Şi Cinping aceleci bir adam. Gelecek ay 67 yaşına girecek ve ardında Çin'in yeryüzünde egemen ekonomik ve askeri güç olarak ABD'yi geçtiği bir miras bırakmak istiyor.

Bunu başarmak için bir Roma imparatorunun yüzünü kızartmaya yetecek kadar güç topladı.

Şi Cinping, Çin Komünist Partisi Genel Sekreteri, Halk Kurtuluş Ordusu Başkomutanı, Çin Halk Cumhuriyeti Devlet Başkanı, Merkez Askeri Komisyonu Başkanı, Çin Komünist Partisi Ulusal Güvenlik Komisyonu Başkanı, Kapsamlı Derinleşme Reformları Komisyonu Başkanı, Merkezi Mali ve Ekonomik İşler Komisyonu Başkanı, Merkezi Dışişleri Komisyonu Başkanı, İnternet İşleri Merkez Komisyonu Başkanı ve Merkezi Siber İşler Komisyonu Direktörü.

19. yüzyılda Britanya, 20. yüzyılda da ABD gibi yükselen diğer güçler ekonomik hakimiyet elde etmek için askeri güce başvurdu ya da bunun tam tersi oldu. Fakat bir dereceye kadar da olsa her zaman güçler ayrılığı, düşünce ve ifade özgürlüğü gibi Aydınlanma değerlerini temsil ettiler; doğrusu muhalif partilerin var olabilmesi ve mevcut düzene meydan okuyabilmesi için siyasette teşvik edilmiş bir serbest piyasaya da izin verdiler.

Bu değerler Şi için lanetli kavramlar. Kendisinin demokrasinin zerresine bile duyduğu küçümsemenin son ibaresi, Pekin'in Hong Kong'daki her protestoya hükümeti devirme ya da terörizm muamelesi yapacağı ve bunlara karşı çok büyük baskı uygulayacağı yönündeki açıklaması oldu. Bu, Britanyalıların Hong Kong hakimiyetinden vazgeçtiği 1984 tarihli Birleşik Krallık-Çin Antlaşması'nı yırtıp parçalıyor ve Şi'nin uluslararası hukuku küçümsediğini gösteriyor.

Londra'dakiler yine de sessiz. Küreselleşmenin 40 yıl önce başlamasından bu yana Çin çok para getirdiği için çoğu kişi bu ülkenin tamamen Stalin'in Sovyetler Birliği kadar kötü komünist bir diktatörlük olduğunu unuttu. Çin, Nobel Barış Ödülü sahibi Liu Şiaobo'nun demokratik dünya tarafından insan hakları savunucusu olarak tanınır tanınmaz çürüyerek ölmeye gönderildiği bir yere, yani gulaglara (özellikle siyasi suçluların cezalandırıldığı Sovyet çalışma kampları için kullanılan ifade -ed.n.) sahip.

Stalin, Ukrayna'nın kimliğini ortadan kaldırmaya çalıştıysa Şi de birçoğu Çin'in kuzeybatısındaki toplama kamplarında tutulan Çinli Uygurlara karşı bundan daha azını yapmıyor. Stalin, Sovyet baskısının parlak bir resmini çizmek için küresel solun "kullanışlı aptallarından" faydalanmıştı. Şi'nin de yönetim kurulu üyesi ya da danışman ücreti alan veya tüm sendika haklarını reddeden Çin'le yapılan ticaret sayesinde yüksek maaş ve ikramiyelerin keyfini çıkaran emekli politikacılar ve yatırım fonu yöneticileri ya da iş idarecileri kademesinden "kullanışlı aptalları" var.

Çin'e ilk kez, bağımsız sendikalar yaratmaya dair herhangi bir umut olup olmadığını öğrenmek üzere 1982'de gitmiştim. Nafile bir görevdi. Şimdi Hong Kong'dan İnci Nehri'ne kadar ekonomik santral bölgesi haline gelen Guangdong eyaletinde gördüğüm tek şey, milyonlarca bisiklet, çok sayıda kamyon ve içinde komünist elitlerin seyahat ettiği, perdeleri kapalı birkaç büyük siyah otomobilden ibaretti.

