1- Bir Zamanlar Anadolu'da / Nuri Bilge Ceylan
Yapım Yılı: 2011
Oyuncular: Taner Birsel, Ercan Kesal, Muhammet Uzuner, Yılmaz Erdoğan, Fırat Tanış
Bir doktor ile cinayet soruşturmasını yürüten savcının suçlular, jandarmalar ve polis amiriyle birlikte geçirdiği 12 saatlik bir gerilim dolu dram hikayesini anlatmaktadır.
Yönetmen Nuri Bilge Ceylan, bu filmde kentsel kaygılarını bir kenara bırakıp, tekrar taşranın sıkıntılı dünyasına ama bu sefer bir cinayet hikayesinin gerilimini ele almaktadır.
"Bir Zamanlar Anadolu'da" TRT kanalının katkılarıyla, Bosna-Hersek ve Türkiye ortak yapımı bir filmdir.
64. Cannes Film Festivali'nde büyük ödül olan Altın Palmiye için yarışmış ve ikinci büyük ödülü kazanmıştır.
Filmin görüntü yönetmenliğini ise Gökhan Tiryaki üstlenmiştir.
Filmin en unutulmaz repliklerinden bazıları şunlardır:
- "Ya doktor, bir insan bir başkasını cezalandırmak için hakikaten kendini öldürebilir mi, olabilir mi böyle şey?"
- "Yine yıllar geçecek ve geride benden bir iz kalmayacak. Yorgun ruhumu karanlık ve soğuk kuşayacak."
- "Neticede olan çocuklara oluyor doktor. Herkes yaptığının cezasını çekiyor, çocuklarsa büyüklerin günahını."
- "Bir zamanlar Anadolu'da dersin, ücra bir yerde görev yaparken, işte böyle böyle bir gece yaşamıştık dersin. Anlatırsın yani ne bileyim, masal gibi..."
2- Kız Kardeşler / Emin Alper
Yapım Yılı: 2019
Oyuncular: Helin Kandemir, Cemre Ebuzziya, Ece Yüksel, Müfit Kayacan, Kayhan Açıkgöz
"Kız Kardeşler", annelerinin ölümden sonra farklı hayatlara savrulmak zorunda kalan üç kız kardeşin hikayesini anlatmaktadır.
Birbirlerinden uzakta hayat sürdüren kız kardeşler yeni hayatlarına uyum sağlamakta epey zorlanırlar.
Kızlar, yanlarında kaldıkları ailelerin yanında tutunamayınca, köylerinde geri gönderilirler.
Aradan geçen yıllarından ardından köylerine geri dönen kardeşler, yeniden bir araya geldiklerinde sakladıkları gerçeklerle yüzleşmek zorunda kalırlar.
Emin Alper'in üçüncü uzun metraj sinema filmi olan "Kız Kardeşler" filmi dünya prömiyerini Uluslararası Berlin Film Festivali'nin ana yarışmasında yapacak.
Filmde hiçbir şeyin acıtasyonla şekillenmemesi, filmin ambiyansı, diyalogları izleyenleri çok etkilemektedir.
Film, SİYAD Ödülleri'nde 8 ödül birden kazanmıştır. Filmin görüntü yönetmenliğini ise Emre Erkmen üstlenmiştir.
Filmin en unutulmaz repliklerinden bazıları şunlardır:
- "Dedemin bana anlattığı üç nankör kızın masalını anlatıverem mi size?"
- "Yarın olsa ne olacak."
3- Küf / Ali Aydın
Yapım Yılı: 2012
Oyuncular: Tansu Biçer, Muhammet Uzuner, Ercan Kesal, Ali Çoban, Serpil Göral, Nazan Kesal, Elit İşca
Filmde, tek oğlu 18 yıl önce, okuduğu üniversitede öğrenciyken gözaltına alınan ve o günden sonra oğlundan hiç haber alamayan bir babanın acı dolu dramı anlatılmaktadır.
