Kimin tanımladığına bağlı olarak Web3, ütopik bir internet için sonraki adım veya parası ahlakına ağır basan kişilerin yürüttüğü bir dizi aldatmaca.

Savunucularına göre internetin "üçüncü sürümünün" ardındaki ana fikir, 5 büyük teknoloji şirketine daha az bağımlı bir internet ağı oluşturmak için çeşitli blok zinciri teknolojilerini (kripto para, NFT'ler vb.) bir araya getirmek.

Aralarında Twitter'ın eski patronu Jack Dorsey ve Tesla'nın CEO'su Elon Musk'ın da bulunduğu eleştirmenleri, bunun sadece diğer teknoloji şirketlerinin dizginleri ele geçirme girişimi olduğunu savunuyor. Dorsey bu hafta (21 Aralık) paylaştığı bir tweet'te "Nihayetinde farklı bir etikete sahip merkezi bir varlık" dedi.
 

Metaverse" ve hatta "yapay zeka" gibi moda olmuş diğer internet terimleri gibi, Web3 de henüz tam anlamıyla var olmadığı halde bazı çevrelerde hayli heyecan yaratmış durumda fakat aynı bu teknolojilerdeki gibi, gerçeğe dönüştürülmesi için milyarlarca dolar harcanıyor.

Web2 ve Web1'e ne oldu?

Web1 veya "eski internet" 1991'de başladı ve çevrimiçi alanın çoğunun insanların içerik tükettiği yerlerden oluştuğu zamanlara işaret ediyor. Space Jam internet sitesi gibi günümüz standartlarına göre kötü tasarlanmış statik internet sayfaları kullanıcılara çok az etkileşimle bilgi veriyordu.

Web2, 2004 civarında başladı ve şimdi bildiğimiz internete daha çok benziyor: Kullanıcı ve platform arasında bir etkileşim. Google'ın yanı sıra Facebook ve Twitter gibi sosyal medya siteleri büyüyerek internet ağındaki bilgileri düzenleyip kendi kontrolleri altında merkezileştirdi. Apple, iPhone (ve sonraki taklitçileri) aracılığıyla internetle ilişkimize aracılık etti, Amazon İnternet Hizmetleri'yse internet altyapısının tamamına sahip, bu yüzden Amazon çöktüğünde internetin çoğu kararıyor.

Web3 nedir?

Aslen 2014 yılında ortaya atılan fakat son zamanlarda ön plana çıkan bir terim olan Web3, blok zinciri teknolojilerine dayanıyor.

Blok zincirleri, kripto para gibi dijital nesnelerin hareketini takip etmek için kullanılan dijital defterlerdir.

Kripto paralar, teoride, bankalar gibi merkezi otoriteleri aradan çıkarır. Web3 de, teorik olarak, merkezi otoriteleri aradan çıkaracak. Twitter, mevcut hizmetinin merkezsiz bir sürümünü ortaya attı. Bu sürümün farklı parçalarında, halihazırda "ana" Twitter internet sitesi olarak düşündüğümüz halinden farklı denetleme politikaları var.

Diğer kişiler, kendi bilgisayarlarıyla Facebook Messenger ve WhatsApp'ın kapalı sistem platformlarını kullanmak yerine anlık mesajlaşma olanağı sunan bir ağın parçaları olmaya karar verebilir.

Fakat şu anda, bu fikirlerin kripto paraya benzediği bir yön daha var: Web3'ün değeri büyük ölçüde fikir karşısında heyecanlananlara dayanıyor.

Web3 interneti gerçekten merkezsiz hale getirebilir mi?

Büyük teknoloji şirketlerine karşı rekabet veya bu şirketlerin hatalardan daha fazla sorumlu tutulabilmesi için düzenleme altına alınmalarının interneti daha iyi hale getirmesi olası. Bu bağlamda, merkezsiz bir ağ somut bir artı.

Sanatçılar, müzisyenler ve diğer içerik üreticiler için tüketiciyle doğrudan kurulacak bir ilişkinin, örneğin sanatçılara yeterince ödeme yapmadığı için eleştirilen Spotify'dan gerçekten de daha iyi olması da mümkün. Benzer sorunlar her ikisi de sanatçıya atıfta bulunmadan veya ödeme yapılmadan sanat eserlerinin paylaşıldığı merkezler Instagram ve Reddit'te veya siyahi içerik üreticilerinin dansları için telif almadığı TikTok'ta da var.

