2 Mart gecesi Haiti başkenti Port-au-Prince'nin yüzde 80'ini kontrol altında tutan silahlı grupların cezaevine yaptıkları baskında 4 bine yakın tutuklu firar etti.

İnsansız hava araçlarının kullanıldığı baskında onlarca kişi öldürüldü ve yaralandı.

Ertesi gün Haiti hükümeti bir açıklama yayımlayarak başkentte güvenlik durumunun kötüleştiğini belirterek, "silahlı çeteler tarafından işlenen; nüfusun kitlesel olarak yerinden edilmesine neden olan ve özellikle sivil vatandaşların kaçırılması ve öldürülmesi, kadınlara ve çocuklara yönelik şiddet, kamu ve özel mülkiyetin yağmalanması ve çalınmasından oluşan suç eylemleriyle karakterize edilen, giderek artan ve şiddet içeren" bir durum oluştuğu için sıkıyönetim ilan edildiğini bildirdi.

Ancak 10 yıldır hiçbir şekilde seçimlerin yapılmadığı ve neredeyse çeyrek asırdır "serbest seçim" görmemiş bu ülkede gerçek anlamda bir hükümetten bahsetmek mümkün değil. 

2015 seçimlerini hile ile kazanan son Cumhurbaşkanı Jovenel Moïse, 7 Haziran 2021'de suikast sonucu öldürüldüğünde görev süresi çoktan dolduğu halde seçimleri erteliyordu.

Onun ölümüyle "Merkez Grup" tarafından "geçici cumhurbaşkanlığına" Ariel Henry getirildi.

"Merkez Grup" Brezilya, Avrupa Birliği, Fransa, Almanya, İspanya ve ABD'nin yanı sıra Amerikan Devletleri Örgütü (OAS) ve Birleşmiş Milletler (BM) elçilerinden oluşuyor.  Yani Haiti'de geçici bir cumhurbaşkanı seçecek göstermelik bir meclis bile yok.

Cezaevi baskını sırasında "Cumhurbaşkanı" Ariel Henry, Birleşmiş Milletler denetiminde bin mevcutlu bir polis gücünü ülkesine getirmek için Kenya'da bulunuyordu. 

Cezaevi baskınını gerçekleştiren Haitili Silahlı Gruplar İttifakının Lideri "Barbecue" lakaplı eski polis Jimmy Cherizier, eylem günü YouTube'den yayımlanan videosunda "silahlı grupların Ariel Henry'nin istifasını sağlamak üzere harekete geçeceğini" haber vermişti. 

Silahlı gruplar başkent havaalanını da ateş altına aldığından ülkeye tüm uçuşlar iptal edildi.

"Cumhurbaşkanı" Henry halen ülkesine dönmedi.

Pazartesi akşamı Jamaika olduğu düşünülen bir yerden yayınladığı videoda istifasını açıkladı. 

Toplu firardan bir hafta sonra yine cumartesi günü aynı silahlı gruplar; meclis, başkanlık binası ve içişleri bakanlığının bulunduğu Ulusal Saray'ı ele geçirme girişiminde bulundu.

Her ne kadar "hükümet", çetelerin sivillere yönelik saldırılarından bahsetse de bir katliam söz konusu olduğunda Haiti'deki resmi otoritelerin eline kimsenin su dökemeyeceğini herkes bilir.

Haiti'deki sayısız sivil protestonun hükümet destekli paramiliterlerin katliamlarıyla sonuçlandığı Birleşmiş Milletler resmi belgelerinde yazılıdır. 

BM raporunda; 2018'de gerçekleşen bir katliamda, hükümete bağlı polis gücü ve paramiliterlerin operasyonunda kadınlara tecavüz edildiği, evlerin yakıldığı ve aralarında çocukların da bulunduğu onlarca insanın öldürüldüğü ve hatta cesetlerin palalarla parçalanıp domuzlara atıldığı anlatılıyor.

