Ülkeler yıllardır, yükselen milliyetçilik ve Kafkasya'nın güneyindeki kanayan yara olan eskiye dayalı ihtilafların zehirli bileşiminden uzak durmaya gayret gösteriyor. İran, İsrail, Rusya, ABD ve diğerleri, hem zengin bir silah alıcısı ve doğal gaz ihracatçısı olan Azerbaycan'la hem de dünya genelinde iktidarlarla bağa sahip nüfuzlu ve başarılı bir diasporaya giden önemli bir kanal olan Ermenistan'la dostane ilişkilerini idame ettirmeye çalıştı.

Ancak Azerbaycan ve Ermenistan arasında yakın zamanda patlak veren ve son 30 yılın en şiddetli savaşlarından biri olarak nitelenen çatışma, bu ihtilafla mesafelerini korumaya çalışan dünyayı ve bölgesel güçleri baskı altına aldı.

Çatışma, ayrılmış etnik Ermeni bölgesi Dağlık Karabağ üzerinden sürüyor. Denize kıyısı olmayan bu dağlık arazi şeridi, uluslararası açıdan Azerbaycan'ın parçası olarak tanınsa da, 1990'ların başında 30 bin civarında insanın ölümüne neden olan savaştan bu yana Ermenistan himayesinde yönetiliyor.

Gittikçe yoğunluk kazandığı görülen çatışmanın her iki tarafında da siviller dahil çok sayıda insan hayatını kaybetti. Dünya başkentleri açısından ikilemin merkezinde, dünyanın önemli bölgelerinden biriyle diplomatik ilişkilerin yanı sıra potansiyel açıdan kazançlı enerji ve silah anlaşmaları da yer alıyor.

Çatışmanın en büyük uluslararası kaybedeni muhtemelen, hem Ermenistan hem de Azerbaycan'a komşu ve tartışmalı yerleşim bölgesine yakın bir konumda yer alan İran oldu. Yanı başındaki savaş, halihazırda ABD'nin yaptırımları ve güvenlik manevralarıyla sarsılmış durumda olan, sürekli ateşkes çağrısı yaparak geçen pazartesi görüşmelere ev sahipliği yapma teklifinde bulunan Tahran yönetimi üzerinde tatsız bir baskı yaratıyor.

ABD'nin eski Bakü Büyükelçisi Matthew Bryza, "Bu İranlılar için potansiyel bir siyasi pandora kutusu" diyor.

Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ'daki hak iddiasına destek veren İran, 1990'lardaki savaşta Bakü'ye askeri destek bile sağlamıştı. Ancak diplomatik açıdan İran bugün, Levant bölgesinde Tahran'la aynı eksende yer alan Kremlin öncülüğündeki ittifakın parçası olan Erivan'a çok daha yakın. İran, Suriye ve Lübnan'daki Ermeni topluluklarını, Beşar Esad'ın Şam diktatörlüğünü ve Lübnanlı milis grubu Hizbullah'ı içeren sözde direniş ekseninin destekçileri olarak görüyor. Azerbaycanlı yetkililer de son dönemde, ülkenin kara sınırları ve hava koridorları üzerinden Ermenistan'a yapılan ve silah sevkiyatı olarak niteledikleri geçişlere izin verdiği gerekçesiyle İran'a tepki gösterdi.

Son yıllarda Tahran, ABD istihbarat yetkililerinin İran'a karşı ileri casusluk karakolu olarak kullandığı Bakü'yle uzun zamandır gergin olan bağlarını da düzeltmişti.

Tahran için işleri daha da zorlaştıracak biçimde, İranlıların dörtte biri kendisini etnik Azeri olarak görüyor ve savaş onların güçlü olduğu Tebriz ve Urumiye gibi önemli şehirlerle başkent Tahran'da milliyetçi coşkuyu kamçılıyor. Neredeyse yarım düzine büyük şehirde patlak veren Bakü yanlısı gösteriler muhtemelen yönetimin canını sıkıyor. İran'daki orta düzey bazı Şii din adamları da Azerbaycan'a desteklerini dile getirdi.

