Çin, nükleer silah mühimmatını şaşırtıcı bir hızla büyütüyor. Ana hedeflerinden biri de gelecekte Tayvan üzerinden çıkabilecek bir savaşta ABD'ye karşı stratejik avantaj elde etmek.
Çin'in liderleri ABD'ye karşı nükleer caydırıcılık seviyesine ulaşmanın, gelecekte Tayvan üzerinden veya Güney Çin Denizi'nde çıkabilecek bir çatışmayı kesin surette geleneksel silah kullanımıyla sınırlı tutmasını, böylece ABD ordusunu bu avantajından bilfiil yoksun bırakmasını umuyor.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) karadan, denizden ve havadan fırlatılabilen, bazıları ABD şehirlerine ulaşabilen, nükleer başlık taşıyabilen balistik füzelerin de dahil olduğu küçük bir nükleer üçlemeyi halihazırda oluşturdu.
Pentagon'un 2021 Çin'in Askeri Gücü Raporu'nda Çin'in 2027'ye kadar 700 civarı ve 2030'a kadar da en az 1000 fırlatılabilen nükleer savaş başlığı temin edebileceğini öngörmesi bu hafta şiddetli tartışmalar yarattı. Bu, Pentagon'un geçen yılki 500 savaş başlığı tahminine kıyasla büyük bir artış.
2027 tarihiyse bilhassa endişe vericiydi. Bu, Halk Kurtuluş Ordusu'nun (HKO) 100. yıldönümünü kutlayacağı ve aynı zamanda Washington'daki birçok kişinin Çin'in Tayvan'ı işgal edeceğini tahmin ettiği yıl.
Pekin, Çin'den ayrılan özerk demokratik adayı ülkenin bir eyaleti olarak görüp gerekirse zor kullanarak geri alacağını vaat ederken, ABD içinse Çin'in büyüyen askeri gücünü kontrol altına almak için Tayvan'ı savunmak hayati önem taşıyor.
Raporda, "ÇHC'nin ABD'yi tehdit edebilecek, karaya konuşlandırılmış kıtalararası balistik füze başlıklarının sayısının yaklaşık 200'e çıkması bekleniyor" dendi.
Fotoğraflarla dünyadan haberler
Fotoğraflarla dünyadan haberler
-
1/30
24 Kasım 2024 - Filistinliler, bir yardım kuruluşunun mutfağından yemek almak için toplanıyor. Gazze'deki ailelerin, yardım ekiplerinin nispeten daha fazla erişimi olduğu bölgelerde bile genelde günde sadece bir kez yemek yiyebildiği bildiriliyor. Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı, Gazze'de devam eden insani krize önlem alınmazsa bu durumun yakında kıtlığa dönüşebileceğini aktarıyor. Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin, İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı hakkında bu hafta çıkardığı tutuklama emri gerekçeleri arasında "bir savaş yöntemi olarak aç bırakma" suçu da vardı (Mohammed Salem/Reuters) -
2/30
23 Kasım - Birleşmiş Milletler'in belirlediği 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü öncesinde İtalya'da binlerce kişi sokağa döküldü. Birleşmiş Milletler'e göre, kadınlara ve kızlara yönelik şiddet dünyadaki en yaygın insan hakları ihlallerinden biri. Dünya çapında, neredeyse üç kadından biri hayatında en az bir kez fiziksel veya cinsel şiddete maruz kalıyor. İtalyda'da "Non Una di Meno (Bir Kadın Daha Eksilmesin)" adlı sivil inisiyatifin girişimiyle gerçekleştirilen yürüyüşte kadınlar "Ataerkilliği silahsızlandıralım" yazılı pankart taşıdı (Yara Nardi/Reuters) -
3/30
