40 yıl süren diktatörlüğün ardından özgür ve demokratik bir gelecek açıklamalarının ortasında Muammer Kaddafi'nin devrilmesine yol açan devrimin 10. yıldönümünde, Libya'da birleşik bir hükümet kurma çabaları bir kez daha başladı.

Sonrasındaki çatışma yıllarında ulusal bir yönetim kurmak için o zamandan beri muhtelif girişimlerde bulunuldu ve bu yeni yönetimin de yıl sonunda yapılacak seçimlere kadar süreceği kesin değil. Fakat söylendiğine göre bu hamle, birçok rakip grup tarafından kabul edildi.

Düzinelerce aşiret önde geleni, sivil toplum aktivisti ve akademisyen, kabinenin kurulmasıyla devam edecek süreci başlatmak için geçen haftanın sonunda Bingazi'de geçici yönetimin başkanı Muhammed Yunus el Menfi'yle görüştü. Abdulhamid Dibeybe geçici başbakan olarak atandı.

Kaddafi'ye yönelik ayaklanma esnasında, ülkenin Arap Baharı türbülansından refahla desteklenecek istikrar ve uyumla çıkması için diğer ülkelerden daha iyi bir konumda olduğuna dair güçlü bir görüş vardı.

İsyanın ilk günlerinde Bingazi'de konuştuğum avukat ve insan hakları savunucusu Salwa Bugaighis, "Sadece Sünnilerin değil Malikilerin de bulunduğu yalnızca 6 milyonluk bir nüfusa sahibiz. Topluluklar birbirleriyle geçiniyor, halk aşırılık yanlısı değil ve petrolümüz var" demişti.

Petrolün pek çok ülke için bir lanet olduğunu biliyorum ama burada sivil kuruluşlar inşa etmeye ve halkı güçlendirmeye yardımcı olacak.

Değişim beklentilerinin yanı sıra, aktivistler arasında dış etkiyle devrimin yurtdışındaki güçlerce gasp edileceğine dair ihtiyat da vardı. Bingazi'nin dört bir yanındaki afişlerde "Dış müdahaleye hayır, Libyalılar bunu tek başına yapabilir" beyanı yer alıyordu.

Rejim güçleri protestoları bastırınca Libya'nın bunu tek başına yapamayabileceği kabullenildi ve büyük bir çaresizlikle dış yardıma ihtiyaç duyuldu. Bu yardım, NATO'nun hava harekatı şeklinde geldi ve rejimin yenilgisinde etkili oldu. Fakat o zaman bile, muhalefetin önerisi savaş sona erince Libya'nın geleceğine Libyalıların kendilerinin karar vereceği yönündeydi.

Ağır silahlı milisler derebeylikler kurunca ve İslamcı aşırılık büyümeye başlayınca, ölümcül şiddete doğru düşüş ani oldu. Devrimin ilk günlerinde öne çıkan isimlerden bazıları ülkeden kaçmak zorunda bırakıldı. 2014'te Libya'nın Kaddafi sonrası dönemdeki ikinci seçim gününde evinde vurulan Bugaighis'in de aralarında olduğu bazı kişiler öldürüldü.

Bugaighis ve eşi, geçmişte oğullarını kaçırma girişiminde bulunulmasından sonra onu yaşamak üzere Ürdün'e götürmüştü. Bugaighis'in ablası İman bana, "Seçimde oy kullanmak için Bingazi'ye döndü ve ertesi akşam onu öldürdüler. Yani bu fırsat için hazırlıklıydılar. Tehdit edilmişti ama oy kullanmakta kararlıydı ve biri onu nasıl durdurabilirdi ki?" demişti.

O dönemde dış müdahale suçlamaları uzun süredir mevcuttu. Bu, 2012'de Kaddafi'den sonraki ilk seçimde zaten tartışmalı bir konu haline gelmişti. Örneğin bir zamanlar Britanya istihbaratının yardımıyla Kaddafi'nin eline teslim edilen önde gelen isyancı komutan Abdülhakim Belhac, Katar'a bağımlı olmakla suçlandı.

