Trump'ın Çin politikası, "dostu" Başkan Şi'yle arasını açabilir mi?

Seçilmiş başkan ve Çinli mevkidaşı başarılı oyun arkadaşlarıydı. Ancak Trump, Çin'den ithal edilen mallarda gümrük vergilerini artırma sözü verdi. Bu durum Doğu-Batı arasındaki samimi siyasetin önüne bir engel koyabilir mi?

(AFP)

Donald Trump, eskiden Çin Devlet Başkanı Şi Cinping'e "dostum" diye hitap ederdi. Ancak Çinli lider "dostlukla" ilgilenmiyor. Amerika'nın seçilen başkanına tebrik mesajı bariz bir şekilde sıcaklıktan yoksundu.

Kovid-19 patlak verdiğinde, Şi'nin acımasız gerçekçiliği başlı başına bir hikaye anlatmıştı. Sonrasında Şi savaşların Amerika'nın kararlılığını nasıl zorladığını izlemişti. An itibarıyla 70'li yaşlarındaki bu iki kişinin kaderinde dünyadaki en önemli ilişkiyi yürütmek var.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

İki isim de ayrıcalıklı çocuklardı. Trump zenginliğe, Şi ise iktidara doğmuştu. Ancak hayat koşulları Trump’ı şımarttıysa Şi’yi sertleştirmişti. Genç Trump, Manhattan'daki partilerde boy gösterirken Şi dağlarda çalışıyordu ve babası Komünist Parti'den atıldıktan sonra yıllarca bir mağarada yaşamıştı. Ergenliğinde dövülmüş, hapsedilmiş ve ölümle tehdit edilmişti.

Çinli lider ve yakın çevresi, Trump'ı "anlamakta" her zaman zorlanmıştı, bunun sebeplerinden biri de Şi'nin deneyimlerinden hiçbirinin onu Trump'a hazırlamamasıydı. Çinliler, bir yandan Trump 1.0'ı sevmişti çünkü onu demokrasiye dair şüphe uyandıran ve Amerika'nın ortaklıklarını zayıflatan bir kaos ajanı gibi görüyordu. Öte yandan, Trump 2.0'ı da aynı nedenle sevmiyorlar. Trump, bir kaos ajanı ama öngörülemez tarzı, düşmanları kuşkuya düşürerek kendisine güç veriyor.

En azından Trump'ın müritleri bunu ileri sürüyor. Bu da Şi Cinping'i tedirgin ediyor çünkü onun karakteri Kültür Devrimi'nin karmaşasında oluşmuştu. Cinping düzensizlikten nefret ediyor. Çin diplomasisi hazırlanmış pozisyonlara, ezberciliğe ve asla senaryodan sapmamaya önem veriyor. Bu, kontrolsüz bir doğaçlama sanatçısıyla karşı karşıya kalınca pek işe yaramıyor.

Geçen sefer, Şi ve uzmanları 45. ABD Başkanı'nı gürültücü ama çıkar odaklı, havlayıp ısırmayan bir rakip gibi görüyordu. Başkanların yüz yüze görüşmeleri sakin geçiyordu.

Ancak Şi tuhaf iletişim kuran biri. Yabancı liderlerle buluştuğunda sloganlarla konuşmaya eğilimi var. Onlarca yıllık Komünist Parti disiplini, onu spontane gayri resmiyete karşı telkin etmişti. Arkadaş canlısı olmaya çalıştığında bile yapmacık duyuluyor.

Trump ise aksine güçlü erkeklerle bağ kurma yeteneğinden emindi. Şi Cinping'in geçmişindeki hiçbir şey, onu sınırsız New York girişkenliğine hazırlamamıştı. Bu, "Kırmızı İmparator'u" ve ekibini şaşkına çevirmişti.

Mar-a-Lago'da bulunanlar, hayatı boyunca Marksist olan Şi'nin konvoyunun, Trump'ın patronların sığınağında verdiği gösterişli yemeğe gelişini izlemişti.