22 Kasım 2024 - Sırbistan'ın Novi Sad kentindeki bir tren istasyonunun çatısının çökmesiyle 15 kişinin hayatını kaybetmesinden üç hafta sonra, göstericiler Belgrad'ın merkezinde sessiz bir protesto düzenliyor. Tren istasyonundaki büyük beton çatı, 1 Kasım'da aniden çökmüştü. Yetkililer geniş kapsamlı bir soruşturma sözü vermiş ve Sırbistan İnşaat, Ulaşım ve Altyapı Bakanı Goran Vesic istifa etmişti. Eylemciler, ölümcül kazanın sorumlularının tutuklanmasını talep ediyor (Andrej Isakovic/AFP) -
4/30
21 Kasım 2024 - Lübnan'da itfaiye, başkent Beyrut'un güneyindeki Haret Hreik mahallesine İsrail'in düzenlediği hava saldırısı sonucu çıkan yangınlara müdahale ediyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki çatışmalar sürerken bugün Uluslararası Ceza Mahkemesi, Gazze'de savaş suçu işledikleri gerekçesiyle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama kararı çıkardı. (Lahey'deki mahkeme, açıklamasında Hamas lideri Muhammed Deif hakkında da tutuklama emri çıkardığını duyurdu (AFP) -
5/30
20 Kasım 2024 - Yunanistan'da ekonomik koşulların iyileştirilmesi çağrısıyla ülke genelinde işçiler 24 saatlik genel greve gitti. Grev ülke genelinde toplu taşımayı aksattı ve hayatı durma noktasına getirdi. Yunanistan Genel İşçi Konfederasyonu açıklamasında "Fiyatlar ve kiralar fırladı, maaşlarsa düşük kaldı" ifadelerini kullandı (Aris Messinis/AFP) -
6/30
19 Kasım 2024 - Birleşik Krallık'ta çiftçiler başkent Londra'da protesto düzenledi. Sokaklara dökülen binlerce çiftçi, veraset vergisinin değiştirilme planının geri çekilmesi talep etti. Protestocular arasında ünlü Top Gear programının sunucusu Jeremy Clarkson da yer aldı (Ben Stansall/AFP) -
7/30
18 Kasım 2024 - Gazze'nin merkezindeki El-Cela Caddesi caddesinde halk, İsrail saldırısı sonrasında yıkılan evin başında toplanıp enkaz altında kalanları kurtarmaya çalışıyor. Hamas kontrolündeki Gazze'de Sağlık Bakanlığı son 24 saatte İsrail saldırıları sonucunda 76 kişinin öldüğünü ve 158 de yaralı olduğunu açıkladı. İsrail, Lübnan'ın başkenti Beyrut'a da saldırılar düzenledi (Ömer El-Kattaa/AFP) -
8/30
18 Kasım 2024 - Brezilya yerlileri Rio de Janerio'daki G20 zirvesi öncesinde düzenlediği protestoda ABD Başkanı Joe Biden, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Japonya Başbakanı İşiba Şigeru'nun figürlerini suya gömdü. Protesto, dünyanın en zengin ülkelerinin gezegendeki iklim ve biyolojik çeşitlilik sorunlarının çözümüne liderlik etmedikleri söylemiyle düzenlendi (Pablo Porciuncula/AFP) -
9/30
16 Kasım 2024 - Ölen bir kambur balina, Güney Afrika'nın yasama başkenti Cape Town'da Ulusal Deniz Kurtarma Enstitüsü (NSRI) tarafından çekiliyor. Avcılık, geçmişte kambur balina sayısında ciddi bir düşüşe yol açmıştı. ABD, 1973'te tüm kambur balinaları nesli tehlikede kategorisine almıştı. 1985'te ticari balina avcılığına getirilen moratoryum, kambur balina popülasyonunun artışında önemli bir rol oynadı. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi, halihazırda 14 farklı popülasyonun 4'ünün neslinin tehlikede, birininse tehdit altında olduğunu bildiriyor (Nic Bothma/Reuters) -
10/30
