Türkiye, Asya ve Avrupa kıtaları arasında jeostratejik olarak konumlanmış olup, sadece Doğu-Batı ticaretini değil, aynı zamanda kalkınmış Küresel Kuzey (ya da Batılı ülkeler) ile hızla gelişmekte olan "Küresel Güney" ülkelerini de birbirine bağlıyor.

Bu nedenle, deniz ticaretine ilaveten karasal ticaret yolları girişimleri, Türkiye'nin öncelikli jeopolitik ve jeoekonomik hedefleri listesinde yer alıyor. ¹

Halihazırda AB'ye aday olan ve AB ile Gümrük Birliği ve Ortaklık anlaşmaları bulunan Türkiye, Asya-Pasifik bölgesinin yükselişi göz önünde bulundurularak, Avrupa ve Batılı kurumlarla olan mevcut ilişkilerini sürdürürken, diğer yandan Doğu'da (özellikle Asya Yeniden Girişimi ile) yeni ekonomik ortaklıklar geliştirmeye çalışıyor.

Bu bağlamda BRICS+'a olan ilgi, ekonomik bir açılım olarak değerlendirilmelidir, politik bir yönelme olarak değil.

Genel olarak, Türkiye'nin BRICS ülkeleriyle ilişkilerini geliştirmeye, başlıca ekonomik nedenlerle motive olduğu anlaşılıyor.

Ancak, Küresel Güney'de ilkelere dayalı bir dış politika, demokrasi ve insan hakları gibi değerlerin ön planda tutulması, Türkiye'nin uzun dönemde evrensel ilkeleri savunması bakımından da avantajına olacaktır.

Dolayısıyla, Türkiye, BRICS+ grubuna katılsa da katılmasa da bur grupta yer alan özellikle Brezilya, Hindistan, Güney Afrika'nın Küresel Güney için ortak değerleri vurgulaması elzem.

Bu şekilde oluşabilecek bir "BITS" (Brazil, India, Turkiye, South Afrika; yani Brezilya, Hindistan, Türkiye ve Güney Afrika) dörtlü ülkeler grubunun oluşturması, siyasi açıdan önemli olacaktır; özellikle de kurallara dayalı rasyonel politikalar, demokrasi, hukukun üstünlüğü, insan hakları ve anti-emperyalizm hususlarını ön planda tutmak mümkündür. Bu bağlamda AB ile çelişmeden AB dışı da bir dörtlü grup da oluşmuş olacaktır. 

1. Türkiye'nin BRICS ilgisinin arka planını anlamak

2023-2024 yıllarında BRICS+'nın genişlemesi ve Türkiye'nin BRICS+ ile "daha fazla ilişki geliştirme" olasılığı hakkındaki söylemi irdelemeden önce, Türkiye'nin AB ile olan ilişkisine bakmak gerekmektedir.
Türkiye, Avrupa Birliği hariç olmak üzere, Avrupa'daki çoğu uluslararası teşkilat, kuruluş ve kurumunun üyesidir.

Türkiye, 1952'den beri NATO üyesidir, 1949'dan beri Avrupa Konseyi üyesidir ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin kurucu üyesi. Türkiye ayrıca Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) üyesi.

Ayrıca, Türkiye, teknoloji, sanayi, gümrük, kalite ve çevre standartları gibi pek çok standartlarının AB ölçütlerine göre belirlemektedir.

İlaveten, spor müsabakalarında, Avrupa yarışmalarında yer alıyor; milli takımlarımız ve kulüplerimiz Avrupa müsabakalarında boy gösterirler, Kadın Voleybol Milli Takımımız "Filenin Sultanları" gibi birçok sporcularımız "Avrupa Şampiyonu" oluyorlar.

Halen ekonomide ve yatırımlarda Avrupa-Türkiye ilişkileri önemlidir ve sosyoekonomik ve sosyokültürel olarak Türkiye'deki pek çok konuya halen yön veriyor.

Ancak, Türkiye 1970'lerde Yunanistan ile birlikte o zamanki Avrupa Ekonomik Topluluğu'na (AET) tam üyelik başvurusunda hemen bulunmamış, 1987'de başvuruda bulunduğunda ise tam üyelik yerine 1989'da bir Ortaklık Anlaşması teklif edildi.

Türkiye'nin şu anki AB'ye üyelik arayışı, Türkiye-AB ilişkilerinin temelini oluşturan 12 Eylül 1963 tarihli Ankara Anlaşması'ndan bu yana aktif olarak sürüyor.