Bingazi'deki bir grup öğrenci, Belhac'ın büyük ölçüde Katar'ın avcunun içinde olduğuna, kampanyasındaki renklerin bile Katar Havayolları'nınkiyle aynı olduğuna dair beni inandırmaya çalışmıştı. Aslına bakılırsa tonlarda bariz bir fark vardı. Ama muhalifleri, İslamcıların gerçek renklerini gördüklerine emindi ve onu durdurmaya kararlıydı.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  22 Aralık 2024 - Filistinliler, İsrail'in Gazze'deki El-Jalaa Caddesi'ne düzenlediği saldırıda isabet alan sivil aracı inceliyor. Gazze Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan son güncellemeye göre, İsrail saldırıları son 24 saatte Gazze Şeridi genelinde en az 32 Filistinlinin ölümüne ve 54 kişinin yaralanmasına yol açtı. İsrail güçleri, kuşatma altındaki Kuzey Gazze'de zorlukla faaliyet gösteren Kamal Adwan Hastanesi'nin içindeki ve yakınındakilere tahliye emri verdikten sonra hastaneye saldırı düzenledi (Omar Al-Qattaa/AFP)

• 2/30

  21 Aralık 2024 - Dün akşam Almanya'da en az 5 kişinin ölümüne ve 200 kişinin yaralanmasına yol açan saldırının gerçekleştiği Noel pazarının yakınındaki kilisenin girişine çiçekler bırakılıyor. Ölümcül saldırıda bir kişi aracını pazardaki kalabalığın üzerine sürmüştü. Kiliseye çiçek bırakanlardan Almanya Başbakanı Olaf Scholz, ülkenin birlik içinde kalması gerektiğini vurgulayarak failin cezasız kalmayacağına söz verdi. Polis, saldırıdan sorumlu olduğunu düşündüğü 50 yaşındaki Suudi Arabistanlı bir doktoru gözaltına aldı (Michael Probst/AP)

• 3/30

  20 Aralık 2024 - Tayvan'da ana muhalefetteki Çin Milliyetçi Partisi (Komintang) milletvekilleri (beyaz giyenler) parlamentoya girmeye çalışıyor. Demokratik İlerleme Partisi'nden (DPP) çok sayıda milletvekili, perşembe gecesi parlamentoyu basarak tartışmalı tasarıların geçmesini önlemek için Yasama Yuanı'na girişleri engellemiş ve içeride barikat kurmuştu. Sözkonusu yasa tasarıları arasında seçilmiş yetkililerin görevden alınma koşullarının sıkılaştırılması için planlanan bir değişiklik de yer alıyor (I-Hwa Cheng/AFP)

• 4/30

  19 Aralık 2024 - Luigi Nicholas Mangione, Pensilvanya'nın Hollidaysburg kentindeki Blair County Adliyesi'nden ayrılıyor. UnitedHealthcare CEO'su Brian Thompson'ı 4 Aralık'ta Manhattan'da bir sokakta vurmakla suçlanan 26 yaşındaki Mangione, geçen hafta Pensilvanya'daki bir McDonald's'ta görüldüğünde sona eren, ülke çapında bir aramayı tetiklemişti. Eski veri mühendisi, cinayetle ilgili suçlamalarla yüzleşmek üzere New York'a iade edilme çabalarıyla mücadele ederken bu eyalette hapiste tutuluyor (Gene J. Puskar/AFP)

• 5/30

  18 Aralık 2024 - Suriye'de başkent Şam'ın dışındaki Cobar'da bir aile, tahrip olmuş mezarlıkta. Baas rejiminin devrilmesinin ardından Suriye'de toplu mezarlar ve cesetler bulunmaya devam ediyor. Şam'daki Seyyide Zeynep bölgesinde bir depoda aralarında çocukların da olduğu, 20'den fazla kişiye ait olduğu düşünülen ceset kalıntıları bulundu. Öte yandan Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, AB'nin Suriye'nin yeniden imarına katkı sağlamaya hazır olduğunu belirtti (Aris Messinis/AFP)

