İsrail ve Hamas 11 günlük “savaşlarını” sona erdirdi fakat çatışmalar durmadan önce dahi siyasi manzarayı değiştirmişti. İsrail-Filistin çatışmasının odağı yalnızca Gazze olmaktan çıkıp birden çok cepheye (Kudüs, Batı Şeria, İsrail'in kendisi) kaydı ve bunlardan herhangi birinde yaşanacak artış yeni bir şiddet dalgası başlatabilir.

Mevcut krizi Kudüs'teki olaylar ateşlemişti ve bunun tekrarlanması hayli olası. Aşırı sağcı İsrailli gruplar şehir üzerindeki kontrollerini sıkılaştırmaya ve ellerinden gelen her yerde Filistin varlığını ortadan kaldırmaya niyetli. Eski İsrailli diplomat ve ABD-Ortadoğu Projesi Başkanı Daniel Levy "Siyasi sıcaklık yüksekliğini koruyacak, kaynama noktasının hemen altında kalacak" diyor. "Kudüs'teki bir başka alevlenme kaynamaya başlamasına neden olur."

İsrailli liderler Batı Şeria'da üç milyon, İsrail ve Gazze'de ikişer milyon ve Kudüs'te 300 bin Filistinlinin kantonlara bölünmesinin onları coğrafi olduğu kadar siyasi olarak da parçalayacağını ummuştu. Bir süre için bu strateji işe yarıyor gibi görünmüştü fakat son iki hafta içinde bir Filistin kantonundaki kriz hızla diğer üç kantona sıçradı.

İsrail polisinin Filistinlileri Kudüs'ün Şeyh Cerrah mahallesinden tahliye etme çabaları ve Mescid-i Aksa'da ses bombası ve göz yaşartıcı gaz kullanması Hamas'ın Gazze'den roket bombardımanına başlamasına neden oldu. Bu da İsrail'deki Filistinlileri 20 yıl önceki ikinci intifadadan bu yana görülen tüm protestolardan daha büyük ölçekte protestolar düzenleme yönünde kışkırttı. Batı Şeria'da protestocular her kentte sokaklara döküldü ve uluslararası alanda tanınan Filistin Yönetimi alay konusu edilip ötekileştirildi.

İsrail-Filistin sorununa bir ve iki devletli çözümler hakkındaki tüm boş konuşmalar bir yana, Gazze merkezli 4. savaşın sonucu Ürdün Nehri'yle Akdeniz arasındaki bölgenin tek bir siyasi birim olduğunu kanıtlıyor. Bir parçasını etkileyen şey geri kalan her yeri de etkiler.

Son Gazze savaşı İsrail'in Filistinlilerle savaşmak veya onlarla ilişki kurmak için uygun bir askeri veya siyasi stratejiye sahip olmadığını ortaya koydu. İsrailli generaller ve yetkililer, Hamas'ın askeri altyapısını bozduklarını, bazı komutanlarını öldürdüklerini ve tünel sisteminin bir kısmını tahrip ettiklerini iddia ediyor. İsrail, Hamas'ın 15 yıldır Gazze'de tecrit edilmiş olmasına rağmen İsrail'e 3 bin 700 roket fırlatması karşısında kesinlikle şaşkınlığa uğradı.

Hamas, beklenenden biraz daha fazla askeri güce sahip olduğunu kanıtlasa bile, İsrail'in Gazze'de karşı karşıya olduğu kötü donanımlı paramiliter güç üzerindeki üstünlüğünden şüphe yok. Ne var ki bu üstünlük, zaferle sonuçlanmayı inatla reddediyor ya da daha doğrusu İsrail böyle bir zaferin neye benzeyeceğini biliyor. Yeniden işgal olmaksızın Hamas'ı ortadan kaldırmayı ve Gazze'de rejim değişikliği gerçekleştirmeyi gerçekçi olarak bekleyemez, ki bu da Filistin direnişini daha da kışkırtacaktır. Filistinlileri orada kalıcı bir kuşatma altında tutmanın, yani son 15 yıldır var olan statükonun işe yaramadığı görüldü.