La Saline ve Belé katliamlarında 100'e yakın sivil katledildi. Gonaïves kentindeki kadın hapishanesinde yaşanan tecavüzler ve hemen her protestoda katledilen onlarca sivil, Haiti'nin sınırlarını aşıp duyulanlar arasında.

Bu çetelerin ve güvenlik güçlerinin ittifakı 1957-1986 arasında ABD desteğiyle hüküm süren Duvalier diktatörlüğüne kadar uzanıyor. 

Duvalier'den sonra Haiti'yi çetelerle yönetmek bir alışkanlık haline geldi. İyi ya da kötü her başkanın kendine ait çete örgütlenmeleri oldu. 

BM Barış Gücü'nün egemen olduğu 2004-2017 yılları arasında da çetelerin etkisi azalmadı. Aksine BM'ye bağlı yabancı ülke askerleri çeteleşti.

Silah ve uyuşturucu ticareti onların eliyle yapılmaya başlandı. BM'nin kötü yönetimi sebebiyle ülkeye kolera yayıldı. HIV hastalığı görülmemiş oranlara çıktı.

Sonunda çocuk istismarı ve ticareti skandalları sebebiyle BM, askeri gücü geri çekmek zorunda kaldı. 

Geride kalan polis gücü de rapor tutmaktan başka işe yaramadı. 

BM raporunda artık Haiti'de ağır silahlar kullanan, silah ve uyuşturucu kaçakçılığı, gasp, adam kaçırma, cinayet, cinsel saldırılarda bulunan 200 çetenin faaliyet gösterdiği yazıyor. 

Bunların eski asker ve polisleri kendisine katarak taktik kabiliyetlerini arttırdığı ve artık İHA gibi teknolojilerle bölgelerinde hakimiyet kurdukları görülüyor. 

Başkent yüzde 80'i "G9 Ailesi" ve "G-Pèp" adındaki iki ayrı cepheden oluşan 23 ayrı silahlı grup tarafından yönetiliyor.

"G9 Ailesi"nin lideri Jimmy Chérizier'in her fırsatta öne çıkan politik kişiliği bu silahlı grupların salt suç çetelerinden ibaret olmadığını gösteriyor. 

Chérizier'in "Barbekü" adıyla anılması bile Haiti'nin vahşetle bütünleşmiş tarihine bir gönderme. 
1600'lerin ortasında Haiti, Fransızların Afrika'dan getirdiği köleler için bir istasyondu.

Fakat bu topraklarda hiçbir zaman tam olarak bir düzen kurulamadı. Haiti; Kolomb zamanından kalan isyancı yerliler, suçlular, kaçak köleler ve korsanların sığındığı topraklar haline gelmişti.

Avrupa'ya geri dönen gemiler uzun sürecek yolculukları öncesinde Port-au-Prince'e uğrayıp ihtiyaçlarını gideriyorlardı.

Fransız avcılar tütsülenmiş etleri bu gemilere satıp karşılığında silah, barut, elbise ve araç-gereç alıyorlardı.

Fakat aynı avcılar zaman zaman koylarda demirli gemilere saldırabiliyor; yağma ve adam kaçırma gibi eylemler gerçekleştiriyorlardı. 

Bu avcılar arasında "kanibalizm" alışkanlığı geliştiğinden, bir gemiyi yağmalayıp ele geçirdikleri bir tayfa ya da yolcuyu parçalayıp yiyorlardı. 

Vücut parçalarını mangala koyarak pişirdikleri bu eyleme "Barbecue" yani Türkçesi "barbekü" deniyordu. 
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  28 Aralık 2024 - İspanya'nın güneydoğusundaki Ibi kasabasında düzenlenen kış festivalinde, askeri kıyafetler giyen katılımcılar belediye binasının dışında un, yumurta ve havai fişekler kullanarak sahte bir darbe gerçekleştiriyor. Un Savaşları Festivali (Els Enfarinats), İspanya'da şakalarla kutlanan geleneksel Masumlar Günü etkinliklerinin bir parçası (Jaime Reina/AFP)