Türkiye, 1995 yılında AB ile Gümrük Birliği Anlaşması yapmış ve 1999'dan beri AB üyeliğe aday ülke statüsüne sahip olmuştur. 2 Ancak, ilişki çeyrek asırdır halen sonuçsuz kaldı.

Yine de Estonya Cumhurbaşkanı'nın Türkiye'yi ziyaret ettiği 27 Haziran 2024 tarihinde, Cumhurbaşkanı Erdoğan, Avrupa Birliği'ne tam üyeliğin Türkiye için bir "stratejik hedef1 olduğunu tekrar belirtti. ³

Tam üye olamamak, Türkiye'yi AB'nin karar alma mekanizmalarından ve Schengen bölgesinde vatandaşların serbest dolaşımından mahrum bırakıyor.

Türkiye ayrıca Gümrük Birliği ve AB'nin Yeşil Mutabakat ve Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması kurallarına ve düzenlemelerine uymak zorunda, ancak herhangi bir politika oluşturma sürecine katılamıyor veya AB kurumları içinde herhangi doğrudan yetki sahibi bir temsilcisi bulunmuyor.

Bu nedenle, BRICS+'ın bugün olduğundan daha fazlasına yönelik evrim göstermesi durumunda Türkiye'nin benzer fırsatları kaçırmaktan endişe duyması gerektiğini anlamak önemlidir.

Başka bir deyişle, BRICS+ ekonomik bölgeler, özel serbest dolaşım, daha sağlam kalkınma kurumları veya para birimi oluşturursa, Türkiye, AB sürecinde olduğu gibi, tekrar fırsatları kaçırmaktan endişeli, bu da BRICS+ ile ilişkileri geliştirmeye yönelik ek bir motivasyondur.

Ayrıca, Türkiye'nin Asya ve Küresel Güney ile ekonomik ve siyasi ilişkiler geliştirmeyi hedefleyen ‘Yeniden Asya Girişimi' adlı stratejik bir amacı da var.

Bu, Türkiye'nin Doğu ile Batı'yı ve Kuzey ile "Küresel Güney"i dengeleyen güçlü bir oyuncu olma yönündeki stratejik hedefine katkıda bulunacaktır.

Türkiye'nin Afrika politikası da BRICS+'tan etkileniyor. Halen 3önemli Afrika ülkesi, yani Mısır, Etiyopya ve Güney Afrika, BRICS+ ülkeleridir.

Genel olarak, BRICS+ ile ilişkileri geliştirme stratejisi, özellikle Asya ve Afrika'daki yükselen ekonomilerle ekonomik ilişkileri geliştirmeye yöneliktir. 

2. Türkiye için BRICS+ ile ilişkiler nasıl gelişebilir?

Türkiye BRICS+'a katılırsa, bu gruba katılan ilk NATO ve OECD ülkesi olacaktır.

Kaçınılmaz olarak, Avrupa'daki analistler tarafından bir kez daha Türkiye'nin BRICS'le ilişkileri geliştirmek üzere ilgi göstermesi, hemen sözde "eksen kayması" olarak Rusya ve Çin'e yöneldiği şeklinde "haksız" suçlamalara sebep oluyor.

Ancak, Türkiye hem Doğu hem de Batı ile iyi ilişkiler kurma motivasyonuna sahip, çünkü bu, Doğu ve Batı arasındaki ticaret ve küresel tedarik zincirlerinde kilit bir ülke olarak kalma stratejik hedefini gerçekleştirebilmesini sağlar.

Türkiye daha önce Şangay İşbirliği Örgütü'ne (ŞİÖ) katılma niyeti dile getirilmiş, ancak söylemden öteye geçmemiş ve Türkiye ŞİÖ'ye davet edilmedi.

Benzer şekilde, Çin, Türkiye'yi olası bir BRICS+ genişlemesinde memnuniyetle karşılayacağına dair olumlu açıklamalarda bulunurken, Rusya henüz Haziran 2024'te Rusya'daki Haziran BRICS Zirvesi sonrası benzer olumlu açıklamalarda bulundu.

Ancak, hâlihazırda, Türkiye'nin BRICS'e katılmak için resmi olarak başvurmadığını da unutmamak gerekir. ⁴

Arjantin, BRICS'e katılacak 11. ülke olacaktı, ancak mevcut Başkan Milei'nin seçilmesi, Arjantin'in BRICS grubuna katılmaması sonucunu doğurdu. 

