Vuhan'ı ziyaret eden ekipte yer alan Birleşik Krallık'tan bir bilim insanı, Kovid-19 pandemisinin kökenlerine ilişkin Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) liderliğindeki soruşturmanın Çin'in ötesine bakması gerektiğini söylerken salgının olası kaynağı olarak bir laboratuvar sızıntısı ihtimalini göz ardı etmeyi reddetti.
Eski kamu sağlığı kurumu başkan yardımcılarından Profesör John Watson, Çin hâlâ "çok büyük olasılıkla bir kaynak" olsa da virüsün dünyanın diğer bölgelerinde, özellikle de kuzey İtalya'da eylül ve ekim gibi erken bir tarihte dolaştığı haberlerinin daha fazla araştırma gerektirdiğini belirtti.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
BBC One'da The Andrew Marr Show'a konuşan Watson, "Bence bunun başlama şekliyle, Vuhan'daki salgınla ve bu virüslerin farklı hayvan rezervlerinde yaşama şekli hakkındaki çeşitli bilgilerle ilişkili her türden neden mevcut ve bunlar, Çin'in çok büyük olasılıkla bir kaynak olduğunu gösteriyor" dedi.
Ancak Watson, Çin'in "kesin olarak hayvanlardan insanlara sıçramanın gerçekleştiği yer olmadığını" belirterek "Çin'in yanı sıra Çin sınırlarının ötesine baktığımızdan emin olmamız gerektiğini düşünüyorum" diye ekledi.
Milano'daki Ulusal Kanser Enstitüsü (INT) tarafından kasımda yayımlanan bir araştırma, yeni koronavirüsün Eylül 2019'da İtalya'da dolaşımda olduğunu gösteriyordu.
INT'nin bilimsel dergisi Tumori Journal tarafından yayımlanan bulgular, Eylül 2019'la Mart 2020 arasında bir akciğer kanseri tarama deneyine kaydolan 959 sağlıklı gönüllünün yüzde 11,6'sının virüsün antikorlarına sahip olduğunu ortaya çıkarmıştı.
Bildirildiğine göre ikinci bir çalışmaysa, ekimin ilk haftasına uzanan 4 vakanın antikor testinin pozitif olduğunu gösteriyordu ve bu, vakaların eylülde enfekte olduklarını düşündürüyor.
DSÖ daha önce "Virüsün sessizce başka yerlerde dolaşmış olma ihtimali göz ardı edilemez" açıklamasında bulunmuştu.
Prof. Watson, Kovid-19'a neden olan virüsün Vuhan'daki bir laboratuvardan yayılma olasılığının "hâlâ masada olduğunu" kaydetti.
Watson, salgının potansiyel kaynağının bir sızıntı olup olmadığı sorulduğunda şöyle söyledi:
Bu göz ardı edilmiyor. Laboratuvara gidebildik, orada bize etrafı gösterdiler. Sonrasında laboratuvardaki bilim insanlarıyla konuşma fırsatı verildi ve hiçbir kısıtlama yoktu, soruları engelleyen bir durum yoktu. Bu nedenle, örneğin bir sızıntı olasılığına dair ileri sürülen konu hakkında çok açık olduk.
Watson, DSÖ ekibinin bilim insanlarını, laboratuvardaki güvenlik süreçleri hakkında soru sormak da dahil olmak üzere sorgulayabildiğini söyledi.
"Bütün bunlar hakkında soru sorabilme yetimiz konusunda çok nettik. Bu hâlâ masada olan bir hipotez ve kesinlikle üzerinde daha fazla çalışma yapılabilir" diye konuştu.
Çin, Vuhan Viroloji Enstitüsü'nün Kovid-19 virüsünün şüphelenilen kaynağı olabileceği iddialarıyla karşı karşıya kaldı.
Çin'den ve DSÖ'den bir uzman ekibi, geçen hafta virüsün insan nüfusuna laboratuvarla ilgili bir olay sonucunda girmesinin "son derece olasılık dışı" olduğu sonucuna vardı.
Prof. Watson, en olası kaynağın hâlâ "bir yerlerdeki bir hayvan rezervi olduğunu ve enfeksiyonun insanlara muhtemelen bir ara konak yoluyla bulaştığını" söyledi.
Profesör, bir ay süren Çin gezisi sırasında ekibe sunulan veri miktarı hakkındaki soruları da gündeme getirdi.
Çin'deki karantina ve ek Kovid önlemlerinin "yapabilecekleri konusunda kısıtlamalar olduğu" anlamına geldiğini söyledi ve DSÖ ekibine mevcut tüm bilgilerin sunulmadığını kabul etti.
Watson, salgının nasıl bu kadar hızlı yayıldığını anlamak için çok önemli görülen ve pandeminin ilk ayı olan Aralık 2019'da tespit edilen 174 Kovid vakasına ilişkin ham verileri görüp görmediği sorulduğundaysa şunları söyledi:
Özellikle bu 174 vaka hakkında çok şey gördük. Bu vakaların tam olarak nasıl tespit edildiğini onlarla çok ayrıntılı olarak tartıştık. Onlarla bu vakalarla ilgili yaptıkları analizleri tartıştık. Bu vakalara ilişkin çeşitli tabloları ve analizleri çok detaylı bir şekilde sundular ve bunları onlarla ele aldık. Bu vakalarla ilgili bazı sıralama listelerini görmemiz bakımından ham verilerin belli bir miktarını görmüş olduk. Verilerin tamamını görmedik ve kullanılan orijinal anketleri de görmedik. Ama bunların Çince olacağı gerçeğinin dışında, bir kişinin dünyanın başka herhangi bir ülkesine gitmiş olsaydı ne göreceğini düşünmesi gerek. Ham verileri teslim etmeleri alışılmadık bir durum olurdu ancak Çinli meslektaşlarımızla tartışırken çok sayıda bilgiyi ayrıntılı olarak gözden geçirdik. Çok fazla ham veri paylaşımı vardı. Görme fırsatına sahip olmak isteyeceğimiz daha fazla veri var ve buna sahip olsaydık daha kolay olurdu.
Watson, Vuhan ziyaretinin yıllarca sürebilecek "sürecin başlangıcı" olduğunu sözlerine ekledi.
Aynı programa katılan Dışişleri Bakanı Dominic Raab, DSÖ'nün Çin'i ziyaret edebilmesinin önemli olduğunu söyledi ancak "Tam bir işbirliğine ulaştıkları ve ihtiyaç duydukları yanıtları aldıkları yönündeki endişeleri paylaşıyoruz" dedi.
Raab şöyle konuştu:
Salgın ve nedenleri hakkında çoğu insanın cevaplandığını duymak istediğini düşündüğüm soruları yanıtlayabilmesi için DSÖ'nün tam erişime sahip olması ve ihtiyaç duyduğu tüm verilere ulaşması için ısrar etmeyi sürdüreceğiz. Bu durum, rakibe karşı jeopolitik zafer veya bunun gibi bir şey için değil ancak ders alıp bir daha yaşanmasını engelleyebilmemiz açısından önemli.
Independent Türkçe için çeviren: Onur Bayrakçeken
© The Independent