• 2/30

  27 Aralık 2024 - Güney Kore'nin başkenti Seul'de, Ulusal Meclis Başkanı Woo Won Shik, vekaleten Devlet Başkanı olan Han Duck-soo'nun azledilmesi için düzenlenen genel kurulda konuşuyor. Han Duck-soo, Devlet Başkanı Yoon'un 3 Aralık'taki sıkıyönetim girişimi nedeniyle görevden alınmasının ardından başkanlığı geçici süreliğine devralmıştı. İktidardaki Halkın Gücü Partisi milletvekillerinin protestolarına rağmen Ulusal Meclis'te yapılan oylama sonucunda ülke tarihinde ilk kez bir başkan vekili görevden alındı (Ahn Young-joon/AP)

• 3/30

  26 Aralık 2024 - Taliban güvenlik personeli, Paktika vilayetinin doğusundaki Barmal ilçesinde Pakistan tarafından düzenlenen hava saldırılarından iki gün sonra hasar görmüş bir aracı inceliyor. Taliban hükümeti 25 Aralık'ta yaptığı açıklamada Pakistan'ın Afganistan'ın doğusundaki bir sınır bölgesinde düzenlediği hava saldırılarında 46 sivilin öldüğünü belirtirken Pakistanlı bir güvenlik yetkilisi bombardımanın "teröristlerin saklandığı yerleri" hedef aldığını söyledi. (Ahmad Sahel Arman/AFP)

• 4/30

  25 Aralık 2024 - Devlet Acil Durum Servisi'nden bir kurtarma görevlisi, Rusya'nın Harkiv'e yönelik drone saldırısının ardından bir konutta çıkan yangını söndürmeye çalışıyor. Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski savaştan zarar gören ülkesinin elektrik şebekesine Noel günü 170'den fazla füze ve drone fırlatarak bir kişinin ölümüne ve yaygın elektrik kesintilerine neden olan Rusya'nın "insanlık dışı" saldırısını kınadı. Ülke sabah 5:30'da hava saldırısı alarmıyla uyandı ve kısa süre sonra hava kuvvetleri, Rusya'nın Karadeniz'den Kalibr seyir füzeleri fırlattığını bildirdi (Sergey Bobok/AFP)

• 5/30

  24 Aralık 2024 - Panama'nın başkenti Panama'da polis ABD Büyükelçiliği önünde düzenlenen protestoda göstericiler tarafından yerleştirilen seçilmiş ABD Başkanı Donald Trump'ın resminin önünde nöbet tutuyor. Panama Cumhurbaşkanı Jose Raul Mulino, Donald Trump'ın insan yapımı su yolunu geri alma tehdidinin ardından 23 Aralık'ta ülkenin eski liderleriyle birlikte imzaladığı bir bildiride Panama Kanalı'nın statüsünün müzakere edilemez olduğunu söyledi. Trump, "Donanmamız ve ticaretimiz çok haksız ve adaletsiz bir şekilde muamele görüyor. Her yerde olduğu gibi Panama Kanalı'nda da kazıklanıyoruz" demiş ve kanalın ABD'ye iade edilebileceğini öne sürmüştü (Arnulfo Franco/AFP)

• 6/30

  23 Aralık 2024 - Mozambik'te protestocular başkent Maputo'da yanan bir barikatın yanında toplanıyor. Hile iddialarının haftalarca süren ölümcül sokak çatışmalarını tetiklemesinin ardından ülkenin en yüksek mahkemesi, iktidar partisinin tartışmalı ekim seçimindeki zaferini onayladı. Kararın ardından muhalefetin ayaklanma tehdidinde bulunması sonrası Güney Afrika ülkesinde daha fazla şiddet olayının patlak vermesinden endişe ediliyor (Amilton Neves/AFP)

