Trump'ın gelişini Türk-Amerikan ilişkileri açısından gerçekçi bir analize tabi tutmak gerekirse, ilk söylenecek olan bu dönemin normal şartlarda Biden yönetiminden daha kötü ol(a)mayacağıdır.

Daha doğru bir ifade ile olmaması gerekir; çünkü Biden neredeyse ırkçı denilebilecek ölçüde Türk ve Türkiye düşmanıydı (karşıtı değil).

Göreve getirdiği ekibin Türkiye'yi ilgilendiren önemli konuların herhangi birine "olumlu" baktığı/düşündüğü vaki olmadı. 

Biden onlarca yıllık siyasi hayatı boyunca başta Kıbrıs ve Yunanistan ile yaşadığımız sorunların hepsinde kendisine Bidenopoulos ismi yakıştırılabilecek derecede Türk düşmanıydı.

Türkiye'nin Kıbrıs'tan süklüm püklüm çıkarılıp atılması en büyük hayaliydi. Sonraki yıllarda PKK destekçisi oldu ve Türkiye'ye o cepheden de zarar vermek için elinden geleni ardına koymadı.

Beyaz Saray'a 2021 yılının ocak ayında yerleşir yerleşmez ilk verdiği talimatlardan birisi 24 Nisan tarihinde Amerikan başkanlarının Ermeni soykırımı iftiralarına dair yaptıkları açıklamalara o münasebetsiz kelimeyi ekletmek oldu. 

Kıbrıs konusunda iki devletli çözümü asla kabul etmeyeceğini söyleyerek geldi ve aynı pozisyonu hala muhafaza ediyor.

Öte yandan PKK/PYD'ye desteği olabildiğince artırdı ve Kürdistan kurma hayallerini mümkün olduğunca canlı tutmaya özen gösterdi.

Obama'nın başkan yardımcısıyken o zamanki Başbakan Erdoğan ile göreceli iyi ilişkiler kurmuş olması Türkiye'nin izlediği dış politika yüzündendi.

Erdoğan hükümetinin o yıllarda bölgede bir Kürdistan kurulmasına katkıda bulunan PKK açılımının içine gömülmüş olmasından ve Kıbrıs'ta da inadına çözüm/inadına federasyon denilebilecek o güne kadar hiçbir hükümetin düşünemeyeceği tavizler içeren müzakereler süreci içerisinde bulunmasından dolayıydı.

Biden'ın Türkiye'ye gönlünden geçtiği oranda zarar verememiş olmasını çok kutupluluğa borçluyuz. 

Demokrat başkanlar ve yönetimler zamanında Türk-Amerikan ilişkileri genellikle daha gergin olurdu; çünkü Amerika'daki etnik gruplardan Kübalılar hariç diğerleri (Rumlar, Ermeniler ve Yahudiler) genellikle Demokratlara oy verirler ve bunlardan özellikle Rum ve Ermeni lobileri Amerikan başkanlarını ülkenin çıkarına olup olmadığına bakmaksızın Türkiye'ye karşı doldurmak için ellerinden geleni yaparlardı.

İsrail/Yahudi lobisi ise genellikle Türkiye lehinde veya tarafsız kalırdı; fakat bu hükümet döneminde İsrail ile aramızda yaşanan ve adeta süreklilik kazanan söz düellosu yüzünden o lobi de kaybedildi.

Hatta İsrail/Yahudi lobisi adeta Türkiye'nin baş düşmanlarından birisi haline geldi.

Oysa eskiden Türkiye hem İsrail ile ilişkilerini Doğu Akdeniz'de Yunanistan ve Kıbrıs Rumlarına fırsat vermemek amacıyla iyi tutmayı başarır hem de Amerika'da İsrail/Yahudi lobisinin Rum ve Ermeni lobilerine karşı Türkiye'nin yanında olmasını sağlardı; ama, açıkçası o günler artık çok geride kalmış gibi görünüyor.

