Alibey Havzası Şahintepe Mevkii'nde bulunan Eski Taş Ocağı, Şahintepe Göleti yeşile büründü.
Şahintepe Göleti akan bir gölet değil, toplama gölettir. İçme ve sulama suya temin edilen göletlerden değildir. Göletin membaı yoktur. Mansabı da olmadığı için suyun yenileme imkanı bulunmamaktadır.
Yenilenme imkanı olmayan yüzey sularında zamanla toplam azot ve toplam fosfor gibi bazı kirleticilerin konsantrasyonu artar. Bu tür göletler, yağmur suyu ile beslenmektedir.
Şahintepe Göleti'nin yeşile bürüyen bölgesinden su numuneleri alınmalı ve derhal analizleri yapılmalıdır. Tabii ki gölde çözünmüş oksijen, pH, sıcaklık, bulanıklık ve seki diski ölçümleri yerinde yapılmalı.
Göletteki bu görüntünün nedeni alg patlaması mı yoksa tehlikeli kimyasal atık boşaltılması mı tespit edilmeli.
Alg patlaması/yosun patlaması
Vaka alg/yosun patlaması ise ve gölette ilk defa bu durum görülüyorsa suyun kirlenmeye başladığını gösterir.
Analiz sonucu göletin belli bölgesinin yeşil renge boyanmasının kaynağı alg/yosun patlaması ise evsel karakterli atıksuların göleti kirlettiğini gösterir.
Ayrıca kendini yenilemeyen göletlerin tabanında çamur birikmesi olabilir. Bu durum, gölet suyunda toplam azot ve toplam fosfor yükünün arttığını gösterir. İncelenmeli.
Özellikle mevsim değişikliğinde (kıştan ilkbahara ve yazdan sonbahara girilirken) sıcaklık değişmesinden dolayı toplam azot ve toplam fosfor konsantrasyonu yüksek yüzeysel sularda alg/yosun patlaması sık sık olabilir ve yeşil rengin oluştuğu yerde yosun kokusu hissedilir.
Alg/yosun patlamasının oluşmaması için Yerüstü Suyu Kalitesi Yönetmeliğine göre;
- NOx (NO3-N + NO2-N) ≤ 0,034 mg/L,
- Toplam Fosfor (TP) ≤0,0032 mg/L,
- Klorofil-a (ilkbahar) ≤0,006 mg/L,
- Klorofil-a (sonbahar) ≤0,004 mg/L,
olması gerekir.
Alg/yosun patlamasının oluştuğu yüzey suyunda oksijen konsantrasyonu sıfırlanır. Bu durum, balıkların boğularak ölümlerine neden olur.
Göleti kirleten evsel özellikli atıksu kaynakları tespit edilmeli ve önlemler alınmalıdır.
Sık aralıklar alg patlaması olan göletlerin suyunu özellikle kış aylarında yenilenmesi tavsiye edilir.
Aksi durumda gölette toplam azot ve toplam fosfor konsantrasyonu arttıkça alg patlaması daha sık ve şiddetli görülmeye devam eder ve zamanla ölü gölet haline dönüşür.
Alg patlaması muhtemel göllerde yerinde seki diski, çözünmüş oksijen (ÇO), bulanıklık ve pH ölçümleri yapılmalı ve alınacak numunede ise klorifil-a (Chl-a), toplam azot, toplam fosfor ve KOI analizleri yapılmalıdır.
Bu tür analizlerin 4 mevsim periyodik olarak yapılması göllerin/göletlerin gelecekteki durumlarını ve alınması gerekli önlemleri belirlenmesine yardımcı olur.
Göletten alınan su numuneleri analiz sonuçları, Yerüstü Suyu Kalitesi Yönetmeliği Tablo 8b'de verilen kriterlere göre değerlendirilmediği sürece Alg/yosun patlaması devam eder.
Tehlikeli kimyasal atıkların illegal dökülmesi
Diğer yandan göletten alınan numunede yapılacak analiz sonucu kirlilik kaynağı tehlikeli kimyasal atık ise, su numunesinde eşleştirme metodu ile kirletenler belirlenmeli.
Tekniğine uygun numune alınır ve analiz edilirse atığın bileşenleri tespit edilebilir. Analiz sonuçlarına göre bu maddeyi üreten tesisler kısa süre içinde belirlenebilir.
TÜBİTAK ve Ankara'daki Çevre ve Şehircilik Bakanlığı laboratuvarında göletten alınan numunelerde yapılacak analizlerle atığın gerçek özelliği ve muhtemel kaynakları tespit edilebilir.