Türkiye sinemasında 2012 yılının en iyi filmlerinden bir tanesi olan "Küf" filmi, ülkemizde maalesef film festivallerinde doğru düzgün bir ödüle layık görülmemiştir.
Bunun aksine uluslararası film festivallerinde ise ödüller almıştır. Filmin görüntü yönetmenliğini ise Murat Tuncel üstlenmiştir.
Filmin en unutulmaz repliklerinden bazıları şunlardır:
- "Anam bir süt vermemiş bana, can çekişiyor ölsün diye, sütten kesmiş ama ölmemişim. Sübyanlıkta bin türlü iş geldi başıma yine ölmedim. Askerlikte sarılığa tutuldum yine ölmedim. Sonra evlendim oğlum oldu, çok korktum ölecek diye ama ölmedi. Niye? Niye ölmedim ben?"
- "Bazı hikayeler ölümü özlemekle ilgilidir."
- "Hiç olmazsa ölüsünü verirler belki diye bekliyorum"
- "Bilmek anımsamaktır, bunun tersi doğru olmasa da..."
- "Niye ölmedim ben? Kader, nasibimde kısmetimde yokmuş..."
4- Kıskanmak / Zeki Demirkubuz
Yapım Yılı: 2009
Oyuncular: Berrak Tüzünağaç, Nergis Öztürk, Serhat Tutumluer, Serdar Orçin, Ferda Işıl
"Kıskanmak", Nadir Sırrı Örik'in aynı isimli romanından uyarlanmıştır.
Dönem filmi olan film, 1930 yılların Zonguldak şehrinde geçmektedir.
İnsan psikolojisi üzerine mükkemel filmlere imza atan Zeki Demirkubuz, "Kıskanmak" filmiyle insan doğasının en tehlikeli hallerinden birini "kıskanma" içgüdüsünü ele almıştır.
Filmin çekimleri Safranbolu'da gerçekleştirilmiştir. Yönetmen Zeki Demirkubuz'un filmografisindeki en iyi sinematografik görüntülere sahip olan filmlerdendir.
Filmin görüntü yönetmenliğini ise Emre Erkmen üstlenmiştir.
Filmin en unutulmaz repliklerinden bazıları şunlardır:
- "Bir çöl kadar kuru ve sessiz hayatımda artık toprak olmuş bir ölüyü pek kıskanmayacaktım."
- "Ne olursa olsun hayatta başkalarının nasihatlarının nasihatleri ile değil, yanlış bile olsa kendi muhakemelerin ile hareket etmelisin"
- "Sen bana ne yapabilirsin ki? Eğer bu soruyu kendin için soruyorsan; vaktiyle tek dursaydın. Evini barkını şımarık bir oğlan uğruna yıkmasaydın."
5- Neden Tarkovski Olamıyorum / Murat Düzgünoğlu
Yapım Yılı: 2014
Oyuncular: Tansu Biçer, Engin Demircioğlu, Menderes Samancılar, Recep Yener, Hakan Kırsak, Esra Kızıldoğan
"Neden Tarkovski Olamıyorum", kaliteli sanat filmi çekmek isteyen cesur yönetmenin, hayalleri peşinde koşarken diğer bir yanda ailesi, yakın çevresi ve sevdikleri tarafından durmaksızın rahatsız edilmesini anlatıyor.
Film içinde film çekme öyküsü olan filmlerdendir. Sinema tutkusunu en iyi anlatan filmlerden bir tanesi olan "Neden Tarkovsky Olamıyorum" adlı filminde usta Rus yönetmen Andrei Tarkovski'nin filmlerine birçok atıfta bulunulmuştur.
Filmin görüntü yönetmenliğini ise Serdar Güz üstlenmiştir.
Filmin en unutulmaz repliklerinden bazıları şunlardır:
- "Bahadır Kardeşim... Fena olmamış. Ellerine sağlık. Yani... Yazmayı beceriyorsun belli... Ama bu film olmaz. Niye biliyor musun? Bunu kimse izlemez. "
- "İlkelerine bir kez olsun ihanet eden insan, hayat ile olan saf ilişkisini yitirir."
