Yaz aylarında 1 milyar insan soğutmaya erişim eksikliği nedeniyle yüksek risk altındadır ve 2,2 milyar kişi daha temiz ve verimli soğutmaya erişimden yoksundur.
Yükselen yaşam standartları ve sıcaklıkları tarafından yönlendirilen, alan soğutma için küresel talebin eşi benzeri görülmemiş oranlarda artması bekleniyor. IEA'ya göre, 2030 yılına kadar kurulu klima sayısı bugün kurulu olan 2 milyar ünitenin üçte ikisini artıracaktır.
Soğutma lüks değildir.
Mevcut ve yeni binaları enerji nötr hale dönüştürmek/yapmak için önce binaların tekniğine ve teknolojisine uygun duvarların, çatıların ve zeminlerin yüksek kalitede yalıtılması ve pencerelerin enerji tasarruflu hale dönüştürülmesini takiben enerji nötr hale getirilmesi çalışmasına başlanılır.
Güney Kore enerji nötr binalarda yalıtım için ısı geçiş katsayıları U (W/m2K);
- Duvar, 0,18 W/m²K
- Çatı, 0,16 W/m²K
- Zemin, 0,18 W/m²
- Pencere, 1,4 W / m²K
değerlerini almaktadır. Türkiye'de benzer yalıtım için ısı geçiş katsayısı, U, değerleri dikkate alabilir.
Yenileme çalışması yapılırken binaların hava sızdırmazlığına özellikle dikkat etmek esastır.
Borular ve kanallar yoluyla ısı kaybını sınırlamak için uygun yalıtım malzemesi ve yöntemlerinin kullanılması anlamına gelmektedir.
AB ülkelerinde 2050 yılına kadar mevcut ve yeni yapılacak binalar enerji nötr hale getirilmesi planlanmaktadır.
Kamu kurum ve kuruluşlarının hizmet binaları ve ofis yoğu işyerleri binaları genelde enerji yoğun binalardır. Kışın ısıtma, yazın soğutma, aydınlatma, havalandırma ve diğer ünitelerde yoğun olarak enerji tüketilmektedir.
Yalıtımsız ve enerji verimsiz binalar, küresel ısınmayan neden olan önemli sera gazı salım kaynaklarıdır.
Yalıtımsız ve tekniğine uygun yalıtım yapılmayan binalar hem insanları hem de atmosferi hasta etmektedir.
Öncelikli olarak kamu ve ofis yoğun işyerleri binaları enerji verimli ve takiben enerji nötr hale getirilmesi, enerji savurganlığına son verilmesi, sera gazı salımının önlenmesi ve kendi enerjisini üretir hale getirilmesi iyi uygulama örnek projelerini sürdürülebilir hale getirilmesiyle olur.
Kamuoyu üzerinde pozitif algı oluşturması için kamu ve ofis yoğun binaların enerji nötr hale getirilmesi, örnek iyi uygulama çalışmaları olabilir.
Enerji tüketim sistemi;
- Isınma,
- Soğutma,
- Aydınlatma,
- Havalandırma ve iklimlendirme,
- Tesisat,
Enerji nötr uygulama çalışması için;
- Binanın her bir ünitesinde tüketilen enerji miktarı tek tek tespit edilmeli.
- İyi uygulama örnekleri ile karşılaştırılması yapılmalı,
- Termal görüntüleme ile duvar yüzeylerinde ısı kayıplarını görebilmek amacıyla, termal kamera ile görüntüleme yapılmalı.
- Eksikleri, çözüm hedefleri, yatırım ve işletme maliyet analizi yapılmalı.
- Geri ödeme süreleri ve uygulanabilirliği ortaya konmalıdır.
Yapısal sistemi;
- Binanın mimari yapısı,
- Güneşlenme ve gölgelenme,
- Otoparklar,
- Ana giriş kapıları,
- Duvarlar,
- Isıtma ve soğutma,
- Pencereler ve dış kapılar,
- Duvar-çerçeve arası hava sızıntısı,
- Çatı ve zemin sistemi,
Yukarıda sıralanan her bir yapısal sistemin mevcut durumu tek tek incelenmeli, en iyi uygulama örnekleri ile karşılaştırılması yapmalı, eksikleri, çözüm hedefleri, yatırım ve işletme maliyet analizi yapılmalı, geri ödeme süreleri ve uygulanabilirliği ortaya konmalı.