İsrail'in ateşkesi kabul etmenin gerekçesi olarak öne sürdüğü askeri başarı iddiaları, 65'i çocuk 232 Filistinliyi öldüren ama başka pek bir işe yaramayan bir bombardımandan gerçek bir avantaj elde edememesini gizleyen bir sis perdesidir. İsrailli yorumcular bu başarı eksikliği hakkında Batılı meslektaşlarına göre daha dürüst ve daha bilgili. İsrail gazetesi Haaretz'in yazı işleri müdürü Aluf Benn, kısa süre önce sona eren çatışmanın "İsrail'in şimdiye kadarki en başarısız ve anlamsız Gazze operasyonu" olduğunu söylüyor.

İsrail ordusunun halkla ilişkiler çalışmalarının tamamının dahi “gerçeği örtbas edemeyeceğini" söylüyor: "Ordunun Hamas güçlerini nasıl etkisiz hale getireceği ve dengesini nasıl bozacağı hakkında hiçbir fikri yok. Tünellerini güçlü bombalarla yıkmak İsrail'in stratejik kabiliyetlerini düşmanın savaş yeteneklerine önemli bir zarar vermeksizin ortaya koydu."

Pek çok devlet askeri açıdan daha yetersiz fakat yenilemez bir rakibe karşı sözümona asimetrik bir savaşta savaşırken benzer bir hayal kırıklığıyla karşı karşıya kalmıştır. Bu, 1968 ile 1998 arasında Kuzey İrlanda'da Britanya'nın da başına gelmişti. Fiziksel güç kullanarak yoluna devam edemeyen bir hükümetin mantıklı tepkisi, bir uzlaşma sağlamak için diğer tarafla siyasi etkileşime girmektir.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  5 Kasım 2024 - ABD'nin New York kentinde seçmenler oy kullanıyor. ABD'de seçim gününe gelindi ve Demokrat Parti'nin adayı Kamal Harris'le Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump arasındaki yarış haftalardır başa baş ilerliyor. Seçimin sonucunu 7 salıncak eyaletteki oyların belirleyeceği düşünülüyor (Leonardo Munoz/AFP)

• 2/30

  4 Kasım 2024 - İspanya'nın Valensiya bölgesindeki Alfafar'ın caddelerinde polis memurları sokaklardaki çamurun temizlenmesine yardım ediyor. İspanya'da uzun zamandır görülen en kötü sel felaketinde hayatını kaybedenlerin sayısı 217'ye ulaşırken arama kurtarma çalışmaları hâlâ sürüyor. Yetkililer sokakların temizlenmesinin en az bir hafta süreceğini belirtirken bölgede 17 bin polis, jandarma, asker ve sivil koruma görevlisi çalışıyor (Jose Jordan/AFP)

• 3/30

  3 Kasım 2024 - Brezilya'daki Formula 1 Sao Paulo Grand Prix'sini Red Bull Racing'in Hollandalı pilotu Max Verstappen kazandı. "Uçan Hollandalı", son derece kaotik geçen yarışa 17. sıradan başlamıştı. İkinci ve üçüncü sırayı Alpine pilotları Esteban Ocon ve Pierre Gasly alırken, pilotlar şampiyonasında Verstappen'le Norris arasındaki fark 62'ye çıktı (Nelson Almeda/AFP)

• 4/30

  2 Kasım 2024 - Hindistan'ın Mumbai şehrinde, Ölüler Günü'nde mezara çiçek koyan bir kadının drone görüntüsü. Cadılar Bayramı'yla başlayan üç günlük dönemde, Hıristiyanlar ölülerle yaşayanlar arasındaki perdenin kalktığına inanıyor. Hıristiyanlar, Hindistan nüfusunun yalnızca yüzde ikisini oluşturuyor. Geçen ay çeşitli Hıristiyan mezheplerinin liderleri, kendilerine yönelik şiddetteki artışı protesto etmek üzere Yeni Delhi'de eylem düzenlemişti (Francis Mascarenhas/Reuters)

• 5/30

  1 Kasım 2024 - Afrika penguenleri, Cape Town yakınlarında turistlerin uğrak noktalarından olan penguen kolonisinde, sahilde dinleniyor. Boulders penguen kolonisi 1983'te kurulmuş ve kolonideki kuş sayısı çevredeki ada kolonileri sayesinde artırılmıştı. Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) yakın zamanda Afrika penguenini, nesli tehlike altında olan türlerden nesli kritik tehlikedeki tür kategorisine taşıdı. Halihazırda popülasyonunun yüzde 97'sini kaybetmiş olan kuşun nesli, bir değişiklik olmadığı takdirde 4 bin günden kısa bir süre içinde tükenebilir (Rodger Bosch/AFP)