Daha sonra Birleşik Krallık (BK) Yabancılar ve Milletler Topluluğu Ofisi'ne bağlı bir bakan olarak Çin'le ilişkilerden sorumluydum ve bu ülkeyi olabildiğince sık ziyaret ederken yaşam standartlarındaki devrime hayret etmiştim.

Fakat Çin'in ekonomik büyümesi ne kadar hoş karşılanırsa karşılansın Şi yönetimi altındaki bu devlet artık küresel güvenlik ve istikrara karşı bir tehdit haline geldi, şimdi de Donald Trump, Vladimir Putin, BK’daki Brexitçi soyutlama taraftarları ve Türkiye'yle Brezilya'nın devlet başkanları gibi diğer milliyetçi popülistlerle belli bir amaca yönelik ittifak halinde. Yabancı düşmanlığını reddeden açık toplum değerlerini, uluslararası hukukun üstünlüğünü ve insan haklarını zayıflatmak istiyorlar.

Şimdi Şi'nin hata yaptığı çok açık. İlk olarak; Şi, Trump'ın da önceki tüm ABD başkanları gibi yaltaklanmaya çalışan yumuşak başlı biri olacağını düşünmüştü. Siyaseti bayağı ve kaba olsa da Trump birçok Amerikalı işçinin ve orta sınıf mensubunun durduğu yer konusunda içgüdüsel bir hisse sahip. Bu kişiler, Wall Street'in Bill Clinton ve George W. Bush başkanlığındaki yönetimleri hakimiyeti altına aldığını ve Barack Obama'nın da Çin'le tek yönlü ticarete izin vererek ortalama düzeydeki çalışkan Amerikalıları feda ettiğini düşünüyor. Hiçbir kuralına uymasa da Çin'in Dünya Ticaret Örgütü'ne (DTÖ) girmesine izin verildi.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  22 Kasım 2024 - Sırbistan'ın Novi Sad kentindeki bir tren istasyonunun çatısının çökmesiyle 15 kişinin hayatını kaybetmesinden üç hafta sonra, göstericiler Belgrad'ın merkezinde sessiz bir protesto düzenliyor. Tren istasyonundaki büyük beton çatı, 1 Kasım'da aniden çökmüştü. Yetkililer geniş kapsamlı bir soruşturma sözü vermiş ve Sırbistan İnşaat, Ulaşım ve Altyapı Bakanı Goran Vesic istifa etmişti. Eylemciler, ölümcül kazanın sorumlularının tutuklanmasını talep ediyor (Andrej Isakovic/AFP)

• 2/30

  21 Kasım 2024 - Lübnan'da itfaiye, başkent Beyrut'un güneyindeki Haret Hreik mahallesine İsrail'in düzenlediği hava saldırısı sonucu çıkan yangınlara müdahale ediyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki çatışmalar sürerken bugün Uluslararası Ceza Mahkemesi, Gazze'de savaş suçu işledikleri gerekçesiyle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama kararı çıkardı. (Lahey'deki mahkeme, açıklamasında Hamas lideri Muhammed Deif hakkında da tutuklama emri çıkardığını duyurdu (AFP)

• 3/30

  20 Kasım 2024 - Yunanistan'da ekonomik koşulların iyileştirilmesi çağrısıyla ülke genelinde işçiler 24 saatlik genel greve gitti. Grev ülke genelinde toplu taşımayı aksattı ve hayatı durma noktasına getirdi. Yunanistan Genel İşçi Konfederasyonu açıklamasında "Fiyatlar ve kiralar fırladı, maaşlarsa düşük kaldı" ifadelerini kullandı (Aris Messinis/AFP)