- "Başkalarının bizim adımıza kesip biçtiği bir fikirler dünyasında yaşıyoruz."
6- Tepenin Ardı / Emin Alper
Yapım Yılı: 2012
Oyuncular: Berk Hakman, Banu Fotocan, Mehmet Özgür, Tamer Levent, Reha Özcan
Yönetmen Emin Alper'in ilk uzun metrajlı sinema filmidir. 18 günde tamamlanan filmin tüm çekimleri Ermenek'in Balkusan Köyü'nde gerçekleştirilmiştir.
Filmin öyküsü oldukça yalın bir dille anlatılmıştır. "Tepenin Ardı", Western filmlerini anımsatan ambiyansı ve mekan kullanımıyla gerilim dolu bir aile trajedisini anlatmaktadır.
Film, Berlin Film Festivali'nde Caligari Ödülü kazanmıştır. Ayrıca 31. Uluslararası İstanbul Film Festivali'nde En İyi Film ödülünü almıştır.
Filmin görüntü yönetmenliğini ise George Chipper üstlenmiştir.
Filmin unutulmaz repliği şöyledir:
Aslında herkes kendi yalnızlığını yaşıyor.
7- Pandora'nın Kutusu / Yeşim Ustaoğlu
Yapım Yılı: 2008
Oyuncular: Tsilla Chelton, Derya Alabora, Onur Ünsal, Övül Avkıran, Osman Sonant, Nazmi Kırık
Birbirinden farklı hayatlara savrulmuş üç kardeşin hikayesinin anlatıldığı sinema filmidir.
Karadeniz'de yaşayan yaşlı annelerinin kaybolması ile yıllar sonra bir araya gelen kardeşlerin annelerini bulmak için kendileri ve anılarına dair birçok şeyi gün yüzüne çıkardıkları bir yolculuğa çıkarlar.
Filmin görüntü yönetmenliğini ise Jasques Besse üstlenmiştir.
Filmin unutulmaz repliklerinden birisi şöyledir:
Sen önce kendine, sonra bize arkanı döndün. Ne fark eder ki...
8- Abluka / Emin Alper
Yapım Yılı: 2015
Oyuncular: Mehmet Özgür, Tülin Özen, Berkay Ateş
Yönetmen Emin Alper'in ikinci filmidir. "Abluka", sosyo-politik gerçeklerimizin zifiri karanlığına ışık tutan sinema filmlerindendir.
Filmin ulusal ve uluslararası film festivallerinde gösterimleri yapılmıştır ve onlarca ödüller kazanmıştır.
Filmin görüntü yönetmenliğini ise Adam Jandrup üstlenmiştir.
- Adana Altın Koza Film Festivali'nde en iyi film ödülü kazanmıştır.
- Yönetmen Emin Alper, "Abluka" filmi ile 6. Malatya Film Festivali'nde en iyi yönetmen ödülü kazanmıştır.
- 34. Fecr Film Festivali'nde Mecid Mecidi'nin de bulunduğu jüriden "Abluka" filmiyle Emin Alper en iyi yönetmen ödülü aldı.
- 72. Venedik Film Festivali'nde juri özel ödülü almıştır.
- Ayrıca filmin Toronto ve Venedik gibi film festivallerinde filmin gösterimleri de yapılmıştır.
9- Mayıs Sıkıntısı / Nuri Bilge Ceylan
Yapım Yılı: 1999
Oyuncular: Mehmet Emin Ceylan, Mehmet Emin Toprak, Muzaffer Özdemir, Sadık İncesu
"Mayıs Sıkıntısı" filminin dünya prömiyeri 1998 yılında Uluslararası Cannes Film Festivali'nde yapılmıştır.
Sinematografik görüntüleri olan film, yalın anlatımıyla özgün bir sinema diline sahiptir.
Film çekimleri negatif formatta çekilmiş olup görüntülerinin çoğunluğu siyah beyazdır.