Diğer yandan, Türkiye'nin BRICS içinde yer almasına hemen olumlu karşılamayacak, süreçte Türkiye'yi kabul etme hususunda aceleci davranmayacak birçok ülke var.

Hindistan'ın, İran'ın, Mısır ve hatta Suudi Arabistan'ın dahi henüz nasıl tepki verecekleri belirsiz.

İran'ın yeni bir ılımlı ve hatta etnik olarak Azeri-Türk bir cumhurbaşkanı olsa dahi İran'ın Türkiye'nin üyeliği konusundaki tutumu kesin olmayabilir.

Unutulmaması gereken bir husus, Türkiye'nin bundan birkaç sene öncesine kadar, Suudi Arabistan, Mısır ve Birleşik Arap Emirlikleri ile siyasi açıdan zaman zaman iniş ve çıkışları olan ilişkiler yaşamış olmasıdır.

Bu ülkeler Türkiye'yi hızla onaylamak konusunda ne derece istekli olacaklarını da öngörmek henüz erken.

Çin ve Rusya, Türkiye'yi BRICS'e çekmeye motive olabilirler, çünkü bu ülkeler BRICS'i özellikle de Batı'ya alternatif bir blok olarak sunmak için gayret ediyorlar.

Ancak BRICS içinde siyasi parçalanmalar vardır ve özellikle Mısır, Birleşik Arap Emirlikleri Hindistan, Güney Afrika ve Brezilya gibi BRICS ülkeleri, Amerika Birleşik Devletleri ve AB ile iyi ilişkilere sahip.

Buna karşılık, ABD ve AB ile iyi ilişkileri olmayan ülkelerdeki bazı çevreler, Türkiye'yi MIKTA-NATO-OECD'ye yakın ve dolayısıyla BRICS içinde bir "Truva Atı" olarak görebilirler ve bu yüzden üyelik hususunda temkinli davranabilirler.

Unutulmamalıdır ki Türkiye hala Meksika-Endonezya-Güney Kore-Türkiye-Avustralya (MIKTA) grubunun bir parçasıdır (Ki bazı yorumlara göre MIKTA, BRICS'e bir cevap olarak tasarlanmıştır).

MIKTA grubunda yer alan Endonezya, Küresel Güney ülkelerinin önemli bir temsilcisidir, ancak BRICS grubuna dahil değil.

BRICS'in de henüz teşkilat ve kurumsal statüsünü tamamlamadığı ve tam teşekküllü bir uluslararası teşkilat olmayıp sadece bir ülkeler grubu olduğunu da unutmamak gerekir.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  20 Kasım 2024 - Yunanistan'da ekonomik koşulların iyileştirilmesi çağrısıyla ülke genelinde işçiler 24 saatlik genel greve gitti. Grev ülke genelinde toplu taşımayı aksattı ve hayatı durma noktasına getirdi. Yunanistan Genel İşçi Konfederasyonu açıklamasında "Fiyatlar ve kiralar fırladı, maaşlarsa düşük kaldı" ifadelerini kullandı (Aris Messinis/AFP)

• 2/30

  19 Kasım 2024 - Birleşik Krallık'ta çiftçiler başkent Londra'da protesto düzenledi. Sokaklara dökülen binlerce çiftçi, veraset vergisinin değiştirilme planının geri çekilmesi talep etti. Protestocular arasında ünlü Top Gear programının sunucusu Jeremy Clarkson da yer aldı (Ben Stansall/AFP)

• 3/30

  18 Kasım 2024 - Gazze'nin merkezindeki El-Cela Caddesi caddesinde halk, İsrail saldırısı sonrasında yıkılan evin başında toplanıp enkaz altında kalanları kurtarmaya çalışıyor. Hamas kontrolündeki Gazze'de Sağlık Bakanlığı son 24 saatte İsrail saldırıları sonucunda 76 kişinin öldüğünü ve 158 de yaralı olduğunu açıkladı. İsrail, Lübnan'ın başkenti Beyrut'a da saldırılar düzenledi (Ömer El-Kattaa/AFP)

• 4/30

  18 Kasım 2024 - Brezilya yerlileri Rio de Janerio'daki G20 zirvesi öncesinde düzenlediği protestoda ABD Başkanı Joe Biden, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Japonya Başbakanı İşiba Şigeru'nun figürlerini suya gömdü. Protesto, dünyanın en zengin ülkelerinin gezegendeki iklim ve biyolojik çeşitlilik sorunlarının çözümüne liderlik etmedikleri söylemiyle düzenlendi (Pablo Porciuncula/AFP)