• 6/30

  31 Ekim 2024 - ABD'nin Missouri eyaletindeki St. Charles kentinde bir yurttaş, Cadılar Bayramı'na özel kıyafetiyle oy kullandı. Seçime sayılı günler kala Kamala Harris ve Donald Trump arasındaki yarış başabaş devam ediyor. ABD Başkanı Joe Biden'ın, destekçilerini "çöp" diye nitelemesi üzerine Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adayı Trump, çöp kamyonuna bindi. Öte yandan Arnold Schwarzenegger, Kamala Harris'i desteklediğini açıkladı (Robert Cohen/AP)

• 7/30

  30 Ekim 2024 - İspanya'nın güneyindeki Valensiya'da gerçekleşen sel, arabaları bu hale getirdi. Kurtarma ekipleri, şiddetli yağmurların yol açtığı seller sonucunda 95 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Kayıpları arama çalışmalarıysa sürüyor. Valensiya'da 1996'dan bu yana metrekareye en fazla yağışın düştüğü bildirildi. Meydana gelen felaketten dolayı 3 günlük ulusal yas ilan edildiği açıklandı (Jose Jordan/AFP)

• 8/30

  29 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezinde Filistinli mültecilerin kaldığı Nuseyrat kampındaki Birleşmiş Milletler Yardım ve Bayındırlık Ajansı'na (UNRWA) ait yardım dağıtım merkezinin kapısındaki açıklıktan bir adam dışarı bakıyor. İsrail, parlamentosunun yıkıma uğramış Gazze Şeridi'ndeki ana BM yardım kuruluşunu yasaklayan bir tasarıyı onaylamasının ardından artan bir uluslararası tepkiyle karşı karşıya kalıyor. 90 gün içinde yürürlüğe girmesi beklenen mevzuatın, UNRWA'nın Doğu Kudüs genel merkezinin kapatılmasına ve Refah üzerinden Gazze'ye insani yardım ulaştırılmasının engellenmesine yol açması öngörülüyor (Eyad Baba/AFP)

• 9/30

  28 Eylül 2024 - Eski ABD Başkanı Barack Obama, ABD Başkan Yardımcısı ve Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'in Pensilvanya eyaletinin Philadelphia kentinde düzenlenen mitinginde konuştu. Ayrıca Bruce Springsteen ve John Legend gibi sanatçılar da sahneye çıkıp seyircileri Harris'e oy vermeye ve arkadaşlarıyla ailelerini sandık başına gitmeye teşvik etmeye çağırdı (Matthew Hatcher/AFP)

• 10/30

  27 Ekim 2024 - Ferrari pilotu Carlos Sainz Jr. Formula 1 Meksika Grand Prix'sinde pitte. İspanyol pilot kariyerindeki 4. F1 zaferini elde ederken, takım arkadaşı Charles Leclerc, son turlarda yaptığı hatayla ikinciliği McLaren'in şampiyonluk mücadelesi veren pilotu Lando Norris'e kaptırıp üçüncülüğe razı oldu. Pilotlar şampiyonasında zirvedeki isim Max Verstappen ise yarış içinde toplamda 20 saniye ceza aldı ve 6. sırada bitirdi (Carlos Perez Gallardo/Reuters)

• 11/30

  26 Ekim 2024 - Birleşik Krallık'ta göçmen karşıtı protestolardaki bir eylemci, Cumhuriyetçi başkan adayı ve eski ABD Başkanı Donald Trump'ın maskesini takıyor. Eylem İngiltere'nin başkenti Londra'da, ülkedeki aşırı sağcı grupların başında gelen İngiliz Savunma Ligi'nin eski lideri Tommy Robinson'ın çağrısıyla organize edilmişti. Robinson, planladığı yürüyüş öncesi Terörle Mücadele Yasası çerçevesinde suçlanarak dün gözaltına alınmıştı. Irkçılık karşıtları da aşırı sağcılara tepki amacıyla eylem düzenledi. İki grubun karşı karşıya gelmesini engellemek üzere güvenlik önlemleri alındı (Hollie Adams/Reuters)