Film, uzun planları ve birbirinden uzun diyalogları, ağır bir şekilde ilerleyen temposuyla kasaba hayatını insanlara Rus şiirsel sinemasının öncüsü olan Andrei Tarkovski çarpıcılığına benzer bir şekilde sunar.
Ayrıca film, ulusal ve Uluslararası birçok film festivalinde ödül almıştır.
Filmin en unutulmaz repliklerinden bazıları şunlardır:
- " Ben bu mayıs aylarını hiç sevmem, hep içime bir sıkıntı çöker. Hep bir terslik olur."
- "Şopen'e sormuşlar neden senfoni, opera gibi büyük eserler bestelemiyorsunuz diye. Belki benim krallığım küçük ama hiç değilse orada kral benim demiş."
- "İstanbul öyle kolay şehir değil. İstanbul'da herkes bir yere kaçmaya çalışıyor. Sen tutturdun bir İstanbul diye. Birçok arkadaş güneye gittiler. Bir iki tanesi Boğaz köprüsünden atladı."
10- Umut / Yılmaz Güney
Yapım Yılı: 1970
Oyuncular: Yılmaz Güney, Tuncel Kurtiz, Gülşen Alnıaçık, Nizam Ergüden, Lütfü Engin
Türkiye sinemasının ilk gerçekçi filmlerinden bir tanesidir.
Film, Adana Uluslararası Altın Koza Film Festivali'nde ödüller almıştır.
Filmde, atının araba çarpması sonucu ölmesi ve geçimini bu ata bağlamış olan meçhul bir definenin peşinden koşan faytoncu Cabbar ile arkadaşının hikayesi anlatılmaktadır.
Çekimleri gerçekleştikten sonra gösterime girdiğinde film sansüre uğramıştır.
Restore edilen filmin yeni hali 2015 yılında Uluslararası Film Festivali'nin klasikler bölümünde gösterilmiştir.
Filmin en unutulmaz repliklerinden bazıları şunlardır:
- "Paran olunca kebap yen, paran olunca tatlı yen, şarap için, iyi yataklarda yatarsın. Parası olunca adam kuvvetli olur. Fakirin yüzü soğuktur. Niye soğuktur Cabbar gardaş."
- "Amma velakin para olmadı mı yaz gününde üşürsün."
11- Uzak / Nuri Bilge Ceylan
Yapım Yılı: 2002
Oyuncular: Muzaffer Özdemir, Mehmet Emin Toprak, Nazan Kesal, Ebru Ceylan, Feridun Koç
"Uzak", sinematografisiyle izleyenleri hem üşüten hem de ısıtan mükemmel bir sinema filmidir.
Taşra ve şehir imgesinin çarpıştığı bir başyapıttır. Yönetmen Nuri Bilge Ceylan'ın taşra üçlemesinin son filmidir.
Yönetmenin en fazla ödül aldığı sinema filmidir. Uluslararası Cannes Film Festivali'nde büyük ödülü "Uzak" ile kazanmıştır.
Ayrıca 76. Oscar ödüllerinde ülkemizin yabancı dilde en iyi film dalında Oscar aday adayı olarak seçilmiştir.
Filmin en unutulmaz repliklerinden bazıları şunlardır:
- "İnsanlar kendileriyle yaşar, kendileriyle ölürler."
- "Bazı insanlar çok uzaktalar. Bizim asla gidemeyeceğimiz yerdeler."
- "Çünkü paranın mutlu etmediğinin farkındasın. Sen şu masada geçmişini arıyorsun. Bize derdin ki, ben Tarkovski gibi filmler yapacağım. İnsanlar kendileriyle yaşar kendileriyle ölür. Sen ölümünü erken ilan ettin.
12- Ahlat Ağacı / Nuri Bilge Ceylan
Yapım Yılı: 2018
Oyuncular: Murat Cemcir, Doğu Demirkol, Hazar Ergüçlü, Ahmet Rıfat Şungar, Akın Aksu, Bennu Yıldırımlar
Film, doğduğu kasabaya dönüp yazdığı kitabı bastıracak parayı toplamaya çalışan, fakat babasının borçlarıyla karşılaşan bir gencin hikayesini konu edinmektedir.
