Ahilik ve Fütüvvet teşkilatları bir gençlik ve meslek eğitimi organizasyonu olarak İslam'ın ilk yıllarına dayanan köklere sahiptir.

Ahi, Arapçada "kardeşim" anlamına gelirken, Türkçede "cömert" anlamına gelen "kardeşlik" olarak kullanılır.

Türkçede "cömert" anlamına gelen "akı"dan türetildiğini yönünde görüşler de mevcut.

Divânu Lügati't-Türk'te "akı" sözü eli açık, cömert, yiğit ve delikanlı gibi manalar ifade eder.

Fütüvvet ise gençlik teşkilatı olup, "fetâ" kelimesinden türemiştir ve "genç, yiğit" anlamına gelir.

Bu teşkilatlar, İslam toplumunda ahlaki değerler, esnaf dayanışması ve yardımlaşmayı öne çıkaran yapılar oluşturmuştur.

Fütüvvet teşkilatının gelişimi ve yayılması

Fütüvvet teşkilatı IX. yüzyılda belirgin bir şekilde faal hale gelmiş, özellikle Abbasi Halifesi Nâsır-Lidînillâh döneminde resmiyet kazandı.

Fütüvvet teşkilatı, İslam dünyasında meslek ve ticaret örgütleriyle birleşerek Anadolu, Rumeli ve diğer İslam coğrafyalarında yayıldı.

Ahilik ise bu değerleri alarak Anadolu'da özgün bir yapıya kavuşmuş ve beceri ile ahlaki disiplin üzerine kuruldu.

Ahiler, fütüvvet ilkelerini benimsemiş, ancak zamanla bu teşkilatlar farklı şehirlerde ve dönemlerde ayrı yapılar olarak da varlık gösterdi.

Ahilik ve Fütüvvet teşkilatları, ortaçağ İslam toplumunun sosyal, ekonomik ve ahlaki yapısında önemli roller oynamış, topluma hizmet, cömertlik, doğruluk, kimsenin hakkına göz dikmeme, kimsenin hakkını almama, helal kazanıp helal yönde harcama, tevazu gibi değerleri ön plana çıkardı.

Bugün bu teşkilatlar aktif olmasa da mirasları İslam kültür ve ticaret dünyasında yaşamaya devam ediyor.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  17 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Han Yunus kentinde Filistinli bir kız çocuğu yemek dağıtım merkezinde sıra bekliyor. Gazze Savaşı sürerken, ateşkesin sağlanması ve rehinelerin serbest bırakılmasına dair aylardır süren açmazın ardından İsrail ve Hamas'ın anlaşmaya yakın olabileceği belirtiliyor. İsrail'in Gazze'deki askeri varlığını sürdürmekte ısrar etmesi ve Hamas'ın İsrail askerleri çekilene kadar rehineleri serbest bırakmayı reddetmesi nedeniyle bu yıl defalarca yapılan görüşmeler başarısızlıkla sonuçlanmıştı (Bashar Taleb/AFP)

• 2/30

  16 Aralık 2024 - Almanya'da Başbakan Olaf Scholz başkanlığındaki hükümet, Federal Meclis'te yapılan güven oylamasını geçemeyerek düştü. Hür Demokrat Parti'nin (FDP) ayrılması sonrasında Sosyal Demokrat Parti (SPD) ve Yeşiller'den oluşan koalisyon hükümeti dağıldı ve erken seçimin yolu açıldı. Almanya 23 Şubat'ta sandık başına gidecek (John Macdougall/AFP)

• 3/30

  15 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'da sokaklara dökülen halk, ülkenin yeni yöneticilerinin belirlediği bayrağı açtı. Birleşmiş Milletler Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, Suriye'de Beşar Esad rejiminin devrilmesinin ardından ilk kez Şam'a gitti. Pedersen, "Elbette bu değişim kendi başına büyük umutlar oluşturuyor, ancak hepimiz önümüzde hala birçok zorluk olduğunu biliyoruz" diye konuştu. Öte yandan Golan Tepeleri civarındaki tampon bölgeye giren İsrail ordusu, işgali daha ileriye taşıyarak başkent Şam'ın 25 kilometre yakınlarına kadar sokuldu (Amr Abdallah Dalsh/Reuters)

