Diğer ruhsal gelenekler gibi, Yahudilik de ahiret hakkında çeşitli görüşler sunar; bunlara popüler Batı (yani Hristiyan ) öğretilerinden aşina olduğumuz cennet ve cehennem kavramlarına bazı paralellikler de dahildir. Geleneksel Yahudi düşüncesinde cennet ve cehennem konuları kapsamlı bir şekilde ele alınırken, çoğu modern Yahudi düşünür bu konudan kaçınmış ve yeryüzündeki hayata odaklanan İncil modelini takip etmeyi tercih etmiştir.
Ölüm konusu İncil'de tutarsız bir şekilde ele alınır, ancak çoğu zaman fiziksel ölümün yaşamın sonu olduğu ima edilir. Bu, İbrahim, Musa ve Miriam gibi merkezi figürler için geçerlidir.
Ancak, İncil'de Sheol adlı bir yere dair birkaç gönderme vardır (bkz. Sayılar 30, 33). İnsanların ölümden sonra indiği “karanlık ve derin”, “Çukur” ve “Unutkanlık Diyarı” olarak tanımlanıyor. Öneri, Sheol’un yeraltı dünyasında, ölenlerin Tanrı’dan ve insanlıktan kopmuş olsalar da, karanlık bir varoluş durumunda yaşamaya devam ettikleridir.
Bu Sheol vizyonu oldukça kasvetli olsa da (daha sonraki Yahudi ve Hristiyan yeraltı cehennemi fikirlerine emsal teşkil eder) genellikle buna bağlı bir yargı veya ödül ve ceza kavramı yoktur. Aslında, Vaiz ve Eyüp gibi İncil'in daha karamsar kitapları, iyi veya kötü, zengin veya fakir, köle veya özgür adam olsun, tüm ölülerin Sheol'e inmesi konusunda ısrar eder (Eyüp 3:11-19).
Ölümden sonraki yaşam kavramının gelişimi, Yahudilikte eshatolojinin (son günler hakkındaki spekülasyon) gelişimiyle ilişkilidir. Kudüs'teki Birinci Tapınağın yıkılmasından sonraki dönemde (MÖ 586) başlayarak, klasik İsrail peygamberlerinden birkaçı (Amos, Hoşea ve İşaya ) halkları için daha iyi bir gelecek öngörmeye başladı.
Ancak, tekrarlanan askeri yenilgiler ve sürgün ve yerinden edilme dönemleri ve MS 70'te İkinci Tapınağın yıkılmasıyla sonuçlanan olaylarla Yahudi düşünürler herhangi bir ani değişime dair umutlarını kaybetmeye başladılar, bunun yerine mesihsel bir geleceğe ve ölümden sonraki hayata daha fazla beklentiler bağladılar. Bu, Yahudiliğe maddi, bozulabilir beden ile ruhsal, ebedi ruhun bölünmesine dair Helenistik fikirlerin girmesiyle birleşti.
MS 70'teki felaket teolojik bir krize neden oldu. İsrail'in Tanrısı, kutsal alanının yok edilmesine ve halkının Roma İmparatorluğu'nun elinde yenilmesine nasıl izin verebilirdi? Hahamlar sıklıkla, Tanrı'nın İsraillilerin günahkârlığının, İsraillilerin günahkârlığının, Tanrı'nın onu yenmesine izin vermesine yol açtığını iddia etseler de ( mi – p'nei hataeinu , "günahlarımız yüzünden"), iyi ve dürüst bireysel Yahudilerin neden acı çektirildiğini açıklamak daha zordu.
Bu durum başka bir teolojik iddianın ortaya çıkmasına yol açtı:
Haham Ya'akov şöyle öğretti: Bu dünya, Olam Ha - Ba'ya (Gelecek Dünya) açılan bir bekleme odasına benzetilir ” (PirkeiAvot4:21) Yani salih bir kimse bu dünyada acı çekse bile, ahirette mutlaka mükafatını görecektir ve bu mükafat çok daha büyük olacaktır.