• 6/30

  17 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Han Yunus kentinde Filistinli bir kız çocuğu yemek dağıtım merkezinde sıra bekliyor. Gazze Savaşı sürerken, ateşkesin sağlanması ve rehinelerin serbest bırakılmasına dair aylardır süren açmazın ardından İsrail ve Hamas'ın anlaşmaya yakın olabileceği belirtiliyor. İsrail'in Gazze'deki askeri varlığını sürdürmekte ısrar etmesi ve Hamas'ın İsrail askerleri çekilene kadar rehineleri serbest bırakmayı reddetmesi nedeniyle bu yıl defalarca yapılan görüşmeler başarısızlıkla sonuçlanmıştı (Bashar Taleb/AFP)

• 7/30

  16 Aralık 2024 - Almanya'da Başbakan Olaf Scholz başkanlığındaki hükümet, Federal Meclis'te yapılan güven oylamasını geçemeyerek düştü. Hür Demokrat Parti'nin (FDP) ayrılması sonrasında Sosyal Demokrat Parti (SPD) ve Yeşiller'den oluşan koalisyon hükümeti dağıldı ve erken seçimin yolu açıldı. Almanya 23 Şubat'ta sandık başına gidecek (John Macdougall/AFP)

• 8/30

  15 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'da sokaklara dökülen halk, ülkenin yeni yöneticilerinin belirlediği bayrağı açtı. Birleşmiş Milletler Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, Suriye'de Beşar Esad rejiminin devrilmesinin ardından ilk kez Şam'a gitti. Pedersen, "Elbette bu değişim kendi başına büyük umutlar oluşturuyor, ancak hepimiz önümüzde hala birçok zorluk olduğunu biliyoruz" diye konuştu. Öte yandan Golan Tepeleri civarındaki tampon bölgeye giren İsrail ordusu, işgali daha ileriye taşıyarak başkent Şam'ın 25 kilometre yakınlarına kadar sokuldu (Amr Abdallah Dalsh/Reuters)

• 9/30

  14 Aralık 2024 - Güney Kore Ulusal Meclisi Başkanı Woo Won-sik, Seul'daki genel kurulda, Başkan Yoon Suk Yeol'un azledilmesine yönelik önergeyi kabul ederek tokmağı vuruyor. Güney Koreli milletvekilleri, 3 Aralık'taki sıkıyönetim girişiminin ardından Yoon'un görevden alınması için bugün oy kullandı. Yoon, önergenin kabulünden sonra yaptığı açıklamada "Şimdilik ara versem de halkla birlikte geleceğe uzanan yolculuğumu sürdüreceğim" dedi (YONHAP/AFP)

• 10/30

  13 Aralık 2024 - İtalya'da polis, öğrencilerin Filistinlilere destek ve hükümetin politikalarına karşı eylemi sırasında, Torino Politeknik Üniversitesi'nin önünde nöbet tutuyor. USB ve Cobas sendikalarının düzenlediği eğitim, ulaşım ve kamu sağlığını kapsayan ulusal grev gününde, Reuters'e konuşan bir sendika sözcüsü "Bizim grevimiz savaş ekonomisine ve dolayısıyla hükümetimizin İsrail devletine verdiği desteğe karşı bir grev" dedi. Hükümetin İsrail politikalarının protesto edilmesinin yanı sıra daha yüksek ücretler ve daha kısa çalışma haftası da eylemcilerin talepleri arasında yer alıyor (Marco Bertorello/AFP)

• 11/30

  12 Aralık 2024 - Donald Trump, Time dergisinin New York Borsası'nda düzenlediği Yılın Kişisi etkinliğinde konuştu. Time, seçilmiş başkanın artık "dünyanın en güçlü adamı" olduğunu belirtti. Dergiden yapılan açıklamada Trump'ın, "tarihi boyutlarda bir geri dönüşe imza attığı, nesilde bir kez görülen siyasi bir yeniden yapılanmaya öncülük ettiği" belirtildi. Trump bu unvanı ilk başkanlık seçim zaferinin ardından 2016 yılında da almıştı (Alex Brandon/AP)

• 12/30

  11 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'nde çocuklar, enkaz yığınlarının arasında su taşıyor. İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırıları 14 aydan fazla süredir devam ederken, son 15 günde 556 Filistinli hayatını kaybetti, 1511 kişi yaralandı (Ömer el-Kette/AFP)

