Geçen hafta Hamas'ın silahlı kanadı İzzeddin Kassam Tugayları'nın başlattığı "Aksa Tufanı" operasyonunun İsrail'in sarsılmaz olarak nitelendirilen güvenlik mimarisini nasıl etkilediğini, İsrail'in verdiği tepkiyi ve bu noktaya nasıl gelindiğini bölgesel ve küresel etkenleri de dikkate alarak aktarmaya çalıştım.

Ayrıca uluslararası toplumun ve özellikle ABD başta olmak üzere bazı ülkelerin kendi gündemleri ve iç siyasi dinamikleri nedeniyle konuya farklı açılardan yaklaştıklarını, bunun da Filistin-İsrail ihtilafının çözülmesini daha da zorlaştırdığına değindim. 

ABD'nin sarsılmaz desteği

Üzerinden 10 gün geçen savaşa en hızlı tepki veren ülkelerin başında ABD geldi.

Başkan Joe Biden cumartesi günü basının karşısına geçerek, ABD'nin İsrail Devleti'ni kuruluşundan 11 dakika sonra tanıdığını vurgulayarak, sonuna kadar Tel Aviv'in yanında olduklarının ve gereken her türlü yardımı yapacaklarının altını çizdi.

Bir gün sonra Biden yine basına hitap ederek, ABD'nin İsrail'e verdiği desteği güçlü ifadelerle tekrarladı. 

Bu doğrultuda, ABD'nin ve dünyanın en büyük uçak gemisi olan ve Adriyatik'te bulunan USS Gerald R. Ford ve filosu bölgeye intikal ettirildi.

Ayrıca birkaç gün sonra Dwight Eisenhower uçak gemisi ve filosunun da Akdeniz'e yönlendirileceği açıklandı.

Haftalardır ABD bütçesi üzerinde tartışmalar yaşanan Kongre de kendi üzerine düşeni yaptı ve ABD'nin yıllık olarak İsrail'e verdiği 4,5 milyar dolarlık askeri yardım paketini onayladı. 

Bu gelişmeler üzerine, bazı uzmanlar ABD'nin bu vesileyle Ortadoğu'ya dönüş yapmak istediğini söylerken, benim de aralarında bulunduğum diğerleri de ABD'nin bölgedeki başka aktörlere mesaj vermek ve caydırıcılığını kullanmak amacıyla askeri gövde gösterisi yaptığını belirtti. 

Biden, askeri desteğin yanı sıra diplomatik olarak da İsrail'in yanında yer aldığını göstermek amacıyla Dışişleri Bakanı Anthony Blinken'ı bölgeye gönderdi.

Blinken bölgeye gitmeden önce İsrail Gazze'ye yönelik "tam abluka" uygulayacağını açıklamış, yoğun hava saldırılarına başlamış ve sivil kayıpların sayısında artış yaşanmaya başlamıştı. 

Blinken seyahati öncesinde pek çok medya organının dikkatinden kaçan ama aslında hem ABD'nin uluslararası ilişkilere bakış açısını hem de İsrail'e yönelik tarihsel tutumunu da yansıtan bir beyanatta bulundu.

Blinken, ABD, İsrail ve diğer demokratik ülkeleri başka ülkelerden ayıran farkın uluslararası hukuka ve savaş hukukuna verdikleri değer olduğunu ifade etti. 

Halbuki, bilhassa Ortadoğu'da sicili bozuk olan, Irak'ta yaklaşık 250 bin sivilin, Afganistan'da ise tam sayı bilinmemekle birlikte 500bine yakın sivilin ölümüne neden olan, ayrıca BM Güvenlik Konseyi'nde geçmişten bu yana İsrail'e yönelik kınama içeren tasarıların çoğunu veto eden ABD'nin Dışişleri Bakanı'nın böyle bir açıklama yapması kelimenin tam anlamıyla talihsizdi.

ABD böylelikle, bir kez daha İsrail'in yaptıklarına göz yumacağının işaretini vermiş oluyordu. 

