Bundan tam 18 yıl önce, Lübnan'da İsrail ve Hizbullah arasındaki savaş devam ederken, dönemin ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice, ateşkes çağrılarını reddetmiş ve savaşı "yeni Ortadoğu'nun doğum sancılarının" bir parçası olarak nitelendirmişti.
Bugün ABD bir kez daha kendisini İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun Ortadoğu'yu yeniden şekillendirmeyi amaçladığı yayılmacı politikanın içinde buldu.
Dış güçlerin Ortadoğu'yu yeniden şekillendirmeye yönelik devam eden girişimleri, temel bir gerçeklik olarak bölgenin (Arap ülkeleri, Türkiye, İsrail ve İran gibi) büyük güçlerini birleştiren kapsamlı bir siyasi ya da güvenlik çerçevesi geliştirilemediğini ortaya koyuyor.
İstikrarlı bir bölgesel yapı olmadan, siyasi sistemler birbirinden farklı kalmaya ve devletler arası çoklu çatışmalara girmeye devam ederse, Ortadoğu dış müdahalelere ve hırslı planlara karşı savunmasız kalmaya devam edecek.
Bir önceki dönüşüm dalgası radikal İslamcıların 11 Eylül 2001 saldırısı ile başladı.
Dönemin ABD Başkanı George W. Bush yönetimini bölgede geniş çaplı bir askeri operasyon başlatmaya itti.
Amaç sadece Taliban ve Saddam Hüseyin rejimlerini devirmek değil, aynı zamanda İran ve Suriye'yi de dramatik bir şekilde dönüştürmek ve böylece ABD ile müttefik olan ve muhtemelen demokratikleşen bir Ortadoğu yaratmaktı.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Şu an süregelen çatışma, bu kez Hamas Hareketi tarafından İsrail'e yapılan radikal İslamcı bir saldırı sonucunda patlak verdi.
Bunun üzerine İsrail hükümeti, sadece Hamas'ı yenilgiye uğratmak ve Gazze Şeridi üzerindeki kontrolü yeniden sağlamak için değil, aynı zamanda önce İran'ın bölgedeki vekilleriyle sonra da İran'ın kendisiyle yüzleşerek Ortadoğu'yu yeniden şekillendirmek için askeri güç kullanmaya yönelik geniş ve agresif bir strateji geliştirdi.
ABD yönetimi, bu kez çatışmayı kontrol altına almaya ve ateşkes anlaşması için girişimlerde bulunmaya çalışarak işe başladı. Ancak bu girişimlerin hepsinin başarısızlıkla sonuçlanmasının ardından ABD kendisini, İsrail'in daha iddialı ve tehlikeli dönüştürücü stratejisinin yanında buldu.
ABD, Ortadoğu'yu etkilemeye ve yeniden şekillendirmeye çalıştığı uzun bir geçmişe sahip.
Bu girişimler kimi zaman olumlu kimi zaman olumsuz, kimi zaman başarılı kimi zaman da başarısız sonuçlar verdi.
ABD, bir asrı aşkın bir süre önce Osmanlı İmparatorluğu'nun dağılmasından sonra Arap topraklarını kontrol etmeye çalışan Avrupa'nın sömürgeci hırslarının aksine, halkların kendi kaderini tayin etme hakkını savunan dönemin ABD Başkanı Woodrow Wilson tarafından ortaya koyulan ve "Wilson İlkeleri" diye adlandırılan 14 madde çerçevesinde kendisini Avrupalı güçlerden ayırdı.
ABD, II. Dünya Savaşı'nın ardından bölgedeki İngiliz ve Fransız sömürge yönetiminin sona erdirilmesinde de kilit bir rol oynadı.
Bu rol, dönemin ABD Başkanı Dwight D. Eisenhower'ın 1956 yılında İngiltere, Fransa ve İsrail'in Süveyş Kanalı ve Sina Yarımadası'ndan çekilmesi konusundaki ısrarıyla doruğa ulaştı.
Bush yönetiminin Ortadoğu'yu yeniden şekillendirmeye çalışırken Afganistan, Irak, Suriye ve İran'da uğradığı korkunç başarısızlık, Eski ABD Başkanı Barack Obama'dan yine eski ABD Başkanı Donald Trump ve mevcut Başkan Joe Biden'a kadar peş peşe Beyaz Saray'a gelen tüm yönetimlerin bölgeyle ilgili büyük hedeflerden vazgeçmesine neden oldu.
Ancak ABD ve Sovyetler Birliği'nin Ortadoğu'yu rakip kamplar temelinde yeniden şekillendirdiği Soğuk Savaş dinamikleri bu sömürgecilik karşıtı ve bağımsızlık yanlısı duruşu baltaladı.