Bazı sanatçılar için NFT'ler dijital sanattan para kazanmanın bir yolu. Telif hakları doğrudan sanat eserinin içine yerleştirilebilir, böylece sanat eseri her satıldığında üreticisi pay alır.

Nyan Cat'in söz konusu görseli yakın zamanda bir NFT olarak satan yaratıcısı Chris Torres "Bu, üreticiye güç veriyor" dedi.

Üretici başlangıçta ürüne sahip ve daha sonra onu satabilir, doğrudan para kazanabilir ve eserin ona ait olduğu bilinebilir.

Fakat Web3 bu amaca pek de yaklaşmış değil ve böyle bir ihtiyacın varlığı da sorgulanabilir. Müzisyenlere fiziksel medya satışı, sanatçılara komisyon yoluyla adil bir şekilde ödeme yapılabilir. Blok zinciri, ücretsiz dijital hizmetlerin veya en azından dijital hizmetlere ücretsiz erişimin norm haline geldiği bir dünya dışında, doğası gereği gerekli değildir.

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  29 Kasım 2024 - Notre-Dame Katedrali'nin restorasyonunda çalışan işçiler de dahil olmak üzere katılımcılar, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un konuşması için katedralin nefinde toplandı. Macron, katedrali ziyaret ederek restorasyonda görev alanlara teşekkür etti. Fransa'nın en ünlü anıtlarından Notre Dame Katedrali, 2019'da çıkan yangında kullanılmaz hale gelmişti. Katedral yangından 5 yıl sonra, 7 ve 8 Aralık 2024'te düzenlenecek törenlerle yeniden açılacak (Sarah Meyssonnier/AFP)

• 2/30

  28 Kasım 2024 - Ukrayna'nın Lviv kentinde uygulanan elektrik kesintisi sırasında, jeneratörle aydınlatılan güzellik salonu faaliyet göstermeyi sürdürüyor. Bugün Ukrayna'nın enerji altyapısına devasa bir saldırı başlatan Rusya, dondurucu soğukların görüldüğü ülkeyi acil elektrik kesintileri uygulamaya zorluyor. Rusya-Ukrayna Savaşı'nda bin gün eşiği geçen hafta geçilmişti (Yuriy Dyachyshyn/AFP)

• 3/30

  27 Kasım 2024 - Lübnan'da yerinden edilmiş yurttaşlar, Beyrut'un Dahiye bölgesindeki evlerine dönüyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki ateşkes bugün devreye girdi. Lübnan'la İsrail hükümetleri arasında ateşkes antlaşmasına varıldığını ABD Başkanı Joe Biden duyurdu. ABD ve Fransa'nın başını çektiği bir uluslararası koalisyonun ateşkes antlaşmasının uygulanmasına ilişkin destek sunacak (Bilal Hussein/AP)

• 4/30

  26 Kasım 2024 - Pakistan'ın başkenti İslamabad'da Pakistan Ordusu'ndan askerler, meclise çıkan yolu kapatmak için yerleştirilen konteynırın üzerinde nöbette. İmran Han'ın partisi Pakistan Adalet Hareketi'nin destekçileri, eski başbakanın hapishaneden çıkartılması talebiyle hükümet karşıtı protesto düzenledi. Eylemcilerle güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmada ölü ve yaralılar var (Akhtar Soomro/Reuters)

• 5/30

  26 Ekim 2024 - Gürcistan'da parlamento ilk oturumunu gerçekleştirirken başkent Tiflis'te bir kadın geçen ayki genel seçimin sonuçlarına yönelik protestoda böyle görüntülendi. Parlamento önünde çadırlar kurarak eylem yapan muhalefet partililer ve destekçileri, meclise giren milletvekilleri protesto etti. Hükümeti seçimlerde hile yapmakla suçlayan göstericiler, yeniden seçime gidilmesini talep ediyor (Vano Shlamov/AFP)