• 13/30

  10 Aralık 2024 - ABD'nin Kaliforniya eyaletinin Malibu kentinde çıkan yangın büyüyor. Rüzgarın şiddetlendirdiği yangın, Hollywood elitlerinin ikamet ettiği kıyı topluluğundaki evleri ve işyerlerini tehdit ediyor (David Swanson/AFP)

• 14/30

  9 Aralık 2024 - Suriyeli kurtarma ekipleri Şam'daki Sednaya hapishanesinde gizli bodrum katlarını ararken insanlar hapishanenin çatısında duruyor. Beşar Esad yönetiminin pazar günü düşmesinden beri, yakınlarından haber almayı uman Suriyeli siviller ülkenin en gizli ve en kötü şöhretli hapishanesi Sednaya'ya akın ediyor. İnsan hakları kuruluşlarınca "insan mezbahası" adıyla anılan Sednaya çok sıkı saklanan bir sırdı ve şu ana dek hapishanenin içinden hiç görüntü hiç alınamamıştı (Abdülaziz Ketaz/AFP)

• 15/30

  8 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'daki Emevi Camii. Heyetu Tahriru'ş Şam (HTŞ) öncülüğündeki silahlı örgütler başkent Şam'ın kontrolünü ele geçirdi. BM Genel Sekreteri'nin Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, ülkenin bir dönüm noktasında olduğunu söyledi. Suriyeli muhalifler, bugün 16.00'dan yarın 05.00'e kadar Şam'da sokağa çıkma yasağı ilan etti. Kutlama amacıyla da olsa kalabalık meydanlarda ateş açılmaması için çağrı yapıldı (Aref Tammawi/AFP)

• 16/30

  7 Aralık 2024 - İtfaiyeciler, Hollanda'nın Lahey kentindeki bir mahallede meydana gelen patlamanın etkisiyle yıkılan bir binanın önünde duruyor. Sabah erken saatlerde yaşanan patlamada 5 daire yerle bir oldu. Yetkililer en az bir kişinin hayatını kaybettiğini ve 3 kişinin yaralı olduğunu bildirdi. Enkaz altında kalanların sayısıysa net değil. Patlamanın nedeni henüz bilinmiyor fakat polis olay yerinden hızla ayrılan bir arabayı aradıklarını belirtti (Phil Nijhuis/AP)

• 17/30

  6 Aralık 2024 - Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'un görevden alınmasını talep eden protestocular, başkent Seul'deki Ulusal Meclis önünde toplandı. Yoon, hem muhalefetten hem de kendi partisinden aldığı tepkilerle 3 Aralık'taki sıkıyönetim kararından yaklaşık 6 saat sonra geri adım atmak zorunda kalmıştı. Muhalefet partileri, başkanın azledilmesi için önerge verirken sivil toplum kuruluşları da lideri istifaya çağırıyor (Kim Hong-ji/Reuters)

• 18/30

  5 Aralık 2024 - İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus yakınlarındaki Mevasi kampına hava saldırısı düzenledi. İsrail hava saldırıları çarşamba günü Gazze'nin güneyinde yerlerinden edilmiş Filistinlilerin kaldığı kampı vurdu ve yakındaki bir hastanenin yöneticisine göre en az 21 kişi hayatını kaybetti. Cenevre merkezli sivil toplum kuruluşu Avrupa-Akdeniz İnsani Hakları İzleme Örgütü (Euro-Med), İsrail'in dün düzenlediği saldırıda Filistinlileri "diri diri yaktığını" belirtti (Abdel Kareem Hana/AP)

• 19/30

  4 Aralık 2024 - ABD'nin New York kentinin Manhattan bölgesinde polis, Hilton Otel'in önünde gerçekleşen saldırının ardından olay yerindeki mermi kovanlarını işaretliyor. ABD'nin en büyük sağlık sigorta şirketlerinden UnitedHealthcare'in CEO'su Brian Thompson, silahlı saldırıda öldürüldü. Saldırganın olay yerinden bisikletle kaçıp Central Park'a gittiği açıklandı. Polis, sokak ortasında 50 yaşındaki Thompson’ı öldüren katili hâlâ arıyor (Stefan Jeremiah/AP)