ABD, düşman olarak gördüğü hükümetleri peş peşe devirdi ve yerlerine kendisine sadık yöneticiler getirdi. Bunun en önemli örneklerinden biri 1953 yılında İran'da Başbakan Muhammed Musaddık'ın devrilmesine verdiği destektir. Bu olayın yankıları, ABD-İran ilişkilerinde halen etkili olmaya devam ediyor.
ABD aynı zamanda Suriye ve diğer Arap ülkelerindeki darbeleri de destekledi.
Sovyetler Birliği de müttefiki olan ülkelerde benzer bir yaklaşım benimsedi.
Bu, her iki durumda da otoriter rejimleri, polis teşkilatlarını ve istihbaratın Ortadoğu'daki rolünü güçlendiren bir dış müdahale modeli yarattı.
ABD, 1970'li yılların sonlarında Sovyetler Birliği'nin nüfuzuna karşı stratejisini değiştirerek 1979 yılında Sovyetler Birliği'nin işgaline karşı Afganistan'daki radikal İslamcı grupları destekledi.
Geçmişten beri ABD ile müttefik olan İran Şahı'nın 1979 yılında devrilmesinin ardından, Şah sonrası İran'ın Moskova ile yakın müttefik olacağından endişe eden ABD, İran'daki solcu ve komünist devrimci partiler yerine, Ayetullah Humeyni tarafından temsil edilen İslamcı alternatifi tercih etti.
Sovyetler Birliği'nin 1990'lı yılların başlarında çöküşü ABD'ye Ortadoğu'nun geleceğine yön vermesi için eşsiz bir fırsat sundu.
ABD, Irak'ın Kuveyt'i işgalinden sonra Körfez'de istikrarı sağlamak için uluslararası bir koalisyona öncülük etti.
Dönemin ABD Başkanı George H.W. Bush yönetimi bu başarıyı İsrail-Filistin ve daha geniş anlamda İsrail-Arap çatışmalarında bir atılım sağlamak amacıyla Madrid Barış Konferansı ile taçlandırmaya çalıştı.
Ancak Dışişleri Bakanı James Baker'ın çabalarına rağmen bu girişim arzu edilen barışı sağlamada başarılı olamadı.
ABD'nin geçmişten beri İsrail'e verdiği destek, Arap ülkelerindeki nüfuzunu sürdürme çabalarıyla çatıştı.
Washington, 1967 Arap-İsrail Savaşı'ndan sonra "barış sürecini" başlatarak bu çabaları diri tutmaya çalıştı.
Ancak aradan neredeyse 60 yıl geçmesine rağmen çözüm hala çok uzakta.
ABD'nin Ortadoğu'yu yeniden şekillendirmeye yönelik son girişimi, bu makalenin başında da belirttiğimiz üzere George W. Bush yönetiminin 11 Eylül saldırılarına karşılık vermesi ve bunu Sovyetler Birliği'nin çöküşünden sonra ABD'nin Ortadoğu'daki sözde ezici askeri üstünlüğünü bölgeyi kendi lehine yeniden düzenlemek için bir fırsat olarak kullanmasıydı.
Washington, ABD öncülüğünde Nazi Almanyası ve İmparatorluk Japonya'sına karşı kazanılan askeri zaferlerin Batı yanlısı, kapitalist ve demokratik iki savaş sonrası devlet olan Batı Almanya ve Japonya'nın kurulmasına yol açtığı İkinci Dünya Savaşı senaryosunun tekrarlanmasını umuyordu.
Bush yönetiminin Ortadoğu'yu yeniden şekillendirmeye çalışırken Afganistan, Irak, Suriye ve İran'da uğradığı korkunç başarısızlık, Eski ABD Başkanı Barack Obama'dan yine eski ABD Başkanı Donald Trump ve mevcut Başkan Joe Biden'a kadar peş peşe Beyaz Saray'a gelen tüm yönetimlerin bölgeyle ilgili büyük hedeflerden vazgeçmesine ve bunun yerine diplomatik, ekonomik ve askeri varlığını sürdürürken, uzun süreli çatışmaları sona erdirmeye odaklanmasına neden oldu.
İsrail'in herhangi bir büyük eylem için ABD'nin askeri desteğine ihtiyaç duyduğu göz önüne alındığında, ABD'nin, İsrail'in İran konusundaki kararını etkileyen bir rol üstlendiği aşikâr.
Bugün ABD'de başkanlık için yarışan adaylar Donald Trump ve Kamala Harris de bu eğilimi yansıtıyor.