Öte yandan İran, muhtemelen 300 bin kadar büyük bir Ermeni topluluğuna da ev sahipliği yapıyor. Azerbaycan'ın aksine Ermenistan yıllarca İranlı turist ve iş insanlarına kapılarını açtı. İran ve Ermenistan, işgal altındaki Azerbaycan topraklarında yer alan Aras Nehri üzerinde tartışmalı bir hidroelektrik projesi inşa ediyor.

İran, Ermenistan'ı desteklediği yönündeki suçlamalara karşı hassas görünüyor. Dini Lider Ali Hamaney'in üst düzey danışmanlarından Ali Ekber Velayeti, Ermenistan'ı "Azerbaycan'da işgal ettiği toprakları" iade etmeye çağırdıysa da, çatışmada Suriyeli isyancı savaşçıların konuşlandırıldığı yönündeki iddiaları da eleştirerek her iki tarafı siyasi müzakerelere başlamaya davet etti. Velayeti aynı zamanda Türkiye, İsrail ve Fransa'yı çatışmaya istenmeyen şekilde müdahale etmekle suçladı.

Çatışma, topraklarına düşen serseri roket ve havan topları aracılığıyla İran'a çoktan sıçramış durumda. İran'ın kuzeybatısındaki köylere isabet eden düzinelerce top mermisi hafif yaralanmalara ve maddi hasara yol açtı. Çatışmanın sürdüğü her geçen gün İran için tehlike büyüyor.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  3 Aralık 2024 - Eski Gana Devlet Başkanı ve Ulusal Demokratik Kongre'nin (NDC) başkan adayı John Mahama'nın destekçileri Akra'da, 7 Aralık'ta yapılacak başkanlık seçimi öncesinde seçim konvoyunda NDC siyasi partisinin bayraklarını kaldırıyor. Gana'da iki dönem görev yaptıktan sonra istifa eden Devlet Başkanı Nana Akufo-Addo'nun yerine geçecek isim için yapılacak oylamada ekonominin yönetimi kilit rol oynayacak. Oylama, Akufo-Addo'nun iktidardaki Yeni Yurtsever Parti'nin (NPP) adayı ve mevcut Başkan Yardımcısı Mahamudu Bawumia'yla eski başkan ve NDC partisinin adayı John Mahama arasında sıkı bir yarışa dönüştü. Akufo-Addo'nun ikinci dönemine ekonomik kriz, enflasyon ve Gana'nın borç yükünü yönetmek için Uluslararası Para Fonu'yla 3 milyar dolarlık bir anlaşma yapmak zorunda bırakan zayıf para birimi damgasını vurmuştu (Olympia De Maismont/AFP)

• 2/30

  2 Aralık 2024 - Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te Avrupa Birliği (AB) kararının ardından başlayan protestolar sürüyor. Hükümet, AB'ye katılım müzakerelerinin 2028'e kadar askıya alınmasına karar vermişti. İçişleri Bakanlığı protestolarda 113 polisin yaralandığını ve 224 göstericinin de gözaltına alındığını duyurdu (Zurab Tsertsvadze/AP)

• 3/30

  1 Aralık 2024 - Şili'nin başkenti Santiago'da dev Örümcek-Adam balonu, Noel festivalinde sokaklardan geçti. Noel sezonunun başlangıcına işaret eden geleneksel Disney geçidinde Oyuncak Hikayesi'nden Buzz Lightyear ve ikonik Mickey Mouse'un yanı sıra birçok çizgi film karakteri vardı (Esteban Felix/AP)

• 4/30

  30 Kasım 2024 - Kosova'nın kuzeyinde, ülkenin elektriğinin neredeyse tamamını üreten iki termik santrale su sağlayan hasarlı kanalda bir polis devriye geziyor. Polis, cuma günü Varage köyünde meydana gelen patlamanın ardından kanalın çevresinde güvenlik önlemlerini artırdı. Patlama sonrasında güç kaynaklarının büyük ölçüde sağlam olduğu görülmüş ancak bazı bölgelere içme suyu tedarikinde sıkıntı yaşanmıştı. Gece boyunca yapılan çalışmalarla, sabah saatlerinde geçici bir çözümle tekrar su verilmeye başlandı. Komşu ülke Sırbistan, önemli kanaldaki patlamadan sorumlu olduğu suçlamalarını reddetmişti (Valdrin Xhemaj/Reuters)