• 4/30

  19 Kasım 2024 - Birleşik Krallık'ta çiftçiler başkent Londra'da protesto düzenledi. Sokaklara dökülen binlerce çiftçi, veraset vergisinin değiştirilme planının geri çekilmesi talep etti. Protestocular arasında ünlü Top Gear programının sunucusu Jeremy Clarkson da yer aldı (Ben Stansall/AFP)

• 5/30

  18 Kasım 2024 - Gazze'nin merkezindeki El-Cela Caddesi caddesinde halk, İsrail saldırısı sonrasında yıkılan evin başında toplanıp enkaz altında kalanları kurtarmaya çalışıyor. Hamas kontrolündeki Gazze'de Sağlık Bakanlığı son 24 saatte İsrail saldırıları sonucunda 76 kişinin öldüğünü ve 158 de yaralı olduğunu açıkladı. İsrail, Lübnan'ın başkenti Beyrut'a da saldırılar düzenledi (Ömer El-Kattaa/AFP)

• 6/30

  18 Kasım 2024 - Brezilya yerlileri Rio de Janerio'daki G20 zirvesi öncesinde düzenlediği protestoda ABD Başkanı Joe Biden, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Japonya Başbakanı İşiba Şigeru'nun figürlerini suya gömdü. Protesto, dünyanın en zengin ülkelerinin gezegendeki iklim ve biyolojik çeşitlilik sorunlarının çözümüne liderlik etmedikleri söylemiyle düzenlendi (Pablo Porciuncula/AFP)

• 7/30

  16 Kasım 2024 - Ölen bir kambur balina, Güney Afrika'nın yasama başkenti Cape Town'da Ulusal Deniz Kurtarma Enstitüsü (NSRI) tarafından çekiliyor. Avcılık, geçmişte kambur balina sayısında ciddi bir düşüşe yol açmıştı. ABD, 1973'te tüm kambur balinaları nesli tehlikede kategorisine almıştı. 1985'te ticari balina avcılığına getirilen moratoryum, kambur balina popülasyonunun artışında önemli bir rol oynadı. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi, halihazırda 14 farklı popülasyonun 4'ünün neslinin tehlikede, birininse tehdit altında olduğunu bildiriyor (Nic Bothma/Reuters)

• 8/30

  15 Kasım 2024 - Bangkok'ta bir kadın, Loy Krathong festivali sırasında nehir tanrıçasına şükranlarını sunmak için yaprak ve çiçeklerden yapılmış Krathong'u parktaki bir lagüne yerleştiriyor. Festival her yıl, Tayland Ay takviminin 12. ayında, dolunayda kutlanıyor. Ülkedeki en büyük festivallerden biri olan Loy Krathong'da Taylandlılar, su tanrıçasına şükranlarını temsil eden adakları küçük teknelerle yüzdürüyor. Bununla kirlilik veya israf gibi davranışları için af da diliyorlar (Chalinee Thirasupa/Reuters)

• 9/30

  14 Kasım 2024 - National Geographic Pristine Seas, Pasifik Okyanusu'ndaki Solomon Adaları'nın yakınında keşfedilen dünyanın en büyük mercanının 24 Ekim'de çekilen fotoğrafını bugün paylaştı. Bilim insanları, Pristine Seas araştırma gemisinde çalışırken buldukları mercanın "hayat ve renkle dolu" önemli bir keşif olduğunu söylüyor. Genişliği 34 metre ve 5 metreden daha yüksek olan mercan, uzaydan bile görülebiliyor. Devasa mercanın 300 yıllık olduğu tahmin ediliyor (Manu San Felix/National Geographic Pristine Seas/AFP)

• 10/30

  13 Kasım 2024 - Fransa'da, Michelin'in Clermont-Ferrand'daki merkezinde düzenlenen eylemde, Genel Emek Konfederasyonu ceketi giyen bir protestocu bir sis bombasının yanından geçiyor. Araç lastiği üreticisi Michelin, 5 Kasım'da 1250'den fazla kişinin çalıştığı iki fabrikasını kapatmayı planladığını açıklamış ve kararın "son çare" olarak alındığını söylemişti. Sadece işten çıkarma planlarından vazgeçilmesini değil, maaş artışının da garanti altına alınmasını talep eden sendikalarla şirket yönetimi arasında henüz bir uzlaşmaya varılamadı (Olivier Chassignole/AFP)