Blinken'ın Tel Aviv'de İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile görüşmesinde "ben burada sadece ABD'nin Dışişleri Bakanı olarak değil, aynı zamanda bir Yahudi olarak bulunuyorum" demesi de profesyonellikten uzaktı.

Zaten tüm dünya Blinken'ın Yahudi olduğunu biliyordu. Bu açıklamayı kameralar önünde yapması olaylara tarafsız bakamadığını ve belki de bakmak istemediğini gösteriyordu. 

Blinken'ın hemen ardından bu defa ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin Tel Aviv'i ziyaret etti ve ABD'nin İsrail'in yanında olmaya ve her türlü askeri desteği sağlamaya devam edeceği mesajını verdi. 

ABD, savaşın ilk günlerinde bölge ülkeleriyle yoğun diplomasi faaliyetleri yürüttü, bunu da İsrailli rehinelerin serbest bırakılması amacıyla yaptı.

ABD'nin ilk günlerde taraflar arasında ateşkes sağlanması yönünde bir çabası ise olmadı.

Nitekim, İsrail de kendisine belirlediği "Hamas ve tüm askeri unsurlarını bir daha İsrail'e tehdit teşkil edemeyecek şekilde yok etmek" şeklinde özetlenebilecek askeri hedefine ulaşmadan durmayacağını net bir şekilde ifade ediyordu.

Ancak "tam abluka"nın yarattığı insanlık dramı, sivil kayıpların artması, İsrail'in başlatmakta kararlı göründüğü kara harekatı nedeniyle 1,1 milyon Gazzelinin güneye doğru intikal etmesi yönünde çağrılarda bulunması, tüm bunların da uluslararası kamuoyunda tepkiyle karşılanması, ABD'nin bu defa insani koridorların açılması yönünde bazı girişimlerde bulunmasına yol açtı.

Bu değişiklikte, Blinken'ın ilk etapta Ürdün, İsrail ve Filistin'le sınırlı kalması beklenen ancak 7 bölge ülkesini de kapsayacak şekilde genişletilen ziyareti sırasında Arap liderler tarafından kendisine kapalı kapılar ardında verilmiş bazı mesajların etkisi de olmuş olabilir. 

Son olarak hafta sonu haber ajansları ABD'nin İsrail, Katar ve Mısır ile Gazze'den Mısır'a beş saatliğine bir insani koridorun açılması amacıyla temaslar yürüttüğü, ayrıca ABD'nin İsrail'den kara operasyonunu ertelemesini (operasyondan vazgeçmesini değil) istediği bilgisini paylaştı. 

Buna ek olarak, cumartesi gecesi Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ile Biden arasında bir telefon görüşmesi gerçekleştirildi.

Görüşmede bölgede barış ve güvenliğin iki devletli çözümün uygulanmasıyla gerçekleşeceğini belirten Abbas, Filistin tarafının bu hedef için hazır olduğunu, Gazze'ye tüm saldırıların durması ve uluslararası insancıl hukuka saygı duyulması gerektiğini ifade etti.

Abbas ayrıca, Gazze'ye acil insani yardım koridorları açılmasına izin verilmesi, temel maddeler, tıbbi malzemeler, su, elektrik ve yakıt temin edilmesi gerektiğini vurgulayarak, Gazze'deki Filistinlilerin zorla göç ettirilmesine karşı olduğunu belirtti.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  21 Kasım 2024 - Lübnan'da itfaiye, başkent Beyrut'un güneyindeki Haret Hreik mahallesine İsrail'in düzenlediği hava saldırısı sonucu çıkan yangınlara müdahale ediyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki çatışmalar sürerken bugün Uluslararası Ceza Mahkemesi, Gazze'de savaş suçu işledikleri gerekçesiyle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama kararı çıkardı. (Lahey'deki mahkeme, açıklamasında Hamas lideri Muhammed Deif hakkında da tutuklama emri çıkardığını duyurdu (AFP)