• 20/30

  3 Aralık 2024 - Eski Gana Devlet Başkanı ve Ulusal Demokratik Kongre'nin (NDC) başkan adayı John Mahama'nın destekçileri Akra'da, 7 Aralık'ta yapılacak başkanlık seçimi öncesinde seçim konvoyunda NDC siyasi partisinin bayraklarını kaldırıyor. Gana'da iki dönem görev yaptıktan sonra istifa eden Devlet Başkanı Nana Akufo-Addo'nun yerine geçecek isim için yapılacak oylamada ekonominin yönetimi kilit rol oynayacak. Oylama, Akufo-Addo'nun iktidardaki Yeni Yurtsever Parti'nin (NPP) adayı ve mevcut Başkan Yardımcısı Mahamudu Bawumia'yla eski başkan ve NDC partisinin adayı John Mahama arasında sıkı bir yarışa dönüştü. Akufo-Addo'nun ikinci dönemine ekonomik kriz, enflasyon ve Gana'nın borç yükünü yönetmek için Uluslararası Para Fonu'yla 3 milyar dolarlık bir anlaşma yapmak zorunda bırakan zayıf para birimi damgasını vurmuştu (Olympia De Maismont/AFP)

• 21/30

  2 Aralık 2024 - Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te Avrupa Birliği (AB) kararının ardından başlayan protestolar sürüyor. Hükümet, AB'ye katılım müzakerelerinin 2028'e kadar askıya alınmasına karar vermişti. İçişleri Bakanlığı protestolarda 113 polisin yaralandığını ve 224 göstericinin de gözaltına alındığını duyurdu (Zurab Tsertsvadze/AP)

• 22/30

  1 Aralık 2024 - Şili'nin başkenti Santiago'da dev Örümcek-Adam balonu, Noel festivalinde sokaklardan geçti. Noel sezonunun başlangıcına işaret eden geleneksel Disney geçidinde Oyuncak Hikayesi'nden Buzz Lightyear ve ikonik Mickey Mouse'un yanı sıra birçok çizgi film karakteri vardı (Esteban Felix/AP)

• 23/30

  30 Kasım 2024 - Kosova'nın kuzeyinde, ülkenin elektriğinin neredeyse tamamını üreten iki termik santrale su sağlayan hasarlı kanalda bir polis devriye geziyor. Polis, cuma günü Varage köyünde meydana gelen patlamanın ardından kanalın çevresinde güvenlik önlemlerini artırdı. Patlama sonrasında güç kaynaklarının büyük ölçüde sağlam olduğu görülmüş ancak bazı bölgelere içme suyu tedarikinde sıkıntı yaşanmıştı. Gece boyunca yapılan çalışmalarla, sabah saatlerinde geçici bir çözümle tekrar su verilmeye başlandı. Komşu ülke Sırbistan, önemli kanaldaki patlamadan sorumlu olduğu suçlamalarını reddetmişti (Valdrin Xhemaj/Reuters)

• 24/30

  29 Kasım 2024 - Notre-Dame Katedrali'nin restorasyonunda çalışan işçiler de dahil olmak üzere katılımcılar, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un konuşması için katedralin nefinde toplandı. Macron, katedrali ziyaret ederek restorasyonda görev alanlara teşekkür etti. Fransa'nın en ünlü anıtlarından Notre Dame Katedrali, 2019'da çıkan yangında kullanılmaz hale gelmişti. Katedral yangından 5 yıl sonra, 7 ve 8 Aralık 2024'te düzenlenecek törenlerle yeniden açılacak (Sarah Meyssonnier/AFP)

• 25/30

  28 Kasım 2024 - Ukrayna'nın Lviv kentinde uygulanan elektrik kesintisi sırasında, jeneratörle aydınlatılan güzellik salonu faaliyet göstermeyi sürdürüyor. Bugün Ukrayna'nın enerji altyapısına devasa bir saldırı başlatan Rusya, dondurucu soğukların görüldüğü ülkeyi acil elektrik kesintileri uygulamaya zorluyor. Rusya-Ukrayna Savaşı'nda bin gün eşiği geçen hafta geçilmişti (Yuriy Dyachyshyn/AFP)

