AstraZeneca, yeni tip koronavirüs SARS-CoV-2'ye karşı beni aşılayarak önceden harekete geçip hayatımı kurtarmış olabilir. Sadece ben onlara güvenebileceğimden ya da bu olasılıktan emin değilim.

Kasım ortasında bir cumartesi günü hâlâ pijamalarımla otururken internette bir reklam gördüm:

Şu anda bölgenizde katılımcılar arıyoruz. Kovid-19 aşı çalışmasına katılıp katılamayacağınızı öğrenin.

Daha da fazlasına tıklayıp elimden geldiğince fazla ayrıntı araştırırken kahvem soğudu. Kovid'in ülkemde halkı kırıp geçirdiği uzun ve gergin yıl boyunca çaresiz hissettikten sonra, karşımda yardım etmenin bir yolu duruyordu.

Temel hizmetlerde çalışmıyorum: Ne bilim insanı, ne hemşire, ne hastane görevlisi, ne de cenaze levazımatçısıyım. Aylar boyunca evde saklandığım için "önemsizlik" benlik duygumu tanımlamaya başlamıştı. Bu pandemide benim temel sorumluluğum, basit bir şekilde ayak altında dolaşmamaktı.

AstraZeneca'nın gönüllülere yönelik çağrısı bana kendimi riske atma şansı sundu. Öğle yemeğinden önce online elemeyi tamamladım. İki gün içinde devam niteliğindeki e-postayı aldım, üçüncü günde de telefon geldi. Dördüncü gün bilgilendirilmiş onayımı imzalamak ve kolumdan şırıngayla bir şeyler almak için yerel bir araştırma kliniğine gittim.

Yine de, böyle çalışmalarda "bilgilendirilmiş onay" aldatıcı bir mesele: Bu "bir şeylerin" ne olduğunu bilemiyorum.

AZD1222'nin çift kör, plasebo kontrollü üçüncü faz çalışmasına katılan ilk Amerikalılardan biriydim. "Faz III" biz gönüllülere işaret ediyor: Sağlığı (eninde sonunda) gözlemlenecek olan 40 bin kişi. "Çift kör" biz gönüllülerin bilemeyeceği bir şeye işaret ediyor: Araştırmacıların vücudumuza tam olarak ne koyduğu. Çalışmanın sağlık personeli bile her enjeksiyonun ne içerdiğini bilmiyor. Üçte ikisi, ilaç devi AstraZeneca'nın Birleşik Krallık'taki Oxford Üniversitesi'yle ortaklaşa geliştirdiği Kovid-19 aşısı AZD1222'yi içeriyor. Kalan üçte birse, benim de göz damlası olarak kullandığım eczane solüsyonu kadar zararsız tuzlu su.

Saatlerce süren şahsen doldurulan evraktan ve tıbbi muayeneden sonra, 18 Kasım Çarşamba günü ilk aşımı oldum. Takviye aşısı için aralık ortasında dönmemi hatırlatan bir randevu kartıyla oradan ayrıldım.

Ertesi gün üşümem ve hafif ateşim oldu. Bu semptomlar, bu pandeminin başka herhangi bir noktasında beni dehşete düşürürdü, bu bağlamda beni heyecanlandırdılar. Hepsi bu kadardı! Bu, aktif aşıyı almışsam yaşayabileceğime dair hemşirenin beni uyardığı uyarıcı bağışıklık tepkisiydi. Şırınganın içeriğine dair resmiyette "kör" olsam da ateşim birkaç saatliğine 37,8 civarına fırlayıp kademeli olarak normale dönünce havalara uçtum. Bana kalsaydı, damarlarımdakini yeni bir yaşam iksiri olarak da görebilirdim.

23 Kasım Pazartesi günü AstraZeneca, denizaşırı klinik deneylerden elde edilen ön sonuçların umut verici olduğunu duyurdu. AZD1222, yüzde 90'a varan etkinlik oranıyla Pfizer ve Moderna'nın formüllerine katıldı. Sevincim arttı: Sadece Kovid-19'a karşı muhtemelen aşılanmakla kalmamıştım, aynı zamanda büyük olasılıkla aşım yüzde 90 etkiliydi! "AstraZeneca önceden harekete geçerek hayatımı kurtarmış olabilir" gibi düşünceler beni minnettarlık ve neşeyle doldurdu.