• 2/30

  20 Kasım 2024 - Yunanistan'da ekonomik koşulların iyileştirilmesi çağrısıyla ülke genelinde işçiler 24 saatlik genel greve gitti. Grev ülke genelinde toplu taşımayı aksattı ve hayatı durma noktasına getirdi. Yunanistan Genel İşçi Konfederasyonu açıklamasında "Fiyatlar ve kiralar fırladı, maaşlarsa düşük kaldı" ifadelerini kullandı (Aris Messinis/AFP)

• 3/30

  19 Kasım 2024 - Birleşik Krallık'ta çiftçiler başkent Londra'da protesto düzenledi. Sokaklara dökülen binlerce çiftçi, veraset vergisinin değiştirilme planının geri çekilmesi talep etti. Protestocular arasında ünlü Top Gear programının sunucusu Jeremy Clarkson da yer aldı (Ben Stansall/AFP)

• 4/30

  18 Kasım 2024 - Gazze'nin merkezindeki El-Cela Caddesi caddesinde halk, İsrail saldırısı sonrasında yıkılan evin başında toplanıp enkaz altında kalanları kurtarmaya çalışıyor. Hamas kontrolündeki Gazze'de Sağlık Bakanlığı son 24 saatte İsrail saldırıları sonucunda 76 kişinin öldüğünü ve 158 de yaralı olduğunu açıkladı. İsrail, Lübnan'ın başkenti Beyrut'a da saldırılar düzenledi (Ömer El-Kattaa/AFP)

• 5/30

  18 Kasım 2024 - Brezilya yerlileri Rio de Janerio'daki G20 zirvesi öncesinde düzenlediği protestoda ABD Başkanı Joe Biden, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Japonya Başbakanı İşiba Şigeru'nun figürlerini suya gömdü. Protesto, dünyanın en zengin ülkelerinin gezegendeki iklim ve biyolojik çeşitlilik sorunlarının çözümüne liderlik etmedikleri söylemiyle düzenlendi (Pablo Porciuncula/AFP)

• 6/30

  16 Kasım 2024 - Ölen bir kambur balina, Güney Afrika'nın yasama başkenti Cape Town'da Ulusal Deniz Kurtarma Enstitüsü (NSRI) tarafından çekiliyor. Avcılık, geçmişte kambur balina sayısında ciddi bir düşüşe yol açmıştı. ABD, 1973'te tüm kambur balinaları nesli tehlikede kategorisine almıştı. 1985'te ticari balina avcılığına getirilen moratoryum, kambur balina popülasyonunun artışında önemli bir rol oynadı. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi, halihazırda 14 farklı popülasyonun 4'ünün neslinin tehlikede, birininse tehdit altında olduğunu bildiriyor (Nic Bothma/Reuters)

• 7/30

  15 Kasım 2024 - Bangkok'ta bir kadın, Loy Krathong festivali sırasında nehir tanrıçasına şükranlarını sunmak için yaprak ve çiçeklerden yapılmış Krathong'u parktaki bir lagüne yerleştiriyor. Festival her yıl, Tayland Ay takviminin 12. ayında, dolunayda kutlanıyor. Ülkedeki en büyük festivallerden biri olan Loy Krathong'da Taylandlılar, su tanrıçasına şükranlarını temsil eden adakları küçük teknelerle yüzdürüyor. Bununla kirlilik veya israf gibi davranışları için af da diliyorlar (Chalinee Thirasupa/Reuters)

• 8/30

  14 Kasım 2024 - National Geographic Pristine Seas, Pasifik Okyanusu'ndaki Solomon Adaları'nın yakınında keşfedilen dünyanın en büyük mercanının 24 Ekim'de çekilen fotoğrafını bugün paylaştı. Bilim insanları, Pristine Seas araştırma gemisinde çalışırken buldukları mercanın "hayat ve renkle dolu" önemli bir keşif olduğunu söylüyor. Genişliği 34 metre ve 5 metreden daha yüksek olan mercan, uzaydan bile görülebiliyor. Devasa mercanın 300 yıllık olduğu tahmin ediliyor (Manu San Felix/National Geographic Pristine Seas/AFP)