Trump dönemi daha kötü olamaz/olmamalı; ancak…

Biden dönemi hem bütün lobilerin ve dolayısıyla Kongre'nin hem yönetimin hem de özellikle İsrail/Yahudi lobisinin de büyük etkisiyle tam anlamıyla Türkiye karşıtı bir dönem olarak tarihe geçmiş oldu/olacak.

Bunun üzerine gelen Trump yönetimi, Cumhuriyetçilerin çoğunlukta olduğu Kongre'nin daha da Türkiye karşıtı hatta düşmanı olması normalde beklenmemelidir.

Trump'ın seçim kampanyaları sırasında söylediklerinin muhteva analizini yaptığımızda Türkiye konusunda Vaşington'un genel tavrının daha olumluya dönmesinin muhtemel olduğu söylenebilir.

Fakat bunun tersi de olabilir.

Trump'ın seçim kampanyası sırasında yaptığı vaatlerden savaş çıkarmama ve mevcut savaşları sona erdirme sözleri resmi politikaya dönüşürse Türkiye'nin bundan rahatsız olması düşünülemez hatta oldukça lehimize sonuçlar verebilir.

Örneğin Ukrayna savaşının sona erdirilmesi için atılacak hiçbir adım Türkiye açısından olumsuz sonuç çıkarmayacağı gibi özellikle Ukrayna'nın yeniden yapılanması işinden Türkiye belirli oranlarda pay da kapabilir.

Trump'ın Çin ile Tayvan üzerinden bir vekalet savaşına tutuşması ihtimali pek yüksek görünmüyor.

Bunun yerine ciddi bir ticaret savaşı başlatması çok daha yüksek ihtimal.

Çin ile ticaret savaşlarını kısa ve orta vadede Amerika kazanabilir mi yoksa her şey Amerika açısından daha da kötüye mi gider bunları dikkatlice ele alırken ticaret savaşlarından nasıl fayda temin edebileceğimize odaklanmak daha yerinde olur.

Örneğin ABD ve AB'nin politikalarına göre Çin firmalarının Türkiye'ye yatırım yapmaları sağlanabilir mi?

Veya Ukrayna yüzünden Amerika ile ayrışabilecek Avrupa ülkelerinin Rusya'dan ucuz enerji almamakta ısrarları yüzünden Avrupa'da üretim yapamayan başta Almanya olmak üzere sanayi şirketlerinin Türkiye'ye gelmesi temin edilebilir mi?

Esas kırılma noktası Ortadoğu ve İsrail olabilir 

Yukarıda sözü edilen alanların hiçbirisinde Türkiye ile Amerika arasındaki ilişkilerin gerginleşmesi muhtemel görünmüyor.

Hatta Trump döneminde Türkiye çok kutuplu dünya düzeninin ruhuna uygun olarak daha geniş bir hareket alanı da bulabilir.

Ve bu alanlar örneğin Kıbrıs ve Yunanistan konularında Türkiye lehine sonuçlar da doğurabilir.

Neticede Trump, Biden ve ekibi gibi Yunanistan ve Rumlar konusunda kategorik olarak Türkiye düşmanı değil.

Birinci döneminde Türkiye'den yakınan Mitsotakis'e "sakın Türklerle savaşa girme, çok feci yenerler" anlamına gelen sözleri hafızalarımızda. Örneğin Kıbrıs konusunda iki devletli çözüme Trump yönetimi itiraz etmeyebilir veya bu konuyu fazlaca didiklemeyebilir.

Ukrayna savaşını durduracaksa Yunanistan'a daha önceki yönetimin yaptığı askeri yığınağa son verebilir.

Sonuçta Trump Amerikan vergi mükelleflerinin parasının çarçur edildiği savaşları sona erdirmek ve bu kaynakları Amerikan halkı için harcamak vaatleriyle kazandı.

Bu çerçevede bakıldığında Trump yönetiminin İsrail konusunda da temkinli hareket etmesi beklenir.

Yani bir yandan İsrail'e tam destek verip öte yandan da İran ile savaş çıkarmasına izin vermemek arasındaki ince bir çizgi arasında şekillenen bir politika söz konusu olabilir.