Ancak bu neşe kalıcı olmadı. AstraZeneca'nın sonuçları bir yıldız işaretiyle birlikte geldi: Formüllerinin etkililiği, araştırmacıların dozu hangi boyutlarda uyguladığına bağlıydı. Övülen "yüzde 90" koruma, ilk randevularında yarım doz, ardından da tam doz alan gönüllülerde tespit edilmişti. New York Times'ın bildirdiği üzere "kişilere ilk olarak standart bir tam doz verildiğinde daha az etkili oldu". Şu ana kadar ABD'deki denemeler, daha etkili olan yarım doz/tam doz rejimini kapsamıyor. Benim gibi Amerikalı gönüllüler, önemli ölçüde daha az etkili olduğu bildirilen rejimi takip ediyor.

Saflıkla yenilmez hissettiğim birkaç günün ardından beklentimi aşağıya çektim: Güçlendirici aşıyı olunca Kovid-19'dan yalnızca yüzde 62 oranında korunabilirim.

Bu daha az iyimser orana bile güvenebilir miyim? AstraZeneca'nın coşkulu basın açıklamasını takip eden günlerde daha da fazla yıldız işareti ortaya çıktı. İki farklı doz rejiminin kasten uygulanmadığını, aşının konsantrasyonunu etkileyen bir "üretim hatası" sebebiyle ortaya çıktığını öğrendik. Sonuçta ortaya çıkan "beklenmedik şans" yalnızca 2 bin 741 Britanyalı gönüllüyü, yani toplam test havuzunun bir kısmını etkiledi. Dahası, bu 2 bin 741 katılımcının tamamı 55 yaşın altındaydı ve bu nedenle de çalışmanın geri kalan katılımcılarıyla karşılaştırıldığında temsili bir örneklem oluşturmuyordu.

Parlak ve neşe uyandıran "yüzde 90 etkinlik" rakamı bu daha küçük, daha genç gruptan geliyordu. Bahsettiğim üzere ben bilim insanı değilim. Bu karışık verilerden ne anlam çıkarmam gerekiyordu?

Birkaç sabah daha, tuşlara tıklayıp dururken kahvemi yine soğuttum. Dünyanın dört bir yanındaki uzmanların, AstraZeneca'nın orijinal üretim hatasından tutun da gönüllülere yanlış dozların enjekte edilmesine yol açan hataya, bu "beklenmedik şansın" ürettiği sınırlı verilere ve sonuçlarını şeffaf olmayan şekilde açıklamalarına kadar tüm bu durumu nasıl ele aldığına giderek daha fazla şüpheyle yaklaştığı ortaya çıktı.

Şükran Günü'nde minnettarlığım yerini kafa karışıklığına bıraktı. Güçsüz bırakan bilinmezliğin o tanıdık yerinde gece uyanık yattım. Uyuyamadığımda genelde kendi kalp atışımla derin derin düşünürüm. Şimdiyse bu derin düşünme hali içimde neyin dolaştığını merak etmeme neden oldu.

Amerikalıların uzmanlığa olan güveninin sarsıldığı ve temel bilimin sağ-sol olarak siyasallaştığı bir zamanda, bilimsel kurumların her zamankinden fazla titizlik ve şeffaflık göstermesine ihtiyacımız var. Sonuçta, bir aşının etkililiği sadece her dozun konsantrasyonuna bağlı değil, aynı zamanda ilk etapta bireylerin kolları sıvayıp aşı olmak için istekli olmasına da bağlı.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  15 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'da sokaklara dökülen halk, ülkenin yeni yöneticilerinin belirlediği bayrağı açtı. Birleşmiş Milletler Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, Suriye'de Beşar Esad rejiminin devrilmesinin ardından ilk kez Şam'a gitti. Pedersen, "Elbette bu değişim kendi başına büyük umutlar oluşturuyor, ancak hepimiz önümüzde hala birçok zorluk olduğunu biliyoruz" diye konuştu. Öte yandan Golan Tepeleri civarındaki tampon bölgeye giren İsrail ordusu, işgali daha ileriye taşıyarak başkent Şam'ın 25 kilometre yakınlarına kadar sokuldu (Amr Abdallah Dalsh/Reuters)