• 7/30

  22 Aralık 2024 - Filistinliler, İsrail'in Gazze'deki El-Jalaa Caddesi'ne düzenlediği saldırıda isabet alan sivil aracı inceliyor. Gazze Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan son güncellemeye göre, İsrail saldırıları son 24 saatte Gazze Şeridi genelinde en az 32 Filistinlinin ölümüne ve 54 kişinin yaralanmasına yol açtı. İsrail güçleri, kuşatma altındaki Kuzey Gazze'de zorlukla faaliyet gösteren Kamal Adwan Hastanesi'nin içindeki ve yakınındakilere tahliye emri verdikten sonra hastaneye saldırı düzenledi (Omar Al-Qattaa/AFP)

• 8/30

  21 Aralık 2024 - Dün akşam Almanya'da en az 5 kişinin ölümüne ve 200 kişinin yaralanmasına yol açan saldırının gerçekleştiği Noel pazarının yakınındaki kilisenin girişine çiçekler bırakılıyor. Ölümcül saldırıda bir kişi aracını pazardaki kalabalığın üzerine sürmüştü. Kiliseye çiçek bırakanlardan Almanya Başbakanı Olaf Scholz, ülkenin birlik içinde kalması gerektiğini vurgulayarak failin cezasız kalmayacağına söz verdi. Polis, saldırıdan sorumlu olduğunu düşündüğü 50 yaşındaki Suudi Arabistanlı bir doktoru gözaltına aldı (Michael Probst/AP)

• 9/30

  20 Aralık 2024 - Tayvan'da ana muhalefetteki Çin Milliyetçi Partisi (Komintang) milletvekilleri (beyaz giyenler) parlamentoya girmeye çalışıyor. Demokratik İlerleme Partisi'nden (DPP) çok sayıda milletvekili, perşembe gecesi parlamentoyu basarak tartışmalı tasarıların geçmesini önlemek için Yasama Yuanı'na girişleri engellemiş ve içeride barikat kurmuştu. Sözkonusu yasa tasarıları arasında seçilmiş yetkililerin görevden alınma koşullarının sıkılaştırılması için planlanan bir değişiklik de yer alıyor (I-Hwa Cheng/AFP)

• 10/30

  19 Aralık 2024 - Luigi Nicholas Mangione, Pensilvanya'nın Hollidaysburg kentindeki Blair County Adliyesi'nden ayrılıyor. UnitedHealthcare CEO'su Brian Thompson'ı 4 Aralık'ta Manhattan'da bir sokakta vurmakla suçlanan 26 yaşındaki Mangione, geçen hafta Pensilvanya'daki bir McDonald's'ta görüldüğünde sona eren, ülke çapında bir aramayı tetiklemişti. Eski veri mühendisi, cinayetle ilgili suçlamalarla yüzleşmek üzere New York'a iade edilme çabalarıyla mücadele ederken bu eyalette hapiste tutuluyor (Gene J. Puskar/AFP)

• 11/30

  18 Aralık 2024 - Suriye'de başkent Şam'ın dışındaki Cobar'da bir aile, tahrip olmuş mezarlıkta. Baas rejiminin devrilmesinin ardından Suriye'de toplu mezarlar ve cesetler bulunmaya devam ediyor. Şam'daki Seyyide Zeynep bölgesinde bir depoda aralarında çocukların da olduğu, 20'den fazla kişiye ait olduğu düşünülen ceset kalıntıları bulundu. Öte yandan Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, AB'nin Suriye'nin yeniden imarına katkı sağlamaya hazır olduğunu belirtti (Aris Messinis/AFP)

• 12/30

  17 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Han Yunus kentinde Filistinli bir kız çocuğu yemek dağıtım merkezinde sıra bekliyor. Gazze Savaşı sürerken, ateşkesin sağlanması ve rehinelerin serbest bırakılmasına dair aylardır süren açmazın ardından İsrail ve Hamas'ın anlaşmaya yakın olabileceği belirtiliyor. İsrail'in Gazze'deki askeri varlığını sürdürmekte ısrar etmesi ve Hamas'ın İsrail askerleri çekilene kadar rehineleri serbest bırakmayı reddetmesi nedeniyle bu yıl defalarca yapılan görüşmeler başarısızlıkla sonuçlanmıştı (Bashar Taleb/AFP)

