40 yıl süren diktatörlüğün ardından özgür ve demokratik bir gelecek açıklamalarının ortasında Muammer Kaddafi'nin devrilmesine yol açan devrimin 10. yıldönümünde, Libya'da birleşik bir hükümet kurma çabaları bir kez daha başladı.

Sonrasındaki çatışma yıllarında ulusal bir yönetim kurmak için o zamandan beri muhtelif girişimlerde bulunuldu ve bu yeni yönetimin de yıl sonunda yapılacak seçimlere kadar süreceği kesin değil. Fakat söylendiğine göre bu hamle, birçok rakip grup tarafından kabul edildi.

Düzinelerce aşiret önde geleni, sivil toplum aktivisti ve akademisyen, kabinenin kurulmasıyla devam edecek süreci başlatmak için geçen haftanın sonunda Bingazi'de geçici yönetimin başkanı Muhammed Yunus el Menfi'yle görüştü. Abdulhamid Dibeybe geçici başbakan olarak atandı.

Kaddafi'ye yönelik ayaklanma esnasında, ülkenin Arap Baharı türbülansından refahla desteklenecek istikrar ve uyumla çıkması için diğer ülkelerden daha iyi bir konumda olduğuna dair güçlü bir görüş vardı.

İsyanın ilk günlerinde Bingazi'de konuştuğum avukat ve insan hakları savunucusu Salwa Bugaighis, "Sadece Sünnilerin değil Malikilerin de bulunduğu yalnızca 6 milyonluk bir nüfusa sahibiz. Topluluklar birbirleriyle geçiniyor, halk aşırılık yanlısı değil ve petrolümüz var" demişti.

Petrolün pek çok ülke için bir lanet olduğunu biliyorum ama burada sivil kuruluşlar inşa etmeye ve halkı güçlendirmeye yardımcı olacak.

Değişim beklentilerinin yanı sıra, aktivistler arasında dış etkiyle devrimin yurtdışındaki güçlerce gasp edileceğine dair ihtiyat da vardı. Bingazi'nin dört bir yanındaki afişlerde "Dış müdahaleye hayır, Libyalılar bunu tek başına yapabilir" beyanı yer alıyordu.

Rejim güçleri protestoları bastırınca Libya'nın bunu tek başına yapamayabileceği kabullenildi ve büyük bir çaresizlikle dış yardıma ihtiyaç duyuldu. Bu yardım, NATO'nun hava harekatı şeklinde geldi ve rejimin yenilgisinde etkili oldu. Fakat o zaman bile, muhalefetin önerisi savaş sona erince Libya'nın geleceğine Libyalıların kendilerinin karar vereceği yönündeydi.

Ağır silahlı milisler derebeylikler kurunca ve İslamcı aşırılık büyümeye başlayınca, ölümcül şiddete doğru düşüş ani oldu. Devrimin ilk günlerinde öne çıkan isimlerden bazıları ülkeden kaçmak zorunda bırakıldı. 2014'te Libya'nın Kaddafi sonrası dönemdeki ikinci seçim gününde evinde vurulan Bugaighis'in de aralarında olduğu bazı kişiler öldürüldü.

Bugaighis ve eşi, geçmişte oğullarını kaçırma girişiminde bulunulmasından sonra onu yaşamak üzere Ürdün'e götürmüştü. Bugaighis'in ablası İman bana, "Seçimde oy kullanmak için Bingazi'ye döndü ve ertesi akşam onu öldürdüler. Yani bu fırsat için hazırlıklıydılar. Tehdit edilmişti ama oy kullanmakta kararlıydı ve biri onu nasıl durdurabilirdi ki?" demişti.

O dönemde dış müdahale suçlamaları uzun süredir mevcuttu. Bu, 2012'de Kaddafi'den sonraki ilk seçimde zaten tartışmalı bir konu haline gelmişti. Örneğin bir zamanlar Britanya istihbaratının yardımıyla Kaddafi'nin eline teslim edilen önde gelen isyancı komutan Abdülhakim Belhac, Katar'a bağımlı olmakla suçlandı.