• 2/30

  14 Aralık 2024 - Güney Kore Ulusal Meclisi Başkanı Woo Won-sik, Seul'daki genel kurulda, Başkan Yoon Suk Yeol'un azledilmesine yönelik önergeyi kabul ederek tokmağı vuruyor. Güney Koreli milletvekilleri, 3 Aralık'taki sıkıyönetim girişiminin ardından Yoon'un görevden alınması için bugün oy kullandı. Yoon, önergenin kabulünden sonra yaptığı açıklamada "Şimdilik ara versem de halkla birlikte geleceğe uzanan yolculuğumu sürdüreceğim" dedi (YONHAP/AFP)

• 3/30

  13 Aralık 2024 - İtalya'da polis, öğrencilerin Filistinlilere destek ve hükümetin politikalarına karşı eylemi sırasında, Torino Politeknik Üniversitesi'nin önünde nöbet tutuyor. USB ve Cobas sendikalarının düzenlediği eğitim, ulaşım ve kamu sağlığını kapsayan ulusal grev gününde, Reuters'e konuşan bir sendika sözcüsü "Bizim grevimiz savaş ekonomisine ve dolayısıyla hükümetimizin İsrail devletine verdiği desteğe karşı bir grev" dedi. Hükümetin İsrail politikalarının protesto edilmesinin yanı sıra daha yüksek ücretler ve daha kısa çalışma haftası da eylemcilerin talepleri arasında yer alıyor (Marco Bertorello/AFP)

• 4/30

  12 Aralık 2024 - Donald Trump, Time dergisinin New York Borsası'nda düzenlediği Yılın Kişisi etkinliğinde konuştu. Time, seçilmiş başkanın artık "dünyanın en güçlü adamı" olduğunu belirtti. Dergiden yapılan açıklamada Trump'ın, "tarihi boyutlarda bir geri dönüşe imza attığı, nesilde bir kez görülen siyasi bir yeniden yapılanmaya öncülük ettiği" belirtildi. Trump bu unvanı ilk başkanlık seçim zaferinin ardından 2016 yılında da almıştı (Alex Brandon/AP)

• 5/30

  11 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'nde çocuklar, enkaz yığınlarının arasında su taşıyor. İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırıları 14 aydan fazla süredir devam ederken, son 15 günde 556 Filistinli hayatını kaybetti, 1511 kişi yaralandı (Ömer el-Kette/AFP)

• 6/30

  10 Aralık 2024 - ABD'nin Kaliforniya eyaletinin Malibu kentinde çıkan yangın büyüyor. Rüzgarın şiddetlendirdiği yangın, Hollywood elitlerinin ikamet ettiği kıyı topluluğundaki evleri ve işyerlerini tehdit ediyor (David Swanson/AFP)

• 7/30

  9 Aralık 2024 - Suriyeli kurtarma ekipleri Şam'daki Sednaya hapishanesinde gizli bodrum katlarını ararken insanlar hapishanenin çatısında duruyor. Beşar Esad yönetiminin pazar günü düşmesinden beri, yakınlarından haber almayı uman Suriyeli siviller ülkenin en gizli ve en kötü şöhretli hapishanesi Sednaya'ya akın ediyor. İnsan hakları kuruluşlarınca "insan mezbahası" adıyla anılan Sednaya çok sıkı saklanan bir sırdı ve şu ana dek hapishanenin içinden hiç görüntü hiç alınamamıştı (Abdülaziz Ketaz/AFP)