• 11/30

  12 Kasım 2024 - Bakü'deki Birleşmiş Milletler iklim değişikliği zirvesi COP29'un açılış töreninde dansçılar performans sergiliyor. Bu sene gerçekleştirilen COP’ta ülkelerin enerji politikalarının yanı sıra yeni kolektif finansal hedeflerin belirlenmesi bekleniyor. Zirve, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de başladı. İklim aktivistleri pazartesi günü Gürcistan'da bir miting organize ederek Azerbaycan'ın iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmasını protesto etmişti. Tiflis'te bir araya gelen birçok aktivist, Azerbaycan'ın baskıcı politikaları nedeniyle iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmayı hak etmediğini savunmuştu. Greta Thunberg, Azerbaycan'ın zirveyi "işlediği suçları ve insan hakları ihlallerini yeşil aklama yoluyla örtbas etme şansı" gibi gördüğünü ileri sürmüştü (Maxim Shemetov/Reuters)

• 12/30

  11 Kasım 2024 - Sudan ordusuyla ilişkili silahlı kişileri taşıyan kamyon, ülkenin doğusundaki Gedaref sokaklarında. Sudan'da rakip generaller arasında Nisan 2023'ten beri süren savaş onbinlerce kişinin ölümüne ve 11 milyondan fazlasının da yerinden olmasına yol açtı. Birleşmiş Milletler'e göre yerinden edilenlerden 3,1 milyonu ülke sınırları dışında sığınacak bir yer arıyor (AFP)

• 13/30

  10 Kasım 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Deyr El Balah'ta Filistinliler yemek kuyruğunda. BM Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) Genel Komiseri Philippe Lazzarini, Gazze'nin kuzeyinde kıtlık yaşanabileceğini belirterek, "Açlık İsrail devleti tarafından silah olarak kullanılıyor" dedi. Lazzarini, "Gazze Şeridi'ne girmesine izin verilen yardım yetersiz. Günde ortalama 30 tırın biraz üzerinde ve bu günlük ihtiyacın yalnızca yüzde 6'sına tekabül ediyor" ifadelerini kullandı (Ramadan Abed/Reuters)

• 14/30

  9 Kasım 2024 - Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Berlin Duvarı'nın yıkılışının 35. yıldönümünde düzenlenen çiçek bırakma törenine katıldı. Törende Soğuk Savaş döneminde Doğu Berlin'den Batı Berlin'e geçerken hayatını kaybedenler anıldı. Berlin Duvarı'nın yıkılışının yıldönümü kapsamında her yıl canlı müzik, sergiler ve eski duvarın bir ucundan diğerine yapılan koşu da dahil olmak üzere çeşitli etkinlikler gerçekleştiriliyor (Ebrahim Noroozi/AP)

• 15/30

  8 Kasım 2024 - İspanya'daki atlı sivil muhafızlar, ölümcül afetin ardından ülkenin doğusundaki Valensiya bölgesinde zarar gören araçların yanından geçerek mağdurları arıyor. Ülkede son 50 yılda yaşanan en kötü sel felaketi, 210'dan fazla kişinin ölümüne, onlarca kişinin kaybolmasına ve kasabaların çamur altında kalmasına yol açtı. Sel özellikle Valensiya'da büyük bir yıkıma sebep oldu (Jose Jordan/AFP)

• 16/30

  7 Kasım 2024 - Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'ye sarılıyor. Avrupa Siyasi Topluluğu'nun 5'inci zirvesi, kıtanın karşı karşıya olduğu güvenlik zorluklarını ele almak amacıyla Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de başladı. Zirvede Avrupa Birliği üyesi ülkelerin liderleriyle üye olmayan ülkelerin liderleri bir araya geliyor. Ana gündem maddeleri arasında düzensiz göçle mücadele, ekonomi güvenliği ve iklim de var (Ludovic Marin/AFP)