• 9/30

  13 Kasım 2024 - Fransa'da, Michelin'in Clermont-Ferrand'daki merkezinde düzenlenen eylemde, Genel Emek Konfederasyonu ceketi giyen bir protestocu bir sis bombasının yanından geçiyor. Araç lastiği üreticisi Michelin, 5 Kasım'da 1250'den fazla kişinin çalıştığı iki fabrikasını kapatmayı planladığını açıklamış ve kararın "son çare" olarak alındığını söylemişti. Sadece işten çıkarma planlarından vazgeçilmesini değil, maaş artışının da garanti altına alınmasını talep eden sendikalarla şirket yönetimi arasında henüz bir uzlaşmaya varılamadı (Olivier Chassignole/AFP)

• 10/30

  12 Kasım 2024 - Bakü'deki Birleşmiş Milletler iklim değişikliği zirvesi COP29'un açılış töreninde dansçılar performans sergiliyor. Bu sene gerçekleştirilen COP’ta ülkelerin enerji politikalarının yanı sıra yeni kolektif finansal hedeflerin belirlenmesi bekleniyor. Zirve, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de başladı. İklim aktivistleri pazartesi günü Gürcistan'da bir miting organize ederek Azerbaycan'ın iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmasını protesto etmişti. Tiflis'te bir araya gelen birçok aktivist, Azerbaycan'ın baskıcı politikaları nedeniyle iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmayı hak etmediğini savunmuştu. Greta Thunberg, Azerbaycan'ın zirveyi "işlediği suçları ve insan hakları ihlallerini yeşil aklama yoluyla örtbas etme şansı" gibi gördüğünü ileri sürmüştü (Maxim Shemetov/Reuters)

• 11/30

  11 Kasım 2024 - Sudan ordusuyla ilişkili silahlı kişileri taşıyan kamyon, ülkenin doğusundaki Gedaref sokaklarında. Sudan'da rakip generaller arasında Nisan 2023'ten beri süren savaş onbinlerce kişinin ölümüne ve 11 milyondan fazlasının da yerinden olmasına yol açtı. Birleşmiş Milletler'e göre yerinden edilenlerden 3,1 milyonu ülke sınırları dışında sığınacak bir yer arıyor (AFP)

• 12/30

  10 Kasım 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Deyr El Balah'ta Filistinliler yemek kuyruğunda. BM Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) Genel Komiseri Philippe Lazzarini, Gazze'nin kuzeyinde kıtlık yaşanabileceğini belirterek, "Açlık İsrail devleti tarafından silah olarak kullanılıyor" dedi. Lazzarini, "Gazze Şeridi'ne girmesine izin verilen yardım yetersiz. Günde ortalama 30 tırın biraz üzerinde ve bu günlük ihtiyacın yalnızca yüzde 6'sına tekabül ediyor" ifadelerini kullandı (Ramadan Abed/Reuters)

• 13/30

  9 Kasım 2024 - Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Berlin Duvarı'nın yıkılışının 35. yıldönümünde düzenlenen çiçek bırakma törenine katıldı. Törende Soğuk Savaş döneminde Doğu Berlin'den Batı Berlin'e geçerken hayatını kaybedenler anıldı. Berlin Duvarı'nın yıkılışının yıldönümü kapsamında her yıl canlı müzik, sergiler ve eski duvarın bir ucundan diğerine yapılan koşu da dahil olmak üzere çeşitli etkinlikler gerçekleştiriliyor (Ebrahim Noroozi/AP)

• 14/30

  8 Kasım 2024 - İspanya'daki atlı sivil muhafızlar, ölümcül afetin ardından ülkenin doğusundaki Valensiya bölgesinde zarar gören araçların yanından geçerek mağdurları arıyor. Ülkede son 50 yılda yaşanan en kötü sel felaketi, 210'dan fazla kişinin ölümüne, onlarca kişinin kaybolmasına ve kasabaların çamur altında kalmasına yol açtı. Sel özellikle Valensiya'da büyük bir yıkıma sebep oldu (Jose Jordan/AFP)

