2025 yılına girdiğimi bu başlangıç zamanda, genel olarak Türkiye ekonomik görünümünün panoramasını sizlerle paylaşmak istiyorum.
Öncelikle işsizlikten başlayalım.
İşsizlik durumu ve genç işsizlik
2024'ün üçüncü çeyreği itibarıyla işsizlik oranı yüzde 8,8 olarak gerçekleşti. Geçen yılın üçüncü çeyreğinde ise bu oran yüzde 9,3'tü. Yani, işsizlik oranı geçen yılın aynı dönemine kıyasla bir iyileşme göstermiş.
Ancak, genç işsizlik için aynı durum geçerli değil. Öncelikle, 15-24 yaş arası nüfus, 2022'nin ilk çeyreğinden itibaren azalmaya başlamış.
2022'nin ilk çeyreğinde genç nüfus 12 milyonun üzerindeyken, 2024'ün üçüncü çeyreği itibarıyla 11,6 milyon seviyelerine gerilemiş. Yani, son 2 buçuk yılda genç nüfus yaklaşık yarım milyon azalmış.
Buna rağmen, 2023'ün üçüncü çeyreğinde yüzde 17,1 olan genç işsizlik oranı, 2024'ün üçüncü çeyreği itibarıyla yüzde 17,4'e yükselmiş. Yani, genel işsizlik azalırken, genç işsizlik artmış. Bu gruba iş aramayanlar ve öğrenciler dahil değil.
Ekonomik büyüme ve yavaşlama işaretleri
2023'te GSYH yüzde 5,1 oranında büyümüştü. 2024'ün üçüncü çeyreği itibarıyla (bir önceki yılın aynı çeyreğine kıyasla) büyüme oranı yüzde 2,1 olmuş.
Bu yılın ikinci çeyreğinden itibaren, enflasyonla mücadele kapsamında alınan tedbirlerle ekonomi sert bir şekilde yavaşlamaya başlamış.
Dış ticaret dengesi ve ekonomik etkiler
Dış ticarette 2023'te 255 milyar dolar ihracat, 361 milyar dolar ithalat yapılmış.Yani dış ticaret açığı 106,3 milyar dolar olmuştu.
2022'de ise açık 109,5 milyar dolar (rekor) seviyesindeydi. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2023'te yüzde 70,6 olmuştu.
2024 yılı ise ekonomideki yavaşlama ile birlikte dış ticaretin azaldığı bir yıl olmuş. İlk 10 ayda 216 milyar dolar ihracat ve 282 milyar dolar ithalat gerçekleştirilmiş.
Bu durumda ticaret açığı 65,8 milyar dolar seviyesine inmiş. İlk 10 aylık ihracat, geçen yılın aynı dönemiyle neredeyse eşit olmuş.
Aynı dönemde ithalat tarafında ise yüzde 8'lik bir azalma gözlemlenmiş. Doların sabit olduğu, dolar bazında gelirin en yüksek seviyelerde olduğu ve enflasyonun dizginlenemediği bir ortamda ithalatın artmaması, üzerinde düşünülmesi gereken bir durum.
Çünkü sanayi üretimi büyümesi neredeyse sıfır. Bu da, sanayi sektörü büyümediğinde ithalatın yavaşladığını gösteriyor. Tarım ve inşaat sektörleri hızla büyüdüğü halde, bu sektörlerin ithalata etkisi oldukça sınırlıdır.
Bu da, girdilerin büyük kısmının yerli olduğunu gösteriyor. Eğer sanayi sektöründe acil bir dönüşüm olmazsa, ileride sanayi tekrar büyümeye başladığında ithalatın tekrar kontrolden çıkması muhtemel.
İthalattaki temel sorun, dış nihai mal talebinden ziyade dış yarı mamul hammadde talebinden kaynaklanıyor gibi görünüyor.
Enflasyon durumu ve gelecekteki riskler
2023 yılı itibarıyla toplam enflasyon yüzde 64,77'ydi. 2024'te ise yıllık enflasyon yüzde 44,38 oldu.