• 12/30

  25 Ekim 2024 - Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı sırasında Kursk bölgesinde Rus askerleriyle girdiği çatışmada hayatını kaybeden Ukraynalı asker Volodimir Baranov için Çernihiv'de düzenlenen cenaze töreninde halk milli marş söylüyor (Maksym Kishka/Reuters)

• 13/30

  24 Ekim 2024 - Mozambik'in başkenti Maputo'daki Maxaquene mahallesinde protestocular, güvenlik güçleriyle çatıştı. Çevik kuvvet polisi, iki muhalifin vurularak öldürülmesinden günler sonra seçimlere hile karıştırıldığı iddiasıyla eylem düzenleyen kalabalığı dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandı. Avrupa Birliği gözlemcileri de Mozambik seçimlerinde düzensizlikler ve bazı sandık sonuçlarında oynama olduğunu tespit etmişti (Alfredo Zuniga/AFP)

• 14/30

  23 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta un kıtlığı yaşanıyor. İsrail, Gazze Şeridi'ne gıda, su, yakıt ve elektrik girişini engellemeye devam ediyor. Savaştan önce bile Gazze nüfusunun sadece yüzde 4'ü güvenli ve temiz suya erişim sağlayabiliyordu. Öte yandan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, "Gazze'nin kuzeyindeki çocuk felci aşılama kampanyasının son aşamasının artan şiddet ve erişim eksikliği nedeniyle ertelenmesinden büyük endişe duyduğunu" söyledi (Bashar Taleb/AFP)

• 15/30

  22 Ekim 2024 - İsrail savaş uçağı Beyrut'un güneyindeki bir mahalledeki binayı vurdu. Ayrıca İsrail'in Beyrut'ta Refik Hariri Devlet Hastanesi'nin çevresini hedef aldığı saldırıda ölenlerin sayısı 13'e yükseldi (AFP)

• 16/30

  21 Ekim 2024 - ABD'nin Kuzey Karolina eyaletinde gerçekleştirilen kampanya mitinginde eski ABD Başkanı Donald Trump'ın destekçilerinden biri, break dans yapıyor. Birleşik Devletler'de 2024 Başkanlık Seçimi, 5 Kasım'da gerçekleşecek. Donald Trump, pazar günü Pensilvanya eyaletindeki bir McDonald's'ta çalışırken, Kamala Harris, Stevie Wonder'la şarkı söyledi (Julia Demaree Nikhinson/AP)

• 17/30

  20 Ekim 2024 - İspanya Başbakanı Pedro Sanchez ve eşi Begona Gomez'i tasvir eden bir pankart, başkent Madrid'de hükümeti protesto etmek ve genel seçim çağrısında bulunmak için düzenlenen eylem sırasında İspanyol bayrakları arasında. Bugün Madrid'de bir meydanı dolduran binlerce kişi, sağcı partilerin de destek verdiği bir miting düzenledi. İspanyol bayrakları sallayarak Madrid'in finans bölgesinin kalbindeki Plaza de Castilla meydanında toplanan protestocular "hain" diye bağırarak Sanchez'i istifaya çağırdı. Sağ ve radikal sağla bağlantılı 100'den fazla az bilinen küçük grup, mitinge "Birlik, haysiyet, hukuk ve özgürlük için. Hemen genel seçim!" sloganıyla katıldı (Oscar Del Pozo/AFP)

• 18/30

  19 Ekim 2024 - Cadılar Bayramı öncesinde zombi kılığına giren bir sanatçı, Güney Kore yapımı korku filmi Zombi Ekspresi'nden (Train to Busan) ilham alan "Zombi Şinkansen" hızlı treninde performans sergiliyor. Japonya'nın Tokyo'yla Osaka arasında giden treninin kiralanan vagonunda, "yaşayan ölülerle" karşılaşmaya hazır 40'a yakın heyecan meraklısı vardı. Organizatörlerin koltuklara yerleştirdiği oyuncular, performans kapsamında korkunç bir dönüşüm geçirerek diğer yolculara "saldırmaya" başladı. Etkinlik organizatörü Kenta Iwana, "normalde güvenli ve huzurlu olan yolculuğun bir anda kaosa sürüklenişini canlandırmak istediklerini" söyledi (Kim Kyung-Hoon/Reuters)