15 Kasım 2024 - Bangkok'ta bir kadın, Loy Krathong festivali sırasında nehir tanrıçasına şükranlarını sunmak için yaprak ve çiçeklerden yapılmış Krathong'u parktaki bir lagüne yerleştiriyor. Festival her yıl, Tayland Ay takviminin 12. ayında, dolunayda kutlanıyor. Ülkedeki en büyük festivallerden biri olan Loy Krathong'da Taylandlılar, su tanrıçasına şükranlarını temsil eden adakları küçük teknelerle yüzdürüyor. Bununla kirlilik veya israf gibi davranışları için af da diliyorlar (Chalinee Thirasupa/Reuters) -
11/30
14 Kasım 2024 - National Geographic Pristine Seas, Pasifik Okyanusu'ndaki Solomon Adaları'nın yakınında keşfedilen dünyanın en büyük mercanının 24 Ekim'de çekilen fotoğrafını bugün paylaştı. Bilim insanları, Pristine Seas araştırma gemisinde çalışırken buldukları mercanın "hayat ve renkle dolu" önemli bir keşif olduğunu söylüyor. Genişliği 34 metre ve 5 metreden daha yüksek olan mercan, uzaydan bile görülebiliyor. Devasa mercanın 300 yıllık olduğu tahmin ediliyor (Manu San Felix/National Geographic Pristine Seas/AFP) -
12/30
13 Kasım 2024 - Fransa'da, Michelin'in Clermont-Ferrand'daki merkezinde düzenlenen eylemde, Genel Emek Konfederasyonu ceketi giyen bir protestocu bir sis bombasının yanından geçiyor. Araç lastiği üreticisi Michelin, 5 Kasım'da 1250'den fazla kişinin çalıştığı iki fabrikasını kapatmayı planladığını açıklamış ve kararın "son çare" olarak alındığını söylemişti. Sadece işten çıkarma planlarından vazgeçilmesini değil, maaş artışının da garanti altına alınmasını talep eden sendikalarla şirket yönetimi arasında henüz bir uzlaşmaya varılamadı (Olivier Chassignole/AFP) -
13/30
12 Kasım 2024 - Bakü'deki Birleşmiş Milletler iklim değişikliği zirvesi COP29'un açılış töreninde dansçılar performans sergiliyor. Bu sene gerçekleştirilen COP’ta ülkelerin enerji politikalarının yanı sıra yeni kolektif finansal hedeflerin belirlenmesi bekleniyor. Zirve, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de başladı. İklim aktivistleri pazartesi günü Gürcistan'da bir miting organize ederek Azerbaycan'ın iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmasını protesto etmişti. Tiflis'te bir araya gelen birçok aktivist, Azerbaycan'ın baskıcı politikaları nedeniyle iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmayı hak etmediğini savunmuştu. Greta Thunberg, Azerbaycan'ın zirveyi "işlediği suçları ve insan hakları ihlallerini yeşil aklama yoluyla örtbas etme şansı" gibi gördüğünü ileri sürmüştü (Maxim Shemetov/Reuters) -
14/30
11 Kasım 2024 - Sudan ordusuyla ilişkili silahlı kişileri taşıyan kamyon, ülkenin doğusundaki Gedaref sokaklarında. Sudan'da rakip generaller arasında Nisan 2023'ten beri süren savaş onbinlerce kişinin ölümüne ve 11 milyondan fazlasının da yerinden olmasına yol açtı. Birleşmiş Milletler'e göre yerinden edilenlerden 3,1 milyonu ülke sınırları dışında sığınacak bir yer arıyor (AFP) -
15/30
10 Kasım 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Deyr El Balah'ta Filistinliler yemek kuyruğunda. BM Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) Genel Komiseri Philippe Lazzarini, Gazze'nin kuzeyinde kıtlık yaşanabileceğini belirterek, "Açlık İsrail devleti tarafından silah olarak kullanılıyor" dedi. Lazzarini, "Gazze Şeridi'ne girmesine izin verilen yardım yetersiz. Günde ortalama 30 tırın biraz üzerinde ve bu günlük ihtiyacın yalnızca yüzde 6'sına tekabül ediyor" ifadelerini kullandı (Ramadan Abed/Reuters) -