ÜFE'de ise son yıllarda daha sakin bir seyir izlenmiş; 2023'te ÜFE yıllık yüzde 44,22, 2024'te ise yüzde 28,52 olarak gerçekleşmiş.
Yani, üreticiler 2020, 2021 ve 2022'de tam olarak yansıtamadıkları maliyet artışlarını 2023 ve 2024 yıllarında yansıtmışlar.
ÜFE ve TÜFE arasındaki fark oldukça azalmış ve yaklaşık yüzde 20'lik bir fazlalık oluşmuş.
Geçmiş yıllarda olduğu gibi, bu fark zamanla tüketiciye yansıyacaktır. Eğer kurda yukarı yönlü bir hareket olursa ve bu da maliyetlere yansırsa, enflasyonla mücadele çok daha zor hale gelecektir.
Cari açık ve dış borç durumu
2023'te 45,4 milyar dolar cari açık verilmişti. 2024 yılı ekim ayı itibarıyla yıllıklandırılmış cari açık ise 7,7 milyar dolar seviyesinde gerçekleşmiş.
Fotoğraflarla dünyadan haberler
Fotoğraflarla dünyadan haberler
-
1/30
24 Ocak 2025 - Afgan mülteciler, yeni ABD Başkanı Donald Trump'ın ülkedeki mülteci programlarını durdurmasının ardından durumu değerlendirmek üzere Pakistan'da düzenledikleri toplantıda ellerinde pankartlar tutuyor. Bu hamle, programın başlamasına günler kala onbinlerce Afgan mülteciyi risk altında bıraktı. Trump'ın kararnamesinin yürürlüğe pazartesi günü girmesi bekleniyordu ve bu kadar hızlı bir şekilde uygulanması, ABD'ye aktarma yoluyla ulaşacak bazı mültecilerin mahsur kalmasına sebep oldu (Anjum Naveed/AP) -
2/30
23 Ocak 2025 - ABD'nin yeni başkanı Donald Trump, 55. kez düzenlenen Dünya Ekonomi Forumu'nda video bağlantısıyla konuşma yaptı. Sahnedeki isimler İspanyol banka Santander'in başkanı Ana Patricia Botin, Bank of America CEO'su Brian Moynihan, TotalEnergies CEO'su Patrick Pouyanne, Blackstone Group'un CEO'su Stephen Schwarzman ve Dünya Ekonomi Forumu'nun başkanı Borge Brende var. Trump ekonomik kaosun üstesinden geleceklerini belirtirken iş dünyasına da "Gelin üretiminizi ABD'de yapın" mesajı verdi. Trump Rusya - Ukrayna savaşının bitmesi için petrol fiyatlarının düşmesi gerektiğini belirterek "OPEC ülkelerinden petrol fiyatlarını düşürmelerini isteyeceğim" dedi. (Yves Herman/Reuters) -
3/30
22 Ocak 2025 - Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde Goma yakınlarındaki mülteci kamplarına kaçanlar eşyalarını motosikletlerinin arkasında taşıyor. AFP'ye konuşan güvenlik ve yerel kaynaklar, ülkenin doğusunda Kongo ordusuyla savaşan M23 grubunun 21 Ocak 2025'te Goma şehrini besleyen bir ticaret merkezi olan Minova'yı ele geçirdiğini söyledi. Halihazırda Goma çevresindeki birçok cephede çatışmalar yaşanıyor ve yüz binlerce kişi şehrin dış mahallelerinde yerlerinden edilmesi, kentin kaderine ilişkin korkuları yeniden arttırıyor (Jospin Mwisha/AFP) -
4/30
21 Ocak 2025 - Almanya'nın başkenti Berlin'deki bir duvara yapılan resimde "AfD'ye ilgi yok - sağcılar aleyhine oy veriyoruz" yazıyor. Almanya 23 Şubat'ta genel seçim için sandık başına gidecek. Son anketlere göre AfD'nin oyu yüzde 20 (Christian Mang/Reuters) -
5/30
20 Ocak 2025 - Donald Trump, ABD'nin 47. Başkanı olarak yemin etti. İkinci kez ABD Başkanı olarak göreve gelen Trump, konuşmasında, "Şu andan itibaren Amerika'nın gerileyişi sona ermiştir" dedi. Trump konuşmasında Meksika Körfezi'nin adını "Amerika Körfezi" olarak değiştirme ve Panama Kanalı'nı geri alma vaatlerini yineledi (Saul Loeb/AFP) -
