Koronavirüs (Kovid-19) salgınının ekonomik ve sosyal hayata etkilerinin azaltılması için yeni "Torba Kanun" 16 Nisan 2020 Perşembe günü TBMM’de kabul edildi.

4447 sayılı Kanuna eklenen geçici 24'üncü maddesi ile ücretsiz izne ayrılanlara yapılacak 1.177 TL'nin şartları belli oldu.

Buna göre; 17 Nisan 2020 tarihinde iş sözleşmesi bulunmakla birlikte 4857 sayılı Kanunun geçici 10'uncu maddesi uyarınca işveren tarafından ücretsiz izne ayrılan ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayan işçilerle;

15 Mart 2020 tarihinden sonra 51'inci madde kapsamında iş sözleşmesi feshedilen ve bu Kanunun diğer hükümlerine göre işsizlik ödeneğinden yararlanamayan işçilere;

Herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almamak kaydıyla ve 4857 sayılı Kanunun geçici 10'uncu maddesinde yer alan fesih yapılamayacak süreyi geçmemek üzere, bu süre içinde ücretsiz izinde bulundukları veya işsiz kaldıkları süre kadar, fondan günlük 39,24 Türk Lirası nakdi ücret desteği verilir.

Yapılan ödemelerden damga vergisi hariç herhangi bir kesinti yapılamaz.

Birinci fıkra kapsamında ücretsiz izne ayrılarak nakdi ücret desteğinden yararlanan işçinin fiilen çalıştırıldığının tespiti halinde işverene, bu şekilde çalıştırılan her işçi ve çalıştırıldığı her ay için ayrı ayrı olmak üzere fiilin işlendiği tarihteki 4857 sayılı Kanunun 39' uncu maddesince belirlenen aylık brüt asgari ücret tutarında çalışma ve iş kurumu il müdürlüklerince idari para cezası uygulanır ve ödenen nakdi ücret desteği ödeme tarihinden itibaren işleyecek kanuni faizi ile birlikte işverenden tahsil edilir.

Kısa çalışma ödeneğinde işlemleri hızlandırılacak

Kısa çalışma uygulamasına bugüne kadar 200 binden fazla firma, 2 milyonu aşkın işçisi için başvuruda bulundu.

Mevcut mevzuat hükümleri nedeniyle başvurular İŞKUR üzerinden yapılarak, Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'nın Teftiş kurulu müfettişler tarafından yapılan uygunluk tespiti neticesinde sonuçlandırılmaktadır.

Müfettiş sayısının yeterli olmaması nedeniyle bu yoğun başvurulara bakılması çok uzun zaman gerektirmektedir.

İşsizlik Sigortası Kanunu'na eklenen geçici madde ile koronavirüsün sebep olduğu yoğun başvurulara ilişkin iş ve işlemlerin süratle sonuçlandırılması ve bu sayede kısa çalışmanın etkinliğinin artırılması amacıyla, sadece koronavirüs sebebiyle yapılan kısa çalışma başvuruları için gereken müfettiş uygunluk tespitinin tamamlanması beklenmeksizin, işverenlerin beyanı doğrultusunda kısa çalışma ödemelerinin gerçekleştirilmesi amaçlanmaktadır.

Diğer yandan kısa çalışma ödeneğinden faydalanmak için önceki "Torba Yasa" ile işçiler için aranan şartlardan 600 gün süreyle işsizlik sigortası primi ödemiş olmak yerine 450 güne, son 120 gün hizmet akdine tabi olarak aralıksız çalışmak şartını da 60 güne indirerek daha fazla işçinin kapsama girmesi sağlanmıştı.

Ancak bu şartları sağlayamayan çok sayıda işçi belirtilen ödenekten mahrum kalmıştı.

Yeni "Torba Yasa" ile bu işçilere de her gün için 39,24; aylık 1.177 Türk Lirası nakdî ücret desteği verilecektir.

İşçi çıkarma yasağında usül ve yöntem

Yeni Torba Kanun'da getirilen düzenlemeye göre işçi çıkarma yasağının detayları belli oldu.

Buna göre;

Bu Kanunun kapsamında olup olmadığına bakılmaksızın her türlü iş veya hizmet sözleşmesi, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay süreyle 25'inci maddenin birinci fıkrasının (II) numaralı bendinde ve diğer kanunların ilgili hükümlerinde yer alan ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepler dışında işveren tarafından feshedilemez.

Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç aylık süreyi geçmemek üzere işveren işçiyi tamamen veya kısmen ücretsiz izne ayırabilir.

Bu madde kapsamında ücretsiz izne ayrılmak, işçiye haklı nedene dayanarak sözleşmeyi fesih hakkı vermez.

Bu madde hükümlerine aykırı olarak iş sözleşmesini fesheden işveren veya işveren vekiline, sözleşmesi feshedilen her işçi için fiilin işlendiği tarihteki aylık brüt asgari ücret tutarında idari para cezası verilir.

Cumhurbaşkanı birinci ve ikinci fıkrada yer alan üç aylık süreleri altı aya kadar uzatmaya yetkilidir.

Diğer bazı düzenlemeler

Yeni "Torba Yasa"da ayrıca konutlara ve faaliyetleri durdurulan iş yerlerine ilişkin su faturası borçlarının belediyeler tarafından 3 ay süreyle ertelenebilmesinin yanı sıra;

TEDAŞ’ın elektrik tüketiminden kaynaklanan alacaklarının (özelleştirme devir işlemleri sırasında TEDAŞ'a devredilmiş olan alacaklar) yapılandırılması,

Büyükşehir belediyeleri, belediyeler ve bağlı kuruluşlarının gelir vergisi tevkifatı beyan ve ödeme süreleri ile tüm sosyal sigorta prim ödemelerinin 3 ay süreyle ertelenmesi ve toplu taşıma faaliyetlerinin 3 ay süreyle belediyelerce desteklenebilmesi ile

Faaliyetleri durdurulan veya faaliyette bulunamayan işletmelerin yıllık ilan ve reklam vergileri ile yıllık çevre temizlik vergilerinin, faaliyetleri durdurulan veya faaliyette bulunulamayan dönemlere isabet eden kısımlarının alınmamasına ilişkin düzenlemeler ön plana çıkmaktadır.

Diğer ertelemeler

Başkanlık, yeni tip koronavirüs sürecinin ardından, martta verilmesi gereken 2019 yılına ait gelir vergisi beyannamesinin verilmesi süresini 30 Nisan, şubat dönemine ait KDV beyannamelerinin verilmesi süresini ise 24 Nisan günü sonuna kadar uzatmıştı.

Ayrıca mart sonunda kadar verilmesi gereken Ba-Bs formlarının verilme süresi ile e-Defterlerin oluşturulma, imzalanma ve e-Defter beratlarının yüklenme süresi 30 Nisan'a ertelenmişti.

65 yaş ve üstünde olması veya kronik rahatsızlığı bulunması nedeniyle sokağa çıkma yasağı kapsamına giren mükellefler ve meslek mensupları ile bu meslek mensuplarından hizmet alan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin beyan ve ödeme yükümlülükleri de sokağa çıkma yasağının bittiği tarihi izleyen 15'nci günün sonuna kadar ertelenmişti.

Mücbir sebep kapsamına dahil edilen mükelleflerin de nisan, mayıs ve haziranda vermesi gereken muhtasar ve KDV beyanları 27 Temmuz'a kadar, bunların ödemeleri ise 6'şar ay ötelenmiştir.

Sorularınız için: [email protected]

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.