Bu çizginin nihai amacı da Abraham Antlaşmalarına geri dönüş anlamına gelebilir.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  19 Aralık 2024 - Luigi Nicholas Mangione, Pensilvanya'nın Hollidaysburg kentindeki Blair County Adliyesi'nden ayrılıyor. UnitedHealthcare CEO'su Brian Thompson'ı 4 Aralık'ta Manhattan'da bir sokakta vurmakla suçlanan 26 yaşındaki Mangione, geçen hafta Pensilvanya'daki bir McDonald's'ta görüldüğünde sona eren, ülke çapında bir aramayı tetiklemişti. Eski veri mühendisi, cinayetle ilgili suçlamalarla yüzleşmek üzere New York'a iade edilme çabalarıyla mücadele ederken bu eyalette hapiste tutuluyor (Gene J. Puskar/AFP)

• 2/30

  18 Aralık 2024 - Suriye'de başkent Şam'ın dışındaki Cobar'da bir aile, tahrip olmuş mezarlıkta. Baas rejiminin devrilmesinin ardından Suriye'de toplu mezarlar ve cesetler bulunmaya devam ediyor. Şam'daki Seyyide Zeynep bölgesinde bir depoda aralarında çocukların da olduğu, 20'den fazla kişiye ait olduğu düşünülen ceset kalıntıları bulundu. Öte yandan Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, AB'nin Suriye'nin yeniden imarına katkı sağlamaya hazır olduğunu belirtti (Aris Messinis/AFP)

• 3/30

  17 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Han Yunus kentinde Filistinli bir kız çocuğu yemek dağıtım merkezinde sıra bekliyor. Gazze Savaşı sürerken, ateşkesin sağlanması ve rehinelerin serbest bırakılmasına dair aylardır süren açmazın ardından İsrail ve Hamas'ın anlaşmaya yakın olabileceği belirtiliyor. İsrail'in Gazze'deki askeri varlığını sürdürmekte ısrar etmesi ve Hamas'ın İsrail askerleri çekilene kadar rehineleri serbest bırakmayı reddetmesi nedeniyle bu yıl defalarca yapılan görüşmeler başarısızlıkla sonuçlanmıştı (Bashar Taleb/AFP)

• 4/30

  16 Aralık 2024 - Almanya'da Başbakan Olaf Scholz başkanlığındaki hükümet, Federal Meclis'te yapılan güven oylamasını geçemeyerek düştü. Hür Demokrat Parti'nin (FDP) ayrılması sonrasında Sosyal Demokrat Parti (SPD) ve Yeşiller'den oluşan koalisyon hükümeti dağıldı ve erken seçimin yolu açıldı. Almanya 23 Şubat'ta sandık başına gidecek (John Macdougall/AFP)

• 5/30

  15 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'da sokaklara dökülen halk, ülkenin yeni yöneticilerinin belirlediği bayrağı açtı. Birleşmiş Milletler Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, Suriye'de Beşar Esad rejiminin devrilmesinin ardından ilk kez Şam'a gitti. Pedersen, "Elbette bu değişim kendi başına büyük umutlar oluşturuyor, ancak hepimiz önümüzde hala birçok zorluk olduğunu biliyoruz" diye konuştu. Öte yandan Golan Tepeleri civarındaki tampon bölgeye giren İsrail ordusu, işgali daha ileriye taşıyarak başkent Şam'ın 25 kilometre yakınlarına kadar sokuldu (Amr Abdallah Dalsh/Reuters)

• 6/30

  14 Aralık 2024 - Güney Kore Ulusal Meclisi Başkanı Woo Won-sik, Seul'daki genel kurulda, Başkan Yoon Suk Yeol'un azledilmesine yönelik önergeyi kabul ederek tokmağı vuruyor. Güney Koreli milletvekilleri, 3 Aralık'taki sıkıyönetim girişiminin ardından Yoon'un görevden alınması için bugün oy kullandı. Yoon, önergenin kabulünden sonra yaptığı açıklamada "Şimdilik ara versem de halkla birlikte geleceğe uzanan yolculuğumu sürdüreceğim" dedi (YONHAP/AFP)