Bingazi'deki bir grup öğrenci, Belhac'ın büyük ölçüde Katar'ın avcunun içinde olduğuna, kampanyasındaki renklerin bile Katar Havayolları'nınkiyle aynı olduğuna dair beni inandırmaya çalışmıştı. Aslına bakılırsa tonlarda bariz bir fark vardı. Ama muhalifleri, İslamcıların gerçek renklerini gördüklerine emindi ve onu durdurmaya kararlıydı.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  15 Kasım 2024 - Bangkok'ta bir kadın, Loy Krathong festivali sırasında nehir tanrıçasına şükranlarını sunmak için yaprak ve çiçeklerden yapılmış Krathong'u parktaki bir lagüne yerleştiriyor. Festival her yıl, Tayland Ay takviminin 12. ayında, dolunayda kutlanıyor. Ülkedeki en büyük festivallerden biri olan Loy Krathong'da Taylandlılar, su tanrıçasına şükranlarını temsil eden adakları küçük teknelerle yüzdürüyor. Bununla kirlilik veya israf gibi davranışları için af da diliyorlar (Chalinee Thirasupa/Reuters)

• 2/30

  14 Kasım 2024 - National Geographic Pristine Seas, Pasifik Okyanusu'ndaki Solomon Adaları'nın yakınında keşfedilen dünyanın en büyük mercanının 24 Ekim'de çekilen fotoğrafını bugün paylaştı. Bilim insanları, Pristine Seas araştırma gemisinde çalışırken buldukları mercanın "hayat ve renkle dolu" önemli bir keşif olduğunu söylüyor. Genişliği 34 metre ve 5 metreden daha yüksek olan mercan, uzaydan bile görülebiliyor. Devasa mercanın 300 yıllık olduğu tahmin ediliyor (Manu San Felix/National Geographic Pristine Seas/AFP)

• 3/30

  13 Kasım 2024 - Fransa'da, Michelin'in Clermont-Ferrand'daki merkezinde düzenlenen eylemde, Genel Emek Konfederasyonu ceketi giyen bir protestocu bir sis bombasının yanından geçiyor. Araç lastiği üreticisi Michelin, 5 Kasım'da 1250'den fazla kişinin çalıştığı iki fabrikasını kapatmayı planladığını açıklamış ve kararın "son çare" olarak alındığını söylemişti. Sadece işten çıkarma planlarından vazgeçilmesini değil, maaş artışının da garanti altına alınmasını talep eden sendikalarla şirket yönetimi arasında henüz bir uzlaşmaya varılamadı (Olivier Chassignole/AFP)

• 4/30

  12 Kasım 2024 - Bakü'deki Birleşmiş Milletler iklim değişikliği zirvesi COP29'un açılış töreninde dansçılar performans sergiliyor. Bu sene gerçekleştirilen COP’ta ülkelerin enerji politikalarının yanı sıra yeni kolektif finansal hedeflerin belirlenmesi bekleniyor. Zirve, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de başladı. İklim aktivistleri pazartesi günü Gürcistan'da bir miting organize ederek Azerbaycan'ın iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmasını protesto etmişti. Tiflis'te bir araya gelen birçok aktivist, Azerbaycan'ın baskıcı politikaları nedeniyle iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmayı hak etmediğini savunmuştu. Greta Thunberg, Azerbaycan'ın zirveyi "işlediği suçları ve insan hakları ihlallerini yeşil aklama yoluyla örtbas etme şansı" gibi gördüğünü ileri sürmüştü (Maxim Shemetov/Reuters)

• 5/30

  11 Kasım 2024 - Sudan ordusuyla ilişkili silahlı kişileri taşıyan kamyon, ülkenin doğusundaki Gedaref sokaklarında. Sudan'da rakip generaller arasında Nisan 2023'ten beri süren savaş onbinlerce kişinin ölümüne ve 11 milyondan fazlasının da yerinden olmasına yol açtı. Birleşmiş Milletler'e göre yerinden edilenlerden 3,1 milyonu ülke sınırları dışında sığınacak bir yer arıyor (AFP)