• 4/30

  14 Aralık 2024 - Güney Kore Ulusal Meclisi Başkanı Woo Won-sik, Seul'daki genel kurulda, Başkan Yoon Suk Yeol'un azledilmesine yönelik önergeyi kabul ederek tokmağı vuruyor. Güney Koreli milletvekilleri, 3 Aralık'taki sıkıyönetim girişiminin ardından Yoon'un görevden alınması için bugün oy kullandı. Yoon, önergenin kabulünden sonra yaptığı açıklamada "Şimdilik ara versem de halkla birlikte geleceğe uzanan yolculuğumu sürdüreceğim" dedi (YONHAP/AFP)

• 5/30

  13 Aralık 2024 - İtalya'da polis, öğrencilerin Filistinlilere destek ve hükümetin politikalarına karşı eylemi sırasında, Torino Politeknik Üniversitesi'nin önünde nöbet tutuyor. USB ve Cobas sendikalarının düzenlediği eğitim, ulaşım ve kamu sağlığını kapsayan ulusal grev gününde, Reuters'e konuşan bir sendika sözcüsü "Bizim grevimiz savaş ekonomisine ve dolayısıyla hükümetimizin İsrail devletine verdiği desteğe karşı bir grev" dedi. Hükümetin İsrail politikalarının protesto edilmesinin yanı sıra daha yüksek ücretler ve daha kısa çalışma haftası da eylemcilerin talepleri arasında yer alıyor (Marco Bertorello/AFP)

• 6/30

  12 Aralık 2024 - Donald Trump, Time dergisinin New York Borsası'nda düzenlediği Yılın Kişisi etkinliğinde konuştu. Time, seçilmiş başkanın artık "dünyanın en güçlü adamı" olduğunu belirtti. Dergiden yapılan açıklamada Trump'ın, "tarihi boyutlarda bir geri dönüşe imza attığı, nesilde bir kez görülen siyasi bir yeniden yapılanmaya öncülük ettiği" belirtildi. Trump bu unvanı ilk başkanlık seçim zaferinin ardından 2016 yılında da almıştı (Alex Brandon/AP)

• 7/30

  11 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'nde çocuklar, enkaz yığınlarının arasında su taşıyor. İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırıları 14 aydan fazla süredir devam ederken, son 15 günde 556 Filistinli hayatını kaybetti, 1511 kişi yaralandı (Ömer el-Kette/AFP)

• 8/30

  10 Aralık 2024 - ABD'nin Kaliforniya eyaletinin Malibu kentinde çıkan yangın büyüyor. Rüzgarın şiddetlendirdiği yangın, Hollywood elitlerinin ikamet ettiği kıyı topluluğundaki evleri ve işyerlerini tehdit ediyor (David Swanson/AFP)

• 9/30

  9 Aralık 2024 - Suriyeli kurtarma ekipleri Şam'daki Sednaya hapishanesinde gizli bodrum katlarını ararken insanlar hapishanenin çatısında duruyor. Beşar Esad yönetiminin pazar günü düşmesinden beri, yakınlarından haber almayı uman Suriyeli siviller ülkenin en gizli ve en kötü şöhretli hapishanesi Sednaya'ya akın ediyor. İnsan hakları kuruluşlarınca "insan mezbahası" adıyla anılan Sednaya çok sıkı saklanan bir sırdı ve şu ana dek hapishanenin içinden hiç görüntü hiç alınamamıştı (Abdülaziz Ketaz/AFP)

• 10/30

  8 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'daki Emevi Camii. Heyetu Tahriru'ş Şam (HTŞ) öncülüğündeki silahlı örgütler başkent Şam'ın kontrolünü ele geçirdi. BM Genel Sekreteri'nin Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, ülkenin bir dönüm noktasında olduğunu söyledi. Suriyeli muhalifler, bugün 16.00'dan yarın 05.00'e kadar Şam'da sokağa çıkma yasağı ilan etti. Kutlama amacıyla da olsa kalabalık meydanlarda ateş açılmaması için çağrı yapıldı (Aref Tammawi/AFP)

• 11/30

  7 Aralık 2024 - İtfaiyeciler, Hollanda'nın Lahey kentindeki bir mahallede meydana gelen patlamanın etkisiyle yıkılan bir binanın önünde duruyor. Sabah erken saatlerde yaşanan patlamada 5 daire yerle bir oldu. Yetkililer en az bir kişinin hayatını kaybettiğini ve 3 kişinin yaralı olduğunu bildirdi. Enkaz altında kalanların sayısıysa net değil. Patlamanın nedeni henüz bilinmiyor fakat polis olay yerinden hızla ayrılan bir arabayı aradıklarını belirtti (Phil Nijhuis/AP)