• 7/30

  13 Aralık 2024 - İtalya'da polis, öğrencilerin Filistinlilere destek ve hükümetin politikalarına karşı eylemi sırasında, Torino Politeknik Üniversitesi'nin önünde nöbet tutuyor. USB ve Cobas sendikalarının düzenlediği eğitim, ulaşım ve kamu sağlığını kapsayan ulusal grev gününde, Reuters'e konuşan bir sendika sözcüsü "Bizim grevimiz savaş ekonomisine ve dolayısıyla hükümetimizin İsrail devletine verdiği desteğe karşı bir grev" dedi. Hükümetin İsrail politikalarının protesto edilmesinin yanı sıra daha yüksek ücretler ve daha kısa çalışma haftası da eylemcilerin talepleri arasında yer alıyor (Marco Bertorello/AFP)

• 8/30

  12 Aralık 2024 - Donald Trump, Time dergisinin New York Borsası'nda düzenlediği Yılın Kişisi etkinliğinde konuştu. Time, seçilmiş başkanın artık "dünyanın en güçlü adamı" olduğunu belirtti. Dergiden yapılan açıklamada Trump'ın, "tarihi boyutlarda bir geri dönüşe imza attığı, nesilde bir kez görülen siyasi bir yeniden yapılanmaya öncülük ettiği" belirtildi. Trump bu unvanı ilk başkanlık seçim zaferinin ardından 2016 yılında da almıştı (Alex Brandon/AP)

• 9/30

  11 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'nde çocuklar, enkaz yığınlarının arasında su taşıyor. İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırıları 14 aydan fazla süredir devam ederken, son 15 günde 556 Filistinli hayatını kaybetti, 1511 kişi yaralandı (Ömer el-Kette/AFP)

• 10/30

  10 Aralık 2024 - ABD'nin Kaliforniya eyaletinin Malibu kentinde çıkan yangın büyüyor. Rüzgarın şiddetlendirdiği yangın, Hollywood elitlerinin ikamet ettiği kıyı topluluğundaki evleri ve işyerlerini tehdit ediyor (David Swanson/AFP)

• 11/30

  9 Aralık 2024 - Suriyeli kurtarma ekipleri Şam'daki Sednaya hapishanesinde gizli bodrum katlarını ararken insanlar hapishanenin çatısında duruyor. Beşar Esad yönetiminin pazar günü düşmesinden beri, yakınlarından haber almayı uman Suriyeli siviller ülkenin en gizli ve en kötü şöhretli hapishanesi Sednaya'ya akın ediyor. İnsan hakları kuruluşlarınca "insan mezbahası" adıyla anılan Sednaya çok sıkı saklanan bir sırdı ve şu ana dek hapishanenin içinden hiç görüntü hiç alınamamıştı (Abdülaziz Ketaz/AFP)

• 12/30

  8 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'daki Emevi Camii. Heyetu Tahriru'ş Şam (HTŞ) öncülüğündeki silahlı örgütler başkent Şam'ın kontrolünü ele geçirdi. BM Genel Sekreteri'nin Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, ülkenin bir dönüm noktasında olduğunu söyledi. Suriyeli muhalifler, bugün 16.00'dan yarın 05.00'e kadar Şam'da sokağa çıkma yasağı ilan etti. Kutlama amacıyla da olsa kalabalık meydanlarda ateş açılmaması için çağrı yapıldı (Aref Tammawi/AFP)

• 13/30

  7 Aralık 2024 - İtfaiyeciler, Hollanda'nın Lahey kentindeki bir mahallede meydana gelen patlamanın etkisiyle yıkılan bir binanın önünde duruyor. Sabah erken saatlerde yaşanan patlamada 5 daire yerle bir oldu. Yetkililer en az bir kişinin hayatını kaybettiğini ve 3 kişinin yaralı olduğunu bildirdi. Enkaz altında kalanların sayısıysa net değil. Patlamanın nedeni henüz bilinmiyor fakat polis olay yerinden hızla ayrılan bir arabayı aradıklarını belirtti (Phil Nijhuis/AP)