• 6/30

  10 Kasım 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Deyr El Balah'ta Filistinliler yemek kuyruğunda. BM Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) Genel Komiseri Philippe Lazzarini, Gazze'nin kuzeyinde kıtlık yaşanabileceğini belirterek, "Açlık İsrail devleti tarafından silah olarak kullanılıyor" dedi. Lazzarini, "Gazze Şeridi'ne girmesine izin verilen yardım yetersiz. Günde ortalama 30 tırın biraz üzerinde ve bu günlük ihtiyacın yalnızca yüzde 6'sına tekabül ediyor" ifadelerini kullandı (Ramadan Abed/Reuters)

• 7/30

  9 Kasım 2024 - Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Berlin Duvarı'nın yıkılışının 35. yıldönümünde düzenlenen çiçek bırakma törenine katıldı. Törende Soğuk Savaş döneminde Doğu Berlin'den Batı Berlin'e geçerken hayatını kaybedenler anıldı. Berlin Duvarı'nın yıkılışının yıldönümü kapsamında her yıl canlı müzik, sergiler ve eski duvarın bir ucundan diğerine yapılan koşu da dahil olmak üzere çeşitli etkinlikler gerçekleştiriliyor (Ebrahim Noroozi/AP)

• 8/30

  8 Kasım 2024 - İspanya'daki atlı sivil muhafızlar, ölümcül afetin ardından ülkenin doğusundaki Valensiya bölgesinde zarar gören araçların yanından geçerek mağdurları arıyor. Ülkede son 50 yılda yaşanan en kötü sel felaketi, 210'dan fazla kişinin ölümüne, onlarca kişinin kaybolmasına ve kasabaların çamur altında kalmasına yol açtı. Sel özellikle Valensiya'da büyük bir yıkıma sebep oldu (Jose Jordan/AFP)

• 9/30

  7 Kasım 2024 - Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'ye sarılıyor. Avrupa Siyasi Topluluğu'nun 5'inci zirvesi, kıtanın karşı karşıya olduğu güvenlik zorluklarını ele almak amacıyla Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de başladı. Zirvede Avrupa Birliği üyesi ülkelerin liderleriyle üye olmayan ülkelerin liderleri bir araya geliyor. Ana gündem maddeleri arasında düzensiz göçle mücadele, ekonomi güvenliği ve iklim de var (Ludovic Marin/AFP)

• 10/30

  6 Kasım 2024 - 2024 ABD Başkanlık Seçimi'ni kazanan Donald Trump, Florida eyaletindeki West Palm Beach Kongre Merkezi'nde konuşma yaptı. Trump, zafer konuşmasında kendisini destekleyen herkese teşekkür etti ve ekonomik büyüme ve ulusal güvenlik vaatlerinde bulundu. Sandıkların kapanmasıyla birlikte erken sonuçlar, seçim yarışının başa baş gittiğini gösterse de Trump, salıncak eyaletlerde kazanarak zafere ulaştı. Trump, rakibi Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'ten yaklaşık 5 milyon fazla oy aldı (Jim Watson/AFP)

• 11/30

  5 Kasım 2024 - ABD'nin New York kentinde seçmenler oy kullanıyor. ABD'de seçim gününe gelindi ve Demokrat Parti'nin adayı Kamal Harris'le Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump arasındaki yarış haftalardır başa baş ilerliyor. Seçimin sonucunu 7 salıncak eyaletteki oyların belirleyeceği düşünülüyor (Leonardo Munoz/AFP)

• 12/30

  4 Kasım 2024 - İspanya'nın Valensiya bölgesindeki Alfafar'ın caddelerinde polis memurları sokaklardaki çamurun temizlenmesine yardım ediyor. İspanya'da uzun zamandır görülen en kötü sel felaketinde hayatını kaybedenlerin sayısı 217'ye ulaşırken arama kurtarma çalışmaları hâlâ sürüyor. Yetkililer sokakların temizlenmesinin en az bir hafta süreceğini belirtirken bölgede 17 bin polis, jandarma, asker ve sivil koruma görevlisi çalışıyor (Jose Jordan/AFP)