• 5/30

  29 Kasım 2024 - Notre-Dame Katedrali'nin restorasyonunda çalışan işçiler de dahil olmak üzere katılımcılar, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un konuşması için katedralin nefinde toplandı. Macron, katedrali ziyaret ederek restorasyonda görev alanlara teşekkür etti. Fransa'nın en ünlü anıtlarından Notre Dame Katedrali, 2019'da çıkan yangında kullanılmaz hale gelmişti. Katedral yangından 5 yıl sonra, 7 ve 8 Aralık 2024'te düzenlenecek törenlerle yeniden açılacak (Sarah Meyssonnier/AFP)

• 6/30

  28 Kasım 2024 - Ukrayna'nın Lviv kentinde uygulanan elektrik kesintisi sırasında, jeneratörle aydınlatılan güzellik salonu faaliyet göstermeyi sürdürüyor. Bugün Ukrayna'nın enerji altyapısına devasa bir saldırı başlatan Rusya, dondurucu soğukların görüldüğü ülkeyi acil elektrik kesintileri uygulamaya zorluyor. Rusya-Ukrayna Savaşı'nda bin gün eşiği geçen hafta geçilmişti (Yuriy Dyachyshyn/AFP)

• 7/30

  27 Kasım 2024 - Lübnan'da yerinden edilmiş yurttaşlar, Beyrut'un Dahiye bölgesindeki evlerine dönüyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki ateşkes bugün devreye girdi. Lübnan'la İsrail hükümetleri arasında ateşkes antlaşmasına varıldığını ABD Başkanı Joe Biden duyurdu. ABD ve Fransa'nın başını çektiği bir uluslararası koalisyonun ateşkes antlaşmasının uygulanmasına ilişkin destek sunacak (Bilal Hussein/AP)

• 8/30

  26 Kasım 2024 - Pakistan'ın başkenti İslamabad'da Pakistan Ordusu'ndan askerler, meclise çıkan yolu kapatmak için yerleştirilen konteynırın üzerinde nöbette. İmran Han'ın partisi Pakistan Adalet Hareketi'nin destekçileri, eski başbakanın hapishaneden çıkartılması talebiyle hükümet karşıtı protesto düzenledi. Eylemcilerle güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmada ölü ve yaralılar var (Akhtar Soomro/Reuters)

• 9/30

  26 Ekim 2024 - Gürcistan'da parlamento ilk oturumunu gerçekleştirirken başkent Tiflis'te bir kadın geçen ayki genel seçimin sonuçlarına yönelik protestoda böyle görüntülendi. Parlamento önünde çadırlar kurarak eylem yapan muhalefet partililer ve destekçileri, meclise giren milletvekilleri protesto etti. Hükümeti seçimlerde hile yapmakla suçlayan göstericiler, yeniden seçime gidilmesini talep ediyor (Vano Shlamov/AFP)

• 10/30

  24 Kasım 2024 - Filistinliler, bir yardım kuruluşunun mutfağından yemek almak için toplanıyor. Gazze'deki ailelerin, yardım ekiplerinin nispeten daha fazla erişimi olduğu bölgelerde bile genelde günde sadece bir kez yemek yiyebildiği bildiriliyor. Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı, Gazze'de devam eden insani krize önlem alınmazsa bu durumun yakında kıtlığa dönüşebileceğini aktarıyor. Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin, İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı hakkında bu hafta çıkardığı tutuklama emri gerekçeleri arasında "bir savaş yöntemi olarak aç bırakma" suçu da vardı (Mohammed Salem/Reuters)

• 11/30

  23 Kasım - Birleşmiş Milletler'in belirlediği 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü öncesinde İtalya'da binlerce kişi sokağa döküldü. Birleşmiş Milletler'e göre, kadınlara ve kızlara yönelik şiddet dünyadaki en yaygın insan hakları ihlallerinden biri. Dünya çapında, neredeyse üç kadından biri hayatında en az bir kez fiziksel veya cinsel şiddete maruz kalıyor. İtalyda'da "Non Una di Meno (Bir Kadın Daha Eksilmesin)" adlı sivil inisiyatifin girişimiyle gerçekleştirilen yürüyüşte kadınlar "Ataerkilliği silahsızlandıralım" yazılı pankart taşıdı (Yara Nardi/Reuters)