6/30
19 Ocak 2025 - Fransa'nın başkenti Paris'te düzenlenen "Hayat Yürüyüşü"nde eylemciler "50 yıldır hayatı savunuyoruz" yazılı bir pankart taşıyor. Ülkede kürtajı yasal hale getiren Veil kanununun 50. yıldönümünde, kürtaj karşıtları "Hayat Yürüyüşü"nde protesto düzenledi. Yürüyüş, muhafazakar Katolik aktivistler tarafından düzenlendi (Martin Lelievre/AFP) -
7/30
18 Ocak 2025 - Meksikalı yetkililer, ülkenin sınır kenti Chihuahua'daki göçmen kampında bir tahliye operasyonu düzenledi. Göçmenler, operasyon sırasında gözaltına alınmamak için kaçarken yaşadıkları derme çatma kampta yangın çıktı (Jose Luis Gonzalez/Reuters) -
8/30
17 Ocak 2025 - Endonezya'nın Orta Cava ilindeki mezarlık alanda, bereket ve bol hasat için şükretmek amacıyla her yıl düzenlenen Rejeban Plabengan töreni sırasında jaran kepang adlı geleneksel dans sergileniyor. İslami öğretilerin geleneksel sanatlarla birleştirildiği törenlerin başka bir işlevi de Kedu bölgesinde dini yayan Ki Ageng Makukuhan'ı anmak (Devi Rahman/AFP) -
9/30
16 Ocak 2025 - Blue Origin'in New Glenn roketi, Cape Canaveral Uzay Kuvvetleri Üssü'nden fırlatıldı. Milyarder Jeff Bezos'un kurduğu uzay şirketi Blue Origin, devasa New Glenn roketini ilk kez havalandırdı. Blue Origin'in, Elon Musk'ın SpaceX'iyle rekabet etme çabalarında son derece önemli görülen fırlatma görevi birkaç yıl ertelenmişti (John Raoux/AP) -
10/30
15 Ocak 2024 - Bir kadın ve çocuk Ibu Dağı patlarken havaya yükselen volkanik küle bakıyor. Endonezya'nın doğusundaki Halmahera Adası'nda bir yanardağın patlamasının ardından binlerce bölge sakini tahliye ediliyor. Endonezya Jeoloji Ajansı, bu yıl 5. kez patlayan yanardağın alarm seviyesini en üst düzeye yükseltti (Azzam/AFP) -
11/30
14 Ocak 2025 - Güney Afrika'da kaçak altın madenindeki madencileri kurtarma operasyonu devam ederken halk ve işçiler protesto ediyor. Hak grupları ve aktivistler polisin, madencileri dışarı çıkmaya zorlamak için yiyecek ve su kaynaklarını kesme taktiklerini eleştiriyor. Güney Afrika'nın Stilfontein eyaletindeki kurtarma operasyonunda halihazırda iki düzineden fazla kaçak madenci kurtarıldı ve en az 15 madencinin cesedine ulaşıldı. Yetkililerle girilen çatışma sırasında yüzlerce kaçak madenci terk edilmiş kuyuda mahsur kalmıştı. Polis en az 100 kaçak madencinin hayatını kaybettiği ve 400'den fazlasının hâlâ yeraltında olduğunu bildiriyor (Christian Velcich/AFP) -
12/30
13 Ocak 2025 - Japonya'da bu yıl 20 yaşına giren kişilerin yetişkinliklerini simgelemek üzere onurlandırıldığı "Reşit Olma Günü" münasebetiyle kimono giyen iki genç kadın, Tokyo'nun merkezindeki Ginza bölgesinde fotoğraf çektirip "20" balonları tutarak kutlama yapıyor. Her ocak ayında, yasal olarak 20 yaşına giren Japonlar, yeni yetişkinlerin resmi kimonolar giydiği, Şinto tapınaklarında dua ettiği ve yerel yetkililerden yeni sorumlulukları hakkında konuşmalar dinlediği "Reşit Olma Günü"nü kutluyor (Richard A. Brooks/AFP) -
13/30