Qtof taraması
Kirletenlerin kim olduğuna yönelik şüpheli tesisler varsa, kirlenmiş gölet suyundan ve şüpheli tesislerden numuneler alınıp Qtof taraması yapılarak eşleştirme yapılır ve böylece kirleten firma tespit edilebilir.
FTIR ve Qtof taraması
Kirleten şüpheli firma belli değilse göleti kirlenen bölgeden alınan numunenin FTIR ve Qtof taraması yapılarak içeriğinin ne olduğu belirlenebilir ve bu kirletici maddeyi kullanan/üreten tesislere denetim yapılır, kirleten firma belirlenir ve firmaya tehlikeli atık deşarjından dolayı ağır yaptırım uygulanır.
Bu yüzden kirlilik katliamını yapanlar, mutlaka tespit edilmeli.
İyi bir izleme metodu ile suçlu bulunur ve ağır yaptırım uygulanır. İz takibini bilenler suçluyu bulur.
Diğer yandan tehlikeli kimyasal atıklar, gölet tabanına çöktüğü zaman gölet tabanında ciddi kalıcı kirliliğe neden olur.
Bu yüzden atıksu numuneleri alındıktan hemen sonra göletteki kirlilik derhal ortadan kaldırılmalı/temizlenmeli.
Gölet orman alanı içindedir. Orman Genel Müdürlüğü tarafından temizletilmesi gerekir.
Gölette tehlikeli kimyasal atıklardan dolayı balıklar ölmüşse ölü balıklar zehirlidir. Kesinlikle yenilmesine izin verilmemelidir.
Gölet temizlendikten ve doğal haline dönüştürüldükten sonra balık tutulmasına ve piknik yapılmasına izin verilmemeli.
MoTAT (Mobil Tehlikeli Atık Taşıma) Sistemi
Diğer yandan, MoTAT (Mobil Tehlikeli Atık Taşıma) Sistemi çalıştırılmadığı zaman tehlikeli kimyasal atıklar, atık üreticisi firmaları, tehlikeli atıklarını illegal olarak taşıyan firmalara verir, atıklar illegal taşınır ve gelişi güzel olarak akarsu, göl, gölet, deniz, toprak ve kanalizasyon gibi yerlere dökülür ve çevre katliamı yapılır.
MoTAT Sistemi ile, tehlikeli atıkların üretildiği yerden nihai lisanslı geri kazanım ve bertaraf tesisine kadar takibi yapılmaktadır.
Tehlikeli atık üreticisi, atığın nihai bertaraf veya geri kazanım tesisine kadar müteselsilen sorumludur. Kısaca, tehlikeli atık üreten, taşıyan ve bertaraf eden/geri kazanan müteselsilen sorumludur.
MoTAT sistemi çalıştırılır, takibi yapılır ve denetimi yapılırsa tehlikeli kimyasal atıkların gelişi güzel yerlere dökülmesi önlenir ve kalıcı çevre kirliliği oluşması önlenir.
Tehlikeli atıkların doğru yönetilebilmesi için MoTAT sistemi mutlaka, ama mutlaka çalıştırılmalı.
Tehlikeli atıkların üretildiği tesisten nihai bertaraf/geri kazanım tesislerine taşınması MoTAT sistemiyle yürütülecek şekilde entegre edildikçe illegal tehlikeli atık taşınması ve çevrenin katledilmesi önlenir.
Tehlikeli atıkların taşınmasında Taşıma Kontrol Numarası (TKN) onaylandığı anda lisanslı taşıma firması ekranında Taşıma Doğrulama Numarası (TDN) oluşur.
Taşımanın başlaması için bu iki numaranın Mobil Cihaz (Veri Giriş Paneli)da eşleştirilmesi gerekmektedir (Şekil 1).
MoTAT Sistemi ile Tehlikeli Atıkların Taşınması, tamamlanmış taşımaya ait güzergah bilgisi görülmektedir (Şekil 2).
Yaşanan her çevresel problem; iyi analiz edilir, tespitler tekniğine uygun yapılır, akıllı çözümler ve önlemler geliştirilir ve aksayan denetimler iyileştirilir ise yeni çevresel problemlerin yaşanması minimize edilir.
Özellikle İstanbul'da içme suyu kaynağı olan barajların doluluk oranı son 5 yılın en düşük seviyesinde; yüzde 39,9'dur.
Dolayısıyla İstanbul için her bir su kaynağı çok değerlidir.
Su kaynaklarının kirletilmemesi gerekir.
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