• 5/30

  16 Kasım 2024 - Ölen bir kambur balina, Güney Afrika'nın yasama başkenti Cape Town'da Ulusal Deniz Kurtarma Enstitüsü (NSRI) tarafından çekiliyor. Avcılık, geçmişte kambur balina sayısında ciddi bir düşüşe yol açmıştı. ABD, 1973'te tüm kambur balinaları nesli tehlikede kategorisine almıştı. 1985'te ticari balina avcılığına getirilen moratoryum, kambur balina popülasyonunun artışında önemli bir rol oynadı. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi, halihazırda 14 farklı popülasyonun 4'ünün neslinin tehlikede, birininse tehdit altında olduğunu bildiriyor (Nic Bothma/Reuters)

• 6/30

  15 Kasım 2024 - Bangkok'ta bir kadın, Loy Krathong festivali sırasında nehir tanrıçasına şükranlarını sunmak için yaprak ve çiçeklerden yapılmış Krathong'u parktaki bir lagüne yerleştiriyor. Festival her yıl, Tayland Ay takviminin 12. ayında, dolunayda kutlanıyor. Ülkedeki en büyük festivallerden biri olan Loy Krathong'da Taylandlılar, su tanrıçasına şükranlarını temsil eden adakları küçük teknelerle yüzdürüyor. Bununla kirlilik veya israf gibi davranışları için af da diliyorlar (Chalinee Thirasupa/Reuters)

• 7/30

  14 Kasım 2024 - National Geographic Pristine Seas, Pasifik Okyanusu'ndaki Solomon Adaları'nın yakınında keşfedilen dünyanın en büyük mercanının 24 Ekim'de çekilen fotoğrafını bugün paylaştı. Bilim insanları, Pristine Seas araştırma gemisinde çalışırken buldukları mercanın "hayat ve renkle dolu" önemli bir keşif olduğunu söylüyor. Genişliği 34 metre ve 5 metreden daha yüksek olan mercan, uzaydan bile görülebiliyor. Devasa mercanın 300 yıllık olduğu tahmin ediliyor (Manu San Felix/National Geographic Pristine Seas/AFP)

• 8/30

  13 Kasım 2024 - Fransa'da, Michelin'in Clermont-Ferrand'daki merkezinde düzenlenen eylemde, Genel Emek Konfederasyonu ceketi giyen bir protestocu bir sis bombasının yanından geçiyor. Araç lastiği üreticisi Michelin, 5 Kasım'da 1250'den fazla kişinin çalıştığı iki fabrikasını kapatmayı planladığını açıklamış ve kararın "son çare" olarak alındığını söylemişti. Sadece işten çıkarma planlarından vazgeçilmesini değil, maaş artışının da garanti altına alınmasını talep eden sendikalarla şirket yönetimi arasında henüz bir uzlaşmaya varılamadı (Olivier Chassignole/AFP)

• 9/30

  12 Kasım 2024 - Bakü'deki Birleşmiş Milletler iklim değişikliği zirvesi COP29'un açılış töreninde dansçılar performans sergiliyor. Bu sene gerçekleştirilen COP’ta ülkelerin enerji politikalarının yanı sıra yeni kolektif finansal hedeflerin belirlenmesi bekleniyor. Zirve, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de başladı. İklim aktivistleri pazartesi günü Gürcistan'da bir miting organize ederek Azerbaycan'ın iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmasını protesto etmişti. Tiflis'te bir araya gelen birçok aktivist, Azerbaycan'ın baskıcı politikaları nedeniyle iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmayı hak etmediğini savunmuştu. Greta Thunberg, Azerbaycan'ın zirveyi "işlediği suçları ve insan hakları ihlallerini yeşil aklama yoluyla örtbas etme şansı" gibi gördüğünü ileri sürmüştü (Maxim Shemetov/Reuters)

• 10/30

  11 Kasım 2024 - Sudan ordusuyla ilişkili silahlı kişileri taşıyan kamyon, ülkenin doğusundaki Gedaref sokaklarında. Sudan'da rakip generaller arasında Nisan 2023'ten beri süren savaş onbinlerce kişinin ölümüne ve 11 milyondan fazlasının da yerinden olmasına yol açtı. Birleşmiş Milletler'e göre yerinden edilenlerden 3,1 milyonu ülke sınırları dışında sığınacak bir yer arıyor (AFP)