• 17/30

  6 Kasım 2024 - 2024 ABD Başkanlık Seçimi'ni kazanan Donald Trump, Florida eyaletindeki West Palm Beach Kongre Merkezi'nde konuşma yaptı. Trump, zafer konuşmasında kendisini destekleyen herkese teşekkür etti ve ekonomik büyüme ve ulusal güvenlik vaatlerinde bulundu. Sandıkların kapanmasıyla birlikte erken sonuçlar, seçim yarışının başa baş gittiğini gösterse de Trump, salıncak eyaletlerde kazanarak zafere ulaştı. Trump, rakibi Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'ten yaklaşık 5 milyon fazla oy aldı (Jim Watson/AFP)

• 18/30

  5 Kasım 2024 - ABD'nin New York kentinde seçmenler oy kullanıyor. ABD'de seçim gününe gelindi ve Demokrat Parti'nin adayı Kamal Harris'le Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump arasındaki yarış haftalardır başa baş ilerliyor. Seçimin sonucunu 7 salıncak eyaletteki oyların belirleyeceği düşünülüyor (Leonardo Munoz/AFP)

• 19/30

  4 Kasım 2024 - İspanya'nın Valensiya bölgesindeki Alfafar'ın caddelerinde polis memurları sokaklardaki çamurun temizlenmesine yardım ediyor. İspanya'da uzun zamandır görülen en kötü sel felaketinde hayatını kaybedenlerin sayısı 217'ye ulaşırken arama kurtarma çalışmaları hâlâ sürüyor. Yetkililer sokakların temizlenmesinin en az bir hafta süreceğini belirtirken bölgede 17 bin polis, jandarma, asker ve sivil koruma görevlisi çalışıyor (Jose Jordan/AFP)

• 20/30

  3 Kasım 2024 - Brezilya'daki Formula 1 Sao Paulo Grand Prix'sini Red Bull Racing'in Hollandalı pilotu Max Verstappen kazandı. "Uçan Hollandalı", son derece kaotik geçen yarışa 17. sıradan başlamıştı. İkinci ve üçüncü sırayı Alpine pilotları Esteban Ocon ve Pierre Gasly alırken, pilotlar şampiyonasında Verstappen'le Norris arasındaki fark 62'ye çıktı (Nelson Almeda/AFP)

• 21/30

  2 Kasım 2024 - Hindistan'ın Mumbai şehrinde, Ölüler Günü'nde mezara çiçek koyan bir kadının drone görüntüsü. Cadılar Bayramı'yla başlayan üç günlük dönemde, Hıristiyanlar ölülerle yaşayanlar arasındaki perdenin kalktığına inanıyor. Hıristiyanlar, Hindistan nüfusunun yalnızca yüzde ikisini oluşturuyor. Geçen ay çeşitli Hıristiyan mezheplerinin liderleri, kendilerine yönelik şiddetteki artışı protesto etmek üzere Yeni Delhi'de eylem düzenlemişti (Francis Mascarenhas/Reuters)

• 22/30

  1 Kasım 2024 - Afrika penguenleri, Cape Town yakınlarında turistlerin uğrak noktalarından olan penguen kolonisinde, sahilde dinleniyor. Boulders penguen kolonisi 1983'te kurulmuş ve kolonideki kuş sayısı çevredeki ada kolonileri sayesinde artırılmıştı. Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) yakın zamanda Afrika penguenini, nesli tehlike altında olan türlerden nesli kritik tehlikedeki tür kategorisine taşıdı. Halihazırda popülasyonunun yüzde 97'sini kaybetmiş olan kuşun nesli, bir değişiklik olmadığı takdirde 4 bin günden kısa bir süre içinde tükenebilir (Rodger Bosch/AFP)