Nuri Bilge Ceylan, filmin senaryosunu eşi Ebru Ceylan ve Akın Aksu ile birlikte yazmıştır.
Filmin ilk gösterimi 71. Uluslararası Cannes Film Festivali'nde yapılmıştır.
Ayrıca 91. Oscar Ödülleri'nin Yabancı Dilde En İyi Film kategorisinde yarışmak üzere Türkiye'nin aday adayı olarak gösterilmiştir.
Filmin en unutulmaz repliklerinden bazıları şunlardır:
- "Sonuçta hepimiz birbirimize görünmez iplerle bağlı değil miyiz? Buna ister kader diyelim, ister nedensellik."
- "Çok abartıyorsunuz her şeyi. Sevgi, bu kadar duygu vıcık vıcık nerenizden çıkıp geliyor anlayabilmiş değilim. Ben mesela sevmiyor muyum insanları. Sevemiyorum. Hayvanlara, doğaya bir şey dediğim yok. Ama insanlara tahammülüm yok hiç."
- "İnsan neden illa, en yakınında duran hayatı seçip onu yaşamak zorunda ki? Halbuki hayatta öyle güzel şeyler var ki; kalabalık ışıklı caddeler, güzel yemekler, uzaklara giden gemiler, aşklar, sarhoşluklar, yağmurda ıslanmalar..."
13- Sarmaşık / Tolga Karaçelik
Yapım Yılı: - 2015
Oyuncular: Nadir Sarıbacak, Özgür Emre Yıldırım, Kadir Çermik, Osman Alkaş, Hakan Karsak, Seyithan Özdemir, Çağdaş Onur Öztürk
Filmin yönetmeni Tolga Karaçelik aynı zamanda filmin senaryosunu da yazmıştır.
Uçsuz bucaksız bir film baştan sona kadar gemide geçmektedir.
Film, maaşlarını alamadıkları halde itaat etmekten vazgeçmeyen sakin denizcilerin hikayesini anlatmaktadır.
Yönetmenin ilk filmi "Gişe Memuru"ndan sonra ikinci uzun metraj filmi olan "Sarmaşık", hem yurt içinde hem de yurtdışında pek çok festivalde gösterilerek onlarca ödüller aldı.
Filmin sonuna kadar yavaş yavaş artan gerilim filmin hikayesini daha da akıcı hale getirmiştir.
Filmin en unutulmaz repliklerinden bazıları şunlardır:
- "Bu geminin sintinesiyiz. Armatör gemiyi yedi, sindirdi, sıçtı; biz de sıçtığı sintinesiyiz..."
- "Deniz bitti, gemi durdu, duran gemi artık gemi değildir."
- "Birden rüzgar dindi, tüm yelkenler indi. Yoğun bir hüzün çöktü her şeye, ağırlığını hissettik, rastgele sözler ettik. Sırf denizin sessizliği bozulsun diye"
14- Gölgeler İçinde / Erdem Tepegöz
Oyuncular: Numan Acar, Emryllah Çakay, Ahmet Melih Yılmaz, Vedat Erincin, Selin Kavak, Muharrem Bayrak
Tüm dünyayı kasıp kavuran Kovid-19 virüsü yüzünden ne yazık ki tüm dünya da olduğu gibi ülkemizde de çok az film üretildi.
2020 yılında yaşanan tüm olumsuzluklara rağmen "Gölgeler İçinde" filmi başarılı bir yapım olarak karşımıza çıkıyor.
Distopik bir hikayeye değinen film, ilkel yöntemlerle işlerin yürütüldüğü eski bir sovyetler birliğinden kalma fabrikada köle gibi çalıştırılan bir grup işçinin yaşamına odaklanıyor.
Yönetmen Erdem Tepegöz'ün ilk filmi olan "Zerre"nin geçtiği mekanların anlatıma olan katkısı yadsınamaz bir gerçekti.
