Dünyada bir ilke imza atan deneyde havadaki karbondioksit taşa dönüştürüldü

Carbfix, havadan yakalanan karbondioksiti iki yıldan kısa sürede taşa dönüştürebiliyor ve bir gün Birleşik Krallık'ın kendisini kirlilikten kurtarmasına yardımcı olmayı umuyor. İklim Muhabiri Daisy Dunne, İzlanda'nın güneybatısından bildiriyor

Dünyanın en büyük CO2 giderme makinesi Orca, İzlanda'da yer alıyor (Sigurdur Olafur Sigurdsson)

İzlanda folkloruna göre ülkenin başka dünyalardan gelmiş gibi görünen kaya oluşumları, güneşe yakalanıp taşa dönüşen baş belası trollerin kalıntıları. İşte bu ülkede, arka plandaki lav arazilerinin ve dumanı tüten kaplıcaların karşısında, mühendisler bir başka büyük baş belası CO2'yi taşlaştırmak için yeni bir teknik deniyor.

İzlanda'nın güneybatısındaki, dünyanın üçüncü en büyük jeotermal santrali Hellisheidi Elektrik Santrali arazisinde, dünyada bir ilke imza atılan deneyde CO2 doğrudan havadan yakalanarak taşa dönüştürülmeye başlandı.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Deney, atmosferden CO2 toplamak için gereken teknolojiyi geliştiren İsviçreli girişim Climeworks'le CO2'yi iki yıldan daha kısa sürede taşa dönüştürmeye yönelik bir teknik geliştiren İzlandalı Carbfix arasındaki işbirliğinin eseri.

Climeworks'ün Orca adlı "doğrudan hava yakalama" makinesi havayı dev pervaneler ve kumaş tüpler aracılığıyla emerek çalışıyor. Bu hava, nitrojen ve oksijen gibi diğer gazları serbest bırakırken CO2'yi seçerek yakalayabilen kimyasal filtreyle temas ettiriliyor. Daha sonra CO2'yi saf gaz halinde elde etmek için filtre sisteminin sıcaklığı yaklaşık 100 santigrat dereceye çıkarılıyor.

Astrofizikçi ve Carbfix'te araştırma ve inovasyon direktörü olan Dr. Kari Helgason, "Bu hayli zor ve yoğun enerji gerektiren bir işlem" diye açıklıyor.

Atmosferdeki her 10 bin molekülden sadece 4'ü CO2 molekülüdür. [Sanki] çocuklarınız tüm Legolarını yere dökmüş ve siz de 10 bin parça arasından 4 belirli Lego'yu arıyorsunuz.

CO2 yakalanınca Carbfix, "dev Sodastream makinesi" diye tanımladığı şeyi kullanarak gazı taşa dönüştürme işlemine başlıyor. CO2 gazı suyla karıştırılıyor ve daha sonra, mineralizasyon işleminin gerçekleşmesi için gerekli elementleri içeren bazalt kayanın derinliklerine enjekte ediliyor. Bu işlemin tamamı için gereken enerji yakındaki jeotermal santralden karşılanıyor.
 

SOS_8906.jpg
Her kapsül CO2'yi taşa dönüştüğü yerin derinliklerine enjekte etmek için kullanılıyor (Sigurdur Olafur Sigurdsson)


Proje yeni ama küçük ölçekte de olsa faaliyet gösteriyor. Orca yılda 4 bin ton CO2 emme kapasitesine sahip. Bu miktar, geçen yılki toplam 31,5 milyar tonluk küresel salımın çok az bir kısmı. Carbfix şu anda mineralizasyon için ihtiyaç duyduğu CO2'nin çoğunu elektrik üretirken söz konusu gazdan düşük miktarlarda oluşturan yakındaki jeotermal santralden alıyor.

Proje şimdiye kadar küresel salımlarda yalnızca ufacık bir etki yaratsa da projeyi destekleyenler bu tür tekniklerin iklim kriziyle mücadelede önemli bir rolü olduğunu savunuyor.

Dünyanın salım yapma oranını olabildiğince çabuk düşürmek küresel ısınmayla mücadelede kritik olacak. Fakat bilim insanları, sıcaklık artışını sanayi öncesi seviyelerin 1,5 santigrat derece üzerine sınırlama amacına ulaşma konusunda en iyi şansa sahip olmak için, dünyanın aynı zamanda atmosferdeki CO2'yi giderme tekniklerine de ağırlık vermesi gerektiğini söylüyor. Bu teknikler CO2'nin makineler aracılığıyla havadan doğrudan çekilmesinden ağaç dikimi ve habitat restorasyonuna kadar değişebiliyor.

Manchester Üniversitesi'nde iklim teknolojileri üzerine çalışan bir bilim insanı olan Dr. Rob Bellamy, Climeworks'ün doğrudan hava yakalama makinesinin diğer CO2 giderme yöntemlerine kıyasla bazı avantajlar sağlayabileceğini söylüyor.