16/30
9 Kasım 2024 - Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Berlin Duvarı'nın yıkılışının 35. yıldönümünde düzenlenen çiçek bırakma törenine katıldı. Törende Soğuk Savaş döneminde Doğu Berlin'den Batı Berlin'e geçerken hayatını kaybedenler anıldı. Berlin Duvarı'nın yıkılışının yıldönümü kapsamında her yıl canlı müzik, sergiler ve eski duvarın bir ucundan diğerine yapılan koşu da dahil olmak üzere çeşitli etkinlikler gerçekleştiriliyor (Ebrahim Noroozi/AP) -
17/30
8 Kasım 2024 - İspanya'daki atlı sivil muhafızlar, ölümcül afetin ardından ülkenin doğusundaki Valensiya bölgesinde zarar gören araçların yanından geçerek mağdurları arıyor. Ülkede son 50 yılda yaşanan en kötü sel felaketi, 210'dan fazla kişinin ölümüne, onlarca kişinin kaybolmasına ve kasabaların çamur altında kalmasına yol açtı. Sel özellikle Valensiya'da büyük bir yıkıma sebep oldu (Jose Jordan/AFP) -
18/30
7 Kasım 2024 - Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'ye sarılıyor. Avrupa Siyasi Topluluğu'nun 5'inci zirvesi, kıtanın karşı karşıya olduğu güvenlik zorluklarını ele almak amacıyla Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de başladı. Zirvede Avrupa Birliği üyesi ülkelerin liderleriyle üye olmayan ülkelerin liderleri bir araya geliyor. Ana gündem maddeleri arasında düzensiz göçle mücadele, ekonomi güvenliği ve iklim de var (Ludovic Marin/AFP) -
19/30
6 Kasım 2024 - 2024 ABD Başkanlık Seçimi'ni kazanan Donald Trump, Florida eyaletindeki West Palm Beach Kongre Merkezi'nde konuşma yaptı. Trump, zafer konuşmasında kendisini destekleyen herkese teşekkür etti ve ekonomik büyüme ve ulusal güvenlik vaatlerinde bulundu. Sandıkların kapanmasıyla birlikte erken sonuçlar, seçim yarışının başa baş gittiğini gösterse de Trump, salıncak eyaletlerde kazanarak zafere ulaştı. Trump, rakibi Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'ten yaklaşık 5 milyon fazla oy aldı (Jim Watson/AFP) -
20/30
5 Kasım 2024 - ABD'nin New York kentinde seçmenler oy kullanıyor. ABD'de seçim gününe gelindi ve Demokrat Parti'nin adayı Kamal Harris'le Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump arasındaki yarış haftalardır başa baş ilerliyor. Seçimin sonucunu 7 salıncak eyaletteki oyların belirleyeceği düşünülüyor (Leonardo Munoz/AFP) -
21/30
4 Kasım 2024 - İspanya'nın Valensiya bölgesindeki Alfafar'ın caddelerinde polis memurları sokaklardaki çamurun temizlenmesine yardım ediyor. İspanya'da uzun zamandır görülen en kötü sel felaketinde hayatını kaybedenlerin sayısı 217'ye ulaşırken arama kurtarma çalışmaları hâlâ sürüyor. Yetkililer sokakların temizlenmesinin en az bir hafta süreceğini belirtirken bölgede 17 bin polis, jandarma, asker ve sivil koruma görevlisi çalışıyor (Jose Jordan/AFP) -
22/30
3 Kasım 2024 - Brezilya'daki Formula 1 Sao Paulo Grand Prix'sini Red Bull Racing'in Hollandalı pilotu Max Verstappen kazandı. "Uçan Hollandalı", son derece kaotik geçen yarışa 17. sıradan başlamıştı. İkinci ve üçüncü sırayı Alpine pilotları Esteban Ocon ve Pierre Gasly alırken, pilotlar şampiyonasında Verstappen'le Norris arasındaki fark 62'ye çıktı (Nelson Almeda/AFP) -