12 Ocak 2025 - Gazze Şeridi'nin merkezindeki Deyr El Balah'taki mezarlıkta bir çocuk diğerine yemek yediriyor. UNICEF, Gazze'deki 1,1 milyon çocuğun neredeyse tamamının İsrail bombardımanı, yerinden edilme ve kötü yaşam koşulları nedeniyle ruh sağlığı ve psikososyal desteğe ihtiyaç duyduğunu açıkladı. Çocuklar, hava saldırıları ve aile üyelerinin kaybı nedeniyle kabuslar, kaygı ve felç edici korkular yaşıyor. BM ajansı, birçoğunun agresifleştiğini, içine kapandığını ya da konuşmayı bıraktığını söyledi. Öte yandan İsrail medyasında yer alan habere göre İsrail'in Gazze'de yürüttüğü savaşın maliyeti 67 milyar doları aştı. 7 Ekim 2023'ten itibaren hayatını kaybedenlerin sayısı da 46 bini geçti (Eyad Baba/AFP) -
14/30
11 Ocak 2025 - Ulusal bayrağa sarınmış bir Çad askeri, Abeche'deki Fransız üssünün önünde devriye geziyor. Çad hükümeti, 28 Kasım'da Fransa'yla güvenlik ve savunma işbirliği anlaşmasının sona erdiğini duyurmuştu. Ülke, Fransa'nın Afrika'daki askeri varlığının kilit noktalarından biriydi. Fransa'ya ait askeri birlikler, 31 Ocak 2025’e kadar Çad'ı terk edecek (Joris Bolomey/AFP) -
15/30
10 Ocak 2025 - Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro'yla eşi Cilia Flores, yemin töreni için Caracas'taki Ulusal Meclis binası Capitolio'da. 2013'ten beri iktidarda olan Maduro, yerel ve küresel tepkilere rağmen üçüncü dönemi için yemin edecek. Törenin arifesinde Maduro taraftarları hükümete destek verirken muhalif lider Maria Corina Machado öncülüğünde binlerce kişi de protesto gösterilerine katılmıştı (Federico Parra/AFP) -
16/30
9 Ocak 2025 - ABD'nin Kaliforniya eyaletinde bir helikopterden çekilen fotoğrafta, Los Angeles'ın Pacific Palisades mahallesi yakınlarındaki Palisades yangını sırasında yanan evler görülüyor. ABD Ulusal Muhafız askerleri kargaşayı bastırmak için sokaklara çıkmaya hazırlanırken yetkililer, Los Angeles'ta tüm mahalleleri saran ve binlerce kişiyi yerinden eden devasa orman yangınlarının tamamen kontrol altına alınamadığını söyledi. Amerika Birleşik Devletleri'nin en büyük ikinci kentinin büyük bölümü harabeye dönerken, gökyüzünü duman kaplandı ve neredeyse her binaya keskin bir koku yayıldı (Josh Edelson/AFP) -
17/30
8 Ocak 2025 - Güney Kore'nin azledilen Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'un destekçisi 8 Ocak günü erken saatlerde Seul'deki başbakanlık konutunun yakınında düzenlenen mitingde "Hırsızlığı Durdurun" yazısıyla. Güney Kore yolsuzlukla mücadele dedektifleri, başarısız sıkıyönetim girişimi ülkeyi kargaşaya sürükleyen azledilmiş Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol için 7 Ocak'ta mahkeme kararıyla yeni bir tutuklama emri çıkardı. Başsavcı, Yoon Suk Yeol hakkındaki ikinci yakalama emrinin infazı için "iyice hazırlanma" sözü verdi. Yoon'un avukatları da yaklaşık 150 yolsuzlukla mücadele ve polis dedektifi hakkında suç duyurusunda bulundu (Anthony Wallace/AFP) -
18/30