Trump, Şi ve ünlü bir şarkıcı olan eşi Peng Liyuan'la buzları eritmek için içkiler eşliğinde aile sohbetleri gerçekleştirmeye çalışmıştı.

Trump, çiftin tek çocuğu olan ve Harvard'da okuduktan sonra isteksiz bir şekilde eve dönen Mingze'den söz ederek "Peki ya sevgili kızınız?" diye sormuştu. Şi ise "Ah, onu çok özlemiştik. Bu yüzden Çin'e geri dönmesi gerekti" demişti. Konu burada kapanmıştı.

Karşılığında Şi de Trump'ı, imparator seleflerinin Amerikan cumhuriyetinin doğuşundan önce, yüzyıllar boyunca dünyanın en büyük gücü olan Çin'i yönettiği Yasak Şehir'de gezdirmişti.

Trump ve eşi Melania'nın, süslü bir avluda Çin'in başkanıyla eşinin karşı karşıya çektirdiği tuhaf fotoğrafta, hepsi farklı bir yerde olmayı istiyor gibi görünüyordu. Trump, sanki cazip bir gayrimenkul parçasına değer biçiyor gibiydi.

İkili, uygulama boyutunda politik detaylarını ekibine bırakacak. Trump'ın ekibi hâlâ değişkenlik gösteriyor ama Çinliler, Şi'nin kendisini zayıflayan demokrasilerde uzman diye niteleyen baş ideoloğu Vang Huning'le birlikte bir dizi ekonomi uzmanını görevlendirecek.

Riskler neredeyse daha yüksek olamazdı. Trump, Çin'den ithalatta gümrük vergilerini yüzde 60'a çıkarma sözü vermişti ve bu yemini, Wall Street'teki bazı destekçilerinin kanını donduruyor. Pandemi nedeniyle Çin'den trilyonlarca dolar tazminat almaktan da söz etmişti.

Çin, Trump'ın gümrük vergilerine, kendi pazarına dahil olan Fortune 500 şirketlerini hedef alarak karşılık verebilir. Muhtemelen Amerika'nın yarı iletkenler üzerindeki kısıtlamalarını dengelemek için teknoloji açısından kritik minerallerin ihracatını sınırlandırır. Ülkenin nükleer seçenekleri arasında 775 milyar dolarlık ABD Hazine Bakanlığı’nın tahvillerinin bir kısmını satarak kurunun dolar karşısında değer kaybetmesine izin vermek yer alıyor.

Her şeyden önemlisi Pekin, ihracat makinesinin çarkların dönmeye devam etmesini istiyor. Bu durum, Tesla elektrikli araçlarını Çin'de üreten ve Trump 2.0'da başrol oynamaya hazırlanan Elon Musk için bir çıkar çatışması yaratacak. Dünyanın en zengin adamı, bir ticaret savaşı istemeyebilir.

Gerçek savaş konusundaysa Trump, Richard Nixon'ın "deli adam" teorisini yineleyerek rakiplerinin dengesini bozmanın, onlara karşı gerçekten güç kullanabileceğin izlenimini vermekle mümkün olduğunu savunuyor.

Önceki dönemde, Trump'ın Tayvan'ın çevresinde barışı korumak, Çin şahinlerini kontrol altında tutmak ve Pekin'i kendi müttefiklerinden daha fazla endişelendirmek gibi neredeyse inkar edilemez başarıları vardı.

Bu sefer Vladimir Putin ve Kuzey Kore diktatörü Kim Jong-un da oyuna dahil. Trump, geçmişte onlara iyi davranmıştı. Ancak artık onlara "sevgili dostlar" diye hitap eden kişi Şi Cinping.


independent.co.uk/voices

Independent Türkçe için çeviren: İdil Barım

Bu makale kaynağından aslına sadık kalınarak çevrilmiştir. İfade edilen görüşler Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

© The Independent

DAHA FAZLA HABER OKU