• 8/30

  8 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'daki Emevi Camii. Heyetu Tahriru'ş Şam (HTŞ) öncülüğündeki silahlı örgütler başkent Şam'ın kontrolünü ele geçirdi. BM Genel Sekreteri'nin Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, ülkenin bir dönüm noktasında olduğunu söyledi. Suriyeli muhalifler, bugün 16.00'dan yarın 05.00'e kadar Şam'da sokağa çıkma yasağı ilan etti. Kutlama amacıyla da olsa kalabalık meydanlarda ateş açılmaması için çağrı yapıldı (Aref Tammawi/AFP)

• 9/30

  7 Aralık 2024 - İtfaiyeciler, Hollanda'nın Lahey kentindeki bir mahallede meydana gelen patlamanın etkisiyle yıkılan bir binanın önünde duruyor. Sabah erken saatlerde yaşanan patlamada 5 daire yerle bir oldu. Yetkililer en az bir kişinin hayatını kaybettiğini ve 3 kişinin yaralı olduğunu bildirdi. Enkaz altında kalanların sayısıysa net değil. Patlamanın nedeni henüz bilinmiyor fakat polis olay yerinden hızla ayrılan bir arabayı aradıklarını belirtti (Phil Nijhuis/AP)

• 10/30

  6 Aralık 2024 - Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'un görevden alınmasını talep eden protestocular, başkent Seul'deki Ulusal Meclis önünde toplandı. Yoon, hem muhalefetten hem de kendi partisinden aldığı tepkilerle 3 Aralık'taki sıkıyönetim kararından yaklaşık 6 saat sonra geri adım atmak zorunda kalmıştı. Muhalefet partileri, başkanın azledilmesi için önerge verirken sivil toplum kuruluşları da lideri istifaya çağırıyor (Kim Hong-ji/Reuters)

• 11/30

  5 Aralık 2024 - İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus yakınlarındaki Mevasi kampına hava saldırısı düzenledi. İsrail hava saldırıları çarşamba günü Gazze'nin güneyinde yerlerinden edilmiş Filistinlilerin kaldığı kampı vurdu ve yakındaki bir hastanenin yöneticisine göre en az 21 kişi hayatını kaybetti. Cenevre merkezli sivil toplum kuruluşu Avrupa-Akdeniz İnsani Hakları İzleme Örgütü (Euro-Med), İsrail'in dün düzenlediği saldırıda Filistinlileri "diri diri yaktığını" belirtti (Abdel Kareem Hana/AP)

• 12/30

  4 Aralık 2024 - ABD'nin New York kentinin Manhattan bölgesinde polis, Hilton Otel'in önünde gerçekleşen saldırının ardından olay yerindeki mermi kovanlarını işaretliyor. ABD'nin en büyük sağlık sigorta şirketlerinden UnitedHealthcare'in CEO'su Brian Thompson, silahlı saldırıda öldürüldü. Saldırganın olay yerinden bisikletle kaçıp Central Park'a gittiği açıklandı. Polis, sokak ortasında 50 yaşındaki Thompson’ı öldüren katili hâlâ arıyor (Stefan Jeremiah/AP)

• 13/30

  3 Aralık 2024 - Eski Gana Devlet Başkanı ve Ulusal Demokratik Kongre'nin (NDC) başkan adayı John Mahama'nın destekçileri Akra'da, 7 Aralık'ta yapılacak başkanlık seçimi öncesinde seçim konvoyunda NDC siyasi partisinin bayraklarını kaldırıyor. Gana'da iki dönem görev yaptıktan sonra istifa eden Devlet Başkanı Nana Akufo-Addo'nun yerine geçecek isim için yapılacak oylamada ekonominin yönetimi kilit rol oynayacak. Oylama, Akufo-Addo'nun iktidardaki Yeni Yurtsever Parti'nin (NPP) adayı ve mevcut Başkan Yardımcısı Mahamudu Bawumia'yla eski başkan ve NDC partisinin adayı John Mahama arasında sıkı bir yarışa dönüştü. Akufo-Addo'nun ikinci dönemine ekonomik kriz, enflasyon ve Gana'nın borç yükünü yönetmek için Uluslararası Para Fonu'yla 3 milyar dolarlık bir anlaşma yapmak zorunda bırakan zayıf para birimi damgasını vurmuştu (Olympia De Maismont/AFP)