• 12/30

  6 Aralık 2024 - Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'un görevden alınmasını talep eden protestocular, başkent Seul'deki Ulusal Meclis önünde toplandı. Yoon, hem muhalefetten hem de kendi partisinden aldığı tepkilerle 3 Aralık'taki sıkıyönetim kararından yaklaşık 6 saat sonra geri adım atmak zorunda kalmıştı. Muhalefet partileri, başkanın azledilmesi için önerge verirken sivil toplum kuruluşları da lideri istifaya çağırıyor (Kim Hong-ji/Reuters)

• 13/30

  5 Aralık 2024 - İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus yakınlarındaki Mevasi kampına hava saldırısı düzenledi. İsrail hava saldırıları çarşamba günü Gazze'nin güneyinde yerlerinden edilmiş Filistinlilerin kaldığı kampı vurdu ve yakındaki bir hastanenin yöneticisine göre en az 21 kişi hayatını kaybetti. Cenevre merkezli sivil toplum kuruluşu Avrupa-Akdeniz İnsani Hakları İzleme Örgütü (Euro-Med), İsrail'in dün düzenlediği saldırıda Filistinlileri "diri diri yaktığını" belirtti (Abdel Kareem Hana/AP)

• 14/30

  4 Aralık 2024 - ABD'nin New York kentinin Manhattan bölgesinde polis, Hilton Otel'in önünde gerçekleşen saldırının ardından olay yerindeki mermi kovanlarını işaretliyor. ABD'nin en büyük sağlık sigorta şirketlerinden UnitedHealthcare'in CEO'su Brian Thompson, silahlı saldırıda öldürüldü. Saldırganın olay yerinden bisikletle kaçıp Central Park'a gittiği açıklandı. Polis, sokak ortasında 50 yaşındaki Thompson’ı öldüren katili hâlâ arıyor (Stefan Jeremiah/AP)

• 15/30

  3 Aralık 2024 - Eski Gana Devlet Başkanı ve Ulusal Demokratik Kongre'nin (NDC) başkan adayı John Mahama'nın destekçileri Akra'da, 7 Aralık'ta yapılacak başkanlık seçimi öncesinde seçim konvoyunda NDC siyasi partisinin bayraklarını kaldırıyor. Gana'da iki dönem görev yaptıktan sonra istifa eden Devlet Başkanı Nana Akufo-Addo'nun yerine geçecek isim için yapılacak oylamada ekonominin yönetimi kilit rol oynayacak. Oylama, Akufo-Addo'nun iktidardaki Yeni Yurtsever Parti'nin (NPP) adayı ve mevcut Başkan Yardımcısı Mahamudu Bawumia'yla eski başkan ve NDC partisinin adayı John Mahama arasında sıkı bir yarışa dönüştü. Akufo-Addo'nun ikinci dönemine ekonomik kriz, enflasyon ve Gana'nın borç yükünü yönetmek için Uluslararası Para Fonu'yla 3 milyar dolarlık bir anlaşma yapmak zorunda bırakan zayıf para birimi damgasını vurmuştu (Olympia De Maismont/AFP)

• 16/30

  2 Aralık 2024 - Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te Avrupa Birliği (AB) kararının ardından başlayan protestolar sürüyor. Hükümet, AB'ye katılım müzakerelerinin 2028'e kadar askıya alınmasına karar vermişti. İçişleri Bakanlığı protestolarda 113 polisin yaralandığını ve 224 göstericinin de gözaltına alındığını duyurdu (Zurab Tsertsvadze/AP)

• 17/30

  1 Aralık 2024 - Şili'nin başkenti Santiago'da dev Örümcek-Adam balonu, Noel festivalinde sokaklardan geçti. Noel sezonunun başlangıcına işaret eden geleneksel Disney geçidinde Oyuncak Hikayesi'nden Buzz Lightyear ve ikonik Mickey Mouse'un yanı sıra birçok çizgi film karakteri vardı (Esteban Felix/AP)