23/30
2 Kasım 2024 - Hindistan'ın Mumbai şehrinde, Ölüler Günü'nde mezara çiçek koyan bir kadının drone görüntüsü. Cadılar Bayramı'yla başlayan üç günlük dönemde, Hıristiyanlar ölülerle yaşayanlar arasındaki perdenin kalktığına inanıyor. Hıristiyanlar, Hindistan nüfusunun yalnızca yüzde ikisini oluşturuyor. Geçen ay çeşitli Hıristiyan mezheplerinin liderleri, kendilerine yönelik şiddetteki artışı protesto etmek üzere Yeni Delhi'de eylem düzenlemişti (Francis Mascarenhas/Reuters) -
24/30
1 Kasım 2024 - Afrika penguenleri, Cape Town yakınlarında turistlerin uğrak noktalarından olan penguen kolonisinde, sahilde dinleniyor. Boulders penguen kolonisi 1983'te kurulmuş ve kolonideki kuş sayısı çevredeki ada kolonileri sayesinde artırılmıştı. Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) yakın zamanda Afrika penguenini, nesli tehlike altında olan türlerden nesli kritik tehlikedeki tür kategorisine taşıdı. Halihazırda popülasyonunun yüzde 97'sini kaybetmiş olan kuşun nesli, bir değişiklik olmadığı takdirde 4 bin günden kısa bir süre içinde tükenebilir (Rodger Bosch/AFP) -
25/30
31 Ekim 2024 - ABD'nin Missouri eyaletindeki St. Charles kentinde bir yurttaş, Cadılar Bayramı'na özel kıyafetiyle oy kullandı. Seçime sayılı günler kala Kamala Harris ve Donald Trump arasındaki yarış başabaş devam ediyor. ABD Başkanı Joe Biden'ın, destekçilerini "çöp" diye nitelemesi üzerine Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adayı Trump, çöp kamyonuna bindi. Öte yandan Arnold Schwarzenegger, Kamala Harris'i desteklediğini açıkladı (Robert Cohen/AP) -
26/30
30 Ekim 2024 - İspanya'nın güneyindeki Valensiya'da gerçekleşen sel, arabaları bu hale getirdi. Kurtarma ekipleri, şiddetli yağmurların yol açtığı seller sonucunda 95 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Kayıpları arama çalışmalarıysa sürüyor. Valensiya'da 1996'dan bu yana metrekareye en fazla yağışın düştüğü bildirildi. Meydana gelen felaketten dolayı 3 günlük ulusal yas ilan edildiği açıklandı (Jose Jordan/AFP) -
27/30
29 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezinde Filistinli mültecilerin kaldığı Nuseyrat kampındaki Birleşmiş Milletler Yardım ve Bayındırlık Ajansı'na (UNRWA) ait yardım dağıtım merkezinin kapısındaki açıklıktan bir adam dışarı bakıyor. İsrail, parlamentosunun yıkıma uğramış Gazze Şeridi'ndeki ana BM yardım kuruluşunu yasaklayan bir tasarıyı onaylamasının ardından artan bir uluslararası tepkiyle karşı karşıya kalıyor. 90 gün içinde yürürlüğe girmesi beklenen mevzuatın, UNRWA'nın Doğu Kudüs genel merkezinin kapatılmasına ve Refah üzerinden Gazze'ye insani yardım ulaştırılmasının engellenmesine yol açması öngörülüyor (Eyad Baba/AFP) -
28/30
28 Eylül 2024 - Eski ABD Başkanı Barack Obama, ABD Başkan Yardımcısı ve Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'in Pensilvanya eyaletinin Philadelphia kentinde düzenlenen mitinginde konuştu. Ayrıca Bruce Springsteen ve John Legend gibi sanatçılar da sahneye çıkıp seyircileri Harris'e oy vermeye ve arkadaşlarıyla ailelerini sandık başına gitmeye teşvik etmeye çağırdı (Matthew Hatcher/AFP) -