• 13/30

  16 Aralık 2024 - Almanya'da Başbakan Olaf Scholz başkanlığındaki hükümet, Federal Meclis'te yapılan güven oylamasını geçemeyerek düştü. Hür Demokrat Parti'nin (FDP) ayrılması sonrasında Sosyal Demokrat Parti (SPD) ve Yeşiller'den oluşan koalisyon hükümeti dağıldı ve erken seçimin yolu açıldı. Almanya 23 Şubat'ta sandık başına gidecek (John Macdougall/AFP)

• 14/30

  15 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'da sokaklara dökülen halk, ülkenin yeni yöneticilerinin belirlediği bayrağı açtı. Birleşmiş Milletler Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, Suriye'de Beşar Esad rejiminin devrilmesinin ardından ilk kez Şam'a gitti. Pedersen, "Elbette bu değişim kendi başına büyük umutlar oluşturuyor, ancak hepimiz önümüzde hala birçok zorluk olduğunu biliyoruz" diye konuştu. Öte yandan Golan Tepeleri civarındaki tampon bölgeye giren İsrail ordusu, işgali daha ileriye taşıyarak başkent Şam'ın 25 kilometre yakınlarına kadar sokuldu (Amr Abdallah Dalsh/Reuters)

• 15/30

  14 Aralık 2024 - Güney Kore Ulusal Meclisi Başkanı Woo Won-sik, Seul'daki genel kurulda, Başkan Yoon Suk Yeol'un azledilmesine yönelik önergeyi kabul ederek tokmağı vuruyor. Güney Koreli milletvekilleri, 3 Aralık'taki sıkıyönetim girişiminin ardından Yoon'un görevden alınması için bugün oy kullandı. Yoon, önergenin kabulünden sonra yaptığı açıklamada "Şimdilik ara versem de halkla birlikte geleceğe uzanan yolculuğumu sürdüreceğim" dedi (YONHAP/AFP)

• 16/30

  13 Aralık 2024 - İtalya'da polis, öğrencilerin Filistinlilere destek ve hükümetin politikalarına karşı eylemi sırasında, Torino Politeknik Üniversitesi'nin önünde nöbet tutuyor. USB ve Cobas sendikalarının düzenlediği eğitim, ulaşım ve kamu sağlığını kapsayan ulusal grev gününde, Reuters'e konuşan bir sendika sözcüsü "Bizim grevimiz savaş ekonomisine ve dolayısıyla hükümetimizin İsrail devletine verdiği desteğe karşı bir grev" dedi. Hükümetin İsrail politikalarının protesto edilmesinin yanı sıra daha yüksek ücretler ve daha kısa çalışma haftası da eylemcilerin talepleri arasında yer alıyor (Marco Bertorello/AFP)

• 17/30

  12 Aralık 2024 - Donald Trump, Time dergisinin New York Borsası'nda düzenlediği Yılın Kişisi etkinliğinde konuştu. Time, seçilmiş başkanın artık "dünyanın en güçlü adamı" olduğunu belirtti. Dergiden yapılan açıklamada Trump'ın, "tarihi boyutlarda bir geri dönüşe imza attığı, nesilde bir kez görülen siyasi bir yeniden yapılanmaya öncülük ettiği" belirtildi. Trump bu unvanı ilk başkanlık seçim zaferinin ardından 2016 yılında da almıştı (Alex Brandon/AP)

• 18/30

  11 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'nde çocuklar, enkaz yığınlarının arasında su taşıyor. İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırıları 14 aydan fazla süredir devam ederken, son 15 günde 556 Filistinli hayatını kaybetti, 1511 kişi yaralandı (Ömer el-Kette/AFP)

• 19/30

  10 Aralık 2024 - ABD'nin Kaliforniya eyaletinin Malibu kentinde çıkan yangın büyüyor. Rüzgarın şiddetlendirdiği yangın, Hollywood elitlerinin ikamet ettiği kıyı topluluğundaki evleri ve işyerlerini tehdit ediyor (David Swanson/AFP)