Trump, eğer başkan olarak kalsaydı, Hamas'ın İsrail'e yönelik saldırısının gerçekleşmeyeceğini savunurken Harris, mevcut çatışmaların sona erdirilmesi için ateşkes çabalarına odaklanıyor.
Öte yandan her ikisi de İsrail'e yönelik güçlü desteklerini açıklamaya devam ediyorlar.
Bu da İsrail'in geçtiğimiz yıl ve önümüzdeki aylarda ABD'nin Ortadoğu politikasına etkin bir şekilde hâkim olmasını sağladı.
İsrail Başbakanı Netanyahu hükümeti, son ABD yönetimlerinin uyguladığı stratejinin aksine, aktif olarak dönüştürücü bir bölgesel strateji izliyor.
Yeni Ortadoğu'yu radikal bir şekilde şekillendirmek amacıyla İran ve vekilleriyle yüzleşmeye, onları yenmeye ve Filistin toprakları üzerindeki Filistin egemenliği umutlarını tamamen sona erdirmeye odaklanıyor.
Netanyahu hükümeti, 7 Ekim'den önce hem Hamas hem de Hizbullah ile sürdürülebilir anlaşmalara sahip olduğuna ve bu güçlerin İsrail'e düşmanca davranmaya devam edeceğine, ancak büyük bir tehdit oluşturmayacağına inanıyordu.
Hem İsrail sağı hem de İslamcı hareketler iki devletli çözüme karşıydılar ve kendi çıkarları doğrultusunda hareket ediyorlardı.
İsrail'in İran'ın nükleer silah elde etmeye doğru ilerlemesinden derin endişe duyduğu doğru olsa da bunun sınırlarında acil bir kriz yaratacağını asla hayal etmemişti ve şu anda sahip olduğu aciliyet duygusuna da sahip değildi.
O tarihten sonra İsrail'in stratejisi kökten değişti. Hamas'a ve Hizbullah'a karşı düzenlediği yıkıcı operasyonların ardından İsrail, İran-Irak Savaşı'ndan bu yana ilk kez İran içinde kayda değer bir hava saldırısı gerçekleştirdi.
Bu tırmanışın boyutu belirsizliğini koruyor ama İsrail'in herhangi bir büyük eylem için ABD'nin askeri desteğine ihtiyaç duyduğu göz önüne alındığında, ABD'nin, İsrail'in İran konusundaki kararını etkileyen bir rol üstlendiği de aşikâr.
ABD'de 5 Kasım'da yapılacak başkanlık seçimlerini kim kazanırsa kazansın, yeni başkan önümüzdeki yılın ocak ayında göreve başlayacak ve daha çok İsrail Başbakanı Netanyahu ile İran'ın Dini Lider Ali Hamaney tarafından yeniden şekillendirilen bir Ortadoğu ile karşı karşıya kalacak.
İsrail ve İran'ın topyekûn bir çatışmaya girmeden karşılıklı saldırılarda bulunmaları ve böylece aralarında bir tür karşılıklı caydırıcılık tesis etmeleri, söz konusu senaryolar arasında en olası olanı.
Bu durumda ABD'nin yeni yönetimi Gazze Şeridi'ndeki ve Lübnan'daki çatışma sonrası müzakerelere ve İran'ı müzakere masasına geri döndürmek için yaptırımlar ile diplomasi arasında bir denge kurmaya çalışacaktır.
İkinci bir senaryo ise İsrail'in, İran'a karşı birçok saldırı düzenleyerek İran'ı, Netanyahu'nun saldırılarını frenlemesi için derhal diplomasiye başvurmaya, nükleer programı ve diğer konularda ABD'ye tavizler vermeye itmesi.
Böyle bir durumda yeni seçilecek ABD başkanı, İran'ın nükleer programına ilişkin planlarını ele almak ve onu bölgedeki vekillerini silahlandırdığı ileri savunma stratejisinden vazgeçirmek için bu diplomatik açılımlardan faydalanabilir.