• 6/30

  24 Kasım 2024 - Filistinliler, bir yardım kuruluşunun mutfağından yemek almak için toplanıyor. Gazze'deki ailelerin, yardım ekiplerinin nispeten daha fazla erişimi olduğu bölgelerde bile genelde günde sadece bir kez yemek yiyebildiği bildiriliyor. Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı, Gazze'de devam eden insani krize önlem alınmazsa bu durumun yakında kıtlığa dönüşebileceğini aktarıyor. Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin, İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı hakkında bu hafta çıkardığı tutuklama emri gerekçeleri arasında "bir savaş yöntemi olarak aç bırakma" suçu da vardı (Mohammed Salem/Reuters)

• 7/30

  23 Kasım - Birleşmiş Milletler'in belirlediği 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü öncesinde İtalya'da binlerce kişi sokağa döküldü. Birleşmiş Milletler'e göre, kadınlara ve kızlara yönelik şiddet dünyadaki en yaygın insan hakları ihlallerinden biri. Dünya çapında, neredeyse üç kadından biri hayatında en az bir kez fiziksel veya cinsel şiddete maruz kalıyor. İtalyda'da "Non Una di Meno (Bir Kadın Daha Eksilmesin)" adlı sivil inisiyatifin girişimiyle gerçekleştirilen yürüyüşte kadınlar "Ataerkilliği silahsızlandıralım" yazılı pankart taşıdı (Yara Nardi/Reuters)

• 8/30

  22 Kasım 2024 - Sırbistan'ın Novi Sad kentindeki bir tren istasyonunun çatısının çökmesiyle 15 kişinin hayatını kaybetmesinden üç hafta sonra, göstericiler Belgrad'ın merkezinde sessiz bir protesto düzenliyor. Tren istasyonundaki büyük beton çatı, 1 Kasım'da aniden çökmüştü. Yetkililer geniş kapsamlı bir soruşturma sözü vermiş ve Sırbistan İnşaat, Ulaşım ve Altyapı Bakanı Goran Vesic istifa etmişti. Eylemciler, ölümcül kazanın sorumlularının tutuklanmasını talep ediyor (Andrej Isakovic/AFP)

• 9/30

  21 Kasım 2024 - Lübnan'da itfaiye, başkent Beyrut'un güneyindeki Haret Hreik mahallesine İsrail'in düzenlediği hava saldırısı sonucu çıkan yangınlara müdahale ediyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki çatışmalar sürerken bugün Uluslararası Ceza Mahkemesi, Gazze'de savaş suçu işledikleri gerekçesiyle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama kararı çıkardı. (Lahey'deki mahkeme, açıklamasında Hamas lideri Muhammed Deif hakkında da tutuklama emri çıkardığını duyurdu (AFP)

• 10/30

  20 Kasım 2024 - Yunanistan'da ekonomik koşulların iyileştirilmesi çağrısıyla ülke genelinde işçiler 24 saatlik genel greve gitti. Grev ülke genelinde toplu taşımayı aksattı ve hayatı durma noktasına getirdi. Yunanistan Genel İşçi Konfederasyonu açıklamasında "Fiyatlar ve kiralar fırladı, maaşlarsa düşük kaldı" ifadelerini kullandı (Aris Messinis/AFP)

• 11/30

  19 Kasım 2024 - Birleşik Krallık'ta çiftçiler başkent Londra'da protesto düzenledi. Sokaklara dökülen binlerce çiftçi, veraset vergisinin değiştirilme planının geri çekilmesi talep etti. Protestocular arasında ünlü Top Gear programının sunucusu Jeremy Clarkson da yer aldı (Ben Stansall/AFP)

• 12/30

  18 Kasım 2024 - Gazze'nin merkezindeki El-Cela Caddesi caddesinde halk, İsrail saldırısı sonrasında yıkılan evin başında toplanıp enkaz altında kalanları kurtarmaya çalışıyor. Hamas kontrolündeki Gazze'de Sağlık Bakanlığı son 24 saatte İsrail saldırıları sonucunda 76 kişinin öldüğünü ve 158 de yaralı olduğunu açıkladı. İsrail, Lübnan'ın başkenti Beyrut'a da saldırılar düzenledi (Ömer El-Kattaa/AFP)