7 Ocak 2025 - ABD'nin Kaliforniya eyaletinin Pasadena kentinde çıkan yangını McDonald's restoranı kor yağmuruna tutuldu. Los Angeles'ın bir banliyösünde çıkan şiddetli bir orman yangını binaları yuttu ve kasırga şiddetindeki rüzgarlar bölgeyi kasıp kavururken tahliyelere yol açtı. Santa Monica Dağları'nda milyonlarca dolarlık evlerin bulunduğu lüks bir yer olan Pacific Palisades'te 80 hektardan fazla alan yandı. Angeles Ulusal Ormanı yetkililerine göre, şehrin karşısında, Los Angeles'ın kuzey ucunda, Pasadena yakınlarındaki Eaton Kanyonu'nda çıkan bir başka yangın gecenin ilerleyen saatlerinde 81 hektar hızla tüketti (Josh Edelson/AFP) -
19/30
6 Ocak 2025 - Kanada Başbakanı Justin Trudeau, partisinin yeni liderinin belirlenmesinin ardından Liberal Parti liderliği ve başbakanlık görevlerinden istifa edeceğini açıkladı. Trudeau, başkent Ottawa'da düzenlediği basın toplantısında, ülke içi siyasi "iç çekişmeler" nedeniyle gelecek seçimlerde "en iyi seçenek olamayacağının fakında olduğunu" söyledi. Nisan 2013'ten beri Liberal Parti liderliği ve Kasım 2015'ten bu yana Kanada başbakanlığı görevini yürüten Trudeau, son dönemde parti içi artan memnuniyetsizlik ve düşük kamuoyu desteğiyle karşı karşıya kalmıştı (Patrick Doyle/Reuters) -
20/30
5 Ocak 2025 - Britanyalı aktör Cosmo Jarvis ve Japon oyuncular Anna Sawai, Hiroyuki Sanada ve Tadanobu Asano, ABD'nin Kaliforniya eyaletinde düzenlenen 82. Altın Küre Ödülleri töreninde. En İyi Drama ödülünü kazanan Shogun'daki üç oyuncu da bireysel ödüllere layık görüldü. Film kategorisinde Emilia Perez 4, The Brutalist ise 3 ödül kazandı (Robyn Beck/AFP) -
21/30
4 Ocak 2025 - Myanmar'ın Bağımsızlık Günü'nde Yangon'daki bir hapishane önünde, serbest bırakılan bir mahkumla yakınları kutlama yapıyor. Myanmar'ın cunta yönetimi, ülkenin bağımsızlığını kazanmasının 77. yıldönümünde, toplu afla 6 binden fazla mahkumu serbest bıraktı. Af kapsamında serbest kalan mahkumların 180'inin yabancı olduğu belirtildi. Myanmar'da bayram ve önemli günlerde toplu af uygulamaları sıkça görülüyor (AFP) -
22/30
3 Ocak 2025 - Suriye'de İsrail işgali altındaki Golan Tepeleri sınırı yakınlarında terk edilmiş Esad rejimi mevzisinde hasar görmüş bir tank. Esad devrildikten sonra İsrail güçleri, Golan Tepeleri'ndeki askerden arındırılmış tampon bölgeyi ve Suriye topraklarında bir dizi diğer noktayı ele geçirmişti (Bakr Alkasem/AFP) -
23/30
2 Ocak 2025 - Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus kentinde Filistinliler yemek sırasında. Britanyalı sivil toplum kuruluşu Oxfam'ın Gazze yetkilisi, "Gazze'de bir yılı aşkın süredir açlık yaşanıyor. Kanıtlar tartışılmaz" dedi ve "Eğer bu açlık değilse, nedir bilmiyorum" diye ekledi. Öte yandan Gazze'deki basın ofisinin açıklamasına göre 7 Ekim 2023'ten beri İsrail saldırılarında öldürülen insani yardım çalışanı sayısı 736 oldu (Hatem Khaled/Reuters) -
24/30
1 Ocak 2025 - Polis, yeni yılın ilk saatlerinde ABD'nin New Orleans şehrinde kalabalığının arasına dalarak en az 10 kişi ölümüne ve 30 kişinin yaralanmasına yol açan aracın etrafında. FBI, olayın bir terör saldırısı olarak soruşturulduğunu ve saldırganın öldüğünü açıkladı. Aracın sürücüsü, kalabalığın arasına daldıktan sonra ateş açarak polisle çatışmaya girmişti (Matthew Hinton/AFP) -
25/30
1 Aralık 2024 - Havai fişekler Sidney Liman Köprüsü ve Opera Evi'nin üzerindeki gökyüzünü aydınlatıyor. Avustralya, Yeni Zelanda'yla birlikte 2025'e ilk giren ülkelerden biri. Yeni yıla ilk girense Pasifik Okyanusu'ndaki ada ülkesi Kiribati (David Gray/AFP) -