• 26/30

  27 Kasım 2024 - Lübnan'da yerinden edilmiş yurttaşlar, Beyrut'un Dahiye bölgesindeki evlerine dönüyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki ateşkes bugün devreye girdi. Lübnan'la İsrail hükümetleri arasında ateşkes antlaşmasına varıldığını ABD Başkanı Joe Biden duyurdu. ABD ve Fransa'nın başını çektiği bir uluslararası koalisyonun ateşkes antlaşmasının uygulanmasına ilişkin destek sunacak (Bilal Hussein/AP)

• 27/30

  26 Kasım 2024 - Pakistan'ın başkenti İslamabad'da Pakistan Ordusu'ndan askerler, meclise çıkan yolu kapatmak için yerleştirilen konteynırın üzerinde nöbette. İmran Han'ın partisi Pakistan Adalet Hareketi'nin destekçileri, eski başbakanın hapishaneden çıkartılması talebiyle hükümet karşıtı protesto düzenledi. Eylemcilerle güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmada ölü ve yaralılar var (Akhtar Soomro/Reuters)

• 28/30

  26 Ekim 2024 - Gürcistan'da parlamento ilk oturumunu gerçekleştirirken başkent Tiflis'te bir kadın geçen ayki genel seçimin sonuçlarına yönelik protestoda böyle görüntülendi. Parlamento önünde çadırlar kurarak eylem yapan muhalefet partililer ve destekçileri, meclise giren milletvekilleri protesto etti. Hükümeti seçimlerde hile yapmakla suçlayan göstericiler, yeniden seçime gidilmesini talep ediyor (Vano Shlamov/AFP)

• 29/30

  24 Kasım 2024 - Filistinliler, bir yardım kuruluşunun mutfağından yemek almak için toplanıyor. Gazze'deki ailelerin, yardım ekiplerinin nispeten daha fazla erişimi olduğu bölgelerde bile genelde günde sadece bir kez yemek yiyebildiği bildiriliyor. Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı, Gazze'de devam eden insani krize önlem alınmazsa bu durumun yakında kıtlığa dönüşebileceğini aktarıyor. Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin, İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı hakkında bu hafta çıkardığı tutuklama emri gerekçeleri arasında "bir savaş yöntemi olarak aç bırakma" suçu da vardı (Mohammed Salem/Reuters)

• 30/30

  23 Kasım - Birleşmiş Milletler'in belirlediği 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü öncesinde İtalya'da binlerce kişi sokağa döküldü. Birleşmiş Milletler'e göre, kadınlara ve kızlara yönelik şiddet dünyadaki en yaygın insan hakları ihlallerinden biri. Dünya çapında, neredeyse üç kadından biri hayatında en az bir kez fiziksel veya cinsel şiddete maruz kalıyor. İtalyda'da "Non Una di Meno (Bir Kadın Daha Eksilmesin)" adlı sivil inisiyatifin girişimiyle gerçekleştirilen yürüyüşte kadınlar "Ataerkilliği silahsızlandıralım" yazılı pankart taşıdı (Yara Nardi/Reuters)

Dış güçler sonraki birkaç yıl içinde Libya'ya tüm güçleriyle girerken, ülke iki siyasi iktidar merkezine bölündü. Bu merkezlerden biri General Halife Hafter'in Libya Ulusal Ordusu (LUO) tarafından destekleniyor ve doğuda konumlandı. Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) olarak bilinen diğeriyse batıda, başkent Trablus'ta. Rus özel askeri şirketi Wagner Grubu, ülkede Hafter'in ordusuyla birlikte savaşıyor (Kremlin, Wagner'le ilgili herhangi bir devlet bağlantısını reddediyor). Moskova'nın yanı sıra Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Mısır ve Fransa da Kaddafi'nin ordusunun eski komutanını destekliyor. Başlıca rakibi olan, Birleşmiş Milletler'in (BM) tanıdığı UMH de İtalya ve Türkiye'nin desteğine sahip.