• 19/30

  18 Ekim 2024 - Filistinliler cuma namazı kılarken bir kişi, İsrail'in saldırıları sırasında yıkılan Büyük Ömer Camisi'nin kalıntıları arasında yürüyor. Memlük ve Osmanlı döneminin mimari özelliklerini taşıyan caminin yaklaşık 1400 yıllık bir geçmişi var. Bir diğer adıyla Gazze Ulu Cami, Gazze'nin en eski, Filistin'in de üçüncü en büyük camisiydi. Bu cami, bir yılı aşkın süredir devam eden çatışmalarda enkaza dönen tarihi alanların en çarpıcı örneklerinden biri (Dawoud Abu Alkas/Reuters)

• 20/30

  17 Ekim 2024 - İngiliz pop müzik grubu One Direction'ın eski üyesi Liam Payne, Arjantin'de kaldığı otelin üçüncü katından düştükten sonra hayatını kaybetti. Arjantin Polisi, Payne'in başkent Buenos Aires'te Casa Sur adlı otelde kaldığını, "uyuşturucu ve alkol tesiri altında olma ihtimali bulunan agresif bir adam" hakkında gelen şikayet üzerine otele gittiklerini açıkladı. Arjantinli sağlık yetkilileri, otopsi yapılacağını belirtti (Agustin Marcarian/Reuters)

• 21/30

  16 Ekim 2024 - İtalyan lüks marka grubu Prada ve Houston merkezli girişim Axiom Space, NASA'nın Artemis 3 Ay misyonunda kullanılacak bir uzay giysisinin tasarımını İtalya'nın Milano kentinde tanıttı. NASA'nın Ay'ın güney kutbuna gerçekleştireceği ilk insanlı görevde Ay'da yürüyen astronotlar bu kıyafeti giyecek. Artemis 3 görevinin Eylül 2026'da gerçekleştirilmesi bekleniyor (Marco Bertorello/AFP)

• 22/30

  15 Ekim 2024 - Güney Kore'nin sınır kenti Paju'dan Kuzey Kore'nin Kaesong şehrine giden yolda, Tongil Köprüsü'ndeki askeri kontrol noktasının son hali. Güney Kore ordusu, Pyongyang'ın ordusu iki ülkeyi birbirine bağlayan yollarda patlamalar gerçekleştirince ağır tahkimatlı sınır yakınlarında "karşı ateş" harekatları yürüttüğünü açıkladı. Kuzey Kore, Güney Kore'nin Pyongyang'a drone uçurduğu iddiasının ardından ordusunun "ateş gücünü" harekete geçirmek için hazır olduğunu söylemişti. Kuzey Kore Savunma Bakanlığı, Kore yarımadasında "her an savaş çıkabileceği" uyarısında bulunmuştu (Jung Yeon-Je/AFP)

• 23/30

  14 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezindeki Deyr El Balah'ta çocuklara çocuk felci aşısı yapıldı. UNICEF, Gazze Şeridi'ndeki 640 binden fazla çocuğu tamamen aşılamayı hedefliyor. UNICEF'in icra direktörü Catherine Russell, çocuklara bağışıklık sistemlerini güçlendirmek için A vitamini takviyesi sağlanacağını kaydetmiş, Gazze'de çocukların hijyen standartlarının çok kötü olduğunu belirtmişti (Eyad Baba/AFP)

• 24/30

  13 Ekim 2024 - Japonya'nın başkenti Tokyo'nun Kagurazaka mahallesinde düzenlenen Cadılar Bayramı öncesi etkinliğine katılanlar kedi temalı kostümlerini giyip "Bake Neko" (Doğaüstü Kedi) festivaline katıldı. Bake Neko, 2010'dan bu yana her yıl ekim ortasında düzenleniyor. Kagurazaka'da kedi temalı bir geçit töreni düzenlenmesinin nedeni, ünlü Japon romanı "Ben Bir Kediyim"in yazarı Natsume Soseki'nin bu bölgede yaşamış olması (Philip Fong/AFP)