• 11/30

  10 Kasım 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Deyr El Balah'ta Filistinliler yemek kuyruğunda. BM Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) Genel Komiseri Philippe Lazzarini, Gazze'nin kuzeyinde kıtlık yaşanabileceğini belirterek, "Açlık İsrail devleti tarafından silah olarak kullanılıyor" dedi. Lazzarini, "Gazze Şeridi'ne girmesine izin verilen yardım yetersiz. Günde ortalama 30 tırın biraz üzerinde ve bu günlük ihtiyacın yalnızca yüzde 6'sına tekabül ediyor" ifadelerini kullandı (Ramadan Abed/Reuters)

• 12/30

  9 Kasım 2024 - Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Berlin Duvarı'nın yıkılışının 35. yıldönümünde düzenlenen çiçek bırakma törenine katıldı. Törende Soğuk Savaş döneminde Doğu Berlin'den Batı Berlin'e geçerken hayatını kaybedenler anıldı. Berlin Duvarı'nın yıkılışının yıldönümü kapsamında her yıl canlı müzik, sergiler ve eski duvarın bir ucundan diğerine yapılan koşu da dahil olmak üzere çeşitli etkinlikler gerçekleştiriliyor (Ebrahim Noroozi/AP)

• 13/30

  8 Kasım 2024 - İspanya'daki atlı sivil muhafızlar, ölümcül afetin ardından ülkenin doğusundaki Valensiya bölgesinde zarar gören araçların yanından geçerek mağdurları arıyor. Ülkede son 50 yılda yaşanan en kötü sel felaketi, 210'dan fazla kişinin ölümüne, onlarca kişinin kaybolmasına ve kasabaların çamur altında kalmasına yol açtı. Sel özellikle Valensiya'da büyük bir yıkıma sebep oldu (Jose Jordan/AFP)

• 14/30

  7 Kasım 2024 - Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'ye sarılıyor. Avrupa Siyasi Topluluğu'nun 5'inci zirvesi, kıtanın karşı karşıya olduğu güvenlik zorluklarını ele almak amacıyla Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de başladı. Zirvede Avrupa Birliği üyesi ülkelerin liderleriyle üye olmayan ülkelerin liderleri bir araya geliyor. Ana gündem maddeleri arasında düzensiz göçle mücadele, ekonomi güvenliği ve iklim de var (Ludovic Marin/AFP)

• 15/30

  6 Kasım 2024 - 2024 ABD Başkanlık Seçimi'ni kazanan Donald Trump, Florida eyaletindeki West Palm Beach Kongre Merkezi'nde konuşma yaptı. Trump, zafer konuşmasında kendisini destekleyen herkese teşekkür etti ve ekonomik büyüme ve ulusal güvenlik vaatlerinde bulundu. Sandıkların kapanmasıyla birlikte erken sonuçlar, seçim yarışının başa baş gittiğini gösterse de Trump, salıncak eyaletlerde kazanarak zafere ulaştı. Trump, rakibi Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'ten yaklaşık 5 milyon fazla oy aldı (Jim Watson/AFP)

• 16/30

  5 Kasım 2024 - ABD'nin New York kentinde seçmenler oy kullanıyor. ABD'de seçim gününe gelindi ve Demokrat Parti'nin adayı Kamal Harris'le Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump arasındaki yarış haftalardır başa baş ilerliyor. Seçimin sonucunu 7 salıncak eyaletteki oyların belirleyeceği düşünülüyor (Leonardo Munoz/AFP)

• 17/30

  4 Kasım 2024 - İspanya'nın Valensiya bölgesindeki Alfafar'ın caddelerinde polis memurları sokaklardaki çamurun temizlenmesine yardım ediyor. İspanya'da uzun zamandır görülen en kötü sel felaketinde hayatını kaybedenlerin sayısı 217'ye ulaşırken arama kurtarma çalışmaları hâlâ sürüyor. Yetkililer sokakların temizlenmesinin en az bir hafta süreceğini belirtirken bölgede 17 bin polis, jandarma, asker ve sivil koruma görevlisi çalışıyor (Jose Jordan/AFP)