• 12/30

  22 Kasım 2024 - Sırbistan'ın Novi Sad kentindeki bir tren istasyonunun çatısının çökmesiyle 15 kişinin hayatını kaybetmesinden üç hafta sonra, göstericiler Belgrad'ın merkezinde sessiz bir protesto düzenliyor. Tren istasyonundaki büyük beton çatı, 1 Kasım'da aniden çökmüştü. Yetkililer geniş kapsamlı bir soruşturma sözü vermiş ve Sırbistan İnşaat, Ulaşım ve Altyapı Bakanı Goran Vesic istifa etmişti. Eylemciler, ölümcül kazanın sorumlularının tutuklanmasını talep ediyor (Andrej Isakovic/AFP)

• 13/30

  21 Kasım 2024 - Lübnan'da itfaiye, başkent Beyrut'un güneyindeki Haret Hreik mahallesine İsrail'in düzenlediği hava saldırısı sonucu çıkan yangınlara müdahale ediyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki çatışmalar sürerken bugün Uluslararası Ceza Mahkemesi, Gazze'de savaş suçu işledikleri gerekçesiyle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama kararı çıkardı. (Lahey'deki mahkeme, açıklamasında Hamas lideri Muhammed Deif hakkında da tutuklama emri çıkardığını duyurdu (AFP)

• 14/30

  20 Kasım 2024 - Yunanistan'da ekonomik koşulların iyileştirilmesi çağrısıyla ülke genelinde işçiler 24 saatlik genel greve gitti. Grev ülke genelinde toplu taşımayı aksattı ve hayatı durma noktasına getirdi. Yunanistan Genel İşçi Konfederasyonu açıklamasında "Fiyatlar ve kiralar fırladı, maaşlarsa düşük kaldı" ifadelerini kullandı (Aris Messinis/AFP)

• 15/30

  19 Kasım 2024 - Birleşik Krallık'ta çiftçiler başkent Londra'da protesto düzenledi. Sokaklara dökülen binlerce çiftçi, veraset vergisinin değiştirilme planının geri çekilmesi talep etti. Protestocular arasında ünlü Top Gear programının sunucusu Jeremy Clarkson da yer aldı (Ben Stansall/AFP)

• 16/30

  18 Kasım 2024 - Gazze'nin merkezindeki El-Cela Caddesi caddesinde halk, İsrail saldırısı sonrasında yıkılan evin başında toplanıp enkaz altında kalanları kurtarmaya çalışıyor. Hamas kontrolündeki Gazze'de Sağlık Bakanlığı son 24 saatte İsrail saldırıları sonucunda 76 kişinin öldüğünü ve 158 de yaralı olduğunu açıkladı. İsrail, Lübnan'ın başkenti Beyrut'a da saldırılar düzenledi (Ömer El-Kattaa/AFP)

• 17/30

  18 Kasım 2024 - Brezilya yerlileri Rio de Janerio'daki G20 zirvesi öncesinde düzenlediği protestoda ABD Başkanı Joe Biden, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Japonya Başbakanı İşiba Şigeru'nun figürlerini suya gömdü. Protesto, dünyanın en zengin ülkelerinin gezegendeki iklim ve biyolojik çeşitlilik sorunlarının çözümüne liderlik etmedikleri söylemiyle düzenlendi (Pablo Porciuncula/AFP)

• 18/30

  16 Kasım 2024 - Ölen bir kambur balina, Güney Afrika'nın yasama başkenti Cape Town'da Ulusal Deniz Kurtarma Enstitüsü (NSRI) tarafından çekiliyor. Avcılık, geçmişte kambur balina sayısında ciddi bir düşüşe yol açmıştı. ABD, 1973'te tüm kambur balinaları nesli tehlikede kategorisine almıştı. 1985'te ticari balina avcılığına getirilen moratoryum, kambur balina popülasyonunun artışında önemli bir rol oynadı. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi, halihazırda 14 farklı popülasyonun 4'ünün neslinin tehlikede, birininse tehdit altında olduğunu bildiriyor (Nic Bothma/Reuters)