• 15/30

  7 Kasım 2024 - Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'ye sarılıyor. Avrupa Siyasi Topluluğu'nun 5'inci zirvesi, kıtanın karşı karşıya olduğu güvenlik zorluklarını ele almak amacıyla Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de başladı. Zirvede Avrupa Birliği üyesi ülkelerin liderleriyle üye olmayan ülkelerin liderleri bir araya geliyor. Ana gündem maddeleri arasında düzensiz göçle mücadele, ekonomi güvenliği ve iklim de var (Ludovic Marin/AFP)

• 16/30

  6 Kasım 2024 - 2024 ABD Başkanlık Seçimi'ni kazanan Donald Trump, Florida eyaletindeki West Palm Beach Kongre Merkezi'nde konuşma yaptı. Trump, zafer konuşmasında kendisini destekleyen herkese teşekkür etti ve ekonomik büyüme ve ulusal güvenlik vaatlerinde bulundu. Sandıkların kapanmasıyla birlikte erken sonuçlar, seçim yarışının başa baş gittiğini gösterse de Trump, salıncak eyaletlerde kazanarak zafere ulaştı. Trump, rakibi Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'ten yaklaşık 5 milyon fazla oy aldı (Jim Watson/AFP)

• 17/30

  5 Kasım 2024 - ABD'nin New York kentinde seçmenler oy kullanıyor. ABD'de seçim gününe gelindi ve Demokrat Parti'nin adayı Kamal Harris'le Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump arasındaki yarış haftalardır başa baş ilerliyor. Seçimin sonucunu 7 salıncak eyaletteki oyların belirleyeceği düşünülüyor (Leonardo Munoz/AFP)

• 18/30

  4 Kasım 2024 - İspanya'nın Valensiya bölgesindeki Alfafar'ın caddelerinde polis memurları sokaklardaki çamurun temizlenmesine yardım ediyor. İspanya'da uzun zamandır görülen en kötü sel felaketinde hayatını kaybedenlerin sayısı 217'ye ulaşırken arama kurtarma çalışmaları hâlâ sürüyor. Yetkililer sokakların temizlenmesinin en az bir hafta süreceğini belirtirken bölgede 17 bin polis, jandarma, asker ve sivil koruma görevlisi çalışıyor (Jose Jordan/AFP)

• 19/30

  3 Kasım 2024 - Brezilya'daki Formula 1 Sao Paulo Grand Prix'sini Red Bull Racing'in Hollandalı pilotu Max Verstappen kazandı. "Uçan Hollandalı", son derece kaotik geçen yarışa 17. sıradan başlamıştı. İkinci ve üçüncü sırayı Alpine pilotları Esteban Ocon ve Pierre Gasly alırken, pilotlar şampiyonasında Verstappen'le Norris arasındaki fark 62'ye çıktı (Nelson Almeda/AFP)

• 20/30

  2 Kasım 2024 - Hindistan'ın Mumbai şehrinde, Ölüler Günü'nde mezara çiçek koyan bir kadının drone görüntüsü. Cadılar Bayramı'yla başlayan üç günlük dönemde, Hıristiyanlar ölülerle yaşayanlar arasındaki perdenin kalktığına inanıyor. Hıristiyanlar, Hindistan nüfusunun yalnızca yüzde ikisini oluşturuyor. Geçen ay çeşitli Hıristiyan mezheplerinin liderleri, kendilerine yönelik şiddetteki artışı protesto etmek üzere Yeni Delhi'de eylem düzenlemişti (Francis Mascarenhas/Reuters)