• 18/30

  30 Kasım 2024 - Kosova'nın kuzeyinde, ülkenin elektriğinin neredeyse tamamını üreten iki termik santrale su sağlayan hasarlı kanalda bir polis devriye geziyor. Polis, cuma günü Varage köyünde meydana gelen patlamanın ardından kanalın çevresinde güvenlik önlemlerini artırdı. Patlama sonrasında güç kaynaklarının büyük ölçüde sağlam olduğu görülmüş ancak bazı bölgelere içme suyu tedarikinde sıkıntı yaşanmıştı. Gece boyunca yapılan çalışmalarla, sabah saatlerinde geçici bir çözümle tekrar su verilmeye başlandı. Komşu ülke Sırbistan, önemli kanaldaki patlamadan sorumlu olduğu suçlamalarını reddetmişti (Valdrin Xhemaj/Reuters)

• 19/30

  29 Kasım 2024 - Notre-Dame Katedrali'nin restorasyonunda çalışan işçiler de dahil olmak üzere katılımcılar, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un konuşması için katedralin nefinde toplandı. Macron, katedrali ziyaret ederek restorasyonda görev alanlara teşekkür etti. Fransa'nın en ünlü anıtlarından Notre Dame Katedrali, 2019'da çıkan yangında kullanılmaz hale gelmişti. Katedral yangından 5 yıl sonra, 7 ve 8 Aralık 2024'te düzenlenecek törenlerle yeniden açılacak (Sarah Meyssonnier/AFP)

• 20/30

  28 Kasım 2024 - Ukrayna'nın Lviv kentinde uygulanan elektrik kesintisi sırasında, jeneratörle aydınlatılan güzellik salonu faaliyet göstermeyi sürdürüyor. Bugün Ukrayna'nın enerji altyapısına devasa bir saldırı başlatan Rusya, dondurucu soğukların görüldüğü ülkeyi acil elektrik kesintileri uygulamaya zorluyor. Rusya-Ukrayna Savaşı'nda bin gün eşiği geçen hafta geçilmişti (Yuriy Dyachyshyn/AFP)

• 21/30

  27 Kasım 2024 - Lübnan'da yerinden edilmiş yurttaşlar, Beyrut'un Dahiye bölgesindeki evlerine dönüyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki ateşkes bugün devreye girdi. Lübnan'la İsrail hükümetleri arasında ateşkes antlaşmasına varıldığını ABD Başkanı Joe Biden duyurdu. ABD ve Fransa'nın başını çektiği bir uluslararası koalisyonun ateşkes antlaşmasının uygulanmasına ilişkin destek sunacak (Bilal Hussein/AP)

• 22/30

  26 Kasım 2024 - Pakistan'ın başkenti İslamabad'da Pakistan Ordusu'ndan askerler, meclise çıkan yolu kapatmak için yerleştirilen konteynırın üzerinde nöbette. İmran Han'ın partisi Pakistan Adalet Hareketi'nin destekçileri, eski başbakanın hapishaneden çıkartılması talebiyle hükümet karşıtı protesto düzenledi. Eylemcilerle güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmada ölü ve yaralılar var (Akhtar Soomro/Reuters)

• 23/30

  26 Ekim 2024 - Gürcistan'da parlamento ilk oturumunu gerçekleştirirken başkent Tiflis'te bir kadın geçen ayki genel seçimin sonuçlarına yönelik protestoda böyle görüntülendi. Parlamento önünde çadırlar kurarak eylem yapan muhalefet partililer ve destekçileri, meclise giren milletvekilleri protesto etti. Hükümeti seçimlerde hile yapmakla suçlayan göstericiler, yeniden seçime gidilmesini talep ediyor (Vano Shlamov/AFP)

• 24/30

  24 Kasım 2024 - Filistinliler, bir yardım kuruluşunun mutfağından yemek almak için toplanıyor. Gazze'deki ailelerin, yardım ekiplerinin nispeten daha fazla erişimi olduğu bölgelerde bile genelde günde sadece bir kez yemek yiyebildiği bildiriliyor. Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı, Gazze'de devam eden insani krize önlem alınmazsa bu durumun yakında kıtlığa dönüşebileceğini aktarıyor. Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin, İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı hakkında bu hafta çıkardığı tutuklama emri gerekçeleri arasında "bir savaş yöntemi olarak aç bırakma" suçu da vardı (Mohammed Salem/Reuters)

