22 Ekim Pazar günü genel seçimin ilk turu gerçekleşen Arjantin'de halk yeni devlet başkanının seçimini ikinci tura bıraktı.
Her ne kadar genel seçim olsa da aynı tarihte birçok farklı eyaletin vali/belediye başkanları da seçiliyor.
Arjantin nüfusunun önemli bir bölümünün (3'te 1'i) yaşadığı Buenos Aires Eyaleti'nin vali/belediye başkanı ve Buenos Aires Özerk Şehri'nin vali/belediye başkanı da diğer birkaç eyalet valisi gibi aynı tarihte seçiliyor.
Federal bir devlet olmasından dolayı eyaletlerde vali/belediye başkanı seçimi eyaletlerin aynı yıl içinde kendi belirledikleri tarihlerde gerçekleşiyor.
Merkez solun adayı: Sergio Massa
Sandıkların yüzde 98'inin açıldığı Arjantin'de Union por la Patria (Vatan için Birlik) ittifakının adayı Sergio Massa yaklaşık yüzde 36,6 oyla seçimi önde bitirerek ikinci tura güçlü bir şekilde geçmiş oldu.
Adaylar arasında en sakin ve birleştirici tutumu yansıtan aday olan ve kanaatimce ikinci tura kalacağını öngören ve bu yüzden diğer adaylara karşı hiçbir zaman kırıcı veya kışkırtıcı bir tutum sergilemeyen Massa, Arjantin tarihinin en kritik ekonomik zorluklarından birini yaşandığı bir dönemde ekonomi bakanı olarak bütün bunların sorumlusu olarak görülmesine rağmen seçimde ilk turu birinci tamamladı.
Brezilya Devlet Başkanı Lula da Silva açık bir şekilde Sergio Massa'ya desteğini belirtmiş ve kameralar karşısında birçok kişinin eleştirisine de neden olan "Ne yaparsanız yapın ama seçimi kazanın" mesajını vermişti.
Gerek MERCOSUR, UNASUR gibi ticari/siyasi bölgesel birlikteliklerde, gerekse G20, BRICS gibi global birlikteliklerde Lula, görüşlerinin örtüştüğü Arjantin merkez solunun temsilcisinin kazanıp Arjantin'in Brezilya'ya eşlik etmesini istiyordu.
Bunun en büyük göstergelerinden bir diğeri de Lula'nın yürüttüğü diplomasi trafiğiyle Arjantin'in BRICS'e geçtiğimiz ay davet edilmesiydi.
Ayrıca bir diğer Latin Amerika ülkesi olan Kolombiya'nın Devlet Başkanı Gustavo Petro sosyal medya hesabından Sergio Massa'yı tebrik ederek Arjantin'in barbarlığı yendiğini belirten bir paylaşımda bulundu.
Solcu bir siyasetçi olan Petro'nun bu desteği göstermesi aslında pek de bir sürpriz değil.
Daha önceki demeçlerinde mecliste kapılarının açık olacağını, ülkenin geleceği için alınacak kararların görüş ayrılıkları olsa da tartışılarak, istişare edilerek alınabileceğini belirten Massa kendisine daha önce sert cümleler kuran ultra sağcı Milei ile dahi iletişime kapılarının açık olduğunu belirtmişti.
Seçimde ilk turu önde bitiren Massa seçim sonucu konuşmasında üreten, ihraç eden, eğitim ve sağlık hizmetlerini ücretsiz veren bir devlet anlayışına sahip olacaklarını ifade eden Massa ayrıca defalarca yerel para birimi olan Arjantin pesosu, küçük orta ölçekli işletmeleri korumak gibi yerli ve milli ekonomik değerlerini koruyacaklarını ve istikrarlı bir ekonomiyi garanti edeceklerini belirtti.
Arjantin genel seçim sistemine göre yüzde 45 oy alan aday ilk turda kazanıyor. Eğer yüzde 45'ten az oy aldıysa ikinci ile arasında yüzde 10 oy oranı farkı olması gerekiyor.
Bu manzara karşısında sürpriz bir şekilde yaklaşık yüzde 6,8 oy alan Cordoba Eyalet Valisi Juan Schiaretti aday olmasaydı yüzde 36 oy oranı bulunan Massa, seçimi yüzde 29,9 oy alan Milei karşısında kazanıp seçimi ilk turda bitirmesi kuvvetle muhtemel gözüküyordu.
Bunun farkında olan Massa yüzde 2 oy alan aşırı sol ve yüzde 6,8 oy alan Schiaretti seçmeninin güvenini bu önümüzdeki 30 gün boyunca kazanmak için çok çalışacağını belirtti.
Arjantin her ne kadar federal bir yapıya sahip olsa da vergi paylaşımında hükümetin eyalet valilerinin siyasi görüşlerine göre vergi oranını belirlediği Arjantin'de yıllardır tartışılan bir mevzu.
Schiaretti seçmeni Massa için o kadar önemli ki Massa konuşmasında eyaletlere daha adil bir vergi paylaşımı gerçekleştireceği sözünü verdi.
Merkez sağın adayı: Patricia Bullrich
Seçimin kazanma ihtimali olan bir diğer başkan adayı Patricia Bullrich (merkez sağ) seçimi yaklaşık yüzde 23,83 oyla üçüncü tamamlayarak kaybetti.
