Elon Musk, Jeff Bezos, Sam Bankman-Fried: Bu kadar servet neden yok oldu?

Bu, hepimize servetin doğasını ve neyin gerçek neyin hayal olduğunu düşündürmeli

30 yaşındaki Sam Bankman-Fried, kripto para piyasalarının yıldızlarından biri olarak görülüyordu (AFP)

Elon Musk iki hafta önce Twitter'ı satın almak için 44 milyar dolar harcadı. Şimdiyse Musk iflas etmiş olabileceğini söylüyor; kendisinin değil, Twitter'ın. Peki o 44 milyar dolara ne oldu?

Geçen hafta pazartesi günü Sam Bankman-Fried'in net serveti 16 milyar dolardı. Cuma günü şirketleri iflas başvurusunda bulundu ve öyle görünüyor ki bu net servet sıfırlandı. Peki o 16 milyar dolara ne oldu?

Elon Musk'ın Tesla'daki ortaklığı da dahil birçok başka varlığı olduğu doğru. New York borsasının cuma günkü kapanışında net serveti 189 milyar dolar olarak gösterilen Musk, hâlâ küresel Bloomberg Milyarderler Endeksi listesinin zirvesinde ve Twitter'ın da kesinlikle bir değeri var. Kimse Sam Bankman-Fried'in başka hangi varlıklara sahip olabileceğini bilmiyor (belki de çok fazla değildir) bu yüzden onunki çok farklı bir hikaye. Ancak ortak tema servetin yok oluşudur ki bu, hepimize servetin doğasını ve özellikle neyin gerçek neyin hayal olduğunu düşündürmeli.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Bu önemlidir çünkü epeyce servet yok oldu. Bunu çok farklı şekillerde değerlendirebilirsiniz. Milyarderlerle başlayalım. Bloomberg'in hesabına göre ilk 10'daki 8 kişi geçen yılın sonuna göre fakirleşti. Musk'ın serveti neredeyse 82 milyar dolar azaldı. Sonraki en büyük kaybedense 68 milyar dolar düşüşle Amazon'un başkanı Jeff Bezos oldu.

Kazananlarsa yalnızca Hindistan'daki iki sanayiciydi: 138 milyar dolarla şu anda dünyada üç numara olan Gautam Adani ve 92 milyar dolarla 8. sırada yer alan Mukeş Ambani. İlk 10'da Amerikalı olmayan yalnızca bir kişi daha var ve bu isim, 160 milyar dolarlık servetiyle ikinci sırada yer alan Bernard Arnault. Arnault, dünyanın en büyük lüks tüketim grubu olan LVMH Moët Hennessy - Louis Vuitton'u büyüttü. Bu zor zamanlarda bile lüks tüketim, içinde olmak için iyi bir iş.

Milyarderlerin başına gelenler, daha ortalama ölçekteki çoğu yatırımcının da başına gelmiştir. Tüm kripto para stokunun değeri düştü. Kripto para birimlerindeki 200 milyar doların iki gün içinde nasıl yok olduğunun haberini geçen hafta yaptık. Son aylarda milyonlarca bireysel kripto yatırımcısı darmaduman oldu. Bunlardan biri Celsius Network'ün çöküşüyle 40 milyon dolar kaybetti. Ne yazık ki FTX'in iflasıyla birlikte mağdurlara milyonlarca kişi daha eklenecek. En tepedeki 30 kripto para birimini hızlıca hesapladığımda, cuma günkü kapanış sırasında yaklaşık 783 milyar dolar değerindeydiler. Geçen yıl kasımda zirveye ulaştıklarındaysa bu rakam 3 trilyon dolardı.

Geleneksel varlıkların da değeri düştü. Örneğin S&P500 bu yıl yüzde 17 geriledi ancak geleneksel olmayan varlıklardaki düşüş çok daha büyük oldu. Niçin? Cevap, servetin doğasının en temeline kadar uzanıyor. Bir varlığa değer biçmenin birçok yolu olsa da bunlar basitçe iki gruba ayrılır.