29/30
27 Ekim 2024 - Ferrari pilotu Carlos Sainz Jr. Formula 1 Meksika Grand Prix'sinde pitte. İspanyol pilot kariyerindeki 4. F1 zaferini elde ederken, takım arkadaşı Charles Leclerc, son turlarda yaptığı hatayla ikinciliği McLaren'in şampiyonluk mücadelesi veren pilotu Lando Norris'e kaptırıp üçüncülüğe razı oldu. Pilotlar şampiyonasında zirvedeki isim Max Verstappen ise yarış içinde toplamda 20 saniye ceza aldı ve 6. sırada bitirdi (Carlos Perez Gallardo/Reuters) -
30/30
26 Ekim 2024 - Birleşik Krallık'ta göçmen karşıtı protestolardaki bir eylemci, Cumhuriyetçi başkan adayı ve eski ABD Başkanı Donald Trump'ın maskesini takıyor. Eylem İngiltere'nin başkenti Londra'da, ülkedeki aşırı sağcı grupların başında gelen İngiliz Savunma Ligi'nin eski lideri Tommy Robinson'ın çağrısıyla organize edilmişti. Robinson, planladığı yürüyüş öncesi Terörle Mücadele Yasası çerçevesinde suçlanarak dün gözaltına alınmıştı. Irkçılık karşıtları da aşırı sağcılara tepki amacıyla eylem düzenledi. İki grubun karşı karşıya gelmesini engellemek üzere güvenlik önlemleri alındı (Hollie Adams/Reuters)
Çin, rapora "kesinlikle karşı çıktığını" açıkladı. Çin Savunma Bakanlığı sözcüsü Wu Qian, yaptığı açıklamada raporun "sözümona Çin tehdidine dair anlatıyı ilerlettiğini ve Çin ordusunun modernleşmesini karaladığını" söyledi.
Çin'in askeri harcamaları, nükleer politikaları ve Tayvan'la olan sorunları hakkında asılsız suçlamalarda bulunuyor.
ABD yaklaşık 3 bin 750 nükleer savaş başlığı bulunduruyor, bu nedenle Çin nükleer bir süper güç haline gelse de 2030'a kadar bu cephaneliğin yalnızca 4'te birinden biraz fazlasına sahip olacak. Fakat analistler, öngörülen artışın Çin'i askeri olarak cesaretlendireceğini ve ABD'yi iki ülkenin gelecekteki herhangi bir çatışmasında nükleer savaş başlıkları kullanmaktan caydırabileceğini belirtti.
King's College London'daki Doğu Asya Güvenliği bölümünden yardımcı doçent Nicola Leveringhaus, "Çin'in ABD'nin nükleer kapasitesine 'yetişmeye' çalıştığını düşünmüyorum ama Çin'in nükleer mühimmatındaki büyümenin ABD'nin mühimmatındaki niteliksel büyümeler ışığında değerlendirilmesi gerekiyor" dedi.
Çin, büyük nükleer güce sahip bir devlet olan ABD'ye kıyasla daha az nükleer silaha sahip bir devlet olarak giderek daha fazla rahatsız hissediyor. Başka bir deyişle, Çin nükleer ibreyi kendi lehine çevirmek istiyor ama bunun amacı ABD'yle denk olmak değil.
Bu son açıklama, Çin'in ABD'ye nükleer bir saldırıda bulunmasının en azından şimdilik intihar anlamına gelebilecek ihtimal dışı bir senaryo olduğunu ima ediyor. Ancak görünüşe göre Pekin, özellikle Tayvan konusunda ABD'yle nükleer olmayan bir çatışmanın daha olası hale geldiğini düşünüyor. Washington Post'un araştırmacı gazetecilerinin yazdığı bir kitap, geçen yıl ABD Genelkurmay Başkanı Orgeneral Mark Milley'nin Çin'deki meslektaşlarına ABD'nin ÇHC'ye karşı nükleer bir saldırı başlatmayacağına dair gizlice güvence verdiğini iddia etti.