• 13/30

  18 Kasım 2024 - Brezilya yerlileri Rio de Janerio'daki G20 zirvesi öncesinde düzenlediği protestoda ABD Başkanı Joe Biden, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Japonya Başbakanı İşiba Şigeru'nun figürlerini suya gömdü. Protesto, dünyanın en zengin ülkelerinin gezegendeki iklim ve biyolojik çeşitlilik sorunlarının çözümüne liderlik etmedikleri söylemiyle düzenlendi (Pablo Porciuncula/AFP)

• 14/30

  16 Kasım 2024 - Ölen bir kambur balina, Güney Afrika'nın yasama başkenti Cape Town'da Ulusal Deniz Kurtarma Enstitüsü (NSRI) tarafından çekiliyor. Avcılık, geçmişte kambur balina sayısında ciddi bir düşüşe yol açmıştı. ABD, 1973'te tüm kambur balinaları nesli tehlikede kategorisine almıştı. 1985'te ticari balina avcılığına getirilen moratoryum, kambur balina popülasyonunun artışında önemli bir rol oynadı. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi, halihazırda 14 farklı popülasyonun 4'ünün neslinin tehlikede, birininse tehdit altında olduğunu bildiriyor (Nic Bothma/Reuters)

• 15/30

  15 Kasım 2024 - Bangkok'ta bir kadın, Loy Krathong festivali sırasında nehir tanrıçasına şükranlarını sunmak için yaprak ve çiçeklerden yapılmış Krathong'u parktaki bir lagüne yerleştiriyor. Festival her yıl, Tayland Ay takviminin 12. ayında, dolunayda kutlanıyor. Ülkedeki en büyük festivallerden biri olan Loy Krathong'da Taylandlılar, su tanrıçasına şükranlarını temsil eden adakları küçük teknelerle yüzdürüyor. Bununla kirlilik veya israf gibi davranışları için af da diliyorlar (Chalinee Thirasupa/Reuters)

• 16/30

  14 Kasım 2024 - National Geographic Pristine Seas, Pasifik Okyanusu'ndaki Solomon Adaları'nın yakınında keşfedilen dünyanın en büyük mercanının 24 Ekim'de çekilen fotoğrafını bugün paylaştı. Bilim insanları, Pristine Seas araştırma gemisinde çalışırken buldukları mercanın "hayat ve renkle dolu" önemli bir keşif olduğunu söylüyor. Genişliği 34 metre ve 5 metreden daha yüksek olan mercan, uzaydan bile görülebiliyor. Devasa mercanın 300 yıllık olduğu tahmin ediliyor (Manu San Felix/National Geographic Pristine Seas/AFP)

• 17/30

  13 Kasım 2024 - Fransa'da, Michelin'in Clermont-Ferrand'daki merkezinde düzenlenen eylemde, Genel Emek Konfederasyonu ceketi giyen bir protestocu bir sis bombasının yanından geçiyor. Araç lastiği üreticisi Michelin, 5 Kasım'da 1250'den fazla kişinin çalıştığı iki fabrikasını kapatmayı planladığını açıklamış ve kararın "son çare" olarak alındığını söylemişti. Sadece işten çıkarma planlarından vazgeçilmesini değil, maaş artışının da garanti altına alınmasını talep eden sendikalarla şirket yönetimi arasında henüz bir uzlaşmaya varılamadı (Olivier Chassignole/AFP)

• 18/30

  12 Kasım 2024 - Bakü'deki Birleşmiş Milletler iklim değişikliği zirvesi COP29'un açılış töreninde dansçılar performans sergiliyor. Bu sene gerçekleştirilen COP’ta ülkelerin enerji politikalarının yanı sıra yeni kolektif finansal hedeflerin belirlenmesi bekleniyor. Zirve, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de başladı. İklim aktivistleri pazartesi günü Gürcistan'da bir miting organize ederek Azerbaycan'ın iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmasını protesto etmişti. Tiflis'te bir araya gelen birçok aktivist, Azerbaycan'ın baskıcı politikaları nedeniyle iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmayı hak etmediğini savunmuştu. Greta Thunberg, Azerbaycan'ın zirveyi "işlediği suçları ve insan hakları ihlallerini yeşil aklama yoluyla örtbas etme şansı" gibi gördüğünü ileri sürmüştü (Maxim Shemetov/Reuters)