• 25/30

  23 Kasım - Birleşmiş Milletler'in belirlediği 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü öncesinde İtalya'da binlerce kişi sokağa döküldü. Birleşmiş Milletler'e göre, kadınlara ve kızlara yönelik şiddet dünyadaki en yaygın insan hakları ihlallerinden biri. Dünya çapında, neredeyse üç kadından biri hayatında en az bir kez fiziksel veya cinsel şiddete maruz kalıyor. İtalyda'da "Non Una di Meno (Bir Kadın Daha Eksilmesin)" adlı sivil inisiyatifin girişimiyle gerçekleştirilen yürüyüşte kadınlar "Ataerkilliği silahsızlandıralım" yazılı pankart taşıdı (Yara Nardi/Reuters)

• 26/30

  22 Kasım 2024 - Sırbistan'ın Novi Sad kentindeki bir tren istasyonunun çatısının çökmesiyle 15 kişinin hayatını kaybetmesinden üç hafta sonra, göstericiler Belgrad'ın merkezinde sessiz bir protesto düzenliyor. Tren istasyonundaki büyük beton çatı, 1 Kasım'da aniden çökmüştü. Yetkililer geniş kapsamlı bir soruşturma sözü vermiş ve Sırbistan İnşaat, Ulaşım ve Altyapı Bakanı Goran Vesic istifa etmişti. Eylemciler, ölümcül kazanın sorumlularının tutuklanmasını talep ediyor (Andrej Isakovic/AFP)

• 27/30

  21 Kasım 2024 - Lübnan'da itfaiye, başkent Beyrut'un güneyindeki Haret Hreik mahallesine İsrail'in düzenlediği hava saldırısı sonucu çıkan yangınlara müdahale ediyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki çatışmalar sürerken bugün Uluslararası Ceza Mahkemesi, Gazze'de savaş suçu işledikleri gerekçesiyle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama kararı çıkardı. (Lahey'deki mahkeme, açıklamasında Hamas lideri Muhammed Deif hakkında da tutuklama emri çıkardığını duyurdu (AFP)

• 28/30

  20 Kasım 2024 - Yunanistan'da ekonomik koşulların iyileştirilmesi çağrısıyla ülke genelinde işçiler 24 saatlik genel greve gitti. Grev ülke genelinde toplu taşımayı aksattı ve hayatı durma noktasına getirdi. Yunanistan Genel İşçi Konfederasyonu açıklamasında "Fiyatlar ve kiralar fırladı, maaşlarsa düşük kaldı" ifadelerini kullandı (Aris Messinis/AFP)

• 29/30

  19 Kasım 2024 - Birleşik Krallık'ta çiftçiler başkent Londra'da protesto düzenledi. Sokaklara dökülen binlerce çiftçi, veraset vergisinin değiştirilme planının geri çekilmesi talep etti. Protestocular arasında ünlü Top Gear programının sunucusu Jeremy Clarkson da yer aldı (Ben Stansall/AFP)

• 30/30

  18 Kasım 2024 - Gazze'nin merkezindeki El-Cela Caddesi caddesinde halk, İsrail saldırısı sonrasında yıkılan evin başında toplanıp enkaz altında kalanları kurtarmaya çalışıyor. Hamas kontrolündeki Gazze'de Sağlık Bakanlığı son 24 saatte İsrail saldırıları sonucunda 76 kişinin öldüğünü ve 158 de yaralı olduğunu açıkladı. İsrail, Lübnan'ın başkenti Beyrut'a da saldırılar düzenledi (Ömer El-Kattaa/AFP)

Meslek eğitimi ve ahilikteki eğitim süreçleri

Türkler, Anadolu'ya yerleştikten sonra, İslam'ın fütüvvet anlayışını kendi kültürel değerleriyle birleştirip Ahilik adını verdikleri esnaflık ve dayanışma örgütünü kurdular.

Bu örgüt, tasavvuf anlayışı ve İslam ahlakıyla beslenmiş olup mesleki ve ahlaki değerlerin yanı sıra, üretim ve ticaret kurallarını içeren fütüvvetnamelerle yönetilirdi.

Ahilik, toplumsal dayanışmayı güçlendirirken aynı zamanda göçer toplumdan yerleşik düzene geçişi, şehirleşmeyi ve zanaat sahibi olmayı teşvik etti.

Şeyh Nasîrüddin (Ahî Evran) bu teşkilatın kurucusu olarak kabul edilir.

11'inci asır ve sonrasındaki Haçlı saldırıları ile 13'üncü asırda Moğol istilası sırasında Ahiler, Anadolu'yu savunan önemli bir güç oldu ve Anadolu'daki sosyal ve ekonomik düzenin korunmasına katkı sağladılar.