• 20/30

  9 Aralık 2024 - Suriyeli kurtarma ekipleri Şam'daki Sednaya hapishanesinde gizli bodrum katlarını ararken insanlar hapishanenin çatısında duruyor. Beşar Esad yönetiminin pazar günü düşmesinden beri, yakınlarından haber almayı uman Suriyeli siviller ülkenin en gizli ve en kötü şöhretli hapishanesi Sednaya'ya akın ediyor. İnsan hakları kuruluşlarınca "insan mezbahası" adıyla anılan Sednaya çok sıkı saklanan bir sırdı ve şu ana dek hapishanenin içinden hiç görüntü hiç alınamamıştı (Abdülaziz Ketaz/AFP)

• 21/30

  8 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'daki Emevi Camii. Heyetu Tahriru'ş Şam (HTŞ) öncülüğündeki silahlı örgütler başkent Şam'ın kontrolünü ele geçirdi. BM Genel Sekreteri'nin Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, ülkenin bir dönüm noktasında olduğunu söyledi. Suriyeli muhalifler, bugün 16.00'dan yarın 05.00'e kadar Şam'da sokağa çıkma yasağı ilan etti. Kutlama amacıyla da olsa kalabalık meydanlarda ateş açılmaması için çağrı yapıldı (Aref Tammawi/AFP)

• 22/30

  7 Aralık 2024 - İtfaiyeciler, Hollanda'nın Lahey kentindeki bir mahallede meydana gelen patlamanın etkisiyle yıkılan bir binanın önünde duruyor. Sabah erken saatlerde yaşanan patlamada 5 daire yerle bir oldu. Yetkililer en az bir kişinin hayatını kaybettiğini ve 3 kişinin yaralı olduğunu bildirdi. Enkaz altında kalanların sayısıysa net değil. Patlamanın nedeni henüz bilinmiyor fakat polis olay yerinden hızla ayrılan bir arabayı aradıklarını belirtti (Phil Nijhuis/AP)

• 23/30

  6 Aralık 2024 - Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'un görevden alınmasını talep eden protestocular, başkent Seul'deki Ulusal Meclis önünde toplandı. Yoon, hem muhalefetten hem de kendi partisinden aldığı tepkilerle 3 Aralık'taki sıkıyönetim kararından yaklaşık 6 saat sonra geri adım atmak zorunda kalmıştı. Muhalefet partileri, başkanın azledilmesi için önerge verirken sivil toplum kuruluşları da lideri istifaya çağırıyor (Kim Hong-ji/Reuters)

• 24/30

  5 Aralık 2024 - İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus yakınlarındaki Mevasi kampına hava saldırısı düzenledi. İsrail hava saldırıları çarşamba günü Gazze'nin güneyinde yerlerinden edilmiş Filistinlilerin kaldığı kampı vurdu ve yakındaki bir hastanenin yöneticisine göre en az 21 kişi hayatını kaybetti. Cenevre merkezli sivil toplum kuruluşu Avrupa-Akdeniz İnsani Hakları İzleme Örgütü (Euro-Med), İsrail'in dün düzenlediği saldırıda Filistinlileri "diri diri yaktığını" belirtti (Abdel Kareem Hana/AP)

• 25/30

  4 Aralık 2024 - ABD'nin New York kentinin Manhattan bölgesinde polis, Hilton Otel'in önünde gerçekleşen saldırının ardından olay yerindeki mermi kovanlarını işaretliyor. ABD'nin en büyük sağlık sigorta şirketlerinden UnitedHealthcare'in CEO'su Brian Thompson, silahlı saldırıda öldürüldü. Saldırganın olay yerinden bisikletle kaçıp Central Park'a gittiği açıklandı. Polis, sokak ortasında 50 yaşındaki Thompson’ı öldüren katili hâlâ arıyor (Stefan Jeremiah/AP)