• 19/30

  15 Kasım 2024 - Bangkok'ta bir kadın, Loy Krathong festivali sırasında nehir tanrıçasına şükranlarını sunmak için yaprak ve çiçeklerden yapılmış Krathong'u parktaki bir lagüne yerleştiriyor. Festival her yıl, Tayland Ay takviminin 12. ayında, dolunayda kutlanıyor. Ülkedeki en büyük festivallerden biri olan Loy Krathong'da Taylandlılar, su tanrıçasına şükranlarını temsil eden adakları küçük teknelerle yüzdürüyor. Bununla kirlilik veya israf gibi davranışları için af da diliyorlar (Chalinee Thirasupa/Reuters)

• 20/30

  14 Kasım 2024 - National Geographic Pristine Seas, Pasifik Okyanusu'ndaki Solomon Adaları'nın yakınında keşfedilen dünyanın en büyük mercanının 24 Ekim'de çekilen fotoğrafını bugün paylaştı. Bilim insanları, Pristine Seas araştırma gemisinde çalışırken buldukları mercanın "hayat ve renkle dolu" önemli bir keşif olduğunu söylüyor. Genişliği 34 metre ve 5 metreden daha yüksek olan mercan, uzaydan bile görülebiliyor. Devasa mercanın 300 yıllık olduğu tahmin ediliyor (Manu San Felix/National Geographic Pristine Seas/AFP)

• 21/30

  13 Kasım 2024 - Fransa'da, Michelin'in Clermont-Ferrand'daki merkezinde düzenlenen eylemde, Genel Emek Konfederasyonu ceketi giyen bir protestocu bir sis bombasının yanından geçiyor. Araç lastiği üreticisi Michelin, 5 Kasım'da 1250'den fazla kişinin çalıştığı iki fabrikasını kapatmayı planladığını açıklamış ve kararın "son çare" olarak alındığını söylemişti. Sadece işten çıkarma planlarından vazgeçilmesini değil, maaş artışının da garanti altına alınmasını talep eden sendikalarla şirket yönetimi arasında henüz bir uzlaşmaya varılamadı (Olivier Chassignole/AFP)

• 22/30

  12 Kasım 2024 - Bakü'deki Birleşmiş Milletler iklim değişikliği zirvesi COP29'un açılış töreninde dansçılar performans sergiliyor. Bu sene gerçekleştirilen COP’ta ülkelerin enerji politikalarının yanı sıra yeni kolektif finansal hedeflerin belirlenmesi bekleniyor. Zirve, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de başladı. İklim aktivistleri pazartesi günü Gürcistan'da bir miting organize ederek Azerbaycan'ın iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmasını protesto etmişti. Tiflis'te bir araya gelen birçok aktivist, Azerbaycan'ın baskıcı politikaları nedeniyle iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmayı hak etmediğini savunmuştu. Greta Thunberg, Azerbaycan'ın zirveyi "işlediği suçları ve insan hakları ihlallerini yeşil aklama yoluyla örtbas etme şansı" gibi gördüğünü ileri sürmüştü (Maxim Shemetov/Reuters)

• 23/30

  11 Kasım 2024 - Sudan ordusuyla ilişkili silahlı kişileri taşıyan kamyon, ülkenin doğusundaki Gedaref sokaklarında. Sudan'da rakip generaller arasında Nisan 2023'ten beri süren savaş onbinlerce kişinin ölümüne ve 11 milyondan fazlasının da yerinden olmasına yol açtı. Birleşmiş Milletler'e göre yerinden edilenlerden 3,1 milyonu ülke sınırları dışında sığınacak bir yer arıyor (AFP)

• 24/30

  10 Kasım 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Deyr El Balah'ta Filistinliler yemek kuyruğunda. BM Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) Genel Komiseri Philippe Lazzarini, Gazze'nin kuzeyinde kıtlık yaşanabileceğini belirterek, "Açlık İsrail devleti tarafından silah olarak kullanılıyor" dedi. Lazzarini, "Gazze Şeridi'ne girmesine izin verilen yardım yetersiz. Günde ortalama 30 tırın biraz üzerinde ve bu günlük ihtiyacın yalnızca yüzde 6'sına tekabül ediyor" ifadelerini kullandı (Ramadan Abed/Reuters)