• 23/30

  31 Ekim 2024 - ABD'nin Missouri eyaletindeki St. Charles kentinde bir yurttaş, Cadılar Bayramı'na özel kıyafetiyle oy kullandı. Seçime sayılı günler kala Kamala Harris ve Donald Trump arasındaki yarış başabaş devam ediyor. ABD Başkanı Joe Biden'ın, destekçilerini "çöp" diye nitelemesi üzerine Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adayı Trump, çöp kamyonuna bindi. Öte yandan Arnold Schwarzenegger, Kamala Harris'i desteklediğini açıkladı (Robert Cohen/AP)

• 24/30

  30 Ekim 2024 - İspanya'nın güneyindeki Valensiya'da gerçekleşen sel, arabaları bu hale getirdi. Kurtarma ekipleri, şiddetli yağmurların yol açtığı seller sonucunda 95 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Kayıpları arama çalışmalarıysa sürüyor. Valensiya'da 1996'dan bu yana metrekareye en fazla yağışın düştüğü bildirildi. Meydana gelen felaketten dolayı 3 günlük ulusal yas ilan edildiği açıklandı (Jose Jordan/AFP)

• 25/30

  29 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezinde Filistinli mültecilerin kaldığı Nuseyrat kampındaki Birleşmiş Milletler Yardım ve Bayındırlık Ajansı'na (UNRWA) ait yardım dağıtım merkezinin kapısındaki açıklıktan bir adam dışarı bakıyor. İsrail, parlamentosunun yıkıma uğramış Gazze Şeridi'ndeki ana BM yardım kuruluşunu yasaklayan bir tasarıyı onaylamasının ardından artan bir uluslararası tepkiyle karşı karşıya kalıyor. 90 gün içinde yürürlüğe girmesi beklenen mevzuatın, UNRWA'nın Doğu Kudüs genel merkezinin kapatılmasına ve Refah üzerinden Gazze'ye insani yardım ulaştırılmasının engellenmesine yol açması öngörülüyor (Eyad Baba/AFP)

• 26/30

  28 Eylül 2024 - Eski ABD Başkanı Barack Obama, ABD Başkan Yardımcısı ve Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'in Pensilvanya eyaletinin Philadelphia kentinde düzenlenen mitinginde konuştu. Ayrıca Bruce Springsteen ve John Legend gibi sanatçılar da sahneye çıkıp seyircileri Harris'e oy vermeye ve arkadaşlarıyla ailelerini sandık başına gitmeye teşvik etmeye çağırdı (Matthew Hatcher/AFP)

• 27/30

  27 Ekim 2024 - Ferrari pilotu Carlos Sainz Jr. Formula 1 Meksika Grand Prix'sinde pitte. İspanyol pilot kariyerindeki 4. F1 zaferini elde ederken, takım arkadaşı Charles Leclerc, son turlarda yaptığı hatayla ikinciliği McLaren'in şampiyonluk mücadelesi veren pilotu Lando Norris'e kaptırıp üçüncülüğe razı oldu. Pilotlar şampiyonasında zirvedeki isim Max Verstappen ise yarış içinde toplamda 20 saniye ceza aldı ve 6. sırada bitirdi (Carlos Perez Gallardo/Reuters)

• 28/30

  26 Ekim 2024 - Birleşik Krallık'ta göçmen karşıtı protestolardaki bir eylemci, Cumhuriyetçi başkan adayı ve eski ABD Başkanı Donald Trump'ın maskesini takıyor. Eylem İngiltere'nin başkenti Londra'da, ülkedeki aşırı sağcı grupların başında gelen İngiliz Savunma Ligi'nin eski lideri Tommy Robinson'ın çağrısıyla organize edilmişti. Robinson, planladığı yürüyüş öncesi Terörle Mücadele Yasası çerçevesinde suçlanarak dün gözaltına alınmıştı. Irkçılık karşıtları da aşırı sağcılara tepki amacıyla eylem düzenledi. İki grubun karşı karşıya gelmesini engellemek üzere güvenlik önlemleri alındı (Hollie Adams/Reuters)

