Trump'ın TikTok kavgası gelecek daha büyük küresel teknoloji savaşlarının işaretiydi

Kesin olan bir şey var, o da savaşın en az bir nesil boyunca devam edeceği ve Birleşik Krallık da çok yakında bu savaşın ortasında kalabilir

ABD yönetimi "ulusal güvenliği koruma" gerekçesiyle TikTok uygulamasını yasaklayacağını duyurdu (Reuters)

Bunu 30 yıl sürecek bir savaşın ilk çarpışmalarından biri olarak düşünün. Donald Trump'ın TikTok'la kavgası karara bağlandı fakat buradaki önemli nokta ABD'nin Çin'e yönelik politikasının sıfırlanmış olması.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Bu sıfırlanma kasımdaki seçimi ve hatta sonraki seçimleri kim kazanırsa kazansın sürecek. Diş macunu tüpe geri dönmeyecek. Bu güçle ilgili. Son 30 yılın büyük bölümünde ABD, Çin'in yükselişini genel olarak destekledi ve aralarında Çin'in ucuz ithal ürünleri ABD'ye satacağı, karşılığında Amerikan şirketlerin ülkede yer edinmesine izin vereceği bir ilişki kurdu. Bu simbiyotik ilişkiyi tanımlamak için akademisyenler Niall Ferguson ve Moritz Schularick "Çimerika" tabirini ortaya attı. Çin ihracatı GSYİH'sinin dört katına çıkarabildiği için bu ilişkiyi destekliyordu. ABD, kısmen Çin'den gelen ucuz mallar yaşam standartlarını yükseltmesini sağladığı için, ama aynı zamanda da Çin'in kademeli olarak Batı tarzı demokratik bir modele doğru ilerleyeceği yönündeki genel hissiyat nedeniyle bu ilişkiye olumlu bakıyordu.

2008-9 finansal çöküşünden sonra zaten zayıflayan bu anlaşma şimdi paramparça oldu. Trump'ın Çin'le ticaret savaşı bu kopuşun unsurlarından biriydi. Hong Kong ve Çin'in Güney Çin Denizi'ndeki emelleri diğer unsurlar. ABD'nin ticari gücünü kullanarak müttefiklerini telekomünikasyon şirketi Huawei'in ekipmanını kendi ağlarında yasaklamaya zorlaması da bu parçalanan ilişkinin ek bir parçası. Yumuşak bir hedef gördüğü yerde (ve ne düşünürseniz düşünün TikTok hayli yumuşak bir hedef) ABD saldırıya geçer. Bunu yapacak mali ateş gücüne sahip. Bu bir havuç ve sopa meselesi: Ya ABD operasyonunuzun kontrolünü ele almamıza izin verin, biz de size iyi para ödeyelim ya da oyun dışı kalın. Tercih sizin.

Bu zorbalık. Daha da sertleşecek. Başkan kim olursa olsun, Kongre'deki pozisyon ne olursa olsun, Çin genel ekonomik büyüklük açısından kademeli olarak ABD'nin önüne geçerken bu büyük savaş devam edecek. Mevcut eğilimler sürdüğü sürece, geçiş noktasına yaklaşık 10 yıl var. Çin, kişi başına düşen genel GSYİH açısından muhtemelen sonsuza kadar daha fakir kalacak. Ancak nüfusunun büyüklüğü ve başka yerlerde geliştirilen teknolojiyi kullanıma sokarak ABD'yi yakalayabilme kabiliyeti birleştiğinde, dünyanın en büyük ekonomisi olarak 19. yüzyılın ilk yarısında sahip olduğu konumu yeniden kazanmasını sağlayacaktır. Bu, neredeyse ekonomideki her şey kadar kaçınılmaz.
 


Dünyanın geri kalanı savaşın dışında kalmak isteyecek ama Huawei durumunda gördüğümüz gibi, kaçınılmaz olarak savaşın içine çekilecek. Britanya'nın bakış açısına göre, seçim çok basit. ABD Birleşik Krallık'ın (BK) en büyük ihracat pazarı ve bu pazar herhangi bir Avrupa ülkesinden daha büyük, ne var ki AB'nin tamamı nihayetinde daha büyük bir pazar. Diğer ülkeler Çin'i seçebilir. İlginç bir şekilde İtalya, Çin'in Kuşak ve Yol Girişimi'ne katıldı.

Bu, BK'nin ABD’nin basitçe küçük bir ortağı olacağı anlamına mı geliyor? Doğrusu evet, ama bağımsız olacak. BK, Avrupa'nın geri kalanıyla birlikte, pek fazla büyük ileri teknoloji şirketi geliştirmedi ama şimdi ortada bir sorun var. Konu, dünyadaki cep telefonlarını çalıştıran yongaların çoğunu tasarlayan Cambridge merkezli ARM'nin mülkiyeti. Acorn bilgisayarlardan doğmuştu (onları hatırlıyor musunuz?) fakat şu anda Japon holdingi SoftBank'a ait. Şimdi ABD şirketi Nvidia'ya 40 milyar dolara (yaklaşık 307 milyar TL) satılıyor ya da en azından plan öyle.

ARM'ın kurucu ortağı Hermann Hauser, Financial Times'a bunun bir felaket olacağına dair bir mektup yazdı. SoftBank araştırma kontrolünün Cambridge'de kalacağını taahhüt etmiş olsa da Nvidia, yalnızca Cambridge ve BK için değil genel olarak Avrupa teknolojisi için yaratacağı tüm olası sonuçlarla birlikte, araştırma kontrolünü ABD'ye taşıyacaktır. Nvidia'nın BK'deki genel merkez operasyonunu sürdürmek yönünde yasal olarak bağlayıcı taahhütleri var ve İşçi Partisi de bu yönde çağrıda bulundu. Hükümet müdahale edebilir.

Bekleyip ne olacağını görmemiz gerekiyor. Benim görüşüme göre, BK finans kuruluşlarının ülkenin ileri teknoloji endüstrilerini ABD'nin kendi yaptığı gibi desteklememiş olması bir trajedi ama ihanet gerçekleşti. Buradaki büyük jeopolitik mevzu ise ABD ARM'ı kontrol ederse bunun Çin pazarının dışında bırakılabileceği. Tüm araştırmasını BK'da yapan bir Japon şirketi, bir şekilde büyük ABD-Çin savaşının dışında kalıyor. Bu plan devam ederse savaşı kapımıza getirecektir.

Yine de kesin olan bir şey var. Savaş en azından bir nesil boyunca devam edecek. Buna alışmalıyız. Ve günün sonunda BK'yi Amerika'nın yanında görecek olsak bile, bağımsız kalmaya ve herkesle iyi anlaşmaya çalışmalıyız.

 

 

independent.co.uk/independentpremium

Independent Türkçe için çeviren: Noyan Öztürk

Bu makale kaynağından aslına sadık kalınarak çevrilmiştir. İfade edilen görüşler Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

© The Independent

DAHA FAZLA HABER OKU