Yeni geçici hükümetin kuruluşu, arka planda yabancı güçlerin manevralarıyla yurtdışında gerçekleşti. Rusya, hükümetin İçişleri Bakanı Fethi Başağa ve Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih tarafından yönetilmesi için Türkiye ve Mısır'la anlaşma yaptığına inanıyordu.

Rus yetkililer, liderler olarak bu isimler yerine Menfi'yle Dibeybe'nin ortaya çıkmasını ABD'nin manipüle ettiğini düşünüyor. Fakat Moskova'nın bu konuda Başkan Joe Biden yönetimine karşı çıkmak istemediği düşünülüyor. Rusya beklemeye ve son siyasi yol haritasının, ülkede uygulanan diğer pek çoğu gibi bocalayıp bocalamayacağını görmeye hazırlanıyor. Libyalı siyasetçilerin Moskova'ya yaptığı ziyaret telaşına bakılırsa, Rusya her halükarda geçici kabinede iyi temsil edilecek.

Hafter, geçici başkan Menfi'yle görüştü ve barış sürecine kamuoyu önünde destek vermek istedi. Kaddafi ordusunun eski askeri bir zamanlar Libya'nın yükselen lideri olarak görülüyor, bu yüzden Arap Baharı devletlerinde Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah Sisi gibi iktidara geri dönen diktatörler modelinin takip edileceği düşünülüyordu.

Ancak Hafter'in şansı, iki yıl önce reklamı çokça yapılan bir saldırıda başkent Trablus'u ele geçiremeyip sonrasında önemli miktarda toprak kaybedince kısmen azaldı. İddialara göre Hafter, bu sefer de liman kenti Misrata'ya başka bir saldırı düzenlemek istediyse de bu Moskova tarafından kesin bir şekilde reddedildi.

Bu arada Kaddafi ailesi, kuzey Afrika ve Ortadoğu'ya dağılmış durumda. Albayın varisi olarak görülen oğlu Seyfülislam Kaddafi, devrimden sonra eskiden zafer selamı vermek için kullandığı iki parmağını kestikleri iddia edilen isyancılar tarafından yakalandı. Seyfülislam, 2017'de Zintan'daki hapishaneden serbest bırakıldı. Zintan'daki yetkililer, Seyfülislam'ı onun için tutuklama kararı çıkaran Lahey'deki Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin nezaretine göndermeyi reddetti.

Seyfülislam Kaddafi, devlet başkanlığına aday olacağını ilan etti. İddiaya göre sızan belgeler, Rus Wagner Grubu'nun kendisini aktif olarak desteklediğini gösteriyordu. Ona strateji için bir PowerPoint önerisi sunmuş ve babasının dünya görüşünü yaymak için kullanılan Jamahiriya TV'yi yeniden açarak kanalı aralıklı olarak yayın yaptığı Kahire'ye taşımışlardı.

Şirket ayrıca Seyfülislam ve Hafter'i destekleyen bir düzine Facebook grubu kurdu. Fakat sızdırılan belgeler, "kendi önemine dair yanlış bir algıya sahip" olduğu ve herhangi bir projenin işe yaraması için özenle takip edilmesi gerektiği iddiasıyla Seyfülislam Kaddafi'yi de eleştiriyordu.

Seyfülislam'ın Kahire'de Mısırlı yetkililerle görüştüğüne dair haberler çıktı. Mısır Cumhurbaşkanı Sisi'yi "ülkesini kurtardığı için" sık sık övmüştü. Ayrıca Libya'daki "yapıcı" rolü sebebiyle Suudi Arabistan'a da defalarca teşekkür etti.

Geliştirilen uluslararası desteğin Muammer Kaddafi'nin oğlunun güç kazanma girişiminde bulunmasına yol açıp açmayacağı zamanla görülecek; ama 17 Şubat devriminde gelişen tüm olayların sonuçları Libya'da hâlâ oyunun içinde.

independent.co.uk/independentpremium/voices

Independent Türkçe için çeviren: Ata Türkoğlu