Birincisi, makinelerin nispeten az yer kaplaması. Orca kabaca iki yük konteynırı büyüklüğünde.

The Independent'a konuşan Bellamy "Konu arazi kullanımı anlaşmazlıkları olduğunda Orca, ağaç dikme gibi diğer CO2 giderme teknikleriyle ilgili bazı endişeleri ortadan kaldırıyor" diyor.

Çünkü alan bakımından çok daha küçük bir ölçekte çalışabiliyor.

Yeni dikilen ağaçların Orca'yla aynı miktarda CO2 gidermesi için çok daha büyük bir araziye ihtiyaç duyulacaktır. Bu da potansiyel olarak gıda üretimi ve diğer arazi kullanımı türleri için riskleri artıracaktır.

Ve Carbfix, mineralizasyon tekniklerinin aralarında gazın basitçe deniz altındaki boş petrol kuyularına enjekte edilmesini de içeren diğer CO2 depolama yollarına göre daha avantajlı olduğunu savunuyor. Çünkü bir kez mineralleştiğinde, yakalanan CO2'nin atmosfere geri kaçma riski yoktur ve bu uzun gözetim programlarına duyulan ihtiyacı ortadan kaldırır.

Ama dezavantajlar da var. Önemli bir dezavantaj, Orca gibi bir makine kullanarak CO2 yakalamanın maliyetinin hâlâ aşırı derecede yüksek olması. Orca'yla karşılaştırıldığında, ağaç dikmek veya habitatları restore etmek nispeten daha ucuz ve teknolojik yenilik gerektirmiyor. Habitat restorasyonu gibi daha "doğal" tekniklerin vahşi yaşam ve insanlar için daha büyük ortak faydalar sağladığını savunanlar da var.

Sosyal kaygılar da mevcut. Bazıları, havadaki CO2'yi gidermek için teknolojiler geliştirilmenin iklim krizine "hızlı bir çözüm" olduğuna yönelik yanlış anlamalara yol açabileceğini savundu. Dolayısıyla bu, bazı ülkelerin sera gazı salımlarını hızla azaltma taahhütlerini ertelemesine yol açabilir.

Bu, Carbfix'in CEO'su Dr. Edda Sif Pind Aradottir'in şiddetle karşı çıktığı bir argüman.
 

SOS_8951.jpg
Dr. Edda Sif Pind Aradottir, şirketinin CO2'yi nasıl taşa çevirdiğini gösteriyor (Sigurdur Olafur Sigurdsson)


Aradottir, The Independent'a "Bence bu harekete geçmemek için bir bahane. Vaktimiz açıkça daralıyor" dedi.

Teknolojimizi, örneğin, Avrupa'da kömürle çalışan elektrik santrallerinin ömrünü uzatacak şekilde uygulamayı düşünmüyoruz. [Karbon salımını] azaltması zor olan ve bunun tek çözüm olabileceği sektörlere odaklanmak istiyoruz.

Aradottir, Carbfix'in kendisini, salımların hızla azaltılmasını teşvik eden politikalar ve doğal karbon depolarını artırma teknikleri de dahil, iklim kriziyle etkin bir şekilde mücadele etmek için gereken birçok ögenin yer aldığı geniş yelpazede yalnızca bir araç olarak gördüğünü ekledi.

Şirket şu anda genişlemek için fon arıyor. Gelecek birkaç yıl içinde Birleşik Krallık dahil Avrupa ülkelerinde üretilen CO2'nin taşa dönüştürülmesi için İzlanda'ya getirileceği bir sistem kurmayı umuyor.

Dr. Helgason, "Amazon'un paket teslim hizmeti gibi olacak" diyor.

CO2'yi kendiniz yakalayacaksınız. Biz gelip onu alacağız ve sizin için saklayacağız.

Dr. Aradottir, nihai hedefin iklim krizine karşı daha acil adımlar atmak için mümkün olan her şeyi yapmak olduğunu ekliyor.

"Küçük bir kız çocuğu olduğum zamandan beri buzullarımızın geri çekildiğini görüyoruz" diyor.

Bu aynı zamanda çocuklarım için. Şimdi harekete geçmezsek, sonunda bu yükle onlar yüzleşmek zorunda kalacak. Hayatlarının daha iyi olması için şimdi elimizden gelen bütün adımları atmanın bizim sorumluluğumuz olduğunu düşünüyorum.

Daisy'nin seyahat masrafları Business Iceland tarafından karşılandı



https://www.independent.co.uk/climate-change/news

Independent Türkçe için çeviren: Noyan Öztürk

Bu makale kaynağından aslına sadık kalınarak çevrilmiştir. İfade edilen görüşler Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

© The Independent

DAHA FAZLA HABER OKU