Fotoğraflarla dünyadan haberler
Fotoğraflarla dünyadan haberler
-
1/30
5 Kasım 2024 - ABD'nin New York kentinde seçmenler oy kullanıyor. ABD'de seçim gününe gelindi ve Demokrat Parti'nin adayı Kamal Harris'le Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump arasındaki yarış haftalardır başa baş ilerliyor. Seçimin sonucunu 7 salıncak eyaletteki oyların belirleyeceği düşünülüyor (Leonardo Munoz/AFP) -
2/30
4 Kasım 2024 - İspanya'nın Valensiya bölgesindeki Alfafar'ın caddelerinde polis memurları sokaklardaki çamurun temizlenmesine yardım ediyor. İspanya'da uzun zamandır görülen en kötü sel felaketinde hayatını kaybedenlerin sayısı 217'ye ulaşırken arama kurtarma çalışmaları hâlâ sürüyor. Yetkililer sokakların temizlenmesinin en az bir hafta süreceğini belirtirken bölgede 17 bin polis, jandarma, asker ve sivil koruma görevlisi çalışıyor (Jose Jordan/AFP) -
3/30
3 Kasım 2024 - Brezilya'daki Formula 1 Sao Paulo Grand Prix'sini Red Bull Racing'in Hollandalı pilotu Max Verstappen kazandı. "Uçan Hollandalı", son derece kaotik geçen yarışa 17. sıradan başlamıştı. İkinci ve üçüncü sırayı Alpine pilotları Esteban Ocon ve Pierre Gasly alırken, pilotlar şampiyonasında Verstappen'le Norris arasındaki fark 62'ye çıktı (Nelson Almeda/AFP) -
4/30
2 Kasım 2024 - Hindistan'ın Mumbai şehrinde, Ölüler Günü'nde mezara çiçek koyan bir kadının drone görüntüsü. Cadılar Bayramı'yla başlayan üç günlük dönemde, Hıristiyanlar ölülerle yaşayanlar arasındaki perdenin kalktığına inanıyor. Hıristiyanlar, Hindistan nüfusunun yalnızca yüzde ikisini oluşturuyor. Geçen ay çeşitli Hıristiyan mezheplerinin liderleri, kendilerine yönelik şiddetteki artışı protesto etmek üzere Yeni Delhi'de eylem düzenlemişti (Francis Mascarenhas/Reuters) -
5/30
1 Kasım 2024 - Afrika penguenleri, Cape Town yakınlarında turistlerin uğrak noktalarından olan penguen kolonisinde, sahilde dinleniyor. Boulders penguen kolonisi 1983'te kurulmuş ve kolonideki kuş sayısı çevredeki ada kolonileri sayesinde artırılmıştı. Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) yakın zamanda Afrika penguenini, nesli tehlike altında olan türlerden nesli kritik tehlikedeki tür kategorisine taşıdı. Halihazırda popülasyonunun yüzde 97'sini kaybetmiş olan kuşun nesli, bir değişiklik olmadığı takdirde 4 bin günden kısa bir süre içinde tükenebilir (Rodger Bosch/AFP) -
6/30
31 Ekim 2024 - ABD'nin Missouri eyaletindeki St. Charles kentinde bir yurttaş, Cadılar Bayramı'na özel kıyafetiyle oy kullandı. Seçime sayılı günler kala Kamala Harris ve Donald Trump arasındaki yarış başabaş devam ediyor. ABD Başkanı Joe Biden'ın, destekçilerini "çöp" diye nitelemesi üzerine Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adayı Trump, çöp kamyonuna bindi. Öte yandan Arnold Schwarzenegger, Kamala Harris'i desteklediğini açıkladı (Robert Cohen/AP) -
7/30
30 Ekim 2024 - İspanya'nın güneyindeki Valensiya'da gerçekleşen sel, arabaları bu hale getirdi. Kurtarma ekipleri, şiddetli yağmurların yol açtığı seller sonucunda 95 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Kayıpları arama çalışmalarıysa sürüyor. Valensiya'da 1996'dan bu yana metrekareye en fazla yağışın düştüğü bildirildi. Meydana gelen felaketten dolayı 3 günlük ulusal yas ilan edildiği açıklandı (Jose Jordan/AFP) -
8/30
29 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezinde Filistinli mültecilerin kaldığı Nuseyrat kampındaki Birleşmiş Milletler Yardım ve Bayındırlık Ajansı'na (UNRWA) ait yardım dağıtım merkezinin kapısındaki açıklıktan bir adam dışarı bakıyor. İsrail, parlamentosunun yıkıma uğramış Gazze Şeridi'ndeki ana BM yardım kuruluşunu yasaklayan bir tasarıyı onaylamasının ardından artan bir uluslararası tepkiyle karşı karşıya kalıyor. 90 gün içinde yürürlüğe girmesi beklenen mevzuatın, UNRWA'nın Doğu Kudüs genel merkezinin kapatılmasına ve Refah üzerinden Gazze'ye insani yardım ulaştırılmasının engellenmesine yol açması öngörülüyor (Eyad Baba/AFP) -