• 14/30

  6 Aralık 2024 - Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'un görevden alınmasını talep eden protestocular, başkent Seul'deki Ulusal Meclis önünde toplandı. Yoon, hem muhalefetten hem de kendi partisinden aldığı tepkilerle 3 Aralık'taki sıkıyönetim kararından yaklaşık 6 saat sonra geri adım atmak zorunda kalmıştı. Muhalefet partileri, başkanın azledilmesi için önerge verirken sivil toplum kuruluşları da lideri istifaya çağırıyor (Kim Hong-ji/Reuters)

• 15/30

  5 Aralık 2024 - İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus yakınlarındaki Mevasi kampına hava saldırısı düzenledi. İsrail hava saldırıları çarşamba günü Gazze'nin güneyinde yerlerinden edilmiş Filistinlilerin kaldığı kampı vurdu ve yakındaki bir hastanenin yöneticisine göre en az 21 kişi hayatını kaybetti. Cenevre merkezli sivil toplum kuruluşu Avrupa-Akdeniz İnsani Hakları İzleme Örgütü (Euro-Med), İsrail'in dün düzenlediği saldırıda Filistinlileri "diri diri yaktığını" belirtti (Abdel Kareem Hana/AP)

• 16/30

  4 Aralık 2024 - ABD'nin New York kentinin Manhattan bölgesinde polis, Hilton Otel'in önünde gerçekleşen saldırının ardından olay yerindeki mermi kovanlarını işaretliyor. ABD'nin en büyük sağlık sigorta şirketlerinden UnitedHealthcare'in CEO'su Brian Thompson, silahlı saldırıda öldürüldü. Saldırganın olay yerinden bisikletle kaçıp Central Park'a gittiği açıklandı. Polis, sokak ortasında 50 yaşındaki Thompson’ı öldüren katili hâlâ arıyor (Stefan Jeremiah/AP)

• 17/30

  3 Aralık 2024 - Eski Gana Devlet Başkanı ve Ulusal Demokratik Kongre'nin (NDC) başkan adayı John Mahama'nın destekçileri Akra'da, 7 Aralık'ta yapılacak başkanlık seçimi öncesinde seçim konvoyunda NDC siyasi partisinin bayraklarını kaldırıyor. Gana'da iki dönem görev yaptıktan sonra istifa eden Devlet Başkanı Nana Akufo-Addo'nun yerine geçecek isim için yapılacak oylamada ekonominin yönetimi kilit rol oynayacak. Oylama, Akufo-Addo'nun iktidardaki Yeni Yurtsever Parti'nin (NPP) adayı ve mevcut Başkan Yardımcısı Mahamudu Bawumia'yla eski başkan ve NDC partisinin adayı John Mahama arasında sıkı bir yarışa dönüştü. Akufo-Addo'nun ikinci dönemine ekonomik kriz, enflasyon ve Gana'nın borç yükünü yönetmek için Uluslararası Para Fonu'yla 3 milyar dolarlık bir anlaşma yapmak zorunda bırakan zayıf para birimi damgasını vurmuştu (Olympia De Maismont/AFP)

• 18/30

  2 Aralık 2024 - Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te Avrupa Birliği (AB) kararının ardından başlayan protestolar sürüyor. Hükümet, AB'ye katılım müzakerelerinin 2028'e kadar askıya alınmasına karar vermişti. İçişleri Bakanlığı protestolarda 113 polisin yaralandığını ve 224 göstericinin de gözaltına alındığını duyurdu (Zurab Tsertsvadze/AP)

• 19/30

  1 Aralık 2024 - Şili'nin başkenti Santiago'da dev Örümcek-Adam balonu, Noel festivalinde sokaklardan geçti. Noel sezonunun başlangıcına işaret eden geleneksel Disney geçidinde Oyuncak Hikayesi'nden Buzz Lightyear ve ikonik Mickey Mouse'un yanı sıra birçok çizgi film karakteri vardı (Esteban Felix/AP)