• 14/30

  2 Aralık 2024 - Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te Avrupa Birliği (AB) kararının ardından başlayan protestolar sürüyor. Hükümet, AB'ye katılım müzakerelerinin 2028'e kadar askıya alınmasına karar vermişti. İçişleri Bakanlığı protestolarda 113 polisin yaralandığını ve 224 göstericinin de gözaltına alındığını duyurdu (Zurab Tsertsvadze/AP)

• 15/30

  1 Aralık 2024 - Şili'nin başkenti Santiago'da dev Örümcek-Adam balonu, Noel festivalinde sokaklardan geçti. Noel sezonunun başlangıcına işaret eden geleneksel Disney geçidinde Oyuncak Hikayesi'nden Buzz Lightyear ve ikonik Mickey Mouse'un yanı sıra birçok çizgi film karakteri vardı (Esteban Felix/AP)

• 16/30

  30 Kasım 2024 - Kosova'nın kuzeyinde, ülkenin elektriğinin neredeyse tamamını üreten iki termik santrale su sağlayan hasarlı kanalda bir polis devriye geziyor. Polis, cuma günü Varage köyünde meydana gelen patlamanın ardından kanalın çevresinde güvenlik önlemlerini artırdı. Patlama sonrasında güç kaynaklarının büyük ölçüde sağlam olduğu görülmüş ancak bazı bölgelere içme suyu tedarikinde sıkıntı yaşanmıştı. Gece boyunca yapılan çalışmalarla, sabah saatlerinde geçici bir çözümle tekrar su verilmeye başlandı. Komşu ülke Sırbistan, önemli kanaldaki patlamadan sorumlu olduğu suçlamalarını reddetmişti (Valdrin Xhemaj/Reuters)

• 17/30

  29 Kasım 2024 - Notre-Dame Katedrali'nin restorasyonunda çalışan işçiler de dahil olmak üzere katılımcılar, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un konuşması için katedralin nefinde toplandı. Macron, katedrali ziyaret ederek restorasyonda görev alanlara teşekkür etti. Fransa'nın en ünlü anıtlarından Notre Dame Katedrali, 2019'da çıkan yangında kullanılmaz hale gelmişti. Katedral yangından 5 yıl sonra, 7 ve 8 Aralık 2024'te düzenlenecek törenlerle yeniden açılacak (Sarah Meyssonnier/AFP)

• 18/30

  28 Kasım 2024 - Ukrayna'nın Lviv kentinde uygulanan elektrik kesintisi sırasında, jeneratörle aydınlatılan güzellik salonu faaliyet göstermeyi sürdürüyor. Bugün Ukrayna'nın enerji altyapısına devasa bir saldırı başlatan Rusya, dondurucu soğukların görüldüğü ülkeyi acil elektrik kesintileri uygulamaya zorluyor. Rusya-Ukrayna Savaşı'nda bin gün eşiği geçen hafta geçilmişti (Yuriy Dyachyshyn/AFP)

• 19/30

  27 Kasım 2024 - Lübnan'da yerinden edilmiş yurttaşlar, Beyrut'un Dahiye bölgesindeki evlerine dönüyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki ateşkes bugün devreye girdi. Lübnan'la İsrail hükümetleri arasında ateşkes antlaşmasına varıldığını ABD Başkanı Joe Biden duyurdu. ABD ve Fransa'nın başını çektiği bir uluslararası koalisyonun ateşkes antlaşmasının uygulanmasına ilişkin destek sunacak (Bilal Hussein/AP)

• 20/30

  26 Kasım 2024 - Pakistan'ın başkenti İslamabad'da Pakistan Ordusu'ndan askerler, meclise çıkan yolu kapatmak için yerleştirilen konteynırın üzerinde nöbette. İmran Han'ın partisi Pakistan Adalet Hareketi'nin destekçileri, eski başbakanın hapishaneden çıkartılması talebiyle hükümet karşıtı protesto düzenledi. Eylemcilerle güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmada ölü ve yaralılar var (Akhtar Soomro/Reuters)