• 21/30

  1 Kasım 2024 - Afrika penguenleri, Cape Town yakınlarında turistlerin uğrak noktalarından olan penguen kolonisinde, sahilde dinleniyor. Boulders penguen kolonisi 1983'te kurulmuş ve kolonideki kuş sayısı çevredeki ada kolonileri sayesinde artırılmıştı. Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) yakın zamanda Afrika penguenini, nesli tehlike altında olan türlerden nesli kritik tehlikedeki tür kategorisine taşıdı. Halihazırda popülasyonunun yüzde 97'sini kaybetmiş olan kuşun nesli, bir değişiklik olmadığı takdirde 4 bin günden kısa bir süre içinde tükenebilir (Rodger Bosch/AFP)

• 22/30

  31 Ekim 2024 - ABD'nin Missouri eyaletindeki St. Charles kentinde bir yurttaş, Cadılar Bayramı'na özel kıyafetiyle oy kullandı. Seçime sayılı günler kala Kamala Harris ve Donald Trump arasındaki yarış başabaş devam ediyor. ABD Başkanı Joe Biden'ın, destekçilerini "çöp" diye nitelemesi üzerine Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adayı Trump, çöp kamyonuna bindi. Öte yandan Arnold Schwarzenegger, Kamala Harris'i desteklediğini açıkladı (Robert Cohen/AP)

• 23/30

  30 Ekim 2024 - İspanya'nın güneyindeki Valensiya'da gerçekleşen sel, arabaları bu hale getirdi. Kurtarma ekipleri, şiddetli yağmurların yol açtığı seller sonucunda 95 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Kayıpları arama çalışmalarıysa sürüyor. Valensiya'da 1996'dan bu yana metrekareye en fazla yağışın düştüğü bildirildi. Meydana gelen felaketten dolayı 3 günlük ulusal yas ilan edildiği açıklandı (Jose Jordan/AFP)

• 24/30

  29 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezinde Filistinli mültecilerin kaldığı Nuseyrat kampındaki Birleşmiş Milletler Yardım ve Bayındırlık Ajansı'na (UNRWA) ait yardım dağıtım merkezinin kapısındaki açıklıktan bir adam dışarı bakıyor. İsrail, parlamentosunun yıkıma uğramış Gazze Şeridi'ndeki ana BM yardım kuruluşunu yasaklayan bir tasarıyı onaylamasının ardından artan bir uluslararası tepkiyle karşı karşıya kalıyor. 90 gün içinde yürürlüğe girmesi beklenen mevzuatın, UNRWA'nın Doğu Kudüs genel merkezinin kapatılmasına ve Refah üzerinden Gazze'ye insani yardım ulaştırılmasının engellenmesine yol açması öngörülüyor (Eyad Baba/AFP)

• 25/30

  28 Eylül 2024 - Eski ABD Başkanı Barack Obama, ABD Başkan Yardımcısı ve Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'in Pensilvanya eyaletinin Philadelphia kentinde düzenlenen mitinginde konuştu. Ayrıca Bruce Springsteen ve John Legend gibi sanatçılar da sahneye çıkıp seyircileri Harris'e oy vermeye ve arkadaşlarıyla ailelerini sandık başına gitmeye teşvik etmeye çağırdı (Matthew Hatcher/AFP)

• 26/30

  27 Ekim 2024 - Ferrari pilotu Carlos Sainz Jr. Formula 1 Meksika Grand Prix'sinde pitte. İspanyol pilot kariyerindeki 4. F1 zaferini elde ederken, takım arkadaşı Charles Leclerc, son turlarda yaptığı hatayla ikinciliği McLaren'in şampiyonluk mücadelesi veren pilotu Lando Norris'e kaptırıp üçüncülüğe razı oldu. Pilotlar şampiyonasında zirvedeki isim Max Verstappen ise yarış içinde toplamda 20 saniye ceza aldı ve 6. sırada bitirdi (Carlos Perez Gallardo/Reuters)