• 20/30

  30 Kasım 2024 - Kosova'nın kuzeyinde, ülkenin elektriğinin neredeyse tamamını üreten iki termik santrale su sağlayan hasarlı kanalda bir polis devriye geziyor. Polis, cuma günü Varage köyünde meydana gelen patlamanın ardından kanalın çevresinde güvenlik önlemlerini artırdı. Patlama sonrasında güç kaynaklarının büyük ölçüde sağlam olduğu görülmüş ancak bazı bölgelere içme suyu tedarikinde sıkıntı yaşanmıştı. Gece boyunca yapılan çalışmalarla, sabah saatlerinde geçici bir çözümle tekrar su verilmeye başlandı. Komşu ülke Sırbistan, önemli kanaldaki patlamadan sorumlu olduğu suçlamalarını reddetmişti (Valdrin Xhemaj/Reuters)

• 21/30

  29 Kasım 2024 - Notre-Dame Katedrali'nin restorasyonunda çalışan işçiler de dahil olmak üzere katılımcılar, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un konuşması için katedralin nefinde toplandı. Macron, katedrali ziyaret ederek restorasyonda görev alanlara teşekkür etti. Fransa'nın en ünlü anıtlarından Notre Dame Katedrali, 2019'da çıkan yangında kullanılmaz hale gelmişti. Katedral yangından 5 yıl sonra, 7 ve 8 Aralık 2024'te düzenlenecek törenlerle yeniden açılacak (Sarah Meyssonnier/AFP)

• 22/30

  28 Kasım 2024 - Ukrayna'nın Lviv kentinde uygulanan elektrik kesintisi sırasında, jeneratörle aydınlatılan güzellik salonu faaliyet göstermeyi sürdürüyor. Bugün Ukrayna'nın enerji altyapısına devasa bir saldırı başlatan Rusya, dondurucu soğukların görüldüğü ülkeyi acil elektrik kesintileri uygulamaya zorluyor. Rusya-Ukrayna Savaşı'nda bin gün eşiği geçen hafta geçilmişti (Yuriy Dyachyshyn/AFP)

• 23/30

  27 Kasım 2024 - Lübnan'da yerinden edilmiş yurttaşlar, Beyrut'un Dahiye bölgesindeki evlerine dönüyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki ateşkes bugün devreye girdi. Lübnan'la İsrail hükümetleri arasında ateşkes antlaşmasına varıldığını ABD Başkanı Joe Biden duyurdu. ABD ve Fransa'nın başını çektiği bir uluslararası koalisyonun ateşkes antlaşmasının uygulanmasına ilişkin destek sunacak (Bilal Hussein/AP)

• 24/30

  26 Kasım 2024 - Pakistan'ın başkenti İslamabad'da Pakistan Ordusu'ndan askerler, meclise çıkan yolu kapatmak için yerleştirilen konteynırın üzerinde nöbette. İmran Han'ın partisi Pakistan Adalet Hareketi'nin destekçileri, eski başbakanın hapishaneden çıkartılması talebiyle hükümet karşıtı protesto düzenledi. Eylemcilerle güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmada ölü ve yaralılar var (Akhtar Soomro/Reuters)

• 25/30

  26 Ekim 2024 - Gürcistan'da parlamento ilk oturumunu gerçekleştirirken başkent Tiflis'te bir kadın geçen ayki genel seçimin sonuçlarına yönelik protestoda böyle görüntülendi. Parlamento önünde çadırlar kurarak eylem yapan muhalefet partililer ve destekçileri, meclise giren milletvekilleri protesto etti. Hükümeti seçimlerde hile yapmakla suçlayan göstericiler, yeniden seçime gidilmesini talep ediyor (Vano Shlamov/AFP)

• 26/30

  24 Kasım 2024 - Filistinliler, bir yardım kuruluşunun mutfağından yemek almak için toplanıyor. Gazze'deki ailelerin, yardım ekiplerinin nispeten daha fazla erişimi olduğu bölgelerde bile genelde günde sadece bir kez yemek yiyebildiği bildiriliyor. Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı, Gazze'de devam eden insani krize önlem alınmazsa bu durumun yakında kıtlığa dönüşebileceğini aktarıyor. Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin, İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı hakkında bu hafta çıkardığı tutuklama emri gerekçeleri arasında "bir savaş yöntemi olarak aç bırakma" suçu da vardı (Mohammed Salem/Reuters)