• 25/30

  12 Ekim 2024 - Hindistan'ın Haryana eyaletinde, Hindu tanrısı Hanuman gibi giyinen kişiler, Dussehra festivali için düzenlenen geçit töreninde dans ediyor. Her yıl kutlanan festival, iyiliğin kötülüğe karşı zaferini simgeliyor. Ancak bu yıl Bangladeş'teki Dussehra kutlamaları Hindulara karşı artan saldırıların gölgesinde kaldı. Ülkede 1 Ekim'den bu yana kutlamalarla bağlantılı 35 şiddet olayı yaşandığı bildirilmişti. Hindistan, Bangladeş'teki Hindu tapınaklarına yönelik saldırıları kınayarak komşu ülkeye tüm azınlıkların güvenliğini sağlama çağrısı yaptı (Anushree Fadnavis/Reuters)

• 26/30

  11 Ekim 2024 - Milano'daki iklim değişikliği ve Filistin'e destek eylemine katılan İsveçli aktivist Greta Thunberg slogan atıyor. Thunberg'in kurulmasına destek verdiği iklim değişikliği hareketi Fridays For Future'ın düzenlediği yürüyüşe, binin üzerinde kişi katıldı. Protestoda, Filistinlilerin simgesi haline gelmiş kefiye adlı geleneksel atkıyı takan Thunberg, "Filistinlilerin onlarca yıldır apartheid rejiminin boğucu baskısı altında yaşadığını" söyledi. Küresel ısınmayla silah endüstrisi arasındaki ilişkiye vurgu yapan aktivist "İklim adaleti mücadelesi, fosil yakıt endüstrisine karşı olduğu kadar, silah endüstrilerine, askerileşmeye ve doğal kaynakların aşırı çıkarılmasına karşı da bir mücadeledir" dedi (Piero Cruciatti/AFP)

• 27/30

  10 Ekim 2024 - Milton Kasırgası ABD'nin Florida eyaletinde yıkıma yol açtı. Şiddetli yağmurlar ve rüzgarlar sonucu evler yıkıldı ve milyonlarca kişi elektriksiz kaldı. İç Güvenlik Bakanlığı en az 10 kişinin öldüğünü açıkladı. Yetkililer rüzgarların hızının saatte 150 kilometreye ulaştığını söyledi. ABD Başkanı Joe Biden, sosyal medya üzerinden yaptığı paylaşımda "Yardım yolda ancak gelene kadar, yerel yetkilileriniz dışarı çıkmanın güvenli olduğunu söyleyene kadar yerinizde kalın" dedi (Bryan R. Smith/AFP)

• 28/30

  9 Ekim 2024 - Milton Kasırgası'nın Havana'dan geçişi şiddetli yağmurlara neden oldu. Helene Kasırgası'nın üzerinden iki hafta geçmemişken yeni bir kasırga ABD'nin Florida eyaletine doğru yaklaşıyor. Bugün eyalete ulaşması beklenen kasırga öncesinde eyalette yıllardır görülmediği kadar büyük bir tahliye çalışması yürütülüyor. ABD Başkanı Joe Biden, Milton Kasırgası’nın "Son 100 yılda ABD’deki en kötü fırtınalardan biri" olabileceği uyarısında bulundu. Milton Kasırgası'nda rüzgarların saatte 270 km hıza ulaşabileceği söyleniyor (Yamil Lage/AFP)

• 29/30

  8 Ekim 2024 - Yokoluş İsyanı Cape Town, Güney Afrika'nın başkentinde gerçekleşen Afrika Petrol Haftası Konferansı'nın düzenlendiği salonun önünde, fosil yakıtların süregelen kullanımını böyle protesto etti (Rodger Bosch/AFP)

• 30/30

  7 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus kentinde Filistinli bir çocuk, İsrail saldırıları sonucunda yıkılmış binanın üzerinde. 1 yıl önce bugün Hamas, İsrail'e gerçekleştirdiği saldırıda 1139 kişiyi öldürmüş ve yaklaşık 250 kişiyi rehin almıştı. Aradan geçen bir senede İsrail, Gazze'de en az 41 bin 870 kişiyi öldürdü ve bu sayının aslında çok daha fazla olduğu tahmin ediliyor. Binlerce kişi yıkılan binaların enkazı altında kaldı ya da kendilerinden haber alınamıyor. Binlercesinin daha devam eden bombardıman ve İsrail'in savaşının yarattığı koşullar nedeniyle ölmesi muhtemel. Son 12 aydaki gelişmelerle Ortadoğu bir kez daha topyekün savaşın eşiğine geldi (Mohammed Salem/Reuters)