• 21/30

  26 Ekim 2024 - Gürcistan'da parlamento ilk oturumunu gerçekleştirirken başkent Tiflis'te bir kadın geçen ayki genel seçimin sonuçlarına yönelik protestoda böyle görüntülendi. Parlamento önünde çadırlar kurarak eylem yapan muhalefet partililer ve destekçileri, meclise giren milletvekilleri protesto etti. Hükümeti seçimlerde hile yapmakla suçlayan göstericiler, yeniden seçime gidilmesini talep ediyor (Vano Shlamov/AFP)

• 22/30

  24 Kasım 2024 - Filistinliler, bir yardım kuruluşunun mutfağından yemek almak için toplanıyor. Gazze'deki ailelerin, yardım ekiplerinin nispeten daha fazla erişimi olduğu bölgelerde bile genelde günde sadece bir kez yemek yiyebildiği bildiriliyor. Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı, Gazze'de devam eden insani krize önlem alınmazsa bu durumun yakında kıtlığa dönüşebileceğini aktarıyor. Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin, İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı hakkında bu hafta çıkardığı tutuklama emri gerekçeleri arasında "bir savaş yöntemi olarak aç bırakma" suçu da vardı (Mohammed Salem/Reuters)

• 23/30

  23 Kasım - Birleşmiş Milletler'in belirlediği 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü öncesinde İtalya'da binlerce kişi sokağa döküldü. Birleşmiş Milletler'e göre, kadınlara ve kızlara yönelik şiddet dünyadaki en yaygın insan hakları ihlallerinden biri. Dünya çapında, neredeyse üç kadından biri hayatında en az bir kez fiziksel veya cinsel şiddete maruz kalıyor. İtalyda'da "Non Una di Meno (Bir Kadın Daha Eksilmesin)" adlı sivil inisiyatifin girişimiyle gerçekleştirilen yürüyüşte kadınlar "Ataerkilliği silahsızlandıralım" yazılı pankart taşıdı (Yara Nardi/Reuters)

• 24/30

  22 Kasım 2024 - Sırbistan'ın Novi Sad kentindeki bir tren istasyonunun çatısının çökmesiyle 15 kişinin hayatını kaybetmesinden üç hafta sonra, göstericiler Belgrad'ın merkezinde sessiz bir protesto düzenliyor. Tren istasyonundaki büyük beton çatı, 1 Kasım'da aniden çökmüştü. Yetkililer geniş kapsamlı bir soruşturma sözü vermiş ve Sırbistan İnşaat, Ulaşım ve Altyapı Bakanı Goran Vesic istifa etmişti. Eylemciler, ölümcül kazanın sorumlularının tutuklanmasını talep ediyor (Andrej Isakovic/AFP)

• 25/30

  21 Kasım 2024 - Lübnan'da itfaiye, başkent Beyrut'un güneyindeki Haret Hreik mahallesine İsrail'in düzenlediği hava saldırısı sonucu çıkan yangınlara müdahale ediyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki çatışmalar sürerken bugün Uluslararası Ceza Mahkemesi, Gazze'de savaş suçu işledikleri gerekçesiyle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama kararı çıkardı. (Lahey'deki mahkeme, açıklamasında Hamas lideri Muhammed Deif hakkında da tutuklama emri çıkardığını duyurdu (AFP)

• 26/30

  20 Kasım 2024 - Yunanistan'da ekonomik koşulların iyileştirilmesi çağrısıyla ülke genelinde işçiler 24 saatlik genel greve gitti. Grev ülke genelinde toplu taşımayı aksattı ve hayatı durma noktasına getirdi. Yunanistan Genel İşçi Konfederasyonu açıklamasında "Fiyatlar ve kiralar fırladı, maaşlarsa düşük kaldı" ifadelerini kullandı (Aris Messinis/AFP)