• 26/30

  3 Aralık 2024 - Eski Gana Devlet Başkanı ve Ulusal Demokratik Kongre'nin (NDC) başkan adayı John Mahama'nın destekçileri Akra'da, 7 Aralık'ta yapılacak başkanlık seçimi öncesinde seçim konvoyunda NDC siyasi partisinin bayraklarını kaldırıyor. Gana'da iki dönem görev yaptıktan sonra istifa eden Devlet Başkanı Nana Akufo-Addo'nun yerine geçecek isim için yapılacak oylamada ekonominin yönetimi kilit rol oynayacak. Oylama, Akufo-Addo'nun iktidardaki Yeni Yurtsever Parti'nin (NPP) adayı ve mevcut Başkan Yardımcısı Mahamudu Bawumia'yla eski başkan ve NDC partisinin adayı John Mahama arasında sıkı bir yarışa dönüştü. Akufo-Addo'nun ikinci dönemine ekonomik kriz, enflasyon ve Gana'nın borç yükünü yönetmek için Uluslararası Para Fonu'yla 3 milyar dolarlık bir anlaşma yapmak zorunda bırakan zayıf para birimi damgasını vurmuştu (Olympia De Maismont/AFP)

• 27/30

  2 Aralık 2024 - Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te Avrupa Birliği (AB) kararının ardından başlayan protestolar sürüyor. Hükümet, AB'ye katılım müzakerelerinin 2028'e kadar askıya alınmasına karar vermişti. İçişleri Bakanlığı protestolarda 113 polisin yaralandığını ve 224 göstericinin de gözaltına alındığını duyurdu (Zurab Tsertsvadze/AP)

• 28/30

  1 Aralık 2024 - Şili'nin başkenti Santiago'da dev Örümcek-Adam balonu, Noel festivalinde sokaklardan geçti. Noel sezonunun başlangıcına işaret eden geleneksel Disney geçidinde Oyuncak Hikayesi'nden Buzz Lightyear ve ikonik Mickey Mouse'un yanı sıra birçok çizgi film karakteri vardı (Esteban Felix/AP)

• 29/30

  30 Kasım 2024 - Kosova'nın kuzeyinde, ülkenin elektriğinin neredeyse tamamını üreten iki termik santrale su sağlayan hasarlı kanalda bir polis devriye geziyor. Polis, cuma günü Varage köyünde meydana gelen patlamanın ardından kanalın çevresinde güvenlik önlemlerini artırdı. Patlama sonrasında güç kaynaklarının büyük ölçüde sağlam olduğu görülmüş ancak bazı bölgelere içme suyu tedarikinde sıkıntı yaşanmıştı. Gece boyunca yapılan çalışmalarla, sabah saatlerinde geçici bir çözümle tekrar su verilmeye başlandı. Komşu ülke Sırbistan, önemli kanaldaki patlamadan sorumlu olduğu suçlamalarını reddetmişti (Valdrin Xhemaj/Reuters)

• 30/30

  29 Kasım 2024 - Notre-Dame Katedrali'nin restorasyonunda çalışan işçiler de dahil olmak üzere katılımcılar, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un konuşması için katedralin nefinde toplandı. Macron, katedrali ziyaret ederek restorasyonda görev alanlara teşekkür etti. Fransa'nın en ünlü anıtlarından Notre Dame Katedrali, 2019'da çıkan yangında kullanılmaz hale gelmişti. Katedral yangından 5 yıl sonra, 7 ve 8 Aralık 2024'te düzenlenecek törenlerle yeniden açılacak (Sarah Meyssonnier/AFP)

Adanın diğer kısmı olan bugünkü Dominik'te konuşlanmış olan İspanyollar, Haiti'nin kontrolünü ele geçirmek istediklerinde bu Fransız avcıların da peşine düştüler.

Diğer adalara kaçan avcılar organize olup İspanyollara saldırmaya başladılar. Korsanlara dönüşerek İspanyol güçlerini zayıflattılar.

Fransız Devrimi sırasında sömürgesi Haiti'de yüzde 90'ı Afrikalı kölelerden oluşan nüfus 500 bini bulmuştu.

