Pek ilgilenmesek de IŞİD hâlâ hayatta ve tehlikeli

Ortadoğu, Afrika ve Asya'daki birçok hükümetin ciddi başarısızlıkları göz önüne alındığında IŞİD'in veya farklı bir halinin yeniden dirilmesi neredeyse kaçınılmaz

Ketta'da Pakistanlı bir yaya IŞİD'in Arapça kısaltması olan "DAEŞ" yazılı grafitinin önünden geçiyor (AFP)

Yılbaşı kutlamalarının başlamasından önceki günlerde Türkiye'nin güvenlik güçleri, ülke çapındaki hücre evlerine dağılmış ve IŞİD mensubu olduğundan şüphelenilen yaklaşık 36 kişinin tutuklandığını duyurdu.

Türkiye, IŞİD'in üstüne giderken yalnız değildi. Komşu Irak'ta 2021'in son 11 gününde ordu, cihatçı grubun yol kenarında gerçekleşen bir dizi bombalı saldırının sorumluluğunu üstlenmesinin hemen ardından ülkenin orta, kuzey ve batı bölgelerinde kara operasyonları ve hava saldırılarıyla en az 22 IŞİD savaşçısını öldürdü.

Üç yıldan uzun bir süre önce dönemin ABD Başkanı Donald Trump, IŞİD'in "yenildiğini" ilan etse de Suriye İnsan Hakları Gözlemevi'ne göre cihatçı grup 2021'de yalnızca Suriye'nin kuzeyinde 342 saldırı (neredeyse günde bir saldırı) gerçekleştirdi.

Kurucusu Ebubekir Bağdadi ölmüş ve IŞİD'in eski halinde eser kalmamış olsa da güvenlik uzmanları endişe içinde grubun Ortadoğu ve ötesinde yeniden ortaya çıkmasına dair uyarılarda bulunuyor. Ortadoğu, Afrika ve Asya'daki birçok hükümetin ciddi başarısızlıkları göz önüne alındığında IŞİD'in veya farklı bir halinin yeniden dirilmesi neredeyse kaçınılmaz.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

ABD'nin IŞİD'le Mücadele Özel Temsilcisi John T. Godfrey, aralıkta gazetecilere verdiği demeçte "Sözümona fiziki halifeliği çökmüş olsa da IŞİD kararlı ve tehlikeli bir düşman olmaya devam ediyor" demişti.

Birçok kişinin Ortadoğu'nun muazzam bir kısmını birkaç yıl boyunca elinde tutan cihatçı grubu neredeyse unutması, hem ilgi süremizin kısalığının hem de IŞİD'e karşı yıllar süren savaşı takip eden birçok krizin (onu doğuran güvenlik eksiklikleriyle siyasi başarısızlıkların) kanıtı. Fakat cihatçı grup, doğduğu ve sözümona yenildiği Ortadoğu ve Doğu Akdeniz'deki merkezinden uzakta, Sahraaltı Afrika'da ve son yıllarda kök saldığı Asya'nın güneyi ve doğusunda hâlâ tehlike teşkil ediyor.

Grubun coğrafi kapsamı genişlemeye devam ediyor. IŞİD'in Afganistan'daki uzantısı, Taliban'ın yönetimi ele geçirmesinden sonra ülkenin güvenliğine yönelik en büyük tehdit olmayı sürdürüyor. Mısır'ın Sina bölgesindeki kolu neredeyse üç günde bir saldırı düzenliyor. Fas kuvvetleri daha iki hafta önce IŞİD'in bir planını bozdu. Ve grubun Mozambik'teki yandaşları ülkenin kuzeyinde az kalsın iç savaş çıkarıyordu.

Uluslararası Kriz Grubu tarafından geçen hafta yayımlanan bir raporda "İslam Devleti'nin Ortadoğu'daki sözümona halifeliğini kaybettiği 2017'den bu yana Afrika, devletler ve cihatçılar arasında dünyanın en azılı savaşlarından bazılarına şahit oldu" ifadeleri yer alıyordu.

Kıtadaki İslamcı militanlık yeni bir şey değil fakat son yıllarda İslam Devleti ve El Kaide'yle bağlantılı isyanlar tavan yaptı.

Bu ağla mücadele çabaları, kapsamları bakımından farklılık gösteriyor. Türkiye'de mücadele çoğunlukla kolluk kuvvetleri tarafından yürütülüyor. Geçen haftaki baskınlar ülkenin güneyinde, Batı'dan Suriye'ye gelen yardımların toplandığı Gaziantep ve doğudaki Şanlıurfa'nın yanı sıra başkent Ankara'nın 80 km doğusundaki Kırıkkale'de ve Karadeniz kıyısındaki Samsun'da gerçekleştirildi.

Kimisi Birleşik Krallık'tan ve Avrupa'nın geri kalanından gelen on binlerce yabancı turistin Noel döneminde Türkiye'ye akın etmesiyle Ankara'daki yetkililer anlaşılır şekilde gergin. 1 Ocak 2017'nin erken saatlerinde Reina gece kulübüne yapılan, 39 kişinin hayatını kaybettiği ve 79 kişinin yaralandığı korkunç IŞİD saldırısını unutmadılar.

Öte yandan Irak'ta IŞİD'e karşı geniş çaplı askeri operasyonlar devam ediyor ve cihatçı grup pes etme belirtisi göstermiyor. Grup son günlerde Irak'ın kuzeyinin iç kesimlerindeki Hemrin dağlık bölgesinde yol kenarlarında askeri konvoyları hedef alan çok sayıda bombalı saldırı düzenledi.

Suriye'de ise IŞİD, 2021'de Deyrizor, Haseke, Rakka ve Halep'e saldırı düzenleyerek 228 kişiyi öldürdü. Hâlâ Suriye'de bulunan ABD özel kuvvetleriyle birlikte çalışan Kürt liderliğindeki Suriye Demokratik Güçleri milisleri 800'den fazla şüpheliyi gözaltına aldı. Aralık ortalarında, Suriye ve Irak sınırında devriye gezen Birleşik Krallık Kraliyet Hava Kuvvetleri'ne ait iki Typhoon savaş uçağı müttefik birliklerine doğru uçan şüpheli bir IŞİD insansız hava aracını düşürdü.

ABD'li bir üst düzey yetkili 17 Aralık'ta bir konferans bağlantısında gazetecilere "Suriye'deki askeri varlığımızı sürdürmeye kararlıyız çünkü IŞİD ciddi bir sorun teşkil etmeye devam ediyor ve IŞİD'in yeniden dirilme riski de var" dedi.

IŞİD'le askeri bakımdan mücadele etmek hükümetlerin grupla savaşmasının tek yolu gibi görünüyor. Ama bu geçici bir çözüm. Zarar gören ülkelerde idare ve insan hakları başarısızlıklarından beslenen IŞİD gibi militan gruplardan kurtulmak için hiçbir miktarda ateş gücü, casus ya da insansız hava aracı yeterli olmayacak.

IŞİD'in dünyada önemli bir dayanak elde etmek için kullandığı Irak ve Suriye gibi yerlerdeki işlevsizlikler ve büyüyen sosyal ve siyasi çatlaklar hem varlığını sürdürüyor hem de bazı açılardan daha da kötüleşti.



https://www.independent.co.uk/independentpremium/voices

Independent Türkçe için çeviren: İrem Oral

Bu makale kaynağından aslına sadık kalınarak çevrilmiştir. İfade edilen görüşler Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

© The Independent

DAHA FAZLA HABER OKU