Seçim sonucu konuşmasında kendisinin veya başka bir adayın liderliğinde değişim için olan mücadelenin devam edeceğini ve tüm seçim çalışmaları boyunca kendisine yardımcı olan bütün vatandaşlara ve parti mensuplarına teşekkürlerini ifade ederek veda etti.
Sandıkların çoğunluğunun açılmasıyla sonuçlar karşısında büyük bir şok yaşayan Juntos por el Cambio (Değişim için Beraber) ittifakı uzun zamandan sonra büyük bir hezimete uğramış oldu.
Arjantin'in kalbi Buenos Aires şehrinde siyasal akademik alanda vakit geçiren biri olarak eğer Arjantin siyasetini doğru okuyorsam merkez sağ ittifakının en büyük hatası hitabı kuvvetli olmayan, önceliği ekonomi politikaları olmayan pasif bir politikacıyı ittifakın lideri olarak belirlemesi veya kendisinin öne çıkmasıdır.
Özellikle 2015'ten bu yana iyice kötüleşen ekonomisi ile çok zor bir dönemden geçen Arjantinli halk, klasik demagoji ile "hallederiz" siyasetini satın almadı.
Javier Milei'nin yükselişi merkez sağ ittifakı olan Değişim için Beraber (Juntos por el Cambio) ittifakını iç muhasebeye itecek gibi gözüküyor.
Aşırı sağın adayı: Javier Milei
Seçimin yaklaşık yüzde 29,99 oyla diğer kazananı La Libertad Avanza (Özgürlük İlerliyor) ittifakının adayı Javier Milei bu seçim sonucunu ilk gören siyasetçiydi.
İkinci tura kalan Milei seçimlerde ikinci tura kalacaklarını defalarca birçok kanalda dile getirmiş ve hatta ikinci tura kalmaları durumunda rakibinin kim olduğunun önemi olmadığını ve kesin kazanacağını belirtmişti.
Diğer adaylardan farklı olarak ülkenin birincil gündemi olan ekonomi üzerinde her zaman duran Milei ve liderliğini yürüttüğü Özgürlük İlerliyor İttifakı kurulduğu günden bugüne 2 yıl içinde büyük bir siyasi başarı elde etti.
Serbest organ satımı, anarşist ekonomi, merkez bankasının havaya uçurulması, Kudüs'ün İsrail'in başkenti olarak tanınması, yerel para biriminin kaldırılıp Amerikan dolarına geçilmesi, eğitimden sağlığa her şeyin özelleştirilmesi gibi aşırıcı çıkışları, saldırgan tutumlarına rağmen halk ekonomi hususunda alternatif çözümler üzerinde duran Milei'den ümitvar.
Daha önceleri liberal ifadesi kullanmamayı tercih ettiğini çünkü liberallerin yozlaştığını ve sosyal demokrasi yalanına kapıldıklarını bu yüzden liberteryen ifadesini tercih ettiğini belirtmiş olan Milei seçim sonucu konuşmasında genel, kapsayıcı ve birleştirici konuşan Milei "Bu süreçte koşturan ve yardımcı olan bütün liberallere teşekkür ederim" ifadesini kullandı.
Seçim süreci boyunca gerek iktidar gerekse ana muhalefete üstü kapalı ağır eleştiren Milei seçim sonucu konuşmasında artık ikinci turda tek rakibi olan merkez sol ittifakına yüklendi.
İdeolojilerini Peronizm'den alan ve ona alternatif olarak Nestor Krichner tarafından kurulan, günümüzde lideri Arjantin eski devlet başkanı Cristina Fernandez Krichner olarak görülen Krichnerizm'in yok edilmesi gerektiğini belirten Milei diğer yandan kaybeden ittifakın (merkez sağ) "değişim" ve "beraber" ifadelerini çokça tekrar etti.
Daha önce "Özgürlük" ve "Siyasi Kast sistemini bitirme" sloganlarını ön planda tutan Mile'nin seçim sonucu konuşmasının özenle hazırlandığını gösteriyor.
Özellikle Arjantin'in başkenti olan Buenos Aires belediye başkanlığında ikinci tura kalan ve seçimi önde bitiren merkez sağın adayı Jorge Macri'yi tebrik eden Milei, köklü bir değişim için krichnerizm ile beraber mücadele etmeleri gerektiğini belirterek konuşmasında birçok defa kaybeden aday Bullrich' in seçmenine göz kırptı.
Böylece hem belediye başkanlığı seçimleri ikinci turunda Değişim için Beraber İttifakının adaylarında destek vereceğini belirtmiş olup aynı zamanda genel seçim ikinci turunda dolaylı olarak destek istemiş oldu.
Arjantin'de ikinci tur seçimi (Ballotage) 19 Kasım Pazar günü gerçekleşecek. Bir ay sonra gerçekleşecek olan ikinci tur Arjantin'de siyaset, ön seçimlerle beraber ağustos ayından bu yana hayatın bütün alanına yayılmışken ikinci tura kalması ile beraber politikanın vatandaşlar arasında daha da sık bir şekilde tartışma konusu olmasına gebe olduğu gözüküyor.
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