26/30
30 Aralık 2024 - Yer fıstığı çiftçisi olan eski ABD Başkanı Jimmy Carter'ın onuruna ABD'nin Georgia eyaletindeki Plains kentinde dikilen yer fıstığı heykeli. Kâr amacı gütmeyen vakfı yaptığı açıklamada, Georgia kırsalındaki mütevazı geçmişinden 1977'den 1981'e kadar ulusa liderlik eden 100 yaşındaki eski ABD başkanı ve Nobel barış ödüllü Jimmy Carter'ın öldüğünü duyurdu. Bir asrı geride bırakarak en uzun yaşayan ABD Başkanı olan Carter, bir yıldan fazla bir süredir kendi evinde bakım görüyordu. Koltuktaki son günlerini geçiren ABD Başkanı Joe Biden, Carter'ın karakteri, cesareti ve merhametiyle tanınan bir lider olduğunu savunarak "9 Ocak 2025’i ABD genelinde Ulusal Yas Günü ilan ediyorum" dedi (Alex Wroblewski/AFP) -
27/30
29 Aralık 2024 - Güney Kore'nin başkenti Seul'de halk, Muan Havalimanı'nda meydana gelen uçak kazasının yayınını izliyor. Asya ülkesinin güneyindeki havalimanına iniş yapan Boeing 737-800 tipi Jeju Air uçağı bilinmeyen bir nedenle pistten çıkarak duvara çarptı. 175 yolcu ve 6 mürettebat olmak üzere 181 kişinin bulunduğu alev alan uçaktan sadece iki kişi sağ çıktı. Yaralanan iki uçuş görevlisi hastaneye kaldırıldı. Uçağın Tayland'dan kalktığı ve çoğunlukla Noel tatilinden dönenleri taşıdığı bildirildi. Kaza nedeniyle ülkede 7 gün ulusal yas ilan edildi (Jung Yeon-Je/AFP -
28/30
28 Aralık 2024 - İspanya'nın güneydoğusundaki Ibi kasabasında düzenlenen kış festivalinde, askeri kıyafetler giyen katılımcılar belediye binasının dışında un, yumurta ve havai fişekler kullanarak sahte bir darbe gerçekleştiriyor. Un Savaşları Festivali (Els Enfarinats), İspanya'da şakalarla kutlanan geleneksel Masumlar Günü etkinliklerinin bir parçası (Jaime Reina/AFP) -
29/30
27 Aralık 2024 - Güney Kore'nin başkenti Seul'de, Ulusal Meclis Başkanı Woo Won Shik, vekaleten Devlet Başkanı olan Han Duck-soo'nun azledilmesi için düzenlenen genel kurulda konuşuyor. Han Duck-soo, Devlet Başkanı Yoon'un 3 Aralık'taki sıkıyönetim girişimi nedeniyle görevden alınmasının ardından başkanlığı geçici süreliğine devralmıştı. İktidardaki Halkın Gücü Partisi milletvekillerinin protestolarına rağmen Ulusal Meclis'te yapılan oylama sonucunda ülke tarihinde ilk kez bir başkan vekili görevden alındı (Ahn Young-joon/AP) -
30/30
26 Aralık 2024 - Taliban güvenlik personeli, Paktika vilayetinin doğusundaki Barmal ilçesinde Pakistan tarafından düzenlenen hava saldırılarından iki gün sonra hasar görmüş bir aracı inceliyor. Taliban hükümeti 25 Aralık'ta yaptığı açıklamada Pakistan'ın Afganistan'ın doğusundaki bir sınır bölgesinde düzenlediği hava saldırılarında 46 sivilin öldüğünü belirtirken Pakistanlı bir güvenlik yetkilisi bombardımanın "teröristlerin saklandığı yerleri" hedef aldığını söyledi. (Ahmad Sahel Arman/AFP)
Merkez bankası rezervleri ve döviz durumu
Merkez bankası, Kasım 2024 itibarıyla brüt rezervi 163,5 milyar dolar, net rezervi ise 20,2 milyar dolar civarında. Swaplar hariç net rezerv ise ekim itibarıyla 47,2 milyar dolar civarına ulaşmış.