• 27/30

  26 Ekim 2024 - Birleşik Krallık'ta göçmen karşıtı protestolardaki bir eylemci, Cumhuriyetçi başkan adayı ve eski ABD Başkanı Donald Trump'ın maskesini takıyor. Eylem İngiltere'nin başkenti Londra'da, ülkedeki aşırı sağcı grupların başında gelen İngiliz Savunma Ligi'nin eski lideri Tommy Robinson'ın çağrısıyla organize edilmişti. Robinson, planladığı yürüyüş öncesi Terörle Mücadele Yasası çerçevesinde suçlanarak dün gözaltına alınmıştı. Irkçılık karşıtları da aşırı sağcılara tepki amacıyla eylem düzenledi. İki grubun karşı karşıya gelmesini engellemek üzere güvenlik önlemleri alındı (Hollie Adams/Reuters)

• 28/30

  25 Ekim 2024 - Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı sırasında Kursk bölgesinde Rus askerleriyle girdiği çatışmada hayatını kaybeden Ukraynalı asker Volodimir Baranov için Çernihiv'de düzenlenen cenaze töreninde halk milli marş söylüyor (Maksym Kishka/Reuters)

• 29/30

  24 Ekim 2024 - Mozambik'in başkenti Maputo'daki Maxaquene mahallesinde protestocular, güvenlik güçleriyle çatıştı. Çevik kuvvet polisi, iki muhalifin vurularak öldürülmesinden günler sonra seçimlere hile karıştırıldığı iddiasıyla eylem düzenleyen kalabalığı dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandı. Avrupa Birliği gözlemcileri de Mozambik seçimlerinde düzensizlikler ve bazı sandık sonuçlarında oynama olduğunu tespit etmişti (Alfredo Zuniga/AFP)

• 30/30

  23 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta un kıtlığı yaşanıyor. İsrail, Gazze Şeridi'ne gıda, su, yakıt ve elektrik girişini engellemeye devam ediyor. Savaştan önce bile Gazze nüfusunun sadece yüzde 4'ü güvenli ve temiz suya erişim sağlayabiliyordu. Öte yandan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, "Gazze'nin kuzeyindeki çocuk felci aşılama kampanyasının son aşamasının artan şiddet ve erişim eksikliği nedeniyle ertelenmesinden büyük endişe duyduğunu" söyledi (Bashar Taleb/AFP)

ABD'nin tarafgir tutumu ve sonuçları

Gelişmelerin bundan sonra nasıl bir seyir izleyeceğini tahmin etmek zor olmakla birlikte, şu ana kadar ABD'nin tarafgir tutumu nedeniyle itibar kaybettiğini söylemek yanlış olmayacaktır.

ABD, defaatle vurgulandığı üzere, geçmişten bu yana kendi içindeki kuvvetli Yahudi diasporasının da etkisiyle Arap-İsrail ihtilafında İsrail'den yana bir tutum sergiledi. 

ABD'nin İsrail'e yönelik askeri desteği özellikle 1967'deki Altı Gün Savaşı'yla arttı.

İsrail'i stratejik bir müttefik olarak gören ABD verdiği siyasi ve ekonomik destekle İsrail'in kalkınmasına ve istikrarsızlığın hakim olduğu bir bölgede güçlenmesine katkı sağladı. 

ABD İsrail'in güvenliğini garanti altına almak saikiyle de Arap-İsrail ihtilafının çözümüne yönelik süreçlerin tamamında yer aldı.

Bu bağlamda, Camp David görüşmeleri, Oslo Anlaşmaları, Ortadoğu Dörtlüsü gibi önemli diplomatik girişimlerde aktif arabuluculuk rolü oynadı. 

Diğer yandan, "iki-devletli çözüm"ü desteklediğini vurgulayan ABD, yıllar içerisinde İsrail'in Filistin topraklarını yavaş yavaş yerleşimlerle gasp etmesine ise göz yumdu. 

Donald Trump'ın Başkan olduğu dönemde, ABD birçok başka konuda olduğu gibi bölgeye yönelik geleneksel politikasından saptı ve Kudüs'ü İsrail'in başkenti olarak tanıdı, Büyükelçiliği'ni de oraya taşıdı.