Değerleme biçimlerinden biri, gelecekteki gelir akışı için şimdi ödediğiniz tutarla yapılandır. Tahviller için hesaplama açıktır: Tahvilin vade sonuna kadar, ki bu noktada sermaye de geri alınır, faiz ödemelerinden elde ettiğiniz getiri. Hisse senetleri hesaplamaları açıklıktan daha uzaktır çünkü temettülerin ne kadar büyük olacağını veya uzun vadede şirkete ne olacağını bilmezsiniz: Devir mi alınacak yoksa iflas mı edecek?

Yine de temelde bir gelir akışı satın alıyorsunuz. Hemen hemen aynısı, gayrimenkul için de geçerli. Gelecekteki kira ödemelerini satın alıyorsunuz. Bulunduğunuz mülkte yaşamayı seçerseniz, tabiri caizse, kirayı kendinize ödüyorsunuz. Mülklerin fiyatları yükselir ve düşer ancak değer hesaplamanın bir temeli vardır: Söz konusu mülkte oturmak için ne kadar kira ödemeniz gerektiği.

İkinci grup varlıklardaysa gelir akışı yoktur. Farklı bir şey satın alıyorsundur. Bu, güvenlik olabilir. İnsanlar altın satın alır çünkü bunun binlerce yıldır bir değer saklama aracı olduğunu bilir. Bu, güzellik olabilir. İnsanlar, tabloları izleyiciye verdiği zevk için satın alır. Bu, sosyal statü olabilir. Birleşik Krallık'ta zenginlerin siyasi partilere para vererek soyluluk unvanı satın alması için (utanç verici de olsa) kabul görmüş bir yol vardır. Özel kulüplerin üyelik ücretleri yüksektir. Ancak çoğu zaman bu neden, gelecekteki bir miktar sermaye kazancı beklentisidir ve bunun cazibesi kripto dünyasında özellikle belirgindi.

Kriptoya ayartılan, ve FTX'i kullanan, kişilerin gerçekten utandırıcı bir örneği, Tom Brady ve Gisele Bündchen'in burada izleyebileceğiniz kötü şöhretli reklamıydı. Bir yıldan biraz daha uzun bir süre önce çekilen reklam, o dönemin gözde çiftini tanıdıkları kişileri ayartmak için ararken gösteriyor. Reklamın gerçekten zekice tarafı, sıradan kişilerin "Var mısın?" sloganıyla özel bir kulübe davet edilmesi ve "Varım" yanıtını vermesi fikriydi.

Kripto paranın riskli olduğu ve bunun yatırım tavsiyesi olmadığı uyarısı, reklamın sonunda yaklaşık üç saniyeliğine küçücük yazılmış şekilde görünüyordu.

İlk varlık grubunda, onlara değer biçmenin rasyonel yolları vardır. İkincisindeyse rasyonel bir değer yoktur. Bu, bir değer olmadığı anlamına gelmez, sadece değeri hesaplamanın imkansız olduğu anlamına gelir. Bu da bizi yeniden son haftalarda yaşananlara getiriyor.

Kayıpların bir kısmı (örneğin Jeff Bezos'un ve Amazon'daki ortaklığınınki) açıklanabilir. İşler fena gitmiyor ama umulan kadar iyi değil. Ancak FTX örneğinde, ilham verici bir girişimcinin Tom Brady ve Gisele Bündchen'in aralarında bulunduğu üyelerle oluşturduğu bir kulübün üyeliği dışında gerçekte hiçbir değer yoktu. Hikayenin tamamı henüz ortaya çıkmadı ancak illüzyon dağılınca servetin buharlaştığı şimdiden aşikar. Orada hiçbir şey yoktu.

Peki ya Twitter? Yani orada bir şey var, o yüzden bir değeri olmalı. Ancak Elon Musk da dahil hiç kimse değerinin ne olduğunu bilemez, Twitter için ödediği 44 milyar dolardan daha az olduğunu bilebilir ama...

 

https://www.independent.co.uk/voices

Independent Türkçe için çeviren: Onur Bayrakçeken

Bu makale kaynağından aslına sadık kalınarak çevrilmiştir. İfade edilen görüşler Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

© The Independent

DAHA FAZLA HABER OKU