• 27/30

  23 Kasım - Birleşmiş Milletler'in belirlediği 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü öncesinde İtalya'da binlerce kişi sokağa döküldü. Birleşmiş Milletler'e göre, kadınlara ve kızlara yönelik şiddet dünyadaki en yaygın insan hakları ihlallerinden biri. Dünya çapında, neredeyse üç kadından biri hayatında en az bir kez fiziksel veya cinsel şiddete maruz kalıyor. İtalyda'da "Non Una di Meno (Bir Kadın Daha Eksilmesin)" adlı sivil inisiyatifin girişimiyle gerçekleştirilen yürüyüşte kadınlar "Ataerkilliği silahsızlandıralım" yazılı pankart taşıdı (Yara Nardi/Reuters)

• 28/30

  22 Kasım 2024 - Sırbistan'ın Novi Sad kentindeki bir tren istasyonunun çatısının çökmesiyle 15 kişinin hayatını kaybetmesinden üç hafta sonra, göstericiler Belgrad'ın merkezinde sessiz bir protesto düzenliyor. Tren istasyonundaki büyük beton çatı, 1 Kasım'da aniden çökmüştü. Yetkililer geniş kapsamlı bir soruşturma sözü vermiş ve Sırbistan İnşaat, Ulaşım ve Altyapı Bakanı Goran Vesic istifa etmişti. Eylemciler, ölümcül kazanın sorumlularının tutuklanmasını talep ediyor (Andrej Isakovic/AFP)

• 29/30

  21 Kasım 2024 - Lübnan'da itfaiye, başkent Beyrut'un güneyindeki Haret Hreik mahallesine İsrail'in düzenlediği hava saldırısı sonucu çıkan yangınlara müdahale ediyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki çatışmalar sürerken bugün Uluslararası Ceza Mahkemesi, Gazze'de savaş suçu işledikleri gerekçesiyle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama kararı çıkardı. (Lahey'deki mahkeme, açıklamasında Hamas lideri Muhammed Deif hakkında da tutuklama emri çıkardığını duyurdu (AFP)

• 30/30

  20 Kasım 2024 - Yunanistan'da ekonomik koşulların iyileştirilmesi çağrısıyla ülke genelinde işçiler 24 saatlik genel greve gitti. Grev ülke genelinde toplu taşımayı aksattı ve hayatı durma noktasına getirdi. Yunanistan Genel İşçi Konfederasyonu açıklamasında "Fiyatlar ve kiralar fırladı, maaşlarsa düşük kaldı" ifadelerini kullandı (Aris Messinis/AFP)

Bu noktada Türkiye'nin tavrı belirleyici olacaktır. Örneğin şu ana kadar olduğu gibi Türkiye İsrail'i en ağır ve ideolojik unsurlar içeren cümlelerle eleştiren ülke olmaya devam ederse o zaman Amerika'daki lobi Türkiye'yi hedefe koymayı sürdürür.

Türkiye'nin İsrail'i özellikle Gazze'de yaptıkları ortadayken eleştirmemesi düşünülemez; ancak bu eleştirilerde kullanılan kelimeler ve üslup çok önemlidir.

İsrail'i Amerika ile yakın ilişki içerisindeki Arap devletleri (özellikle Mısır, Ürdün, Suudi Arabistan ve BAE) de eleştiriyor; ama hiç birisi bizim kadar sert içerikli değil.

Daha da önemlisi bu konuyu dış politikalarının birinci meselesi haline getirmiyorlar.

Amerika nezdindeki etkilerini kullanarak Abraham Anlaşmaları veya benzeri bir çerçevede Filistin sorununun çözülmesine yönelik çabalarına Türkiye'den hiçbir beklentileri de yok.