• 27/30

  19 Kasım 2024 - Birleşik Krallık'ta çiftçiler başkent Londra'da protesto düzenledi. Sokaklara dökülen binlerce çiftçi, veraset vergisinin değiştirilme planının geri çekilmesi talep etti. Protestocular arasında ünlü Top Gear programının sunucusu Jeremy Clarkson da yer aldı (Ben Stansall/AFP)

• 28/30

  18 Kasım 2024 - Gazze'nin merkezindeki El-Cela Caddesi caddesinde halk, İsrail saldırısı sonrasında yıkılan evin başında toplanıp enkaz altında kalanları kurtarmaya çalışıyor. Hamas kontrolündeki Gazze'de Sağlık Bakanlığı son 24 saatte İsrail saldırıları sonucunda 76 kişinin öldüğünü ve 158 de yaralı olduğunu açıkladı. İsrail, Lübnan'ın başkenti Beyrut'a da saldırılar düzenledi (Ömer El-Kattaa/AFP)

• 29/30

  18 Kasım 2024 - Brezilya yerlileri Rio de Janerio'daki G20 zirvesi öncesinde düzenlediği protestoda ABD Başkanı Joe Biden, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Japonya Başbakanı İşiba Şigeru'nun figürlerini suya gömdü. Protesto, dünyanın en zengin ülkelerinin gezegendeki iklim ve biyolojik çeşitlilik sorunlarının çözümüne liderlik etmedikleri söylemiyle düzenlendi (Pablo Porciuncula/AFP)

• 30/30

  16 Kasım 2024 - Ölen bir kambur balina, Güney Afrika'nın yasama başkenti Cape Town'da Ulusal Deniz Kurtarma Enstitüsü (NSRI) tarafından çekiliyor. Avcılık, geçmişte kambur balina sayısında ciddi bir düşüşe yol açmıştı. ABD, 1973'te tüm kambur balinaları nesli tehlikede kategorisine almıştı. 1985'te ticari balina avcılığına getirilen moratoryum, kambur balina popülasyonunun artışında önemli bir rol oynadı. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi, halihazırda 14 farklı popülasyonun 4'ünün neslinin tehlikede, birininse tehdit altında olduğunu bildiriyor (Nic Bothma/Reuters)

Bunu perşembe günkü aşımdan sonra, tek hanenin katıldığı bayram yemeği için balkabağı turtası pişirirken düşündüm. 10 günlük bir kasırga dönemiydi. Çalışmayı öğrendim, kliniğe gittim ve aşı yerimin üzerindeki yara bandıyla çıktım; ateşimin yükselmesini ve daha sonra da AstraZeneca'nın basın açıklamasını kutladım. Sonunda hissettiğim şey duyuru şüpheyle gölgelendiğinde suratımın yavaş yavaş yeniden asıldığıydı.

Benim pozisyonumdaki gönüllülerin bazıları deneye olan güvenini kaybeder mi? İkinci aşı için geri dönmeyi reddederler mi? Onay formumuzu imzaladığımızda her bir şırınganın ne içerdiğine dair bilgisiz kalmaya hazır olduğumuzu kabul ettik. Yine de, kör bir çalışmaya katılmayı kabul etmek ve bedenlerimizi, kendi hatalarının başkalarının bedenlerine olanları ölçülebilir şekilde etkilediğini (zar zor ve gecikmeli olarak) kabul eden bir şirkete sunmak arasında fark var.

Biraz soğuk kahve ve balkabağı turtası gerekmişse de ruh halim düzeldi. Göreli cehaletin bir tekrarıyla daha barış imzaladım. Vücudumda neler olduğundan emin olamıyorum. Komşularımın bedenlerinde de neler olduğunu bilemiyorum; SARS-CoV-2'nin toplumumda nerede gizlendiğini, parkta farkında olmadan kimin bulaştırıcı olduğunu, antikorları sayesinde hangi yerel mağaza görevlisinin kutsanmış bir şekilde çoktan bağışıklık geliştirdiğini bilemiyorum. Doğa bu konuda onayımı istemedi. Dünyada her daim az çok bilgisiz olacağımı da kabul edebilirim.