Yine yönetmen ve ekibi, "Gölgeler İçinde" filminde de mekanların seçimi konusunda başarılı bir iş çıkartmış.
Yönetmenin kendisinin kaleme aldığı senaryoda, "Zerre" filminde olduğu gibi "Gölgeler İçinde" de de hikayenin merkezinde yine hayatları yok sayılıp, görmezden gelinen insanlar bulunmaktadır.
Ülkemizde çok fazla benzeri bulunmayan filmin çekimleri Sovyetler Birliği'nden kalma eski bir maden köyünde gerçekleştirilmiş.
Sinematografisi ile de görsel bir şölen havası içinde geçen filmin görüntü yönetmenliğini "Hacivat Karagöz Neden Öldürüldü", "Neredesin Firuze", "Daire", "Hükümet Kadını" gibi başarılı yapımlardan tanıdığımız Hayk Kirakosyan üstlenmiş.
Filmin başrolünde "Homeland", "Prison Break" gibi dünyaca ünlü dizilerde boy gösteren başarılı oyuncu Numan Acar bulunuyor.
Bu denli zor bir hikayeye sahip olan filmin çekimlerinin beş hafta sürmesi ise tam bir yönetmenlik başarısı.
Ayrıca film birçok ulusal ve uluslararası film festivalinde başarılı bir performans göstermiştir.
42. Moskova Uluslararası Film Festivali ve 57. Antalya Altın Portakal Film Festivali bunlardan bazıları...
15- Sevmek Zamanı / Metin Erksan
Yapım Yılı: 1965
Oyuncular: Sema Özcan, Müşfik Kenter
Türkiye sinemasının auteurlerinden Metin Erksan'ın sürreel başyapıtı olarak gösterilmektedir.
Metin Erksan "Sevmek Zamanı" filmini anlatırken şöyle demiştir:
Son filmim, uluslararası film yarışmaları için yapılmış tutarsız boş savlardan uzaktır. Sevmek zamanı sadece insanın dramını anlatır.
Film siyah beyaz olarak çekilmiştir. Filmin konusu surete aşık olan bir adamın aşkıdır.
Boyamaya girdiği evin duvarında asılı kadın resmine aşık olan boyacı Halil'in ve resmin sahibi olan Meral'in öyküsü anlatılır.
Film çekildiği dönemde hikayesi, dağıtımcı problemleri, sinema anlayışı yüzünden gösterime girememiştir.
Fakat, Aynı dönemin Avrupa sinemasına paralel ve yenilikçi sinema dili sayesinde izleyenlerin filmi beğenmesiyle zamanla kült film haline gelmiştir.
Günümüzde bile filmin gösterimi yapılmakta ve söyleyişiler düzenlenmektedir.
Metin Erksan filmi öyle bir tutku ile çekmiştir ki 250 bin TL olan maliyeti 60 bin TL'ye düşürmüştür.
Filmin çekimlerini bitirebilmek için evindeki eşyaları satmıştır. Çekimleri Büyükada'da gerçekleştirilmiştir.
Filmin DVD'si 2007 yılında ancak çıkmıştır ve DVD kapağının arkasında "Ticari gösterime girmemiş, sinema salonlarında oynama şansı bulamamıştır" yazmaktadır.
Yönetmen Fatih Akın'ın çabaları sayesinde DVD formatında arşivlerde yerini alabilmiştir.
Bazı film otoriteleri tarafından 1940'lı yıllarda yazılan Kürk Mantolu Madonna'nın filmi etkilemiş olduğu söylenmektedir.
Filmin unutulmaz repliklerinden bazıları şunlardır:
- "Ben senin resmine değil de, sana aşık olsaydım ne olacaktı?"
- "Resmin benim kendimden bir parça. Bırak ben onu seveyim. Sen sevmek isteme beni, senin ellerini tutmak istemiyorum. Sonra çekersin o ellerini benden."
- "Resmin sen değilsin ki, resmin benim dünyama ait bir şey."
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