• 19/30

  11 Kasım 2024 - Sudan ordusuyla ilişkili silahlı kişileri taşıyan kamyon, ülkenin doğusundaki Gedaref sokaklarında. Sudan'da rakip generaller arasında Nisan 2023'ten beri süren savaş onbinlerce kişinin ölümüne ve 11 milyondan fazlasının da yerinden olmasına yol açtı. Birleşmiş Milletler'e göre yerinden edilenlerden 3,1 milyonu ülke sınırları dışında sığınacak bir yer arıyor (AFP)

• 20/30

  10 Kasım 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Deyr El Balah'ta Filistinliler yemek kuyruğunda. BM Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) Genel Komiseri Philippe Lazzarini, Gazze'nin kuzeyinde kıtlık yaşanabileceğini belirterek, "Açlık İsrail devleti tarafından silah olarak kullanılıyor" dedi. Lazzarini, "Gazze Şeridi'ne girmesine izin verilen yardım yetersiz. Günde ortalama 30 tırın biraz üzerinde ve bu günlük ihtiyacın yalnızca yüzde 6'sına tekabül ediyor" ifadelerini kullandı (Ramadan Abed/Reuters)

• 21/30

  9 Kasım 2024 - Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Berlin Duvarı'nın yıkılışının 35. yıldönümünde düzenlenen çiçek bırakma törenine katıldı. Törende Soğuk Savaş döneminde Doğu Berlin'den Batı Berlin'e geçerken hayatını kaybedenler anıldı. Berlin Duvarı'nın yıkılışının yıldönümü kapsamında her yıl canlı müzik, sergiler ve eski duvarın bir ucundan diğerine yapılan koşu da dahil olmak üzere çeşitli etkinlikler gerçekleştiriliyor (Ebrahim Noroozi/AP)

• 22/30

  8 Kasım 2024 - İspanya'daki atlı sivil muhafızlar, ölümcül afetin ardından ülkenin doğusundaki Valensiya bölgesinde zarar gören araçların yanından geçerek mağdurları arıyor. Ülkede son 50 yılda yaşanan en kötü sel felaketi, 210'dan fazla kişinin ölümüne, onlarca kişinin kaybolmasına ve kasabaların çamur altında kalmasına yol açtı. Sel özellikle Valensiya'da büyük bir yıkıma sebep oldu (Jose Jordan/AFP)

• 23/30

  7 Kasım 2024 - Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'ye sarılıyor. Avrupa Siyasi Topluluğu'nun 5'inci zirvesi, kıtanın karşı karşıya olduğu güvenlik zorluklarını ele almak amacıyla Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de başladı. Zirvede Avrupa Birliği üyesi ülkelerin liderleriyle üye olmayan ülkelerin liderleri bir araya geliyor. Ana gündem maddeleri arasında düzensiz göçle mücadele, ekonomi güvenliği ve iklim de var (Ludovic Marin/AFP)

• 24/30

  6 Kasım 2024 - 2024 ABD Başkanlık Seçimi'ni kazanan Donald Trump, Florida eyaletindeki West Palm Beach Kongre Merkezi'nde konuşma yaptı. Trump, zafer konuşmasında kendisini destekleyen herkese teşekkür etti ve ekonomik büyüme ve ulusal güvenlik vaatlerinde bulundu. Sandıkların kapanmasıyla birlikte erken sonuçlar, seçim yarışının başa baş gittiğini gösterse de Trump, salıncak eyaletlerde kazanarak zafere ulaştı. Trump, rakibi Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'ten yaklaşık 5 milyon fazla oy aldı (Jim Watson/AFP)

• 25/30

  5 Kasım 2024 - ABD'nin New York kentinde seçmenler oy kullanıyor. ABD'de seçim gününe gelindi ve Demokrat Parti'nin adayı Kamal Harris'le Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump arasındaki yarış haftalardır başa baş ilerliyor. Seçimin sonucunu 7 salıncak eyaletteki oyların belirleyeceği düşünülüyor (Leonardo Munoz/AFP)

