Yeşil enerjiye geçiş için elzem olan nadir toprak elementleri, her geçen yıl bir yenisi keşfedilen devasa fosil yakıt rezervleri, geniş, verimli tarım arazileri ve hızla artan genç nüfusu ile Afrika'nın geleceği dünyanın geleceğini belirliyor.
Berlin konferansında, daha adil (!) sömürülebilmek için parçalara ayrılan Afrika, artık yeni bir mücadeleye sahne oluyor.
Amerika ve Fransa kıtadaki etkisi hızla kaybederken, Rusya, Çin, Türkiye ve Hindistan gibi yeni aktörler Afrikalı liderlerin dayanak noktalarını oluşturuyor.
Küresel güçler arasındaki rekabet 50'den fazla ülkesinin Birleşmiş Milletlere üye olmasıyla siyasi etkisi giderek artan Afrika kıtasına taşınıyor.
Rusya'nın kıtadaki etkisini baltalamaya çalışan ABD, Ukrayna'yı kıtanın yeni aktörü olmaya zorluyor.
Ukrayna diplomasiyi ve tahıl yardımını artırıyor
Geçen ay ülkenin Ortadoğu ve Afrika Özel Temsilcisi Maksym Subkh, Afrika turu sırasında Fildişi Sahili, Gana, Ruanda, Botsvana, Mozambik ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde yeni büyükelçiliklerin resmi açılışını yaptı. Ukrayna'nın halihazırda kıtada Cezayir, Angola, Etiyopya, Mısır, Kenya, Libya, Fas, Nijerya, Güney Afrika, Senegal ve Tunus'ta büyükelçilikleri bulunuyor.
Rusya'nın Afrika'daki Ukrayna karşıtı propagandasıyla mücadele etmek için sahada diplomat bulundurmak isteyen Ukrayna, Sudan, Tanzanya, Moritanya ve Kamerun gibi ülkelerde de elçilik açılmasını planlıyor.
Dışişleri Bakanı Dmytro Kuleba 2022-2023 yıllarında üç kez Afrika turu gerçekleştirerek 12 ülkeyi ziyaret etti.
Ziyaretlerinde ikili ilişkilerin geliştirilmesinin önemini, kıtayla ticari ve ekonomik iş birliği kurma olasılığını vurguladı.
Bu çabaların somut göstergeleri olarak Ukrayna'nın Afrika'ya yaptığı tahıl yardımları bir diğer önemli adım.
Ukrayna Tarım Politikası ve Gıda Bakanlığı Nisan ayında yayınladığı raporda Ukrayna'dan "Tahıl Programı" kapsamında Afrika'ya 200,000 tondan fazla gıda gönderildiğini belirtti.
Sudan'da kiralık askerlerle General Burhan'a destek veren Ukrayna, Rus Wagner Grubun desteklediği Hızlı Destek Ordusu'na karşı savaşarak Rusya'yı zayıflatmaya çalışıyor.
Ukrayna'nın bu gayretli çalışmalardan öncelikli beklentisi Afrika ülkelerinin BM'de Ukrayna'dan yana oy kullanmalarını sağlamak.
Afrika ülkelerinin BM oylaması
Ukrayna-Rusya savaşının ilk günlerinde Afrika ülkelerinin Ukrayna'nın bağımsızlığını ve toprak bütünlüğünü net bir şekilde savunacakları düşünüldü.
Zira sömürgecilik geçmişleri nedeniyle tüm Afrika ülkelerinin mazlum Ukrayna halkının yanında olması beklendi.
Rusya ile direk savaşmayan ancak dünya sisteminde hegemonyasını sürdürmek isteyen ABD'nin Ukrayna'ya teçhizat ve destek sağlaması, Rusya'nın kıtada artan nüfuzu ve Afrika'nın seçkinleriyle kurduğu güçlü ilişkiler, Afrikalı liderlerin aksi yönde tepki vermesine yol açtı.
Mart 2022'den bu yana Rusya'nın Ukrayna'yı işgaliyle ilgili 6 önemli BM Genel Kurul kararı alındı.
BM'de temsil edilen 54 Afrika ülkesinden 28'i (yüzde 51'den biraz fazlası) Ukrayna lehinde oy kullandı.
17 Afrika ülkesi çekimser tavır alırken, 8 Afrika ülkesi oylamaya katılmadı.
Rusya lehine oy kullanan tek Afrika ülkesi ise Rusya ile askeri üs ve lojistik merkezi için iş birliği içerisinde olan Eritre oldu.
Oylamada Rusya'nın cezalandırılması için somut tedbirler öngören kararlar Afrika devletlerinden oldukça sınırlı destek aldı.
Rusya'nın İnsan Hakları Konseyi'nden uzaklaştırılmasını talep eden karar lehinde sadece on Afrika ülkesi oy kullandı.
BM'nin 6 kararı bir arada değerlendirildiğinde 140 lehte, 18 aleyhte ve 166 çekimser ya da devamsız Afrikalı oy ortaya çıktı.
Afrika ülkelerinin çoğunluğu BM Genel Kurulu'nda taraf seçmekten kaçındı.
Afrika Ukrayna savaşına mesafeli
Dışişleri Bakanı Kuleba "Stratejimiz Rusya'nın yerini almak değil, Afrika'yı Rusya'nın pençesinden kurtarmaktır" ifadeleriyle Afrikalı liderleri Rusya'nın tehlikeli siyasetine karşı uyardı.
ABD de Rusya'yı Ukrayna'yı işgale zorlarken "Rus yayılmacılığı" söylemine sıklıkla vurgu yapmıştı.
Ancak Batı'ya sırtını dönen bazı Afrika ülkelerinin Rusya ile yakınlaşması, Rusya'nın askeri gücüyle birlikte yumuşak gücünü kullanarak kıtada etkisini artırması ve Ukrayna'nın ABD tarafından destekleniyor olması Zelenski'nin Afrika'dan beklediği desteği görememe ihtimalinin yüksek olduğunu düşündürüyor.
Nitekim İsrail'e verdiği destek ile bilinen Zelenski geçen haftalarda Cenevre'de düzenlediği barış zirvesinde aradığı desteği bulamadı.
BRICS üyesi Güney Afrika, Gazze halkına soykırım yapmaya devam eden İsrail'in zirveye katılmasını gerekçe göstererek barış planını onaylamadı.
Gazze soykırımından sonra dünyadaki çoğu ülke gibi Afrika ülkeleri de ABD yörüngesinde hareket eden devletlere karşı daha şüpheci hale geldi.
Aslında Afrika, Ukrayna savaşına mümkün olduğunca mesafeli yaklaşma gayretinde ancak bugün kıtadaki çoğu ülke tahıl, gübre ve bazı tarım ürünlerinin büyük bir kısmını Rusya'dan ithal ediyor.
Gıda krizinin her an kapıda olduğu Afrika ülkeleri Rusya'nın karşısında yer almak istemiyor.
Kaynaklar:
https://www.eurasiareview.com/07052024-ukraine-steps-up-its-charm-offensive-in-africa-analysis/
https://moderndiplomacy.eu/2024/04/26/uncomfortable-truth-africa-supports-ukraines-sovereignty-and-territorial-integrity/
https://www.diis.dk/en/research/how-african-states-voted-on-russias-war-in-ukraine-the-united-nations-and-what-it-means
https://www.theafricareport.com/339400/ukraines-president-zelensky-planning-first-african-visit/
https://www.aljazeera.com/opinions/2024/6/23/why-did-the-ukraine-peace-summit-fail
https://www.setav.org/dijital-medya/abd-ukrayna-krizinde-neyi-amacliyor
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