• 25/30

  9 Kasım 2024 - Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Berlin Duvarı'nın yıkılışının 35. yıldönümünde düzenlenen çiçek bırakma törenine katıldı. Törende Soğuk Savaş döneminde Doğu Berlin'den Batı Berlin'e geçerken hayatını kaybedenler anıldı. Berlin Duvarı'nın yıkılışının yıldönümü kapsamında her yıl canlı müzik, sergiler ve eski duvarın bir ucundan diğerine yapılan koşu da dahil olmak üzere çeşitli etkinlikler gerçekleştiriliyor (Ebrahim Noroozi/AP)

• 26/30

  8 Kasım 2024 - İspanya'daki atlı sivil muhafızlar, ölümcül afetin ardından ülkenin doğusundaki Valensiya bölgesinde zarar gören araçların yanından geçerek mağdurları arıyor. Ülkede son 50 yılda yaşanan en kötü sel felaketi, 210'dan fazla kişinin ölümüne, onlarca kişinin kaybolmasına ve kasabaların çamur altında kalmasına yol açtı. Sel özellikle Valensiya'da büyük bir yıkıma sebep oldu (Jose Jordan/AFP)

• 27/30

  7 Kasım 2024 - Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'ye sarılıyor. Avrupa Siyasi Topluluğu'nun 5'inci zirvesi, kıtanın karşı karşıya olduğu güvenlik zorluklarını ele almak amacıyla Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de başladı. Zirvede Avrupa Birliği üyesi ülkelerin liderleriyle üye olmayan ülkelerin liderleri bir araya geliyor. Ana gündem maddeleri arasında düzensiz göçle mücadele, ekonomi güvenliği ve iklim de var (Ludovic Marin/AFP)

• 28/30

  6 Kasım 2024 - 2024 ABD Başkanlık Seçimi'ni kazanan Donald Trump, Florida eyaletindeki West Palm Beach Kongre Merkezi'nde konuşma yaptı. Trump, zafer konuşmasında kendisini destekleyen herkese teşekkür etti ve ekonomik büyüme ve ulusal güvenlik vaatlerinde bulundu. Sandıkların kapanmasıyla birlikte erken sonuçlar, seçim yarışının başa baş gittiğini gösterse de Trump, salıncak eyaletlerde kazanarak zafere ulaştı. Trump, rakibi Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'ten yaklaşık 5 milyon fazla oy aldı (Jim Watson/AFP)

• 29/30

  5 Kasım 2024 - ABD'nin New York kentinde seçmenler oy kullanıyor. ABD'de seçim gününe gelindi ve Demokrat Parti'nin adayı Kamal Harris'le Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump arasındaki yarış haftalardır başa baş ilerliyor. Seçimin sonucunu 7 salıncak eyaletteki oyların belirleyeceği düşünülüyor (Leonardo Munoz/AFP)

• 30/30

  4 Kasım 2024 - İspanya'nın Valensiya bölgesindeki Alfafar'ın caddelerinde polis memurları sokaklardaki çamurun temizlenmesine yardım ediyor. İspanya'da uzun zamandır görülen en kötü sel felaketinde hayatını kaybedenlerin sayısı 217'ye ulaşırken arama kurtarma çalışmaları hâlâ sürüyor. Yetkililer sokakların temizlenmesinin en az bir hafta süreceğini belirtirken bölgede 17 bin polis, jandarma, asker ve sivil koruma görevlisi çalışıyor (Jose Jordan/AFP)

Brüksel merkezli İran analisti Peyman Arif, "Türkiye İran sınırına (Suriyeli paralı askerler) konuşlandırdıysa bu İran için çok tehlikeli olur" dedi.

İsrail de kendini bir çıkmazda buldu. Azerbaycan, Ermeni zırhlı araçlarını ve uçaksavar bataryalarını yok etmekte kullandığı kamikaze dronlar dahil gelişmiş İsrail silahlarının müşterisi konumunda ve aynı zamanda enerji tedarikini sağlıyor.

Gazeteci Anşel Pfeffer, Haaretz'de "İsrail Azerbaycan'ı stratejik bir müttefik olarak görüyor" diye yazdı.

İsrail'in satın aldığı petrolün çoğunun kaynağı Hazar'daki kleptokrasi. Coğrafi konumu sebebiyle, istihbarat ve diğer gizli amaçlar bakımından komşusu İran'a karşı son derece kullanışlı bir 'arka kapı' konumunda.