Devrim ilk olarak burada etkisini gösterdi ve 1791'de François-Dominique Toussaint L'Ouverture liderliğinde isyan patlak verdi. 

Beyazlara ait plantasyonlara el koydular ve 1793'te Fransız Meclisi'ne temsilci gönderdiler. Aynı yıl Jakobenler köleliği kesin olarak kaldırdılar.

Fakat Napolyon iktidarı ele geçirince Haiti'ye 60 bin asker çıkardı. L'Ouverture ele geçirilip hapiste öldürülse de isyan sürdü ve 2 yıl içinde adadaki tüm Fransızlar yok edildi. 

1804'te Latin Amerika'nın ilk bağımsız cumhuriyeti ve dünyanın ilk siyahi devleti bu şekilde Haiti'de ilan edildi.

1865'te köleliği kaldırana kadar Haiti'yi tanımayan ABD, 1915'te adaya askeri müdahalede bulundu. 
Haiti de hiçbir zaman istikrarlı bir yönetim kurulmasına izin verilmedi.

Fransızlar ABD müdahalesi sayesinde borç ve liman idaresini ele geçirdiler. ABD, adadaki güvenlik teşkilatını kontrolü altına aldı. Gümrük gelirlerine ve şeker tarlalarına el koydu.

İşgal 1935'e kadar sürdü. Bu süreçte Haiti ekonomisi Nacional City Bank ile Standard Fruit Company şirketlerinin eline geçti.

Kırsal geçime dayanan, dış ticarete bağımlı olmayan Haiti ekonomisi artan biçimde kahve ve şeker ihracına yönlendirildi.

Kahve ve şeker fiyatlarındaki düşüş tüm adayı etkiledi. Giderek yoksullaşan Haiti'de nüfus eridi.

Haiti tarihi; hastalık, savaş, katliamlar ve açlıkla belli dönemlerde nüfusun tasfiye edilişinin örnekleriyle doludur. 

Son 30 yılda kaosa dönüşen krizin tek sorumlusunun ABD müdahalesi olduğundan kimsenin kuşkusu yok. 

ABD, Haiti tarihinin demokratik biçimde seçilmiş ilk cumhurbaşkanı, aynı zamanda "Liberasyon Teolojisi" ekolünden gelen bir rahip olan Jean-Bertrand Aristide'yi devirmeseydi, Haiti şu anda farklı bir ülke olabilirdi. 

Aristide, 2000'lerin başında Latin Amerika'daki sol dalganın akımına girip Küba ve Chávez Venezuelasıyla yakınlaşınca Haiti'de darbe için ordu ve paramiliterler ABD tarafından desteklendi.

Dahası, ABD Adalet Bakanı Ramsey Clark başkanlığında Haiti üzerine kurulan bir soruşturma komisyonu belgeleri, "ABD ve Dominik Cumhuriyeti hükümetlerinin Haitili 'isyancılara' silah temin edilmesi ve bu ülkede eğitim verilmesinde rol oynadıklarını" ortaya koydu.

Komisyon ayrıca 200 ABD özel kuvvetler askerinin darbeye doğrudan katıldığını da tespit etti.

"Defacto" cumhurbaşkanı Henry'yi istifaya zorlayan silahlı krizin tam arifesinde Aralık ayında ABD, Aristide'ye karşı darbede kullandığı polis şefi Guy Philippe'yi Haiti'ye gönderdi.

Guy Philippe'nin gelişi ABD'nin tüm şeytanları sahaya sürdüğünün bir işareti. 

Haiti'de ABD'nin iktidarı teslim edip gideceği bir "Taliban" bile yok. Burada Somali'ye benzer savaş ağalarının aktör olduğu bir durum var.

Herkes daha fazla kan döküleceğini tahmin ediyor.

Dolayısıyla her grup, müzakerelerde daha büyük güç payına sahip olmak için; kendini konumlandırmaya veya mümkün olduğunca fazla bölgeyi ele geçirmeye çalışıyor.

Bunca kaos ve yıkıma rağmen Haiti henüz savaşın başında. 

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.