2020 tarihli İbrahim Anlaşmaları'nın bölgeye barış getireceği ümit edildi. İsrail ile imzacı Arap ülkeleri arasında diplomatik ilişkiler tesis edildi.

Bu süreç İsrail'in Suudi Arabistan da dahil olmak üzere diğer bazı Arap ülkeleriyle ilişkilerinde yumuşama yaşamasına neden oldu. 

Ancak ABD tüm bu çabaları bölgesel barış için mi sarfetti, yoksa yine İsrail'in güvenliğini pekiştirmesi için mi yaptı? 

ABD makamları sorulduğunda her ne kadar iki devletli çözümü destekledikleri yönünde açıklamalar yapmaya devam etseler de fiiliyatta bu meseleyi çoktan rafa kaldırdılar. Temmuz 2022'de İsrail ve Filistin'i ziyaret eden Biden iki devletli çözüm yönündeki görüşlerinin değişmediğini, ancak müzakerelere dönülmesi için doğru zaman olmadığını açık bir şekilde ifade etmişti. 

ABD'nin bu nüanslı açıklamalarında Arap ülkelerinin Filistin davasını eskisine kıyasla öncelik haline getirmemelerinin de etkisi büyüktü.

Suudi Arabistan'ın öncülük ettiği 2002 tarihli Arap Barış Girişimi İbrahim Anlaşmaları'yla anlamını yitirdi.

Arap ülkelerinin hiçbiri İsrail'le normalleşme adımları atarken Filistin'in tanınmasını gündeme getirmedi.

Arap dünyasındaki bu tutum değişikliği ABD ve İsrail'i iki devletli çözümün bir kenara bırakılması konusunda cesaretlendirdi. 

Buna ilaveten Rusya'nın Ukrayna savaşıyla meşgul olması ve eski gücünü yitirmesi de ABD'nin bölgede daha rahat bir şekilde hareket etmesini sağladı. 

Son olayların patlak vermesi üzerine, ABD Ulusal Güvenlik Konseyi Stratejik İletişim Koordinatörü John Kirby, Başkan Biden'ın iki devletli çözüme bağlı olduğunu vurguladı, bunun bölgede barışın tesisi için önemli olduğunu açıkladı.

Tüm dünya bir kez daha Filistin-İsrail ihtilafı çözülmeden Ortadoğu'da barışın kalıcı olamayacağını görmüş oldu.

Fakat BM, Uluslararası Ceza Mahkemesi ve sivil toplum örgütleri tarafından uluslararası insancıl hukuka ve savaş hukukuna aykırı olduğu belirtilen İsrail'in Gazze'deki uygulamalarına göz yuman ABD'nin bundan sonra taraflar arasında adil bir arabulucu olması mümkün olabilecek mi? 

Neticede, şu anda tansiyonun düşürülmesini sağlayacak tek ülke ABD. Ancak Blinken'ın bölgedeki temaslarından henüz somut bir sonuç çıkmadığı anlaşılıyor.

Bir yandan Gazze'de sivil kayıplar artarken, diğer yandan insani koridor oluşturulamadı, Gazze içerisinde güvenli bölgeler tesis edilemedi, rehinelerin durumu çözülemedi, İsrail kara harekatından şu aşamada vazgeçmedi. 

Blinken'ın pazar günü yeniden Tel Aviv'e dönmesi Arap ülkeleri ile İsrail arasında bir anlaşmaya varılabileceği ihtimalini akıllara getirse de ABD'nin taraflar arasında bir uzlaşı sağlaması pek olası görünmüyor. 

Özellikle son yıllarda artan oranda zemin kaybeden ABD'nin bu süreçte izlediği politikaların temelinde bir kez daha İsrail'in güvenliğinin ön planda olduğu, bölgesel barışın ise İsrail'in güvenliğini sağlaması halinde bir anlam ifade ettiği görülmüş oldu. 

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.