Faiz ödemeleri ve kamu borcu
2021'de kamu 180 milyar TL faiz ödemesi yapmıştı. 2022'de ise 310 milyar TL faiz ödemesi yapılmıştı. 2023'te 675 milyar TL faiz ödemesi yapılmıştı.
2024'ün Kasım ayı itibarıyla (dahil) 1 trilyon 195 milyar TL faiz ödemesi gerçekleştirilmiş. OVP-2024'e göre, 2024 yılı sonu için 1 trilyon 315 milyar TL, 2025'te 2 trilyon 23 milyar TL ve 2026'da 2 trilyon 321 milyar TL faiz ödemesi yapılacak.
2023'te net borçlanma 961 milyar TL (net faiz ödemesi 675 milyar TL!) olmuştu.
Borç stoku ve kamu finansmanı
2024 yılı ortasında dış borç 512 milyar dolar seviyesinde. Kamu borcu 211 milyar dolar, TCMB'nin borcu 44 milyar dolar, özel sektör borcu ise 257 milyar dolar.
Kamu iç borç stoğu 2020 başında 846 milyar TL iken, 2024'ün ikinci çeyreği itibarıyla 4 trilyon 281 milyar TL'ye ulaşmış. Kamu net borç stoğu ise 6 trilyon 337 milyar TL seviyesinde. Kamu net borç stoğu/GDP oranı yüzde 18,1.
Para miktarı ve dolaşımdaki banknotlar
Dolaşımdaki para 2023 başı itibarıyla 316 milyar TL, 2024 başında 408 milyar TL ve 2025 başında 600 milyar TL.
Ayrıca 56 milyar TL'lik madeni para bulunuyor. Yani toplamda 656 milyar TL dolaşımdaki banknot ve madeni para mevcut.
Hane halkı borçlanma ve tüketim eğilimleri
Aralık 2024 itibarıyla hane halkı kredi borcu toplam 3 trilyon 712 milyar TL.
Dağılımı ise şöyle:
- 507 milyar TL konut kredisi,
- 75 milyar TL taşıt kredisi,
- 1 trilyon 401 milyar TL ihtiyaç kredisi,
- 1 trilyon 729 milyar TL kredi kartı borcu. Ticari krediler ise 11 trilyon 976 milyar TL. Yıl başından itibaren hane halkı borcu 1 trilyon 43 milyar TL artmış. Bu devasa artışın (yüzde 39) neredeyse tamamı ihtiyaç kredisi ve kredi kartı borcu ile gerçekleşmiş. (Konut + taşıt kredisi 50 milyar TL). Yani, insanlar ihtiyaçlarını karşılamak için kredilere yüklenmiş. Bu durumda "Millette para var" önerisi yanlış, bunun yerine "Millet kredi çekiyor" demek daha doğru olacaktır.
Bankacılık sektörü kârları ve finansal durum
2023'te bankacılık sektörünün aktif toplamı 23,5 trilyon TL, mevduat ise 14,9 trilyon TL'ye ulaşmıştı. Bu hacim tarihi bir zirveye işaret etti.
Sektörün toplam net kârı ise yüzde 43,8 artarak 620,5 milyar TL olmuştu. 2024 Ekim itibarıyla bankacılık sektörünün:
- Vergi öncesi kârı: 599 milyar 810 milyon TL,
- Vergi sonrası kârı: 515 milyar 618 milyon TL.
2025'e girerken, böyle bir ekonomik görünüme sahibiz. 2025 senesinin hayırlara vesile olmasını dilerim.
Hoşça kalınız.
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