Hatta bazı durumlarda hahamlar, bu dünyada salihlerin acı çektirilmesinin, onların öbür dünyadaki mükafatlarının çok daha büyük olması için yapıldığını iddia ederler. (Levililer Rabbah 27:1).
Ancak, bir sonraki dünyanın ne olduğu açık olmaktan uzaktır. Hahamlar, Olam Ha-Ba terimini hem cennet benzeri bir ahiret hem de mesih dönemi veya diriliş çağı için kullanırlar ve hangisinin kastedildiğini bilmek genellikle zordur. Talmud Olam Ha-Ba'dan ölümden sonraki yaşamla bağlantılı olarak bahsetse de, sıklıkla fiziksel ölümden sonra ruhların ikamet ettiği cennet alemi anlamına gelen Gan Eden ("Cennet Bahçesi") terimiyle birbirinin yerine kullanılır .
“Cenneti” tanımlamak için Gan Eden teriminin kullanılması, hahamların ahireti, “düşüş”ten önce Adem ve Havva’nın Cennet Bahçesi’ndeki mutlu varoluşuna bir dönüş olarak tasarladıklarını düşündürmektedir. Genel olarak Gan Eden’de insan ruhunun Mesih’in günlerindeki bedensel diriliş zamanına kadar bedensiz bir halde var olduğuna inanılmaktadır .
Gelecek Dünya'nın neredeyse kesin olarak cennetteki bir ahiret hayatına atıfta bulunduğu ilginç bir Talmud hikayesi, Haham Joshua ben Levi'nin oğlu Haham Joseph'in öldüğünü ve tekrar hayata döndüğünü anlatır.
“Babası ona, ‘Ne gördün?’ diye sordu. O da, ‘Bu dünyanın tam tersini gördüm; burada üstte olanlar orada aşağıdaydı ve tam tersi’ diye cevap verdi. O [Yeşu ben Levi] ona, ‘Oğlum, düzeltilmiş bir dünya gördün’ dedi.”
Kabalistik (Yahudi mistik) gelenekte, insan ruhunun yeryüzündeki yaşamı boyunca Cennet Bahçesi'ne ve diğer göksel alemlere yaptığı yolculuklar hakkında çok fazla tartışma vardır. Ortaçağ mistik eserlerinin en büyüğü olan Zohar'da , Haham Shimon bar Yohai'nin mistik kardeşliğinin çeşitli üyelerinin ruh yükselişleri hakkında birçok hikaye vardır. Bu yolculukların çoğunda Bilgeler, yalnızca gerçekten erdemli ruhların doğrudan Cennet Bahçesi'ne yükseldiğini söyler. Ortalama bir insan, genellikle Gehinnom olarak adlandırılan bir ceza ve/veya arınma yerine iner .
Adını, bir zamanlar Kenan'ın putperest ulusları tarafından çocuk kurban etmek için kullanılan, Kudüs'ün hemen güneyindeki bir vadiden ( Gei Hinnom) almıştır. (2. Krallar 23:10). Bazıları Gehinnom'u işkence ve ceza, ateş ve kükürt yeri olarak görür. Diğerleri ise onu daha az sert bir şekilde, kişinin hayatındaki eylemlerini gözden geçirdiği ve geçmişteki kötülükler için tövbe ettiği bir yer olarak hayal eder.
Ruhun Gehinnom'daki cezası genellikle Olam Ha-Ba'ya geçmeden önce 12 aylık bir arınma dönemiyle sınırlıdır (bkz: Mişna Eduyot 2:10Ve Şabat 33b). Bu 12 aylık sınır, yıl boyunca süren yas döngüsünde ve Kaddiş'in (ölenler için okunan anma duası) okunmasında yansıtılmaktadır .
Sadece tamamen kötü olanlar bu yılın sonunda Cennet Bahçesi'ne yükselmezler. Kaynaklar, bu ruhlara ilk arınma zamanlarının sonunda ne olacağı konusunda farklılık gösterir. Bazıları kötülerin tamamen yok edildiğini ve var olmaktan çıktığını söylerken, diğerleri sonsuz lanetlenmeye inanır gece, beden dinlenirken gerçekleşir.
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
