumhurbaşkanı, aynı zamanda "Liberasyon Teolojisi" ekolünden gelen bir rahip olan Jean-Bertrand Aristide'yi devirmeseydi, Haiti şu anda farklı bir ülke olabilirdi. 

Aristide, 2000'lerin başında Latin Amerika'daki sol dalganın akımına girip Küba ve Chávez Venezuelasıyla yakınlaşınca Haiti'de darbe için ordu ve paramiliterler ABD tarafından desteklendi.

Dahası, ABD Adalet Bakanı Ramsey Clark başkanlığında Haiti üzerine kurulan bir soruşturma komisyonu belgeleri, "ABD ve Dominik Cumhuriyeti hükümetlerinin Haitili 'isyancılara' silah temin edilmesi ve bu ülkede eğitim verilmesinde rol oynadıklarını" ortaya koydu.

Komisyon ayrıca 200 ABD özel kuvvetler askerinin darbeye doğrudan katıldığını da tespit etti.

"Defacto" cumhurbaşkanı Henry'yi istifaya zorlayan silahlı krizin tam arifesinde Aralık ayında ABD, Aristide'ye karşı darbede kullandığı polis şefi Guy Philippe'yi Haiti'ye gönderdi.

Guy Philippe'nin gelişi ABD'nin tüm şeytanları sahaya sürdüğünün bir işareti. 

Haiti'de ABD'nin iktidarı teslim edip gideceği bir "Taliban" bile yok. Burada Somali'ye benzer savaş ağalarının aktör olduğu bir durum var.

Herkes daha fazla kan döküleceğini tahmin ediyor.

Dolayısıyla her grup, müzakerelerde daha büyük güç payına sahip olmak için; kendini konumlandırmaya veya mümkün olduğunca fazla bölgeyi ele geçirmeye çalışıyor.

Bunca kaos ve yıkıma rağmen Haiti henüz savaşın başında. 

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.