9/30
28 Eylül 2024 - Eski ABD Başkanı Barack Obama, ABD Başkan Yardımcısı ve Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'in Pensilvanya eyaletinin Philadelphia kentinde düzenlenen mitinginde konuştu. Ayrıca Bruce Springsteen ve John Legend gibi sanatçılar da sahneye çıkıp seyircileri Harris'e oy vermeye ve arkadaşlarıyla ailelerini sandık başına gitmeye teşvik etmeye çağırdı (Matthew Hatcher/AFP) -
10/30
27 Ekim 2024 - Ferrari pilotu Carlos Sainz Jr. Formula 1 Meksika Grand Prix'sinde pitte. İspanyol pilot kariyerindeki 4. F1 zaferini elde ederken, takım arkadaşı Charles Leclerc, son turlarda yaptığı hatayla ikinciliği McLaren'in şampiyonluk mücadelesi veren pilotu Lando Norris'e kaptırıp üçüncülüğe razı oldu. Pilotlar şampiyonasında zirvedeki isim Max Verstappen ise yarış içinde toplamda 20 saniye ceza aldı ve 6. sırada bitirdi (Carlos Perez Gallardo/Reuters) -
11/30
26 Ekim 2024 - Birleşik Krallık'ta göçmen karşıtı protestolardaki bir eylemci, Cumhuriyetçi başkan adayı ve eski ABD Başkanı Donald Trump'ın maskesini takıyor. Eylem İngiltere'nin başkenti Londra'da, ülkedeki aşırı sağcı grupların başında gelen İngiliz Savunma Ligi'nin eski lideri Tommy Robinson'ın çağrısıyla organize edilmişti. Robinson, planladığı yürüyüş öncesi Terörle Mücadele Yasası çerçevesinde suçlanarak dün gözaltına alınmıştı. Irkçılık karşıtları da aşırı sağcılara tepki amacıyla eylem düzenledi. İki grubun karşı karşıya gelmesini engellemek üzere güvenlik önlemleri alındı (Hollie Adams/Reuters) -
12/30
25 Ekim 2024 - Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı sırasında Kursk bölgesinde Rus askerleriyle girdiği çatışmada hayatını kaybeden Ukraynalı asker Volodimir Baranov için Çernihiv'de düzenlenen cenaze töreninde halk milli marş söylüyor (Maksym Kishka/Reuters) -
13/30
24 Ekim 2024 - Mozambik'in başkenti Maputo'daki Maxaquene mahallesinde protestocular, güvenlik güçleriyle çatıştı. Çevik kuvvet polisi, iki muhalifin vurularak öldürülmesinden günler sonra seçimlere hile karıştırıldığı iddiasıyla eylem düzenleyen kalabalığı dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandı. Avrupa Birliği gözlemcileri de Mozambik seçimlerinde düzensizlikler ve bazı sandık sonuçlarında oynama olduğunu tespit etmişti (Alfredo Zuniga/AFP) -
14/30
23 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta un kıtlığı yaşanıyor. İsrail, Gazze Şeridi'ne gıda, su, yakıt ve elektrik girişini engellemeye devam ediyor. Savaştan önce bile Gazze nüfusunun sadece yüzde 4'ü güvenli ve temiz suya erişim sağlayabiliyordu. Öte yandan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, "Gazze'nin kuzeyindeki çocuk felci aşılama kampanyasının son aşamasının artan şiddet ve erişim eksikliği nedeniyle ertelenmesinden büyük endişe duyduğunu" söyledi (Bashar Taleb/AFP) -
15/30
22 Ekim 2024 - İsrail savaş uçağı Beyrut'un güneyindeki bir mahalledeki binayı vurdu. Ayrıca İsrail'in Beyrut'ta Refik Hariri Devlet Hastanesi'nin çevresini hedef aldığı saldırıda ölenlerin sayısı 13'e yükseldi (AFP) -
16/30
21 Ekim 2024 - ABD'nin Kuzey Karolina eyaletinde gerçekleştirilen kampanya mitinginde eski ABD Başkanı Donald Trump'ın destekçilerinden biri, break dans yapıyor. Birleşik Devletler'de 2024 Başkanlık Seçimi, 5 Kasım'da gerçekleşecek. Donald Trump, pazar günü Pensilvanya eyaletindeki bir McDonald's'ta çalışırken, Kamala Harris, Stevie Wonder'la şarkı söyledi (Julia Demaree Nikhinson/AP) -
17/30