• 26/30

  4 Kasım 2024 - İspanya'nın Valensiya bölgesindeki Alfafar'ın caddelerinde polis memurları sokaklardaki çamurun temizlenmesine yardım ediyor. İspanya'da uzun zamandır görülen en kötü sel felaketinde hayatını kaybedenlerin sayısı 217'ye ulaşırken arama kurtarma çalışmaları hâlâ sürüyor. Yetkililer sokakların temizlenmesinin en az bir hafta süreceğini belirtirken bölgede 17 bin polis, jandarma, asker ve sivil koruma görevlisi çalışıyor (Jose Jordan/AFP)

• 27/30

  3 Kasım 2024 - Brezilya'daki Formula 1 Sao Paulo Grand Prix'sini Red Bull Racing'in Hollandalı pilotu Max Verstappen kazandı. "Uçan Hollandalı", son derece kaotik geçen yarışa 17. sıradan başlamıştı. İkinci ve üçüncü sırayı Alpine pilotları Esteban Ocon ve Pierre Gasly alırken, pilotlar şampiyonasında Verstappen'le Norris arasındaki fark 62'ye çıktı (Nelson Almeda/AFP)

• 28/30

  2 Kasım 2024 - Hindistan'ın Mumbai şehrinde, Ölüler Günü'nde mezara çiçek koyan bir kadının drone görüntüsü. Cadılar Bayramı'yla başlayan üç günlük dönemde, Hıristiyanlar ölülerle yaşayanlar arasındaki perdenin kalktığına inanıyor. Hıristiyanlar, Hindistan nüfusunun yalnızca yüzde ikisini oluşturuyor. Geçen ay çeşitli Hıristiyan mezheplerinin liderleri, kendilerine yönelik şiddetteki artışı protesto etmek üzere Yeni Delhi'de eylem düzenlemişti (Francis Mascarenhas/Reuters)

• 29/30

  1 Kasım 2024 - Afrika penguenleri, Cape Town yakınlarında turistlerin uğrak noktalarından olan penguen kolonisinde, sahilde dinleniyor. Boulders penguen kolonisi 1983'te kurulmuş ve kolonideki kuş sayısı çevredeki ada kolonileri sayesinde artırılmıştı. Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) yakın zamanda Afrika penguenini, nesli tehlike altında olan türlerden nesli kritik tehlikedeki tür kategorisine taşıdı. Halihazırda popülasyonunun yüzde 97'sini kaybetmiş olan kuşun nesli, bir değişiklik olmadığı takdirde 4 bin günden kısa bir süre içinde tükenebilir (Rodger Bosch/AFP)

• 30/30

  31 Ekim 2024 - ABD'nin Missouri eyaletindeki St. Charles kentinde bir yurttaş, Cadılar Bayramı'na özel kıyafetiyle oy kullandı. Seçime sayılı günler kala Kamala Harris ve Donald Trump arasındaki yarış başabaş devam ediyor. ABD Başkanı Joe Biden'ın, destekçilerini "çöp" diye nitelemesi üzerine Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adayı Trump, çöp kamyonuna bindi. Öte yandan Arnold Schwarzenegger, Kamala Harris'i desteklediğini açıkladı (Robert Cohen/AP)

Wharton Okulu'ndan profesör ve blok zinciri uzmanı Kevin Werbach, "Web3, bir dereceye kadar, halihazırda gerçekleşen çeşitli blok zinciri ve kripto para faaliyetleri etrafında dönen bir mim veya pazarlama markası" dedi.

Birkaç yıl önceki kurumsal blok zinciri dalgası gibi, Web3 de benimsenme bakımından gerçekte olduğundan çok daha fazla heyecan yaratıyor. Pek çok kişi kripto ticareti yapıyor ve NFT satın alıyor fakat bu, büyük teknoloji platformlarına dağılmış alternatifleri benimsedikleri anlamına gelmiyor.

NFT'ler (değiştirilemez tokenler) Web3 savunucularının ideallerinin gerçeğe dönüşmesinin iyi bir örneği. Bu tokenler, esasen çevrimiçi sanat eserlerinin dijital makbuzları. Kullanıcılar sanat eserinin kendisine değil, yalnızca makbuza sahiptir.