Ahilik ve fütüvvetin ekonomik ve sosyal rolü 

Ahilik teşkilatı, toplumun maddi ve manevi kalkınmasını hedefleyen bir anlayışa sahipti.

Meslek eğitimi ile birlikte temel eğitim de verilerek bireylerin mesleki becerilerini geliştirmesi sağlanıyordu.

Standartların altında üretim yapan esnaf uyarılıyor, üretim kalitesini düzeltemeyenler esnaflıktan çıkarılıyordu.

Ahilik, insanları meslek sahibi yapmayı, insanların icra ettiği mesleği daima layıkıyla doğru ve dürüst bir şekilde nasıl yapması gerektiğini öğreten kurumlardır.

Yanlış yapan kişileri topluma ifşa ederek onların pabucunu dama atan toplumsal normları olan bir yapıdır.  

Ahilik teşkilatı vasıtasıyla Müslüman Türkler ekonomik alanda, çarşıda ve pazarda fiyat, üretim ve tüketim bakımından kontrolü ellerinde tutmak noktasında büyük avantaj elde ettiler.

Çarşıya pazara hâkim olan Türkler Balkanlar ve Anadolu'daki varlıklarını ve egemenliklerini pekiştirdi.

Diğer taraftan çarşının ve pazarın kısacası ekonomik alanın dili Türkçeleşti. Alış-veriş dili Türkçe olduğu gibi, üretim dili de Türkçe olarak belirdi.

Ahilik teşkilatının yapısı ve yönetimi 

Ahiler, toplumsal değerleri ön planda tutarak şehirlileşmeyi ve toplumsal huzuru sağlamayı amaçlıyordu.

Teşkilat, meslek sahibi kişilere örnek olacak şekilde davranış sergiler ve manevi bağlılıkları sayesinde titiz çalışmalarını sürdürürdü.

Osmanlı döneminde modern eğitim sistemine geçişle birlikte Ahilik'in etkisi azaldı, ancak ahlaki değerler ve bazı gelenekler günümüze kadar devam etti.

Ahilik ve modern dönemdeki etkileri

Ahîlik teşkilatı, günümüzün "yaparak ve yaşayarak öğrenme" ilkesini temel alan bir eğitim sistemi uyguluyordu.

Teorik bilginin yanı sıra, pratik eğitimi de vererek deyim yerindeyse her işin püf noktasını öğreten bir kurumdu.

Ahîlik, İslam dünyasında etik ve sosyal sorumluluk temelli ticaret ve zanaatkârlığı teşvik eden bir model oluşturdu.

Ahîlik teşkilatının etkileri, modern dönemde İslamî finans ve bankacılık gibi alanlarda görülmeye devam ediyor.

Ahîlerin iş ve ahlak anlayışı, bugünkü marka güveni ve tüketici sadakati gibi kavramların öncüsü olarak kabul edilebilir.

Ortaçağ Avrupa'sındaki loncalar ile İslam dünyasındaki Ahî loncaları arasındaki benzerlik ve farkları ele alarak karşılaştırmak mümkün.

Mesela, İngiltere, Fransa ve İtalya'daki loncalar, ekonomik faaliyetleri düzenlemek ve işgücü piyasasını kontrol etmek gibi benzer roller üstlendiler.

Loncalar, üyelerinin işçilik standartlarını koruyarak etik kurallara bağlı kalmalarını sağladı ve zanaatkâr sınıfın oluşmasında önemli bir rol oynadılar.

Ancak Ahî teşkilatları, Batı'daki loncalardan önemli bir farkla ayrılır:

İslam dünyasındaki Ahîler, tasavvuf ile iç içe olup ahlaki ve etik değerlere daha fazla vurgu yaparken, Batı'daki loncalar daha seküler bir yapıya sahipti.

Ayrıca, Batı'da loncalar devlet kontrolü altında sıkı düzenlemelere tabi iken, Ahî loncaları daha özerk bir yapıya sahipti.

Anadolu'nun sosyal ve ekonomik hayatında bir dönüşüm unsuru: Ahilik

Anadolu'da daha önceden var olan Alplık, Aksakallılık gibi müesseseler Ahîlik teşkilatının Anadolu'nun sosyal ve ekonomik yaşamında oldukça kolay benimsenmesine yol açtı.