İlaç devleriniyse genelde doğadan daha yüksek bir standartta tutuyorum. Araştırmacılardan etik ve şeffaflık sergilemelerini bekliyorum. AstraZeneca, kendi aşı denemelerini uygulama yarışında yetersiz kaldığı her ne varsa bunlardan sorumlu tutulabilir ve tutulmalıdır.

Ama yine de...

Belki bu, ateşimin ilk yükselişini kutlarken ve birkaç gün boyunca kendimi yenilmez hissederken sahip olduğum bilim insanı olmamanın getirdiği saflığı yansıtıyordur ama ne zaman bu çalışmanın her aşamasındaki araştırmacıları hayal etsem, basit bir özdeyişe dönmeye devam ediyorum: Hepimiz sadece insanız.

Hata yapmak insani bir şey. Aynı zamanda affetmek, düzeltmek, işbirliği yapmak da öyle.

Doktor ve hemşirelerin yoğun bakım ünitesinde çift vardiya çalışması, yanaklarına mor çizgiler çıkıncaya kadar N-95 solunum maskeleri takması da insanca. Benim gibi insanların ailelerini görmek için seyahat ederek yabancıları tehlikeye atma riskini almaktansa bu yıl bayramlarını ailelerinden uzak geçirmesi de insanca. Diğer insanların hayatlarının ve ölümlerinin yükü aylardır üzerlerine çökmüşken, aşı araştırmacılarının arada sırada yorulması ve hata yapması da insanca. En azından ben böyle görmeye başladım.

İnsanlık kusurludur, sık sık başarısızlığa uğrarız. Ayrıca, istendiği takdirde devreye girerek elimizden gelen her şekilde kendimizi birbirimiz için tehlikeye atacak türden bireyleriz. Binlerce kişinin yan etkilerin ya da sonuçların ne olabileceğini tam olarak bilmeden bu gibi çalışmalarda gönüllü olması, iyilik kapasitemizin kanıtı.

Öyleyse, AstraZeneca önceden harekete geçerek hayatımı kurtardı mı?

Benim kısa süren ölçüsüz neşe anım, bu uzun ve zor yıl için hoş bir mola oldu. Yeniden gerçekçi olmaya hazırım. Muhtemelen bir doz AZD1222 aldım. Araştırmacılar daha fazla veri toplayınca daha etkili olduğu ortaya çıkmış olabilecek rejimi kazara alan 2 bin 741 Britanyalı gönüllünün aksine, benimki muhtemelen tam bir dozdu. Bu, büyük olasılıkla Kovid-19'a karşı, özellikle de güçlendirici aşıyı olduktan sonra bir nebze koruma geliştirme yolunda olduğum anlamına geliyor.

Planlandığı gibi ikinci aşı için geri döneceğimden hiç şüphem yok. Onayımı imzalamamın amacı, garantili bağışıklıkla ödüllendirilmek değildi. Vücudumu binlerce veri noktasından biri olarak sunmaktı, böylece kolektif bir şekilde mümkün olan en iyi aşılama rejimini sağlamak için çalışabiliriz. En başından beri iyi bir aşıyı olmak bir yana, hiç aşı olmayabileceğimi biliyordum. Umarım insanlığın geri kalanının bu pandemiye karşı güvenliğini sağlamasına ve süreç boyunca elimizden geldiğince çok hayat kurtarmaya yardım edebilirim.

AstraZeneca'da bu aşıyı geliştiren ve dünya çapında test etmek için çalışan araştırmacılara minnettarım, yıldız işaretleri de buna dahil.

* Karie Luidens'ın makalesinin tasarımdan kaynaklanan nedenlerle kısalttığımız başlığının tamamı şöyledir: AstraZeneca'nın Kovid-19 aşısını oldum, yan etkiler yaşadım; fazla mutluyum ve kafam karışık

independent.co.uk/voices

Independent Türkçe için çeviren: Ata Türkoğlu