• 13/30

  3 Kasım 2024 - Brezilya'daki Formula 1 Sao Paulo Grand Prix'sini Red Bull Racing'in Hollandalı pilotu Max Verstappen kazandı. "Uçan Hollandalı", son derece kaotik geçen yarışa 17. sıradan başlamıştı. İkinci ve üçüncü sırayı Alpine pilotları Esteban Ocon ve Pierre Gasly alırken, pilotlar şampiyonasında Verstappen'le Norris arasındaki fark 62'ye çıktı (Nelson Almeda/AFP)

• 14/30

  2 Kasım 2024 - Hindistan'ın Mumbai şehrinde, Ölüler Günü'nde mezara çiçek koyan bir kadının drone görüntüsü. Cadılar Bayramı'yla başlayan üç günlük dönemde, Hıristiyanlar ölülerle yaşayanlar arasındaki perdenin kalktığına inanıyor. Hıristiyanlar, Hindistan nüfusunun yalnızca yüzde ikisini oluşturuyor. Geçen ay çeşitli Hıristiyan mezheplerinin liderleri, kendilerine yönelik şiddetteki artışı protesto etmek üzere Yeni Delhi'de eylem düzenlemişti (Francis Mascarenhas/Reuters)

• 15/30

  1 Kasım 2024 - Afrika penguenleri, Cape Town yakınlarında turistlerin uğrak noktalarından olan penguen kolonisinde, sahilde dinleniyor. Boulders penguen kolonisi 1983'te kurulmuş ve kolonideki kuş sayısı çevredeki ada kolonileri sayesinde artırılmıştı. Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) yakın zamanda Afrika penguenini, nesli tehlike altında olan türlerden nesli kritik tehlikedeki tür kategorisine taşıdı. Halihazırda popülasyonunun yüzde 97'sini kaybetmiş olan kuşun nesli, bir değişiklik olmadığı takdirde 4 bin günden kısa bir süre içinde tükenebilir (Rodger Bosch/AFP)

• 16/30

  31 Ekim 2024 - ABD'nin Missouri eyaletindeki St. Charles kentinde bir yurttaş, Cadılar Bayramı'na özel kıyafetiyle oy kullandı. Seçime sayılı günler kala Kamala Harris ve Donald Trump arasındaki yarış başabaş devam ediyor. ABD Başkanı Joe Biden'ın, destekçilerini "çöp" diye nitelemesi üzerine Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adayı Trump, çöp kamyonuna bindi. Öte yandan Arnold Schwarzenegger, Kamala Harris'i desteklediğini açıkladı (Robert Cohen/AP)

• 17/30

  30 Ekim 2024 - İspanya'nın güneyindeki Valensiya'da gerçekleşen sel, arabaları bu hale getirdi. Kurtarma ekipleri, şiddetli yağmurların yol açtığı seller sonucunda 95 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Kayıpları arama çalışmalarıysa sürüyor. Valensiya'da 1996'dan bu yana metrekareye en fazla yağışın düştüğü bildirildi. Meydana gelen felaketten dolayı 3 günlük ulusal yas ilan edildiği açıklandı (Jose Jordan/AFP)

• 18/30

  29 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezinde Filistinli mültecilerin kaldığı Nuseyrat kampındaki Birleşmiş Milletler Yardım ve Bayındırlık Ajansı'na (UNRWA) ait yardım dağıtım merkezinin kapısındaki açıklıktan bir adam dışarı bakıyor. İsrail, parlamentosunun yıkıma uğramış Gazze Şeridi'ndeki ana BM yardım kuruluşunu yasaklayan bir tasarıyı onaylamasının ardından artan bir uluslararası tepkiyle karşı karşıya kalıyor. 90 gün içinde yürürlüğe girmesi beklenen mevzuatın, UNRWA'nın Doğu Kudüs genel merkezinin kapatılmasına ve Refah üzerinden Gazze'ye insani yardım ulaştırılmasının engellenmesine yol açması öngörülüyor (Eyad Baba/AFP)