Ahî Evran'ın liderliğinde şekillenen bu yapı, Anadolu ve Ortadoğu'da loncalar ve ticaret birlikleri ağı olarak faaliyet gösterdi.

Ahîler, etik davranışları, yardımlaşma ve sosyal sorumlulukları ile toplumun şekillenmesinde rol oynadı, farklı zanaat dallarında loncalar kurmuş ve üyeleri arasında işbirliğini teşvik ettiler.

İbn Battûta'nın seyahatnamesinde Ahîlik teşkilatının Anadolu'daki yaygınlığından detaylıca bahsedilir.

Battûta, Ahî zaviyelerinde konaklayarak, onların sosyal ve ekonomik hayat üzerindeki etkilerini gözlemledi.

İbn Battûta'dan sonra Ahîlik ile önemli bilgileri gezgin Evliya Çelebi'nin eserinde görüyoruz.

Evliya Çelebi, eserinde kurumun Osmanlı Devleti'ndeki yerinden, kurumun etkinliklerinde ve katkılarından bahseder.  

Osmanlı Devleti'nin kuruluş sürecinde de Ahîlik teşkilatı önemli bir rol oynadı.

Osmanlılar, Ahîlerin sosyal ve ekonomik yaklaşımlarını benimseyerek devletin gelişiminde bu yapıları kullandılar.

Ahîlik, Osmanlı'nın sosyal ve ekonomik politikalarının güçlendirilmesinde etkili oldu, Anadolu ve Rumeli'nin İslamlaşması ve Türkleşmesi sürecine katkı sağladı.

İslam dünyasında ve Türk toplumlarında etik değerlerin önemsenmesi ve bu değerlerin korunmasında Ahîlik teşkilatının rolü oldukça önemli.

Etik, toplumların güven temelini oluşturan önemli bir unsurdur ve İslam toplumlarında Fütüvvet ve Ahîlik teşkilatları bu işlevi başarıyla yerine getirdi.

Akdeniz'den Endülüs'e kadar geniş bir coğrafyada, İslam'ın ahlaki değerleriyle tanışan zanaatkarlar ve meslek sahipleri, ortak etik değerler etrafında birleşti.

Ahîlik, İslam tasavvufunun etkisiyle ortaya çıkan ve mesleki dayanışmayı, yardımlaşmayı, dürüstlük ve adalet gibi değerlere dayalı bir topluluk oluşturmayı amaçlayan bir kurumdur.

Ahîler, Anadolu'da ve diğer İslam coğrafyasında asalak bir yaşam tarzını benimseyen bazı tasavvuf hareketlerine karşı bilinçli bir duruş sergileyerek gençleri meslek sahibi yaptı ve çalışmanın önemini vurguladı. Meslek hayatında onur, iş ahlakı ve kaliteli üretim Ahîler için temel ilkelerdir.

Ahîlik, hem sosyal hem ekonomik hem de kültürel yapılar üzerinde derin etkiler bıraktı, Anadolu ve Rumeli'nin İslamlaşması ve Türkleşmesinde etkin rol oynadı. Ahî zaviyeleri, sadece meslek öğrenim merkezleri değil, aynı zamanda sosyal hizmetler sunan, eğitim ve ticaretin gelişmesine katkıda bulunan kurumlar oldu.

Ahî teşkilatı, zanaatkârlık, ticaret ve toplumun ahlaki değerlerini şekillendirdi; zaviyeler aynı zamanda misafir ağırlama ve eğitim hizmetleri sunarak toplumun sosyal dayanışmasını güçlendirdi. Ahîler, üretimde kaliteye, sosyal sorumluluğa ve erdemli bir toplumu oluşturmaya büyük önem vermiştir.

Sonuç olarak, Ahîlik teşkilatının İslam kültürü, ekonomisi ve toplum yapısı üzerinde kalıcı bir etkisi oldu.

Günümüzde bu etkinin modern ekonomik ve toplumsal yapılarda da sürdüğünü görüyoruz.

Ahîlik mirası, ticaret odaları ve esnaf örgütleri aracılığıyla, kültürden sanata, eğitimden sosyal dayanışmaya kadar birçok alanda Türkiye'nin kalkınmasına katkı sağlamaya devam ediyor.

Mesleki eğitimin öneminin her geçen gün daha da ön plana çıktığı günümüzde ahilik kurumu örnek rol model alınarak toplumun karşılaştığı sıkıntıların üstesinden gelinebilir.

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.