NFT alıcıları satın aldıklarını ellerinde tutmakta iyi belgelenmiş zorluklar yaşadı, en büyük NFT pazarlarından biri olan OpenSea'deki sayfaların kaybolması gibi. NFT'nin mülkiyeti, merkezi olmaktan ziyade, kullanıcı tarafından değil ama yeni bir merkezi otorite tarafından yönetilir.

Web3 savunucularının teknolojinin ortalama kullanıcıya daha fazla kontrol sağladığını iddia etmesine rağmen, NFT'lerinin blok zincirinde "basıldığını" öğrenen sanatçıların eserlerini geri almak için çok az başvuruda bulunmalarının nedeni de bu.
 

Web3'e getirilen eleştiriler hayli sert. Bir mühendis ve blog yazarı olan Stephen Diehl, "Özünde Web3, kamunun kripto varlıklarının olumsuz çağrışımlarını eski teknoloji şirketi hegemonyasının bozulmasıyla ilgili yanlış bir anlatıya dönüştürmeye çalışan boş bir pazarlama kampanyası" diye yazıyor.

Daha fazla coin satma ve menkul kıymetler düzenlemelerinden kaçılan yağlı kapıyı açık tutma arayışındaki bir oyalama. Bunu kripto ve Web3 hareketinin kendileri hakkında konuştuğu döngüsellikte görüyoruz. Mesele tüketicilerin gerçek sorunlarını çözmek değil. Web3 tarafından çözülmesi gereken tek sorun kendi varlığını kurulduktan sonra nasıl rasyonelleştireceğidir.

Web3'ün riskleri neler?

Web3'ün geleceği, teknoloji şirketlerinin katettiği gelişme düzeyine bağlı olarak, hayatımızın giderek daha fazla dijital hale gelmesiyle ve hatta metaverse'le bağlantılı; bu sayede gerçek dünyanın yanında kendi ekonomisi ve dijital mallarına sahip sanal bir dünya var olur.
 

Blok zinciri, NFT'ler ve diğer teknolojiler dijital toprak ağalığına öncülük edebilir. Halihazırda dijital gayrimenkuller henüz var olmayan bir geleceğe hazırlık olarak milyonlara satılıyor. Web3'ü eleştiren birçok kişinin korktuğu şey de bu: Merkezsiz bir internet yerine gücün basitçe yeni bir yönetici grubunun eline geçmesi.

Meta, metaverse'ü tanıtırken "Tıpkı internet gibi, Facebook olsa da olmasa da metaverse var. Ve bir gecede inşa edilmeyecek" demişti, tek bir şirket tarafından da inşa edilmeyecek. Fakat Web2 donanımı rekabetinde Apple ve Google tarafından sollanan milyar dolarlık teknoloji devi, açıkça kendisini internetin geleceği olduğuna inandığı şeyin merkezine yerleştirmeye hevesli.

Mark Zuckerberg "Geliştirdiğimiz ve insanların içinde çalışabileceği veya takılabileceği ve bu farklı dünyaları inşa edebileceği bu yazılımlar, her şeyi aşacak. Diğer şirketler VR veya AR platformları inşa ederken bizim yazılımımız her yerde olacak. Tıpkı bugünün Facebook veya Instagram'ı gibi" demişti.

Ayrıca "Tıpkı NFT'ler gibi, Web3 ve metaverse platformları, birbirimizle nasıl etkileşimde bulunduğumuz, ilişki ve iletişim kurduğumuz konusunda bir sonraki doğal ilerlemedir" diye yorum yapmıştı.

Web3 ve NFT'ler, kripto para ve metaverse gibi diğer spekülatif teknolojilerin şu anda yaptığı şey, risk sermayedarlarının zenginleşmesi için harika bir yol sağlamak, tıpkı şişen bir hisse senedi satın almanın alıcıya para kazandırması gibi. Teknolojilere şimdiden 27 milyar dolardan fazla yatırım yapıldı fakat buna rağmen Web3'ün doğacağı onlarca yıl süresince internetin tam olarak nasıl görüneceğini kestirmek zor.

https://www.independent.co.uk/life-style/gadgets-and-tech

Independent Türkçe için çeviren: Noyan Öztürk