Analistler, Çin'in planının ABD'yle nükleer ilişkilerinde bir an önce "stratejik istikrara" ulaşmak, yani her iki tarafı da olası bir çatışmayı geleneksel düzeyde tutmaya zorlayan karşılıklı nükleer caydırıcılık tesis etmek olduğunu söylüyor.
Çin nükleer silah politikası uzmanı ve Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nün Güvenlik Çalışmaları Programı Direktörü Taylor Fravel, "Bu, kriz veya çatışma olursa Birleşik Devletler'in bunu sona erdirmek için Çin'i nükleer silah kullanmakla tehdit etme olasılığının daha düşük olacağı anlamına geliyor" dedi.
ABD'nin devasa nükleer mühimmatının oluşturduğu tehdidin azalmasıyla, Tayvan'la savaşta Çin'in askeri seçenekleri nükleer olmayan silahlar düzeyinde tutma olasılığı kesinlikle artıyor ki bu da Hint-Pasifik bölgesindeki en sağlam savaş gücünü oluşturmak için ordusuna yıllardır hızla ve kapsamlı şekilde yatırım yapmasının doruk noktasına ulaştığına işaret ediyor.
Geçen hafta Washington'daki Aspen Güvenlik Forumu'nda konuşan General Milley, Pekin'in Çin'in Tayvan'ı işgaline hazırlanma hevesini ima etti. Fakat Milley bunun önümüzdeki iki yıl içinde gerçekleşmesinin olası olmadığını söyledi.
Carnegie'nin Pekin'deki Nükleer Politika Programı'nda kıdemli araştırmacı olan Tong Zhao, The Independent'a verdiği demeçte, "Tayvan Boğazı üzerinde Çin'in geleneksel askeri avantajları giderek arttığı için Pekin, Çin'in Tayvan'ı askeri güçle ele geçirmesini önlemek için Washington'un nükleer silah kullanmakla tehdit etmeye yönelik giderek daha fazla nedeni olabileceğinden endişe ediyor" dedi.
"Çin'in nükleer kapasitesini geliştirmesi, ABD'nin bu türden bir nükleer gerginlik tehdidini caydırmakta işe yarayabilir" diye ekledi.
Geçen yıl Çin Komünist Partisi (ÇKP) liderliği, HKO'yu 2027'deki 100. yıldönümüne kadar modern bir askeri güç, ABD'ninkiyle eşit düzeyde bir ordu haline getirmeyi hedef olarak belirlemişti.
Financial Times geçen ay Çin'in iki füze denemesi yaptığını duyurmuştu. İki testten en az birinde nükleer başlık taşıyabilen, ilk kez Dünya çevresinde dönerek "kısmi yörüngeli bombardıman" sistemini uygulamaya koyabilecek bir "hipersonik süzülme aracı" kullanıldı ki bu gelişme ABD'li yetkililerde "şok etkisi yarattı". Çin herhangi bir füze denemesi yapıldığını yalanlarken denemenin uzay aracı içerdiğini söyledi.
Tayvan'dan gelen raporlarsa, ABD deniz piyadeleri ve özel kuvvetlerindeki birimlerin Tayvan kuvvetlerini eğitmek ve olası bir Çin saldırısına karşı adanın savunmasını desteklemek için en az bir yıldır orada konuşlandırıldığını ortaya çıkardı.
Pek çok Çinli uzman, Çin'in nihai hedefinin ABD'yi Çin'in otoriter siyasi sistemiyle "bir arada yaşamayı" kabul etmeye zorlamak ve Çin'in iç işlerine "müdahale ederek" ulusun "büyük yeniden canlanmasını" durdurma dürtüsünü engellemek olduğuna inandıklarını dile getirdi.