Ancak Ermenistan da İsrail'in müttefiki. Ermenistan, büyükelçiliğini Tel Aviv'den Kudüs'e taşıyan dünyadaki az sayıda ülkeden biri. İki ülke Washington ve Birleşmiş Milletler nezdinde diplomatik konularda sıklıkla kendilerini aynı safta buluyor. Ermenistan geçen hafta, Azerbaycan'a yapılan silah satışını protesto amacıyla İsrail'deki büyükelçisini geri çekti. Büyükelçi daha sonra ayrıntılara değinmese de, "İsrail, Azerbaycan'a silah satışını durdurabilir" dedi.

Birleşik Krallık ve Avrupa ülkeleri büyük ölçüde kavgadan uzak durdu. Barış çağrısında bulunan ılımlı açıklamaların ötesindeki her şey riskli olabilir. 1990'lardan bu yana çatışmayı çözüme kavuşturmaya çalışan Minsk grubunun parçası Fransa, Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un Türkiye'yle bağlantılı Suriyeli paralı savaşçıların Azerbaycan tarafından konuşlandırıldığı iddialarını yinelemesi üzerine hem Ankara hem de Bakü tarafından susturuldu.

Bakü hükümetinin danışmanlarından Hikmet Hacıyev, "Fransa'nın bu işe karışmasından üzüntü duyuyoruz" dedi.

Fransa'nın dürüstlüğü ve tarafsızlığı hususunda çok ciddi soru işaretlerimiz var.

Rusya da kendisini zor bir durumda buldu. Dağlık Karabağ efsanesi dondurulmuş bir çatışma olarak kaldığı müddetçe, Rus diplomatlar her iki tarafın yetkililerini yatıştırıcı ancak boş güvencelerle beslerken Kremlin de silah satışlarından faydalanabiliyordu. Fakat şimdi Rusya, Ermenistan'ın Azerbaycan'daki hedefleri vurarak Bakü'yü aynı şekilde misillemeye zorlaması ve bu nedenle Kremlin'in Erivan'la savunma anlaşması yapmasını tetiklemesi sonucu, kendini savaşın içine çekilirken buluyor.

İki eski Sovyet cumhuriyeti arasındaki şiddetlenen savaş, aynı zamanda boru hattı ağları ve Ermenistan'daki nükleer santrali de içeren hayati önemdeki enerji altyapısını da tehlikeye atıyor. Salı günü Bakü, Erivan'ı Türkiye'ye giden petrol boru hatlarını hedef almakla suçladı.

Kremlin çatışmadan açıkça rahatsızlık duyuyor ve Moskova'da uluslararası katılımın eksikliğinden kaynaklı bir hayal kırıklığı var. Etkili İzvestiya gazetesi, Rusya Bilmler Akademisi'nden Aleksandır Skakov'un "Buna uzun süredir ihtiyaç duyuluyordu, bugün de ihtiyaç var" dediğini yazdı.

Soru, kimin Karabağ'a kendi misyonunu göndermeyi kabul edeceği. Korkarım ki buna istekli fazla ülke olmayacak.

Çatışmalarda açıkça taraf tutmanın bile bedeli var. Türkiye'nin Azerbaycan'a verdiği tam gaz diplomatik ve askeri destek şimdiden bazı sonuçlara yol açtı. NATO'daki ortağı Kanada, bu hafta Türkiye'nin Kafkas savaşındaki rolünün gözden geçirilmesi süresince Ankara'ya silah ihracatı lisanslarını askıya aldığını açıkladı.

Her iki ülkeyle olan güçlü bağları ve potansiyel nüfuzuyla övünen ancak herhangi bir aktif rolden büyük ölçüde uzak duran ABD, muhtemelen Kafkaslardaki en anlaşılmaz oyuncu. Washington, Rusya ve Fransa'yla beraber çatışmalara son verilmesi yönünde ortak bir açıklama yapmayı kabul ettiyse de mevcut ve eski yetkililere göre diplomatik açıdan sürece dahil olmadı. Washington'ın şu ana kadar kamuoyuna yaptığı açıklamalar, çatışmanın ortaya çıkardığı hırslardan ve tetiklediği karmaşalardan kopuk görünüyor.

ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, geçen hafta gazetecilere "Herkesi bu durumun dışında kalmaya çağırdık" dedi.

 

independent.co.uk/independentpremium

Independent Türkçe için çeviren: Kerim Çelik