20 Ekim 2024 - İspanya Başbakanı Pedro Sanchez ve eşi Begona Gomez'i tasvir eden bir pankart, başkent Madrid'de hükümeti protesto etmek ve genel seçim çağrısında bulunmak için düzenlenen eylem sırasında İspanyol bayrakları arasında. Bugün Madrid'de bir meydanı dolduran binlerce kişi, sağcı partilerin de destek verdiği bir miting düzenledi. İspanyol bayrakları sallayarak Madrid'in finans bölgesinin kalbindeki Plaza de Castilla meydanında toplanan protestocular "hain" diye bağırarak Sanchez'i istifaya çağırdı. Sağ ve radikal sağla bağlantılı 100'den fazla az bilinen küçük grup, mitinge "Birlik, haysiyet, hukuk ve özgürlük için. Hemen genel seçim!" sloganıyla katıldı (Oscar Del Pozo/AFP) -
18/30
19 Ekim 2024 - Cadılar Bayramı öncesinde zombi kılığına giren bir sanatçı, Güney Kore yapımı korku filmi Zombi Ekspresi'nden (Train to Busan) ilham alan "Zombi Şinkansen" hızlı treninde performans sergiliyor. Japonya'nın Tokyo'yla Osaka arasında giden treninin kiralanan vagonunda, "yaşayan ölülerle" karşılaşmaya hazır 40'a yakın heyecan meraklısı vardı. Organizatörlerin koltuklara yerleştirdiği oyuncular, performans kapsamında korkunç bir dönüşüm geçirerek diğer yolculara "saldırmaya" başladı. Etkinlik organizatörü Kenta Iwana, "normalde güvenli ve huzurlu olan yolculuğun bir anda kaosa sürüklenişini canlandırmak istediklerini" söyledi (Kim Kyung-Hoon/Reuters) -
19/30
18 Ekim 2024 - Filistinliler cuma namazı kılarken bir kişi, İsrail'in saldırıları sırasında yıkılan Büyük Ömer Camisi'nin kalıntıları arasında yürüyor. Memlük ve Osmanlı döneminin mimari özelliklerini taşıyan caminin yaklaşık 1400 yıllık bir geçmişi var. Bir diğer adıyla Gazze Ulu Cami, Gazze'nin en eski, Filistin'in de üçüncü en büyük camisiydi. Bu cami, bir yılı aşkın süredir devam eden çatışmalarda enkaza dönen tarihi alanların en çarpıcı örneklerinden biri (Dawoud Abu Alkas/Reuters) -
20/30
17 Ekim 2024 - İngiliz pop müzik grubu One Direction'ın eski üyesi Liam Payne, Arjantin'de kaldığı otelin üçüncü katından düştükten sonra hayatını kaybetti. Arjantin Polisi, Payne'in başkent Buenos Aires'te Casa Sur adlı otelde kaldığını, "uyuşturucu ve alkol tesiri altında olma ihtimali bulunan agresif bir adam" hakkında gelen şikayet üzerine otele gittiklerini açıkladı. Arjantinli sağlık yetkilileri, otopsi yapılacağını belirtti (Agustin Marcarian/Reuters) -
21/30
16 Ekim 2024 - İtalyan lüks marka grubu Prada ve Houston merkezli girişim Axiom Space, NASA'nın Artemis 3 Ay misyonunda kullanılacak bir uzay giysisinin tasarımını İtalya'nın Milano kentinde tanıttı. NASA'nın Ay'ın güney kutbuna gerçekleştireceği ilk insanlı görevde Ay'da yürüyen astronotlar bu kıyafeti giyecek. Artemis 3 görevinin Eylül 2026'da gerçekleştirilmesi bekleniyor (Marco Bertorello/AFP) -
22/30
15 Ekim 2024 - Güney Kore'nin sınır kenti Paju'dan Kuzey Kore'nin Kaesong şehrine giden yolda, Tongil Köprüsü'ndeki askeri kontrol noktasının son hali. Güney Kore ordusu, Pyongyang'ın ordusu iki ülkeyi birbirine bağlayan yollarda patlamalar gerçekleştirince ağır tahkimatlı sınır yakınlarında "karşı ateş" harekatları yürüttüğünü açıkladı. Kuzey Kore, Güney Kore'nin Pyongyang'a drone uçurduğu iddiasının ardından ordusunun "ateş gücünü" harekete geçirmek için hazır olduğunu söylemişti. Kuzey Kore Savunma Bakanlığı, Kore yarımadasında "her an savaş çıkabileceği" uyarısında bulunmuştu (Jung Yeon-Je/AFP) -
23/30
14 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezindeki Deyr El Balah'ta çocuklara çocuk felci aşısı yapıldı. UNICEF, Gazze Şeridi'ndeki 640 binden fazla çocuğu tamamen aşılamayı hedefliyor. UNICEF'in icra direktörü Catherine Russell, çocuklara bağışıklık sistemlerini güçlendirmek için A vitamini takviyesi sağlanacağını kaydetmiş, Gazze'de çocukların hijyen standartlarının çok kötü olduğunu belirtmişti (Eyad Baba/AFP) -
24/30
13 Ekim 2024 - Japonya'nın başkenti Tokyo'nun Kagurazaka mahallesinde düzenlenen Cadılar Bayramı öncesi etkinliğine katılanlar kedi temalı kostümlerini giyip "Bake Neko" (Doğaüstü Kedi) festivaline katıldı. Bake Neko, 2010'dan bu yana her yıl ekim ortasında düzenleniyor. Kagurazaka'da kedi temalı bir geçit töreni düzenlenmesinin nedeni, ünlü Japon romanı "Ben Bir Kediyim"in yazarı Natsume Soseki'nin bu bölgede yaşamış olması (Philip Fong/AFP) -