• 18/30

  3 Kasım 2024 - Brezilya'daki Formula 1 Sao Paulo Grand Prix'sini Red Bull Racing'in Hollandalı pilotu Max Verstappen kazandı. "Uçan Hollandalı", son derece kaotik geçen yarışa 17. sıradan başlamıştı. İkinci ve üçüncü sırayı Alpine pilotları Esteban Ocon ve Pierre Gasly alırken, pilotlar şampiyonasında Verstappen'le Norris arasındaki fark 62'ye çıktı (Nelson Almeda/AFP)

• 19/30

  2 Kasım 2024 - Hindistan'ın Mumbai şehrinde, Ölüler Günü'nde mezara çiçek koyan bir kadının drone görüntüsü. Cadılar Bayramı'yla başlayan üç günlük dönemde, Hıristiyanlar ölülerle yaşayanlar arasındaki perdenin kalktığına inanıyor. Hıristiyanlar, Hindistan nüfusunun yalnızca yüzde ikisini oluşturuyor. Geçen ay çeşitli Hıristiyan mezheplerinin liderleri, kendilerine yönelik şiddetteki artışı protesto etmek üzere Yeni Delhi'de eylem düzenlemişti (Francis Mascarenhas/Reuters)

• 20/30

  1 Kasım 2024 - Afrika penguenleri, Cape Town yakınlarında turistlerin uğrak noktalarından olan penguen kolonisinde, sahilde dinleniyor. Boulders penguen kolonisi 1983'te kurulmuş ve kolonideki kuş sayısı çevredeki ada kolonileri sayesinde artırılmıştı. Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) yakın zamanda Afrika penguenini, nesli tehlike altında olan türlerden nesli kritik tehlikedeki tür kategorisine taşıdı. Halihazırda popülasyonunun yüzde 97'sini kaybetmiş olan kuşun nesli, bir değişiklik olmadığı takdirde 4 bin günden kısa bir süre içinde tükenebilir (Rodger Bosch/AFP)

• 21/30

  31 Ekim 2024 - ABD'nin Missouri eyaletindeki St. Charles kentinde bir yurttaş, Cadılar Bayramı'na özel kıyafetiyle oy kullandı. Seçime sayılı günler kala Kamala Harris ve Donald Trump arasındaki yarış başabaş devam ediyor. ABD Başkanı Joe Biden'ın, destekçilerini "çöp" diye nitelemesi üzerine Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adayı Trump, çöp kamyonuna bindi. Öte yandan Arnold Schwarzenegger, Kamala Harris'i desteklediğini açıkladı (Robert Cohen/AP)

• 22/30

  30 Ekim 2024 - İspanya'nın güneyindeki Valensiya'da gerçekleşen sel, arabaları bu hale getirdi. Kurtarma ekipleri, şiddetli yağmurların yol açtığı seller sonucunda 95 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Kayıpları arama çalışmalarıysa sürüyor. Valensiya'da 1996'dan bu yana metrekareye en fazla yağışın düştüğü bildirildi. Meydana gelen felaketten dolayı 3 günlük ulusal yas ilan edildiği açıklandı (Jose Jordan/AFP)

• 23/30

  29 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezinde Filistinli mültecilerin kaldığı Nuseyrat kampındaki Birleşmiş Milletler Yardım ve Bayındırlık Ajansı'na (UNRWA) ait yardım dağıtım merkezinin kapısındaki açıklıktan bir adam dışarı bakıyor. İsrail, parlamentosunun yıkıma uğramış Gazze Şeridi'ndeki ana BM yardım kuruluşunu yasaklayan bir tasarıyı onaylamasının ardından artan bir uluslararası tepkiyle karşı karşıya kalıyor. 90 gün içinde yürürlüğe girmesi beklenen mevzuatın, UNRWA'nın Doğu Kudüs genel merkezinin kapatılmasına ve Refah üzerinden Gazze'ye insani yardım ulaştırılmasının engellenmesine yol açması öngörülüyor (Eyad Baba/AFP)

• 24/30

  28 Eylül 2024 - Eski ABD Başkanı Barack Obama, ABD Başkan Yardımcısı ve Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'in Pensilvanya eyaletinin Philadelphia kentinde düzenlenen mitinginde konuştu. Ayrıca Bruce Springsteen ve John Legend gibi sanatçılar da sahneye çıkıp seyircileri Harris'e oy vermeye ve arkadaşlarıyla ailelerini sandık başına gitmeye teşvik etmeye çağırdı (Matthew Hatcher/AFP)