Bunu yapmak için de daha büyük ve daha etkili nükleer mühimmata ihtiyacı var.
Öte yandan Çin, "Wolf Warrior" (2015 yapımı Çin savaş filmi -çn.) tarzı diplomatlarının saldırgan ve bazen kaba açıklamalarıyla yurtiçinde ve yurtdışında milliyetçiliğini artırıyor. Ayrıca Güney Çin Denizi'nde çok daha agresif bir askeri duruş benimseyerek tartışmalı adaların etrafındaki güvenliği bozma tehdidinde bulunuyor.
Pentagon raporu, Çin donanmasının 2025'e kadar 420 gemiye ve 2030'a kadar da 460 gemiye ulaşacağını öngörüyor ki bu, onu dünyanın açık ara en büyük savaş filosu haline getirecek.
Tong, "Geleneksel düzeyde Çin'in kısa vadeli hedefi, herhangi bir yabancı gücün Çin'in talep ettiği bölgeler üzerindeki kontrolünü pekiştirme ve Tayvan'la ulusal birleşmeyi sağlama çabalarına müdahale etmesini engellemek için Birinci Ada Zinciri içinde yeterli askeri avantajı elde etmek" dedi.
Çin ordusundaki bu stratejik dönüşüm, Washington'daki ordu liderleri arasında Çin'in nükleer mühimmatını kuvvetlendirişinin ABD'nin küresel egemenliğini kontrol altında tutmayı amaçladığına dair endişelere de neden oldu.
Aspen Güvenlik Forumu'nda konuşan General Milley şunları söyledi:
Bölgesel olarak bize açıkça meydan okuyorlar ve arzuları ABD'ye küresel ölçekte meydan okumak… Liberal denen, kurallara dayanan düzene meydan okumak istiyorlar… Bu düzende değişiklikler yapmak istiyorlar.
Fakat ABD ve Rusya'nın silah mühimmatını geliştirme çabaları için de aynı şeyin söylenebileceğine inananlar da var. İki taraf şubatta, New Start (Yeni Başlangıç) nükleer silah kontrolü anlaşması bitmeden, son dakikada, 5 yıllığına uzatmıştı. Çin ise imzacıların nükleer savaş başlığı sayısına üst sınır getiren bu anlaşmaya hiçbir zaman dahil olmadı.
Fakat bu anlaşma, ABD'nin kendi uzun mesafe nükleer sistemlerini gizli saldırı ya da bombardıman uçakları ve yeni balistik füze denizaltıları dahil modernize etme çabasını yavaşlatmadı. Son yıllarda Washington, daha önce SSCB'yle imzalanan bir dizi silah kontrolü anlaşmasından çıkıp füze savunma sistemlerini geliştirmekle de meşguldü.
Çin'in füze denemelerinin ardından ABD donanması ve ordusu da hipersonik silah prototiplerini denedi ve 2022 mali yılı için Pentagon, hipersonik silah sistemlerinde kullanmak üzere yaklaşık 4 milyar dolar (yaklaşık 40 milyar TL) talep etti.
Rusya, yaklaşık 6 bin 500 olduğu tahmin edilen nükleer savaş başlığıyla aslan payına sahip ve yakın zamanda Moskova'nın nükleer başlık taşıyabilen iki yeni hipersonik füze geliştirdiği bildirildi.
Leveringhaus, "Çin'in (nükleer) silah artışının kendi başına liberal düzene meydan okuduğuna inanmıyorum" dedi.
Binli sayılara ulaşan ve uluslararası anlaşmaları hiçbir şekilde ciddiye almayan ABD ve Rus nükleer mühimmatları, 'liberal, kurallara dayanan' düzen için çok daha büyük bir meydan okuma.
https://www.independent.co.uk/asia/china
Independent Türkçe için çeviren: Ata Türkoğlu
© The Independent