25/30
12 Ekim 2024 - Hindistan'ın Haryana eyaletinde, Hindu tanrısı Hanuman gibi giyinen kişiler, Dussehra festivali için düzenlenen geçit töreninde dans ediyor. Her yıl kutlanan festival, iyiliğin kötülüğe karşı zaferini simgeliyor. Ancak bu yıl Bangladeş'teki Dussehra kutlamaları Hindulara karşı artan saldırıların gölgesinde kaldı. Ülkede 1 Ekim'den bu yana kutlamalarla bağlantılı 35 şiddet olayı yaşandığı bildirilmişti. Hindistan, Bangladeş'teki Hindu tapınaklarına yönelik saldırıları kınayarak komşu ülkeye tüm azınlıkların güvenliğini sağlama çağrısı yaptı (Anushree Fadnavis/Reuters) -
26/30
11 Ekim 2024 - Milano'daki iklim değişikliği ve Filistin'e destek eylemine katılan İsveçli aktivist Greta Thunberg slogan atıyor. Thunberg'in kurulmasına destek verdiği iklim değişikliği hareketi Fridays For Future'ın düzenlediği yürüyüşe, binin üzerinde kişi katıldı. Protestoda, Filistinlilerin simgesi haline gelmiş kefiye adlı geleneksel atkıyı takan Thunberg, "Filistinlilerin onlarca yıldır apartheid rejiminin boğucu baskısı altında yaşadığını" söyledi. Küresel ısınmayla silah endüstrisi arasındaki ilişkiye vurgu yapan aktivist "İklim adaleti mücadelesi, fosil yakıt endüstrisine karşı olduğu kadar, silah endüstrilerine, askerileşmeye ve doğal kaynakların aşırı çıkarılmasına karşı da bir mücadeledir" dedi (Piero Cruciatti/AFP) -
27/30
10 Ekim 2024 - Milton Kasırgası ABD'nin Florida eyaletinde yıkıma yol açtı. Şiddetli yağmurlar ve rüzgarlar sonucu evler yıkıldı ve milyonlarca kişi elektriksiz kaldı. İç Güvenlik Bakanlığı en az 10 kişinin öldüğünü açıkladı. Yetkililer rüzgarların hızının saatte 150 kilometreye ulaştığını söyledi. ABD Başkanı Joe Biden, sosyal medya üzerinden yaptığı paylaşımda "Yardım yolda ancak gelene kadar, yerel yetkilileriniz dışarı çıkmanın güvenli olduğunu söyleyene kadar yerinizde kalın" dedi (Bryan R. Smith/AFP) -
28/30
9 Ekim 2024 - Milton Kasırgası'nın Havana'dan geçişi şiddetli yağmurlara neden oldu. Helene Kasırgası'nın üzerinden iki hafta geçmemişken yeni bir kasırga ABD'nin Florida eyaletine doğru yaklaşıyor. Bugün eyalete ulaşması beklenen kasırga öncesinde eyalette yıllardır görülmediği kadar büyük bir tahliye çalışması yürütülüyor. ABD Başkanı Joe Biden, Milton Kasırgası’nın "Son 100 yılda ABD’deki en kötü fırtınalardan biri" olabileceği uyarısında bulundu. Milton Kasırgası'nda rüzgarların saatte 270 km hıza ulaşabileceği söyleniyor (Yamil Lage/AFP) -
29/30
8 Ekim 2024 - Yokoluş İsyanı Cape Town, Güney Afrika'nın başkentinde gerçekleşen Afrika Petrol Haftası Konferansı'nın düzenlendiği salonun önünde, fosil yakıtların süregelen kullanımını böyle protesto etti (Rodger Bosch/AFP) -
30/30
7 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus kentinde Filistinli bir çocuk, İsrail saldırıları sonucunda yıkılmış binanın üzerinde. 1 yıl önce bugün Hamas, İsrail'e gerçekleştirdiği saldırıda 1139 kişiyi öldürmüş ve yaklaşık 250 kişiyi rehin almıştı. Aradan geçen bir senede İsrail, Gazze'de en az 41 bin 870 kişiyi öldürdü ve bu sayının aslında çok daha fazla olduğu tahmin ediliyor. Binlerce kişi yıkılan binaların enkazı altında kaldı ya da kendilerinden haber alınamıyor. Binlercesinin daha devam eden bombardıman ve İsrail'in savaşının yarattığı koşullar nedeniyle ölmesi muhtemel. Son 12 aydaki gelişmelerle Ortadoğu bir kez daha topyekün savaşın eşiğine geldi (Mohammed Salem/Reuters)
Üçüncü senaryoya göre İran, İsrail'in saldırılarına sadece İsrail'e misilleme yaparak değil, aynı zamanda Körfez bölgesi ve Hürmüz Boğazı'ndaki enerji nakil yollarını kesintiye uğratarak da misillemede bulunabilir.