İsrail'i orta vadeli bir yıpratma savaşına zorlayan ve kendilerini Direniş Ekseni olarak tanımlayan başta Hizbullah, Ensarullah (Yemen), Irak ve Suriye'deki gruplarla İran'ın da Türkiye'den özel bir beklentisi söz konusu değil.

Dolayısıyla Türkiye'de hükümetin İsrail'i eleştirmekle İsrail'e düşmanlık şeklinde algılanan politika tercihlerini yeterince analiz edememekten kaynaklanan mevcut tavırlarının sonuçlarının Trump döneminde ABD ile ilişkilerimizi etkileyeceğine kesin gözüyle bakabiliriz. 

Eğer Türkiye mevcut çizgisini sürdürürse Amerika ile Suriye'den çekilmesini müzakere etmek zorlaşabilir.

Oysa ilk döneminde Trump 2019 yılının sonlarında Türkiye'nin Barış Pınarı operasyonu sorasında hiçbir Amerikan çıkarına hizmet etmediği gerekçesiyle Pentagon ve Amerikan sivil bürokrasisine Suriye'den çekilme emri vermiş; fakat Pentagon ve sivil bürokrasi çekilmiş gibi yaparak ama çekilmeyerek başkanı aldatmışlardı.

Şimdilerde Amerika'nın çekilmemesini gerektiren hiçbir çıkarı yok/olamaz. 

Türkiye'nin de atması gereken adımlar olduğu açık.

Örneğin Biden yönetimi seçimi kaybetmiş ve Trump yönetimi henüz fiilen göreve başlamamışken bu ara dönemde Suriye hızla normalleşmek Trump ve ekibinin yapacağı değerlendirmede bir veri olarak kabul görür.

Biden yönetimi Türkiye'ye karşı fazlaca bir şey yapamaz.

Öte yandan Türkiye'nin Filistin meselesi konusunda da yeni bir değerlendirme yapmasına şiddetle ihtiyaç olduğuna hiç şüphe yok.

Örneğin Filistin konusu Türkiye'nin bir milli davası ve göz ardı edemeyeceği bir ulusal çıkarı olmadığına göre Arap ülkelerine genel hatlarıyla diplomatik ve siyasi destek vermenin ötesinde bu konuda adeta liderlik yapıyormuş gibi hareket etmemiz ne kadar doğru?

İsrail'i yaptıklarından dolayı mutlaka eleştirip yapılacakları/yapılması gerekenleri büyük ölçüde Arap devletlerine havale etmek daha yerinde olmaz mı?

Bizim aşırı ifadelerle dolu eleştirilerimizin ve İsrail karşıtı girişimlerimizin İsrail'in politikaları üzerinde hiçbir etkisi yokken aynı çizgide devam etmek belki iç politika açısından önemli gibi görülse de mevcut ekonomik kriz ve bileşenleri dikkate alındığında kamuoyunun ezici bir çoğunluğu nezdinde bu konunun fazlaca bir karşılığı olmadığı açık. 

Amerika ile ilişkilerimizi Filistin meselesinden dolayı sarsıntılı yaşamayı göze alıyorsak o zaman neden Suriye ile bugüne kadar normalleşmedik ve neden bakanlarımız hala tepeden bakan tavırlarla Suriye hükümetine hangi şartlarda uzlaşabileceğimizi daha doğrusu uzlaşmaya niyetimiz olmadığını anlatıyorlar?

Bu soruları daha da artırmak mümkün ancak gereksiz.

Mesele şu ki, Türk dış politikasının özellikle Suriye, Filistin ve İsrail kısımlarının kökten bir gözden geçirmeye ve ince ayara ihtiyacı var.

Bunlar yapılırsa Amerika'dan ne isteyeceğimizi ve Amerika'ya karşı kozlarımızı daha iyi biliriz.

Ayrıca unutmamak gerekir ki, Trump kabinesine kimleri tayin ederse etsin hiçbir bakana geniş bir politika belirleme alanı bırakmayıp kararların büyük bir kısmını doğrudan kendisi almayı tercih edecektir.

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.