• 19/30

  28 Eylül 2024 - Eski ABD Başkanı Barack Obama, ABD Başkan Yardımcısı ve Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'in Pensilvanya eyaletinin Philadelphia kentinde düzenlenen mitinginde konuştu. Ayrıca Bruce Springsteen ve John Legend gibi sanatçılar da sahneye çıkıp seyircileri Harris'e oy vermeye ve arkadaşlarıyla ailelerini sandık başına gitmeye teşvik etmeye çağırdı (Matthew Hatcher/AFP)

• 20/30

  27 Ekim 2024 - Ferrari pilotu Carlos Sainz Jr. Formula 1 Meksika Grand Prix'sinde pitte. İspanyol pilot kariyerindeki 4. F1 zaferini elde ederken, takım arkadaşı Charles Leclerc, son turlarda yaptığı hatayla ikinciliği McLaren'in şampiyonluk mücadelesi veren pilotu Lando Norris'e kaptırıp üçüncülüğe razı oldu. Pilotlar şampiyonasında zirvedeki isim Max Verstappen ise yarış içinde toplamda 20 saniye ceza aldı ve 6. sırada bitirdi (Carlos Perez Gallardo/Reuters)

• 21/30

  26 Ekim 2024 - Birleşik Krallık'ta göçmen karşıtı protestolardaki bir eylemci, Cumhuriyetçi başkan adayı ve eski ABD Başkanı Donald Trump'ın maskesini takıyor. Eylem İngiltere'nin başkenti Londra'da, ülkedeki aşırı sağcı grupların başında gelen İngiliz Savunma Ligi'nin eski lideri Tommy Robinson'ın çağrısıyla organize edilmişti. Robinson, planladığı yürüyüş öncesi Terörle Mücadele Yasası çerçevesinde suçlanarak dün gözaltına alınmıştı. Irkçılık karşıtları da aşırı sağcılara tepki amacıyla eylem düzenledi. İki grubun karşı karşıya gelmesini engellemek üzere güvenlik önlemleri alındı (Hollie Adams/Reuters)

• 22/30

  25 Ekim 2024 - Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı sırasında Kursk bölgesinde Rus askerleriyle girdiği çatışmada hayatını kaybeden Ukraynalı asker Volodimir Baranov için Çernihiv'de düzenlenen cenaze töreninde halk milli marş söylüyor (Maksym Kishka/Reuters)

• 23/30

  24 Ekim 2024 - Mozambik'in başkenti Maputo'daki Maxaquene mahallesinde protestocular, güvenlik güçleriyle çatıştı. Çevik kuvvet polisi, iki muhalifin vurularak öldürülmesinden günler sonra seçimlere hile karıştırıldığı iddiasıyla eylem düzenleyen kalabalığı dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandı. Avrupa Birliği gözlemcileri de Mozambik seçimlerinde düzensizlikler ve bazı sandık sonuçlarında oynama olduğunu tespit etmişti (Alfredo Zuniga/AFP)

• 24/30

  23 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta un kıtlığı yaşanıyor. İsrail, Gazze Şeridi'ne gıda, su, yakıt ve elektrik girişini engellemeye devam ediyor. Savaştan önce bile Gazze nüfusunun sadece yüzde 4'ü güvenli ve temiz suya erişim sağlayabiliyordu. Öte yandan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, "Gazze'nin kuzeyindeki çocuk felci aşılama kampanyasının son aşamasının artan şiddet ve erişim eksikliği nedeniyle ertelenmesinden büyük endişe duyduğunu" söyledi (Bashar Taleb/AFP)

• 25/30

  22 Ekim 2024 - İsrail savaş uçağı Beyrut'un güneyindeki bir mahalledeki binayı vurdu. Ayrıca İsrail'in Beyrut'ta Refik Hariri Devlet Hastanesi'nin çevresini hedef aldığı saldırıda ölenlerin sayısı 13'e yükseldi (AFP)

• 26/30

  21 Ekim 2024 - ABD'nin Kuzey Karolina eyaletinde gerçekleştirilen kampanya mitinginde eski ABD Başkanı Donald Trump'ın destekçilerinden biri, break dans yapıyor. Birleşik Devletler'de 2024 Başkanlık Seçimi, 5 Kasım'da gerçekleşecek. Donald Trump, pazar günü Pensilvanya eyaletindeki bir McDonald's'ta çalışırken, Kamala Harris, Stevie Wonder'la şarkı söyledi (Julia Demaree Nikhinson/AP)