Bu, İran'ın küresel bir enerji krizinin fitilini ateşlemek için yapacağı hesaplı bir hamle olacağından herhangi bir ABD başkanını derhal duruma odaklanmaya ve gerilimi düşürmek için İsrail üzerinde ciddi bir baskı kurmaya zorlayacaktır.
Başkanlık seçimlerini hangi aday kazanırsa kazansın ABD, Suudi Arabistan ve İsrail ile üçlü bir anlaşma arayışına girecektir. Ancak bunun için İsrail'de iki devletli bir çözümü tartışmayı kabul edebilecek bir hükümetin olması gerekiyor.
Eğer başkanlık seçimlerini Trump kazanırsa, Netanyahu'nun aşırı sağcı hükümetine ve daha güçlü bir ABD-İsrail ilişkisine karşı olumlu bir tutumla göreve başlayabilir ve geleneksel ABD politikalarından ayrılma ve kendi deyimiyle "dönüştürücü anlaşmalar" yapma becerisinden duyduğu gurura güvenebilir.
Trump ve ekibi, yukarıdaki bu üç senaryodan herhangi biri karşısında Netanyahu ya da sonraki bir İsrail yönetimiyle daha yakın ilişki arayışına girebilir.
Ancak Trump'ın ABD'nin çatışmalara uzun süreli müdahil olmasına karşı çıkmasıyla tanındığı da unutulmamalı.
Dolayısıyla Netanyahu önümüzdeki haftalarda hangi savaşa hazırlanırsa hazırlansın, Trump muhtemelen Beyaz Saray'a girer girmez "anlaşma yapma" aşamasına geçmek isteyecek.
Kendisini baskın bir karakter olarak gören Trump, Netanyahu'nun tıpkı Biden ve Harris'e yaptığı gibi kendisine de baskı altına alma ya da zayıflatma girişimlerini muhtemelen reddedecektir.
Netanyahu'nun Trump'ın yeni yönetimiyle ilişkilerde bu durumu göz önünde bulundurması gerekecek.
Öte yandan kazanması halinde Harris'in yönetimi, geçen yıl boyunca büyük ölçüde Netanyahu'nun etkisi altında kalan Biden yönetimi tarafından benimsenen ABD yaklaşımını sürdürebilir.
Bu yaklaşım, İsrail'in bazı eylemlerine karşı olduğunu ifade etmek ve gerçek bir stratejik etki yaratmadan, bunların sonuçlarını kontrol altına almaya çalışmaktan ibaretti.
Harris, muhtemelen yukarıdaki ilk iki senaryodan rahatsız olmayacak.
Ancak, çatışmanın Körfez'in enerji akışına yayılmasıyla bölgesel ve küresel bir krize neden olacak üçüncü senaryoyla başa çıkmakta büyük zorluk yaşayacağı kesin.
Başkanlık seçimlerini hangi aday kazanırsa kazansın ABD, Suudi Arabistan ve İsrail ile üçlü bir anlaşma arayışına girecektir.
Ancak bunun için İsrail'de iki devletli çözümü tartışmayı kabul edebilecek bir hükümetin olması gerekiyor.
Fakat her halükârda bir sonraki ABD başkanının önümüzdeki yıl ocak ayında yönetimini devralacağı ABD'nin Ortadoğu politikası, Washington'da alınan kararlardan çok İsrail ve İran'da alınan kararlar tarafından belirlenecek.
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
Bu makale Independent Türkçe için Londra merkezli Al Majalla dergisinden çevrilmiştir.