• 29/30

  25 Ekim 2024 - Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı sırasında Kursk bölgesinde Rus askerleriyle girdiği çatışmada hayatını kaybeden Ukraynalı asker Volodimir Baranov için Çernihiv'de düzenlenen cenaze töreninde halk milli marş söylüyor (Maksym Kishka/Reuters)

• 30/30

  24 Ekim 2024 - Mozambik'in başkenti Maputo'daki Maxaquene mahallesinde protestocular, güvenlik güçleriyle çatıştı. Çevik kuvvet polisi, iki muhalifin vurularak öldürülmesinden günler sonra seçimlere hile karıştırıldığı iddiasıyla eylem düzenleyen kalabalığı dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandı. Avrupa Birliği gözlemcileri de Mozambik seçimlerinde düzensizlikler ve bazı sandık sonuçlarında oynama olduğunu tespit etmişti (Alfredo Zuniga/AFP)

Çin'in zenginleştikçe daha özgür hale geleceği yönündeki büyük umudun (kapitalizm eşittir demokrasi inancının) doğru olmadığı ortaya çıktı. Hatta Demokratlar, Çin'e karşı daha da sert. Joe Biden, Şi'yi "haydut" diye nitelendiriyor ve Demokrat Parti'nin dış politika uzmanları, ABD'nin küresel kurallara riayet etmeden dünya çapında hakimiyet peşinde koşan Pekin'i artık görmezden gelemeyeceği konusunda hemfikir.

Bu, BK kabinesinde Pekin yanlısı fraksiyona başkanlık eden Boris Johnson ve Dominic Raab'ın yanı sıra Kraliyet Uluslararası İlişkiler Enstitüsü'nün Başkanı Lord Jim O'Neill gibi Çin destekçileri için de sorun teşkil ediyor. Trump yeniden seçilse de Biden başkanlığa gelse de Washington yönetimi Çin'e karşı daha da sertleşecek, Britanya müesses nizamıysa Şi ve Pekin komünistleri karşısında el pençe divan durmaya devam edecek.

İkincisi; Çin artık emperyal bir sömürgeci güç gibi davranıyor. Pekin'in komşularından Çin'i denizlerin efendisi olarak kabul etmesini isteyen kaba askeri baskısı çok ileri gitti. Küçük Yeni Zelanda bile Tayvan'ın Dünya Sağlık Örgütü'nde (DSÖ) çalışma teşebbüsüne destek veriyor.

Üçüncüsü; geçen yıl aralık ayında ortadaki tehlikeye dikkati çeken doktorları tutuklatması, erken safhalarındayken salgını gizli tutmak için DSÖ'yi sindirmesi ve hastalığı yaymak için ocak ayında yüz binlerce Çinlinin Avrupa'ya uçmasına izin vermesi nedeniyle Şi'nin koronavirüs pandemisinde sergilediği korkunç idareyi insanlığa karşı suç olarak görenlerin sayısı dünya çapında artıyor.

Çin, yanlış bilgilendirme kampanyaları için milyonlar harcıyor. 1945'ten sonra Stalin'in yalan dolu propagandalarına karşı etkili önlemlerle meydan okuyan demokrat dünyaysa uykuda.

Çin'i sorumlu tutmak için küresel bir kampanyaya ihtiyacımız var. Bu durum, Trump'la aynı safta yer almakla, ekonomik boykotlarla, ticareti ya da seyahati durdurmakla, üniversitelerimizde okuyan yüz binlercesi de dahil Çin halkından her yaştan kişinin yeteneklerine ve sıkı çalışmasına duyulan saygıyı kaybetmekle ilgili değil.

Şimdi demokrasinin, haber alma özgürlüğünün ve açık ekonomilerin onlar için mücadele etmeyi bırakmazsak yok olmayacağına dair 1,4 milyar Çinli de dahil tüm dünyayı bilgilendirmek için uyanma, halkları uyarma ve hedeflenen kampanyalar için ciddi para harcama zamanı.

Denis MacShane, BK'nın eski Avrupa Bakanı

https://www.independent.co.uk/voices

Independent Türkçe için çeviren: Ata Türkoğlu