• 25/30

  27 Ekim 2024 - Ferrari pilotu Carlos Sainz Jr. Formula 1 Meksika Grand Prix'sinde pitte. İspanyol pilot kariyerindeki 4. F1 zaferini elde ederken, takım arkadaşı Charles Leclerc, son turlarda yaptığı hatayla ikinciliği McLaren'in şampiyonluk mücadelesi veren pilotu Lando Norris'e kaptırıp üçüncülüğe razı oldu. Pilotlar şampiyonasında zirvedeki isim Max Verstappen ise yarış içinde toplamda 20 saniye ceza aldı ve 6. sırada bitirdi (Carlos Perez Gallardo/Reuters)

• 26/30

  26 Ekim 2024 - Birleşik Krallık'ta göçmen karşıtı protestolardaki bir eylemci, Cumhuriyetçi başkan adayı ve eski ABD Başkanı Donald Trump'ın maskesini takıyor. Eylem İngiltere'nin başkenti Londra'da, ülkedeki aşırı sağcı grupların başında gelen İngiliz Savunma Ligi'nin eski lideri Tommy Robinson'ın çağrısıyla organize edilmişti. Robinson, planladığı yürüyüş öncesi Terörle Mücadele Yasası çerçevesinde suçlanarak dün gözaltına alınmıştı. Irkçılık karşıtları da aşırı sağcılara tepki amacıyla eylem düzenledi. İki grubun karşı karşıya gelmesini engellemek üzere güvenlik önlemleri alındı (Hollie Adams/Reuters)

• 27/30

  25 Ekim 2024 - Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı sırasında Kursk bölgesinde Rus askerleriyle girdiği çatışmada hayatını kaybeden Ukraynalı asker Volodimir Baranov için Çernihiv'de düzenlenen cenaze töreninde halk milli marş söylüyor (Maksym Kishka/Reuters)

• 28/30

  24 Ekim 2024 - Mozambik'in başkenti Maputo'daki Maxaquene mahallesinde protestocular, güvenlik güçleriyle çatıştı. Çevik kuvvet polisi, iki muhalifin vurularak öldürülmesinden günler sonra seçimlere hile karıştırıldığı iddiasıyla eylem düzenleyen kalabalığı dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandı. Avrupa Birliği gözlemcileri de Mozambik seçimlerinde düzensizlikler ve bazı sandık sonuçlarında oynama olduğunu tespit etmişti (Alfredo Zuniga/AFP)

• 29/30

  23 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta un kıtlığı yaşanıyor. İsrail, Gazze Şeridi'ne gıda, su, yakıt ve elektrik girişini engellemeye devam ediyor. Savaştan önce bile Gazze nüfusunun sadece yüzde 4'ü güvenli ve temiz suya erişim sağlayabiliyordu. Öte yandan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, "Gazze'nin kuzeyindeki çocuk felci aşılama kampanyasının son aşamasının artan şiddet ve erişim eksikliği nedeniyle ertelenmesinden büyük endişe duyduğunu" söyledi (Bashar Taleb/AFP)

• 30/30

  22 Ekim 2024 - İsrail savaş uçağı Beyrut'un güneyindeki bir mahalledeki binayı vurdu. Ayrıca İsrail'in Beyrut'ta Refik Hariri Devlet Hastanesi'nin çevresini hedef aldığı saldırıda ölenlerin sayısı 13'e yükseldi (AFP)

Günümüzde Küresel Güney denen ülkelerin önemli bir kısmı 1950 ve 1960'lardaki Bağlantısızlar hareketinin yani Endonezya'nın Bandung kendinde yapılan Bandung Konferansı sonrası oluşan bir grup ülkenin (o dönemde, Mısır, Yugoslavya, Hindistan, Endonezya başta olmak üzere) anti-emperyalizm ve post-kolonyal öncelikleri olan ülkelerin dayanışmasının bir sonucudur. 

Türkiye, ayrıca BRICS ile "özel" anlaşmalar yapabilir, ancak Hindistan-Türkiye-Brezilya-Güney Afrika Dörtlüsü ile ortak değerleri paylaşan ülkeler olarak ilişkiler geliştirilebilir.

Ayrıca Türkiye, BRICS'e ilaveten, mevcut üyesi olduğu MIKTA'yı yeniden canlandırmayı ve Türk Devletleri Teşkilatı'nı (TDT) geliştirmeyi ve güçlendirmeyi düşünebilir.

Özellikle de Türk Keneşi iken yakın zamanda kurumsal sürecini tamamlayan bu teşkilatın (Yani TDT) sekretaryasına Türkiye ev sahipliği yapıyor.