Fakat bu tam da İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve siyasi ortaklarının yapamayacağı şey. 1997'de ilk defa İsrail lideri olarak seçildiğinden beri, yaklaşık çeyrek yüzyıldır stratejisi, İsrail'in Filistinlilerle uzlaşmadan kalıcı bir barışa sahip olabileceğini savunmak. Merkez soldan aşırı sağa kadar baskın olan bu görüş, Filistinlilerin kesin bir şekilde yenilgiye uğratıldığını ve herhangi bir taviz vermeye gerek olmadığını içeriyordu. Başkan Donald Trump'ın Beyaz Saray'da geçirdiği 4 yıl boyunca bu aşırılıktan yana pozisyona tam destek vermesiyle birçok İsrailli Netanyahu'nun haklı olduğuna ikna olmuştu.

Gazze başarılı bir şekilde kapatılmış ve Batı Şeria Filistin Bantustan'ları (apartheid döneminde Güney Afrika'da uygulanan ve siyahilerin kapatıldığı bölgeler -ç.n.) ve genişleyen İsrail yerleşimleri arasında bölünmüş gibi görünüyordu, Kudüs'ün etrafı çevrildi ve içeride giderek Filistinlilerden arındırılıyordu, İsrail'deki Filistinlilerse öfkeli ama aciz bir azınlık olarak kalmıştı. Arap devletleri İsrail'le ilişkilerini normalleştiriyordu ve Filistin Sorunu artık uluslararası gündemde yer almıyordu.

Hepsi bir seraptı. Gazze'deki son savaş 2008-09, 2012 ve 2014'teki önceki üç savaş gibi görünebilir fakat çok daha önemli çünkü Netanyahu-Trump politikası çöktü ve yerine koyulabilecek pek bir şey yok. Eski İsrail/Filistin krizi geri döndü ve şimdi eskisine göre daha zehirli ve geniş çaplı. Kaygı verici yeni bir özelliği de İsrail'deki Filistinlilerin ayrımcılığa son verilmesi ve eşitlik talebiyle sokaklara dökülmesi. Batı Şeria'dan İsrailli yerleşimciler, Yahudilerin ve Filistinlilerin beraber yaşadığı kasaba ve şehirlerde Filistin karşıtı gösteriler düzenlemek için İsrail'e geri dönüyor.

Bu tür gelişmeler, İsrail'le Filistinliler arasındaki güç dengesinin aniden ikincisi lehine döndüğü anlamına gelmiyor. Aksine, her kesimden İsrailliyi Filistinlilerle ilişki kurmaları gerektiğine ikna etmekteki sorunlardan biri, böyle bir ihtiyaçları olduğuna inanmamalarıdır. Son çatışma savaşıyla Hamas güç kazanmış ve Filistin Yönetimi'nin itibarı daha da zedelenmiş olabilir fakat Filistin liderliği ve örgütlülüğü arasında genel bir boşluk var. Bu, Filistinli siyasi hareketlerin iktidarlarını diğer her şeyden daha öncelikli hale getirme yönündeki geleneği nedeniyle göründüğü kadar felç eden bir dezavantaj değildir.

İsrail'le Hamas arasında cuma sabahı erken saatlerde yürürlüğe giren ateşkes, giderek artan bir istikrarsızlık dönemini beraberinde getiriyor. Daniel Levy, İsrail'i sürekli bir krizin içinde görüyor çünkü Gazze/Hamas konusunda askeri bir çözüm yokken sağcı liderlerinin ideolojik saplantıları onların diplomatik ve siyasi seçenekler oluşturma çabasının önüne geçiyor.

Filistinlileri parçalayarak zayıflatma fikri ters tepti. İsrailli liderler şimdi, her biri koronavirüs gibi baskın tür haline gelip yeni bir patlamaya neden olabilecek 4 farklı İsrail-Filistin kriziyle başa çıkmak zorunda kalacak.

https://www.independent.co.uk/voices

Independent Türkçe için çeviren: Noyan Öztürk