Boşanma, hemen her toplumda bilhassa kadın için duygusal açıdan çok ağır ve yıpratıcı bir süreç.
Akıllara kırık bir kalp, gözyaşları, gelecek endişesi, suçluluk, yetersizlik, toplum içinde dışlanma vb. gibi birçok olumsuz çağrışımı getiriyor.
Üstelik çoğu kültürde boşanma "kadının başarısızlığı ve kusuru" olarak görülüyor.
Boşanma sürecinde ve sonrasında kadın maddi ve manevi olarak ağır bedeller ödeyebiliyor.
Bir Batı Afrika ülkesi olan Moritanya'nın Maur/Mor etnik grubunun kadınları için ise durum hayli farklı.
Boşanma sürecinin tüm olumsuzluklarını unutturmak, ayrılan kadına kendisini değerli hissettirmek için bütün aile çabalıyor ve kadın hayli eğlenceli bir kutlama ile teselli ediliyor.
Boşanan kadın mahkemeye başvurup maddi haklar talep etmeyi kendisini metalaştırmak olarak görüyor.
Bunun yerine baba evine dönüyor ve kendi onuruna verilen eğlencenin keyfini çıkarıyor.
Kadın tıpkı düğününde olduğu gibi güzel kıyafetlerini giyiyor, ellerine kınalar yakıyor ve yeni bir evliliğe hazır olduğu mesajını müstakbel adaylara iletmek istiyor.
Daha önce belki de nadiren ziyaret edebildiği ailesine kavuşan kadına, ailesi ve arkadaşları zılgıtlar ve müzik eşliğinde "Evine hoş geldin" diyor.
Ne aile ne konu komşu ne de toplum kadını suçluyor, damgalıyor ya da rahatsız ediyor.
Bilakis aile ve arkadaşlar, boşanan kadına ayrıldığı eşinin onun gibi iyi bir kadını kaybettiğini, birçok erkeğin onunla evlenmek için sıraya gireceğini söyleyip teselli ediyor.
Boşanan bir kadın, hiç evlenmemiş bir kadın kadar özgürce hayatını sürdürebiliyor.
Ülkenin bazı kesimlerindeki boşanma partilerinde, genç bir erkek, eski kocayı kıskandırmak için kadına bolca iltifatta bulunarak eski kocayı yerden yere vuruyor.
Moritanyalı sosyolog Mohammad Ould Tourad'a göre bu partiler Moritanya'yı bölgedeki diğer ülkelerden ayıran bir özellik.
Boşanmaya kişisel bir başarısızlık olarak değil de yeni bir fırsat olarak yaklaşmak kadınların öz değerlerini güçlendirmelerine destek oluyor.
Bugün gerek İslam gerek Arap dünyasında boşanma oranının en yüksek olduğu ülkenin Moritanya olduğu iddia ediliyor; ancak bu konuda güvenilir bir istatistik bulunmuyor.
Sadece Maure toplumunda değil, tüm Moritanya'da boşanma o kadar normal kabul ediliyor ki, boşanıp baba evine dönen kadınların eski evlerindeki eşyaları sattıkları bir boşanma pazarı bile var.
Bu pazarlara gelenler hem boşanan kadınlara maddi olarak destek olmak istediklerini hem de ihtiyaç duydukları ürünleri daha uygun fiyata alabildiklerini söylüyor.
Erkekler boşanmış kadınlarla evlenmekte sakınca görmüyor; bilakis daha tecrübeli oldukları ve daha az talepte bulundukları için boşanmış kadınları tercih ediyorlar.
Ancak diğer taraftan boşanan erkeğin itibarı zedeleniyor.
Moritanyalı kadınlar boşanmış bir erkekle evlenmek istemiyor.
Her ne kadar boşanmanın kutlanacak bir şey olmadığı ve bu partilerin yalnızca kadının kendini boşandığı için değersiz hissetmemesi ve teselli bulması için düzenlendiği söylense de toplumun azımsanmayacak bir kesimi bu partilerin boşanma kararını kolaylaştırdığını düşünüyor.
Çünkü boşanmaların artması ailelerin dağılması anlamına geliyor.
Kadınların boşanma gibi zor bir süreçten geçerken olabildiğince az etkilenmesinin hedeflendiği ülkede ne yazık ki bedeli ödeyen taraf çocuklar oluyor.
Ebeveyninin boşanması neticesinde yaşadığı travmadan dolayı psikolojik sorunlarla boğuşan çocukların yanı sıra, kimse sahiplenmediği için ortada kalan çocuklara da rastlanıyor.
Nitekim araştırmalara göre sokak çocuklarının büyük kısmı boşanmış aile çocukları.
Kolayca boşanma davası açan kadınlar, çocukların velayetini de aynı kolaylıkla elde ediyor.
Erkekler yasal olarak çocuklarının nafakasını ödemekle yükümlü fakat bu konuda çok az yaptırım olduğundan genellikle mali yük kadınların sırtına biniyor.
Bu yükü kaldıramayan kadınlar ise çocuklarından tamamen vazgeçebiliyor.
Moritanya'nın Soninke kabilesine mensup İsmail Soumare, boşanmanın bu kadar basitleştirilmesinin ailede istikrarsızlık oluşturduğunu dile getiriyor:
Genellikle çocuklar kendi hâline bırakılıyor ve zamanla travma yaşıyorlar ama bu durum toplumumuzda görmezden geliniyor. Bana göre âlimler boşanma konusunda İslam'ı esas alarak konuşmalı. Dinimizde boşanmaya yalnızca belirli durumlarda müsaade ediliyor.
Moritanya'daki boşanma partileri, boşanma sürecinden daha fazla etkilenen kadınların hayatlarında yeni bir başlangıç yapmalarını kutluyor ve onları hayatlarına sağlıklı bir şekilde devam etmeleri için yüreklendiriyor.
Lakin ailevi değerler ve boşanan ailelerdeki çocukların yaşaması muhtemel sıkıntılar göz önüne alındığında bu partiler kimi çevrelerce abartılı ve boşanmaya teşvik edici olarak değerlendiriliyor.
4,6 milyon nüfuslu Moritanya'da, başta Arap asıllı Morlar(Maure) ve Mor Siyah Melezleri olmak üzere Tukulo, Fulbe, Wolof, Fulani ve Soninkeler gibi çeşitli etnik gruplar bir arada yaşıyor.
Kaynaklar:
https://www.trtworld.com/magazine/why-do-mauritanian-women-celebrate-divorce-32997
https://newsbeezer.com/egypteng/the-divorcee-market-in-mauritania-the-other-side-of-a-devastating-phenomenon/
https://www.focusonafrica.info/en/the-arab-world-we-dont-know-divorce-parties-for-sahrawi-women/
https://laicismo.org/la-fiesta-del-divorcio-en-mauritania/65045
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