TDT bünyesinde ayrıca, gözlemci statüsünde dahi olsa, bir AB devleti olan Macaristan, birçok faaliyete gözlemci devlet olarak katılıyor.

Bu nedenle, Türkiye BRICS'e ilgi duyabilir, ancak üyeliği AB üyeliği kadar elzem ver stratejik bir hedef olarak görmeyebilir.

BRICS'e olası üyeliğin sonuçlarının sadece AB için değil, aynı zamanda Asya bölgesi için de etkileri olacağını göz önünde bulundurmak gerekir.

Sonuç

Türkiye'nin BRICS'e katıldığı ve aynı zamanda NATO, OECD ve AB ile ilişkilerini dengelemeyi başardığı bir senaryoda, Asya ve Afrika ülkeleri ile olumlu bağlantılarını, Avrupa'daki kurumsal bağlarını koparmadan, daha da güçlendirebildiği anlamına gelir.

Ancak, Türkiye'nin BRICS üyeliği, Batı'yı parçalamak ya da Türkiye'yi NATO ve AB ekseninden koparmak için bir girişim olacaksa eğer, süreç başlamadan bitecektir.

Bu bağlamda hararetli biçimde AB ve Batı karşıtı söylemleri benimseyen ve bu bağlamda BRICS üyeliğini hararetle savunan analist ve kimi grupların da NATO'nun ulusal güvenlik bakımından ne derece hayati olduğunu hatırlatmakta fayda var.

Askeri bir ittifak olarak, her ne kadar NATO'nun eksikleri olsa da (ve Türkiye'nin geçmişteki bazı hassasiyetlerine yeterince önem verilmemiş olsa da), Türkiye'nin ulusal güvenliği için NATO, alternatifi olmayan bir ittifak olduğunu da ısrarla hatırlatmak gerekir.

Ayrıca, BRICS'in getirebileceği bir risk de Çin gibi hızla büyüyen ekonomilerin, Türkiye pazarına daha fazla ürün ihraç ederek ekonomik avantajlar elde ederken Türkiye'nin aynı derecede umduğunu bulamama ihtimalini de hatırlamakta yarar var.

Türkiye'deki madenlere, nadir toprak elementlerine ve limanlarına daha fazla erişim sağlanırken, Türkiye bu gelişmekte olan ekonomilerin pazarlarına da daha fazla ihracat yapmayı hedefleyecektir.

Fakat ekonomik avantajlar ve ticaret dengesi Türkiye'nin aleyhine olabilir; Türkiye'nin AB ile gümrük birliği aracılığıyla AB'ye erişim sağlansa da günümüzde bu anlaşmanın Türkiye için eskisi kadar avantajlı olmadığını ve Türkiye'nin bunu gözden geçirilmesini isterken AB ülkelerinin hiç de aceleci davranmadıklarını anımsamak gerekir.

Yarın BRICS ülkeleriyle de benzer bir şekilde ekonomik ve ticari dengelerde Türkiye'nin avantajının yitirilmemesi amaçlanacaktır.

Türkiye'nin BRICS üyeliği ekonomik nedenlerle amaçlanmaktadır. Türkiye, Afrika'daki BRICS devletleri ile Brezilya, Çin, Hindistan ve Güney Afrika gibi hızlı büyüyen ekonomilerle ilişkilerini geliştirmek isteyecektir.

Fakat bugünkü şartlarla hedeflenen ticari anlaşmalar, bazen yıllar sonra değişen koşullar sonucu avantajken dezavantaj olabiliyorlar.

Bu bağlamda Türkiye BRICS'e üye olsa da olmasa da Brezilya, Hindistan, Türkiye ve Güney Afrika arasında Küresel Güney için ortak değerleri vurgulamak amacıyla siyasi bir yakınlaşma gereklidir.

Özellikle Demokrasi, Hukukun Üstünlüğü, İnsan Hakları ve anti-Emperyalizm hususlarında ilkeli politikalar, diğer gelişmekte olan Küresel Güney devletleri için bir örnek ve tutarlı olacaktır.

Dış politikada fırsatçılık ve çıkarcılık ile ilkeli politikalar ve değer yargıları arası denge önemlidir.

Nihayetinde, demokratik, hukuk ve insan hakları gibi evrensel değerler hususunda ilkeli bir dış politika, Türkiye'ye yönelik haksız "eksen kayması" eleştirilerine yönelik güçlü bir karşı-argüman olacaktır. 

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.