• 27/30

  20 Ekim 2024 - İspanya Başbakanı Pedro Sanchez ve eşi Begona Gomez'i tasvir eden bir pankart, başkent Madrid'de hükümeti protesto etmek ve genel seçim çağrısında bulunmak için düzenlenen eylem sırasında İspanyol bayrakları arasında. Bugün Madrid'de bir meydanı dolduran binlerce kişi, sağcı partilerin de destek verdiği bir miting düzenledi. İspanyol bayrakları sallayarak Madrid'in finans bölgesinin kalbindeki Plaza de Castilla meydanında toplanan protestocular "hain" diye bağırarak Sanchez'i istifaya çağırdı. Sağ ve radikal sağla bağlantılı 100'den fazla az bilinen küçük grup, mitinge "Birlik, haysiyet, hukuk ve özgürlük için. Hemen genel seçim!" sloganıyla katıldı (Oscar Del Pozo/AFP)

• 28/30

  19 Ekim 2024 - Cadılar Bayramı öncesinde zombi kılığına giren bir sanatçı, Güney Kore yapımı korku filmi Zombi Ekspresi'nden (Train to Busan) ilham alan "Zombi Şinkansen" hızlı treninde performans sergiliyor. Japonya'nın Tokyo'yla Osaka arasında giden treninin kiralanan vagonunda, "yaşayan ölülerle" karşılaşmaya hazır 40'a yakın heyecan meraklısı vardı. Organizatörlerin koltuklara yerleştirdiği oyuncular, performans kapsamında korkunç bir dönüşüm geçirerek diğer yolculara "saldırmaya" başladı. Etkinlik organizatörü Kenta Iwana, "normalde güvenli ve huzurlu olan yolculuğun bir anda kaosa sürüklenişini canlandırmak istediklerini" söyledi (Kim Kyung-Hoon/Reuters)

• 29/30

  18 Ekim 2024 - Filistinliler cuma namazı kılarken bir kişi, İsrail'in saldırıları sırasında yıkılan Büyük Ömer Camisi'nin kalıntıları arasında yürüyor. Memlük ve Osmanlı döneminin mimari özelliklerini taşıyan caminin yaklaşık 1400 yıllık bir geçmişi var. Bir diğer adıyla Gazze Ulu Cami, Gazze'nin en eski, Filistin'in de üçüncü en büyük camisiydi. Bu cami, bir yılı aşkın süredir devam eden çatışmalarda enkaza dönen tarihi alanların en çarpıcı örneklerinden biri (Dawoud Abu Alkas/Reuters)

• 30/30

  17 Ekim 2024 - İngiliz pop müzik grubu One Direction'ın eski üyesi Liam Payne, Arjantin'de kaldığı otelin üçüncü katından düştükten sonra hayatını kaybetti. Arjantin Polisi, Payne'in başkent Buenos Aires'te Casa Sur adlı otelde kaldığını, "uyuşturucu ve alkol tesiri altında olma ihtimali bulunan agresif bir adam" hakkında gelen şikayet üzerine otele gittiklerini açıkladı. Arjantinli sağlık yetkilileri, otopsi yapılacağını belirtti (Agustin Marcarian/Reuters)

Dış güçler sonraki birkaç yıl içinde Libya'ya tüm güçleriyle girerken, ülke iki siyasi iktidar merkezine bölündü. Bu merkezlerden biri General Halife Hafter'in Libya Ulusal Ordusu (LUO) tarafından destekleniyor ve doğuda konumlandı. Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) olarak bilinen diğeriyse batıda, başkent Trablus'ta. Rus özel askeri şirketi Wagner Grubu, ülkede Hafter'in ordusuyla birlikte savaşıyor (Kremlin, Wagner'le ilgili herhangi bir devlet bağlantısını reddediyor). Moskova'nın yanı sıra Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Mısır ve Fransa da Kaddafi'nin ordusunun eski komutanını destekliyor. Başlıca rakibi olan, Birleşmiş Milletler'in (BM) tanıdığı UMH de İtalya ve Türkiye'nin desteğine sahip.