AB ülkelerinde binaların enerji nötr performans tarihsel gelişim değerleri Şekil 2 ve Şekil 3'de verilmiştir.
Elektrik sistemleri;
- Varsa elektrik dağıtım sistemi,
- Elektrikli motorlar,
- Asansörler,
- Pompalar,
- Fanlar,
- Aydınlatma,
- Kompanzasyon,
Yukarıda sıralanan her bir kalemin mevcut durumu tek tek incelenmeli, iyi uygulama örnekleri ile karşılaştırılması yapılmalı, eksikleri, çözüm hedefleri, yatırım ve işletme maliyet analizi, geri ödeme süreleri ve uygulanabilirliği ortaya konmalıdır.
Mevcut durum ve iyi uygulama hedef değerler esas alınarak alınması gereken hedef önlemler tüm yönleri ile ortaya konmalı.
Yapılması gereken yatırım ve işletme maliyet analizi, geri ödeme (amortisman) süreleri ve uygulanabilirliği tek tek tespit edilmelidir.
Tekniğine uygun yalıtımı yapılmış binaları enerji nötr yapılara dönüştürmek için kendi enerjisini üreten sistemler (ısı pompaları, güneş enerjisi sistemleri, atık ısıyı kullanma, akıllı ısıtma ve soğutma ve biyokütle gibi yenilenebilir enerji kaynakları) uygulamaya konmalı. Yenilenebilir enerji teknolojisi geliştirilmeli.
Kamu ve ofis yoğun binaları öncelikli olarak enerji verimli hale getirilmeli, binaların U değerleri AB'de benzer iklim şartlarına sahip ülkeler düzeyine getirilmeli ve enerji kimlik belgesi hedef değeri en az A sınıfı olmalıdır.
Dünya'da yıllık 50 milyar $ yatırım fırsatı olan enerji verimli ve enerji nötr bina çalışmalarının binalara uygulanması ile;
- Sera gazı salımı ve meteorolojik anormallikler azaltılır.
- Hava kirletici gazların ve PM’lerin salımları azaltılır ve hava kalitesi iyileştirilir.
- Şehirlerin ısı adası olması önlenir.
- Binalar daha güvenli ve sürdürülebilir hale dönüştürülür.
- Binanın dış görünümü estetikleştirilir ve yıpranması önlenir.
- Ekonomik döngüsü kısa sürede gerçekleşir ve yeni istihdam alanları oluşturulur.
- Doğal kaynaklar korunur, enerji tüketimi azalır ve enerji güvenliği sağlanır.
- Konforlu iç mekan sıcaklığı sağlanır ve sağlık harcamaları azaltılır.
- Temiz ve karbondan ari yenilenebilir enerji teknolojisi gelişir.
- Isınma, soğutma, havalandırma ve aydınlatmada enerjiye ödenen fatura gidermeleri azaltılır.
Dünyanın dört bir yanında ülkeler, küresel ısınmaya ve artan sera gazı emisyonları ile mücadele etmek için kademeli olarak farklı politikalar uygulamaktadır.
2008 ve 2013 yılları arasında Avustralya, Avusturya, Belçika, Kanada, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Almanya, İtalya, Kore Cumhuriyeti, Yeni Zelanda, Norveç, Portekiz, Singapur, İspanya, İsveç, İsviçre, Birleşik Krallık ve ABD, "Net Sıfır Enerjili Güneş Binalarına Doğru" adlı ortak araştırma programında birlikte çalışmıştır.
Yeni ve mevut binaların yenilenmesinde enerji tüketim hedef değeri 50 kWh/m2-yıl olmalıdır. AB'de 15 ülkede ısıtma ve soğutma için enerji tüketim hedef değeri 50 kWh/m2-yıl'ı uygulamaktadır.
AB Enerji Performansı Direktifi değişikliğine göre 2020'nin sonunda tüm yeni binalar neredeyse Sıfır Enerjili Binalar (nZEB'ler) olmalıdır.
İyi yalıtılmış (duvar, çatı ve zemin), yüksek performanslı pencereler ve doğramalar ve sızdırmaz bir zarf sayesinde, verimli bir yapı (bina), soğuk duvarlar ve gizli cereyanlardan kaynaklanan rahatsızlığı önler ve ısı kaybını sınırlar. Enerji verimli binalarda enerji tüketiminin azaldığını görülür.
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