Yeni geçici hükümetin kuruluşu, arka planda yabancı güçlerin manevralarıyla yurtdışında gerçekleşti. Rusya, hükümetin İçişleri Bakanı Fethi Başağa ve Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih tarafından yönetilmesi için Türkiye ve Mısır'la anlaşma yaptığına inanıyordu.

Rus yetkililer, liderler olarak bu isimler yerine Menfi'yle Dibeybe'nin ortaya çıkmasını ABD'nin manipüle ettiğini düşünüyor. Fakat Moskova'nın bu konuda Başkan Joe Biden yönetimine karşı çıkmak istemediği düşünülüyor. Rusya beklemeye ve son siyasi yol haritasının, ülkede uygulanan diğer pek çoğu gibi bocalayıp bocalamayacağını görmeye hazırlanıyor. Libyalı siyasetçilerin Moskova'ya yaptığı ziyaret telaşına bakılırsa, Rusya her halükarda geçici kabinede iyi temsil edilecek.

Hafter, geçici başkan Menfi'yle görüştü ve barış sürecine kamuoyu önünde destek vermek istedi. Kaddafi ordusunun eski askeri bir zamanlar Libya'nın yükselen lideri olarak görülüyor, bu yüzden Arap Baharı devletlerinde Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah Sisi gibi iktidara geri dönen diktatörler modelinin takip edileceği düşünülüyordu.

Ancak Hafter'in şansı, iki yıl önce reklamı çokça yapılan bir saldırıda başkent Trablus'u ele geçiremeyip sonrasında önemli miktarda toprak kaybedince kısmen azaldı. İddialara göre Hafter, bu sefer de liman kenti Misrata'ya başka bir saldırı düzenlemek istediyse de bu Moskova tarafından kesin bir şekilde reddedildi.

Bu arada Kaddafi ailesi, kuzey Afrika ve Ortadoğu'ya dağılmış durumda. Albayın varisi olarak görülen oğlu Seyfülislam Kaddafi, devrimden sonra eskiden zafer selamı vermek için kullandığı iki parmağını kestikleri iddia edilen isyancılar tarafından yakalandı. Seyfülislam, 2017'de Zintan'daki hapishaneden serbest bırakıldı. Zintan'daki yetkililer, Seyfülislam'ı onun için tutuklama kararı çıkaran Lahey'deki Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin nezaretine göndermeyi reddetti.

Seyfülislam Kaddafi, devlet başkanlığına aday olacağını ilan etti. İddiaya göre sızan belgeler, Rus Wagner Grubu'nun kendisini aktif olarak desteklediğini gösteriyordu. Ona strateji için bir PowerPoint önerisi sunmuş ve babasının dünya görüşünü yaymak için kullanılan Jamahiriya TV'yi yeniden açarak kanalı aralıklı olarak yayın yaptığı Kahire'ye taşımışlardı.

Şirket ayrıca Seyfülislam ve Hafter'i destekleyen bir düzine Facebook grubu kurdu. Fakat sızdırılan belgeler, "kendi önemine dair yanlış bir algıya sahip" olduğu ve herhangi bir projenin işe yaraması için özenle takip edilmesi gerektiği iddiasıyla Seyfülislam Kaddafi'yi de eleştiriyordu.

Seyfülislam'ın Kahire'de Mısırlı yetkililerle görüştüğüne dair haberler çıktı. Mısır Cumhurbaşkanı Sisi'yi "ülkesini kurtardığı için" sık sık övmüştü. Ayrıca Libya'daki "yapıcı" rolü sebebiyle Suudi Arabistan'a da defalarca teşekkür etti.

Geliştirilen uluslararası desteğin Muammer Kaddafi'nin oğlunun güç kazanma girişiminde bulunmasına yol açıp açmayacağı zamanla görülecek; ama 17 Şubat devriminde gelişen tüm olayların sonuçları Libya'da hâlâ oyunun içinde.

independent.co.uk/independentpremium/voices

Independent Türkçe için çeviren: Ata Türkoğlu